güncel gastroenteroloji
16/3
183
Ankara Üniversitesi Rektörü
Sayın Prof. Dr. Erkan İBİŞ
ile
Kısa Bir Söyleşi
Temel bilimlerin alt yapısının ve insan gücünün batı standartlarına kavuşturulması için ne düşünüyorsu-nuz?
Fizik, kimya, biyoloji, matematik gibi bilim dalları tüm bilim alanlarının alt yapısının, temelinin oluşmasını sağlayan en önemli alan temel bilimlerdir. Tıp fakültelerinde bu temel bi-limler Anatomi, Biyofizik, Biyokimya, Biyoistatistik ve Tıp Bi-lişimi, Deontoloji ve Tıp Tarihi, Fizyoloji, Histoloji ve Embri-yoloji, Mikrobiyoloji ve Klinik MikrobiEmbri-yoloji, Tıbbi Biyoloji ve Tıp Eğitimi olarak sıralanabilir. Bundan 25 yıl önce, klinik bi-limlerde, kliniklerin arka bahçesinde temel bilimler ağırlıklı araştırma laboratuvarları vardı. O dönemlerde temel bilimler-deki itici güç kliniklerin gelişimine de ivme kazandırmaktay-dı. Bu nedenle, klinik bilimlerde ilerlemenin yolu temel bi-limlerle ilgilenmekten geçiyordu. Şu anda gelmiş olduğumuz bilimsel noktada ise klinik bilimlerde ilerleme son teknolojik ürünleri ve yöntemleri kullanmaktan geçiyor. Bu yeni yakla-şım nedeniyle klinikler özgün araştırma alanları değil, yeni teknolojilerin uygulama alanı olmuştur diyebiliriz.
Temel bilimler, meslek bilimlerinin yeterince sağlam ve etkin şekilde yapılanmasının esasını oluşturmaktadırlar. Bu neden-lerle özellikle temel bilimlerin alt yapısına yapılacak yatırım-ların düzeyi son derece önemlidir. Temel bilimlerde yer alan eğitimci ve araştırmacıların da temel bilimleri yeterince ve gerektiği düzeyde taşıyabilir özelliklere sahip olmaları için kendilerini sürekli yenileme gayreti içinde bulunmaları ge-rekmektedir. Fakat ülkemizde temel bilimlerle yeterince do-nanımlı hale gelmiş uygulama eğitimi verebilecek öğretim
üyesi sayısı çok azdır. Ancak, akademik kurumlar araştırma yapılan ve hizmet üretecek insanların yetiştirildiği yerler ol-mak zorundadır.
184 EYLÜL 2012
Temel bilimlerin alt yapısının ve insan gücünün batı standart-larına kavuşturulmasını sağlayabilmek için de özellikle mes-lek içi eğitim programlarına gereken önem verilmelidir diye düşünüyorum. Meslek içi eğitim programlarıyla kişilerin bir-birleri ile temasları sağlanabilir, görüşler, düşünceler ve yeni-likler paylaşılabilir. Aslında ilgili bilimlerdeki değerli hocaları-mızın yakın bir zamanda temel bilimlerin alt yapısını ve yetiş-miş insan gücünü daha da ileri seviyelere taşıyacağına olan inancım tamdır.
Tüm Dünya'da olduğu gibi üniversitemizde de %2-%5 oranında yabancı bilim adamı kadrosu açılması için girişimlerde bulunmayı düşünüyor musunuz?
Bilim alanında yapılan tüm çalışmalar özverili ve gayretli bir çalışma temposu gerektirmektedir. Ülkemizde de bu anlamda oldukça etkin ve başarılı bilim adamlarımız vardır. Bilim ala-nında ülkemizi her düzeyde temsil eden birçok bilim adamı-mız başarılı çalışmalarıyla yerlerini almışlardır. Ancak, alanın-da oldukça üst düzeyde araştırma ve çalışmalar içinde yer alan
ve ülkemiz bilim dünyasına önemli katkılar sağlayacağı değer-lendirilen yabancı bilim insanlarının, ihtiyaç duyulması duru-munda, belirli süreler içerisinde, bilim adamlarımızla birlikte çalışma olanaklarını yaratılabilmesinin yararlı olabileceğini düşünüyorum. Ayrıca alanında bilimsel açıdan önem taşıyan yabancı bilim adamlarının, yeni teknikler açısından, öğrenci-lerimizin de eğitiminde faydalı olabileceklerini düşünüyorum. Eğer alanında başarılı, eğitime katkısı olabilecek bilim adam-larının üniversitemize gelebilmeleri söz konusu olursa geçici kadroların açılabilmesi için diğer üniversitelerdeki meslektaş-larımızla ortak bir hareket noktası belirleyebiliriz diye düşü-nüyorum. Hocaların dış ilişkileri de bu sayede daha da geliş-tirilebilir. Ayrıca ilgili yabancı bilim adamları ülkelerine dön-dükleri zaman da o ülkeyle iletişim sürekli olarak devam ede-bilir ve başka bir ülkede bizim bilim adamlarımız için çalışma imkanı yaratılabilir. Her ülkeden ve değişik tıp merkezinden yeni bir şeyler öğrenilebilir düşüncesindeyim. Bugün tıpta çok ileri olan ABD bile dünyadaki gelişmeleri adım adım izle-yip kimseden geri kalmamaya çalışmaktadır.
GG 185 Fakültemizde bulunan uzmanların ve
akademisyenle-rin temel bilimlerde yüksek lisans ve doktora yapma-ları için gerekli koşulyapma-ları hazırlayacak mısınız?
Temel bilimler meslek bilimlerinin alt yapısını oluşturan ve düzenli gelişiminin sağlanmasında önemli yeri olan alanlar-dır. Bu alanlarda da yüksek lisans ve doktoranın yapılması ge-rekliliğine olan inancımdan ötürü gerekli koşulların oluştu-rulması için ilgili alandaki hocalarla birlikte gerekli koşulların hazırlanabileceğini düşünüyorum.
Meslek bilimleri çağımızın getirdiği teknolojik gelişmeler ve ihtiyaçların sürekli detaylanması nedeniyle
kendi-sini sürekli geliştirmesi, yenilemesi ve alt ya-pısına ilaveler etmesi gereken bilim alanla-rı olarak çalışmalaalanla-rını sürdürmelidir. Bu bağlamda meslek bilimlerinin ihtiyaçları doğrultusunda özelleşilen alanlara uygun konularda temel bilimlerde yüksek lisans ve doktora eğitimlerinin yapılabilmesi için gerekli kolaylıkların ve özendirici ko-şulların yaratılmasının yararlı olacağını değer-lendiriyorum.
Üniversite öğretim üyelerinin ilaç ve medikal firmala-rı ile ilişkilerinde riayet etmeleri gereken etik kural-ları belirlemeyi düşünüyor musunuz?
T.C. Sağlık Bakanlığı’nın 26 Ağustos 2011 tarihli ve 28037 sa-yılı Resmi Gazetede yayımlanan “Beşeri Tıbbi Ürünlerin Tanı-tım Faaliyetleri Hakkında Yönetmelik” hükümleriyle beşerî tıbbi ürünlerin akılcı kullanımını temin etmeye yönelik ola-rak yapılacak tanıtım faaliyetlerinde uyulması gerekli kurallar belirlenmiştir. Bu bağlamda hareket edildiği takdirde üniver-site öğretim üyelerinin özellikle ilaç firmalarıyla olan ilişkile-rinde olumsuzluklar yaşanmayacağına inanıyorum. Benzer hareket tarzıyla medikal firmalarla da çalışmaların herhangi bir sıkıntı olmadan yürütülebileceğini düşünüyorum. İlaç ve medikal firmalarla hocalarımızın şimdiye kadar gösterdikleri duyarlı ve kurallara uygun davranışlarını sürdüreceklerine olan inancım tamdır.
Hocam son soruyu kendinize lütfen siz sorunuz ve cevaplayınız.
Genç mezunlarımıza veya temel bilimler alanın-da uzmanlığa yeni başlayan gençlerimize tavsi-yeleriniz neler olabilirdir?
Genç doktorlara ve temel bilimler alanına yeni başlayan gençlerimize tavsiyem, her alandaki eğitimde olduğu gibi amaçlarının sadece yılları doldurup diploma almak değil, ilerdeki çalışmalarına temel olacak olan mesleklerini ve uz-manlık alanlarını en ince ayrıntılarına kadar öğrenmeleridir.
Biz hocalar beraber çalıştığımız gençlerin bizleri sürekli hareket halinde tutup, ileriye yönelik fikirlerini önermelerini çok severiz. Çünkü bizler de aynı yollardan geçtik. Tıp alanının sonu yoktur. Yoğun iş temposunda ve bel-ki olumsuz iş imkânları arasında bile araş-tırmalar yapılabilir. Doktorluk mesleğinde her hastaya hastalığı anlayacağı dilde ve sa-bırla anlatılmalı ve durumunu anlaması sağlan-malıdır. Mutlaka yabancı dil öğrenilmeli veya geliş-tirilmelidir. Literatür takip edilerek yeni gelişmeler öğre-nilmelidir.
Her ülkeden, her değişik tıp merkezinden yeni bir şeyler öğ-renilebilir. Ülkemiz içinde de rotasyon imkânları yaratılıp pek çok merkezden faydalanıp bilgiyi arttırabiliriz. Türk hekimle-rinin birçok yönden yurt dışında daha fazla takdir edildiğini, sevildiğini görmek ayrı bir sevinç ve gurur kaynağı olacaktır. Genç doktorlara tavsiyem veya önerim her şeye rağmen iyim-ser olmaları ve mücadeleyi bırakmamalarıdır. Seçtikleri alan-da mümkün olduğunca uzmanlaşmaları gerektiğini de belirt-mem sanıyorum yerinde olur. Meslek hayatlarında ön plana çıkabilmek için tek yolun ciddi olarak bilimden geçtiğini de unutmamaları gereklidir.
Seçilen bilim alanında dünyadaki meslektaşlarımızdan bir adım bile geri kalmadığınızı her zaman onlara göstermekten çekinmemeliyiz.
