4. SINIF SOSYAL BİLGİLER

(1)

4. SINIF SOSYAL BİLGİLER

Bu kitabın bütün hakları Mavi Deniz Yayıncılığa aittir.

Yazarın yazılı izni olmaksızın kısmen veya tamamen alıntı yapılamaz ve çoğaltılamaz.

YAZAR

Ahmet KÜÇÜKAYDIN

DİZGİ - GRAFİK - KAPAK TASARIMI Resul KÖSE

Abdulkadir KARADURAN

YAYINEVİ

MAVİ DENİZ YAYINLARI

+90 553 382 47 72 - +90 538 944 34 09 www.mavidenizyayinlari.com

BASKI Özgür Web Ofset Sertifika No: 46821 BASIM YERİ ve TARİHİ

ANKARA - 2020 ISBN: 978-605-80000-5-6

(2)

İSTİKLAL MARŞI

Korkma! Sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak, Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak.

O benim milletimin yıldızıdır, parlayacak;

O benimdir, o benim milletimindir ancak.

Çatma, kurban olayım, çehreni ey nazlı hilal!

Kahraman ırkıma bir gül; ne bu şiddet, bu celal?

Sana olmaz dökülen kanlarımız sonra helal...

Hakkıdır, Hakk’a tapan milletimin istiklal.

Mehmet Âkif ERSOY

(3)

Mustafa Kemal ATATÜRK

1881-1938

(4)

İÇİNDEKİLER

BİREY VE TOPLUM

Herkesin Bir Kimliği Var ...

Herkesin Bir Öyküsü Var (Kronoloji) ...

Ben de Yapabilirim ...

Onun Yerinde Olsaydım ...

Farkındayım, Farklılıklara Saygılıyım ...

Etkinliklerle Değerlendirme ...

Değerlendirme - 1 ...

KÜLTÜR VE MİRAS

Ailemin Tarihi ...

Akrabalarımız (Soy Ağacı) ...

Milli Kültür Ögelerimiz ...

Geçmişten Bugüne Çocuk Oyunları ...

Atatürk’ün Hayatı ...

Milli Mücadele - Kurtuluş Savaşı ...

Milli Mücadeleye Hazırlık ...

Doğu ve Güney Cephesi ...

Batı Cephesi Kahramanlarımız ...

Kurtuluş Savaşı - Batı Cephesi ...

Tekrar Edelim ...

Etkinliklerle Kurtuluştan Kurtuluşa ...

İNSANLAR, YERLER ve ÇEVRELER Yönlerimiz ...

Ana ve Ara Yönler ...

Yön Bulmada Kullanılan Yöntemler ...

Yer Tarifi Yapalım (Kroki) ...

Çevremizde Neler Var? ...

Hava Durumu ...

Yaşadığım Yer - Rizeyi Tanıyalım ...

7 11 15 17 19 21 23 25

29 31 33 39 41 43 45 47 49 51 53 55 57 59 61

65 67 69 73 75 77 79 83 85

Fiziki Harita ...

Doğal Afetlere Hazır Olalım ...

Deprem ...

Doğal Çevre ve Afetler ...

BİLİM, TEKNOLOJİ ve TOPLUM

Teknolojik Ürünler ...

Zaman İçinde Teknoloji ...

Geçmişten Bugüne Teknoloji ...

Bilgiden Gelen Teknoloji ...

Zarar Vermeden Kullanalım ...

Doğal Çevre Bozuluyor ...

ÜRETİM, DAĞITIM ve TÜKETİM

İsteklerimiz, İhtiyaçlarımız ...

Ekonomik Faaliyetler ...

Bizim İçin Çalışanlar - Meslekler ...

Bilinçli Tüketici Olalım ...

Bütçemizi Yapalım ...

ETKİN VATANDAŞLIK

Ben Çocuğum Haklarımla Varım ...

Sorumluluk Üstleniyorum ...

Eğitsel ve Sosyal Etkinliklere Katılıyorum ..

Özgürlük ve Bağımsızlık ...

Etkinliklerle Kendimi Değerlendiriyorum ...

KÜRESEL BAĞLANTILAR

Ülkeleri Tanıyalım ...

Komşularımız ...

Türk Cumhuriyetleri ...

Mini Testler Cevap Anahtarı ...

Değerlendirme Cevap Anahtarı ...

87 89 91 93 95

99 101 103 105 107 109 111 113

117 119 121 123 127 129

133 137 139 141 143 145

149 151 155 157 159 160

(5)

ÜNİTE

01 _TOPLUM ^BİREY ^VE

(6)

BİREY VE TOPLUM

KONULAR :

NELER ÖĞRENECEĞİZ?

Herkesin Bir Kimliği Var

Herkesin Bir Öyküsü Var (Kronoloji) Ben de Yapabilirim

Onun Yerinde Olsaydım

Farkındayım, Farklılıklara Saygılıyım

Resmi Kimlik Belgesini Tanıyacağız.

Hayatımızdaki Önemli Olayları Sıralayacağız.

İlgilerimizi, İhtiyaçlarımızı ve Yeteneklerimizi Fark Edeceğiz.

Farklı Özelliklere Sahip Bireyleri Tanıyacağız.

Bireylerin Farklı Özelliklerine Saygı Göstermenin

Önemini Fark Edeceğiz.

(7)

Herkesin Bir Kimliği Var

A. Aşağıdaki nüfus bilgilerini kendi kimliğimizden ve aile bireylerinizin herhangi birinin kimlik bilgilerinden yararlanarak dolduralım.

B. Aşağıdaki bilgiler doğruysa “D”, yanlışsa “Y” kutusunu boyayalım.

BENİM KİMLİĞİM AİLE BİREYİ a. Seri No

b. T.C Kimlik No c. Soyadı d. Adı e. Baba Adı f. Anne Adı g. Doğum Yeri h. Doğum Tarihi

: ...

a. Seri No b. T.C Kimlik No c. Soyadı d. Adı e. Baba Adı f. Anne Adı g. Doğum Yeri h. Doğum Tarihi

: ...

a

e c

g

ı b

f d

h

i

Yurdumuzdaki her insanın resmi kimlik kartı vardır.

Resmi kimlik kartları üç yaşından itibaren verilir.

Baba ile çocuğun kimlik numaraları aynıdır.

Kimlik kartları Nüfus Müdürlüklerince verilir.

Çocukların kimliklerinde fotoğraf olması zorunlu değildir.

Yeni kimlik kartları turkuaz renktedir.

Eski kimlik kartları erkeklerde pembe, kadınlarda mavidir.

Yeni kimlik kartlarında imza bölümü vardır.

Kimlik kartındaki T.C kısaltması Türkiye Cumhuriyeti anlamındadır.

Kimlik numarası kişiye özeldir, başka birine verilemez.

D Y

D Y D Y

D Y

D Y D Y

D Y

(8)

C. Aşağıda yeni kullanılmaya başlanan kimlik kartının ön ve arka yüzünü inceleyelim.

a. Kimlik kartının ön yüzünde yer alan bilgilerin kutusunu boyayalım.

b. Aşağıdaki noktalı yerlere uygun ifadeleri yazalım.

Anne Adı

Baba Adı Doğum Yeri

Cinsiyet

kişiye özeldir. resmi belgedir.

evli çiftlere verilir.

vatandaşlık belgemizdir. okul yaşına gelenlere verilir.

belediyeden alınır. ehliyet yerine kullanılır.

Kişinin İmzası

Kan Grubu Adı - Soyadı

Uyruğu

Kimlik Numarası

Doğum Tarihi Seri Numarası

Geçerlilik Tarihi

Türkiye Cumhuriyeti kimlik kartı ...

T.C. Kimlik No / TR Identity No

Soyadı / Surname Adı / Given Name(s) Doğum Tarihi / Date of Birth

Seri No / Document No Son Geçerlilik / Valid Until

Cinsiyeti / Gender

Anne Adı / Mother’s Name Baba Adı / Father’s Name Veren Makam / Issued By

Uyruğu / Nationality İmzası / Signature

a

c b

d

kişiye özeldir.

banka işlemlerinde gereklidir.

resmi belgedir.

vatandaşlık belgemizdir.

(9)

Herkesin Bir Kimliği Var

A. Aşağıda halen kullanılmakta olan ve yenilenecek olan kimlik kartlarını inceleyelim.

1. Noktalı yerlere uygun ifadeleri yazalım.

2. İfadeler doğruysa “D”, yanlışsa “Y” yazalım.

Türkiye Cumhuriyeti ... kartı.

Nüfus ... kişiye özeldir.

Kimlikler ... Müdürlüğünce düzenlenir.

Yeni kimlikler ... kart özelliği taşımaktadır.

Kimlik kartları ... belgedir.

Kimlik kartı ön ve arka yüzden oluşur.

Erkeklerin nüfus cüzdanı kırmızı renktedir.

Yeni kimliklerde yonga(çip) bölümü vardır.

Kimlik kartı okula yeni başlayanlara verilir.

Yonga(çip) bölümünde parmak izi kayıtlıdır.

Kimlik kartı Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olduğumuzu göstermez.

D

Y

D

Y

D

Y cüzdanı kimlik nüfus resmi akıllı

a a

c b

d

e

c

e b

d

f

kimlik

cüzdanı

Nüfus

akıllı

resmi

(10)

1. Faruk, Hüseyin’in kimlik bilgilerini dol- dururken ona bazı sorular sorar.

Aşağıdakilerden hangisi bu sorulardan olamaz?

A. Baba adın B. Doğum yerin C. Okulunun adı D. Adın ve soyadın 2. Aşağıdakilerden hangisi kimliksel bilgidir?

A. Serpil yufka yürekli bir kızdır.

B. Senin utangaç bir çocuk olduğun her halinden belli oluyor.

C. Erkeklerin nüfus cüzdanları mavi renklidir.

D. Engin, oldukça uzun boylu bir çocuktur.

3. Ayşe ile Mert kardeştir. İki kardeş kim- liklerini incelemektedir.

Aşağıdakilerden hangisinin kesinlikle farklı olduğunu görmüşlerdir?

A. Veriliş nedeni B. Doğum yeri

C. T.C kimlik numarası D. Medeni hali

4. Aşağıdakilerden hangisi bir insanın nüfus cüzdanında bulunan bilgilerden değildir?

A. Anne ve baba adı B. Kan grubu C. Yaşadığı şehir D. Doğum tarihi 5. I- Doğum Yeri: SELANİK

II- Doğum Tarihi: 1881 III- Anne Adı: MAKBULE IV- Adı: ATATÜRK

Yukarıda M. Kemal Atatürk’ün kimlik bilgilerinden bazıları verilmiştir. Bu bilgilerden hangileri yanlıştır?

A. III-IV B. II-IV C. I-III D. II-III

6. Aşağıdakilerden hangisi nüfus cüzdanı- mızda yer alan bir bilgi değildir?

A. Doğum yeri ve tarihimiz

B. Cüzdanın verildiği yer ve tarihi C. Duygu ve düşüncelerimiz D. Vatandaşı olduğumuz ülke 7. I- Resmi belgedir.

II- 18 yaşını dolduranlara verilir.

III- Kişiye özeldir.

IV- Ön ve arka bölümden oluşur.

Kimlik kartı ile ilgili verilen bilgilerden hangileri doğrudur?

A. I-II-IV B. I-III-IV C. II-III-IV D. I-II-III

8. Yeni kimlik kartlarının arka bölümünde yer alan çipin adı nedir?

A. yonga B. yonca

C. yonda D. yonza

9. Yeni kimliklerin arka bölümünde yer alan çipin içinde hangisi yer almaz?

A. kayıtlı olduğu il B. göz rengi C. parmak izi D. veriliş nedeni

10. Aşağıdakilerden hangisi yeni kimlik kartlarının arka yüzündedir?

A. Kimlik numarası B. Adı-Soyadı C. Cinsiyeti

D. Anne-Baba adı MİNİ TEST - 1

(11)

Olayların oluş tarihine göre sıra- ya konulmasına “kronoloji” denir.

A. Aşağıda karışık olarak verilmiş olan olayları kronolojik sıraya göre sıralayarak yazalım.

Kronoloji nedir?

2009’da okula başladım.

a

2003’te dünyaya geldim.

c

2007’de hastalandım. 2007’de hastalandım.

b

2010’da ikinci sınıfa başladım. 2010’da ikinci sınıfa başladım.

d

27 Eylül’de Bekir doğdu.

a

21 Ekim’de Caner doğdu.

c

15 Nisan’da İpek doğdu. 15 Nisan’da İpek doğdu.

b

24 Mart’ta Sezgin doğdu.

d

1920’de meclis açıldı.

a

1923’te cumhuriyet ilan edildi.

c

1922’de savaş kazanıldı.

b

1919’da savaş başladı.

d

2015’te taşındık.

a

2017’de kardeşim doğdu.

c

2011’de ev aldık.

b

2013’te evi boyadık.

d

Not: Çocuklar aynı yılda doğdu.

Herkesin Bir Öyküsü Var (Kronoloji)

(12)

B. Aşağıdaki olaylar kronolojik olarak sıralanmıştır. Cümlelerdeki noktalı yerlere uygun tarihleri yazalım.

C. Aşağıda verilen kronolojideki noktalı yerleri tamamlayalım.

Annem ile babam ...’da tanıştı.

a

Trabzonspor ilk lig şampiyonluğunu 1976 yılında kazanmıştır.

a

Bursaspor ilk lig şampiyonluğunu 2010 yılında kazanmıştır.

c

Başakşehir ilk lig şampiyonluğunu 2020 yılında kazanmıştır.

e

Galatasaray ilk lig şampiyonluğunu 1962 yılında kazanmıştır.

b

Fenerbahçe ilk lig şampiyonluğunu 1959 yılında kazanmıştır.

d

Beşiktaş ilk lig şampiyonluğunu 1960 yılında kazanmıştır.

f

Kardeşim Oktay ...’te dünyaya geldi.

e

Ablam Sevinç ...’da dünyaya geldi.

c

Ben ...’de anaokuluna başladım.

g

Annem ile babam ...’de evlendi.

b

Babam ...’da ilk arabasını aldı.

f

Ben Cüneyt ...’de dünyaya geldim.

d

Ablam ...’de dördüncü sınıfa başladı.

h

2020

1976 2010

1963 1960

1959

Not: Türkiye liglerinde şampiyon olan takımların ilk şampiyonluklarını kazan- dıkları tarihler verilmiştir.

... ... ... ... ... ...

Mayıs 2015

Mart 2007 Şubat 2010

Eylül 2016 Haziran 2018

Eylül 2020 Kasım 2006

Aralık 2012

Mayıs 2015 Mart 2007 Şubat 2010

Eylül 2016 Haziran 2018

Eylül 2020

Kasım 2006

Aralık 2012

Fenerbahçe Beşiktaş Galatasaray Trabzonspor Bursaspor Başakşehir

(13)

A. Aşağıdaki kronolojiyi inceleyelim. Soruları cevaplandıralım.

B. Aşağıdaki kronolojiyi inceleyelim. Soruları cevaplandıralım.

Herkesin Bir Öyküsü Var (Kronoloji)

2011

2003 2007

2001 1999

1997

1881 19 Mayıs 1919 23 Nisan 1920 29 Ekim 1923 10 Kasım 1938 Şu anda 4.

sınıfta okuyorum.

Birinci sınıfa başladım.

Yusuf ve ailesine ait kronolojidir.

Atatürk’ün Hayatındaki Önemli Olaylar Kronolojisi

a. Yusuf kaç yılında doğmuştur? ...

b. 1997 yılının Yusuf için önemi nedir? ...

c. Yusuf’un ablası kaç yılında doğmuştur? ...

d. Ablası, Yusuf’tan kaç yaş büyüktür? ...

e. Yusuf kaç yaşında konuşmaya başlamıştır? ...

f. Yusuf kaç yılında eğitim hayatına başlamıştır? ...

g. Kronolojiye bakarak aşağıdaki bilgilerden hangisine ulaşamayız?

A. Yusuf’un okula başladığı tarihe B. Ablasının yaşına

C. Annesinin doğum tarihine D. Yusuf’un doğum tarihine

Annem ile babam evlendi.

Ablam

doğdu. Ben

doğdum. Konuşmaya

başladım.

Not: İşlemleri yaparken günleri ve ayları dikkate almayınız.

a. Atatürk kaç yılında doğmuştur? ...

b. Mustafa Kemal kaç yılında Samsun’a çıkmıştır? ...

c. Cumhuriyet kaç yılında ilan edilmiştir? ...

d. Atatürk kaç yaşında vefat etmiştir? ...

e. TBMM kaç yılında açılmıştır? ...

f. İçinde bulunduğumuz yıl Atatürk’ün kaçıncı ölüm yıl dönümüdür? ...

g. Cumhuriyet ilan edildiğinde Atatürk kaç yaşındaydı? ...

h. Atatürk Samsun’a çıktığında kaç yaşındaydı? ...

Doğum

tarihi Samsun’a

çıkışı TBMM’nin

açılışı Cumhuriyet’in

ilanı Vefatı

2001

Anne ve babası evlendi.

1999 2 yaş 2003 2007

1881

19 Mayıs 1919 29 Ekim 1923 10 Kasım 1938 23 Nisan 1920 82.

42 38

(14)

²⁰⁰⁴

Ali’nin

doğumu Ali ana

sınıfında Ali

1. sınıfta Ali 3. sınıfta

2009 2010 2012

1. Kronolojiye göre Ali’nin okul hayatı hangi yılda başlamıştır?

A. 2004 B. 2009

C. 2010 D. 2012

2. Kronolojiye göre Ali 2016 yılında kaç yaşında olacaktır?

A. 10 B. 11 C. 12 D.13 3. Kronolojiye göre aşağıdakilerden han-

gisi yanlıştır?

A. Ali 2010 yılında birinci sınıfa başladı.

B. Ali 2004 yılında doğdu.

C. Ali ikinci sınıfa gitmedi.

D. Ali 2009 yılında ana sınıfındaydı.

4. Kronolojiden aşağıdakilerden hangisine ulaşamayız ?

A. Ali’nin ilkokula ne zaman başladığına B. Ali’nin şu andaki yaşına

C. Ali’nin doğum tarihine

D. Ali’nin yüzmeye ne zaman başladığına 5. ¹⁹⁷¹

Yusuf (baba)Özer

ÖzerEmel (anne)

Ufuk (dede)Özer

Semih (çocuk)Özer

1975 1952 2000

Yusuf Özer (baba) Emel Özer (anne) Ufuk Özer (dede) Semih Özer (çocuk) Semih’in ailesi ile ilgili yaptığı kronoloji- de doğru yerde bulunmayan kişi kimdir?

A. Yusuf Özer B. Emel Özer C. Ufuk Özer D. Semih Özer

A B C D

I. Askere gidiş tarihi: 15 Mayıs 2007 II. Evlilik tarihi: 09 Ocak 2010

III. Liseyi bitirme tarihi: 23 Haziran 2001 IV. Üniversiteye giriş tarihi: 30 Eylül 2003 Metin’in hayatında önemli tarihler ve- rilmiştir. Buna göre 6,7,8 ve 9. soruları cevaplandıralım.

6. Olayları kronolojik olarak sıraladığı- mızda “C” noktasına hangisi gelir?

A. I B. II C. III D.IV 7. Olayları kronolojik olarak sıraladığı-

mızda “A” noktasına hangisi gelir?

mızda “D” noktasına hangisi gelir?

mızda “B” noktasına hangisi gelir?

A. I B. II C. III D.IV

10. ¹⁹⁶⁰ ¹⁹⁸⁵ ²⁰¹²

Çetin bey 1960 doğumludur. Oğlu Hakan babasının hayatındaki önemli olayları gösteren kronolojiyi yukarıdaki gibi çizmiştir.

Çiçek olan bölümde aşağıdaki olaylar- dan hangisinin yer alması beklenemez?

A. İşe başlaması B. Hakan’ın doğması C. İlkokula başlaması D. Evlenmesi

MİNİ TEST - 2

(15)

Ben de Yapabilirim

A. Aşağıda milli sporcumuz Nur Tatar’ın bilgileri verilmiştir. Bilgileri okuduktan sonra soru- ları cevaplandıralım.

NUR TATAR BAŞARDI

Nur Tatar, 16 Ağustos 1992 tarihinde Van’da ailesinin ikinci çocuğu olarak dünya- ya geldi. Babası emekli bir futbolcu, annesi ise ev hanımıdır. Tekvando sporu ile uğraşan abisi Kadir Tatar’a özenerek 6 yaşlarında bu spora başladı. 2012 Londra Olimpi- yatlarında gümüş madalya kazandı. 2017 yılında Dünya Tekvando Şampiyonası’nda altın madalya kazandı. Milli tekvandocumuz müsabakanın ardından Türk bayrağıy- la salonda sevinç turu attı. Milli sporcumuza bizlere yaşattığı sevinçlerden dolayı teşekkür eder, başarılarının devamını dileriz.

Nur Tatar kaç yılında ve nerede doğmuştur?

Nur Tatar’ın anne ve babası ile ilgili bilgileri yazalım.

Nur Tatar’ın yapmış olduğu spor dalı hangisidir?

Nur Tatar tekvando sporuna nasıl başladı?

Nur Tatar metne göre ilk büyük başarısını nerede kazandı?

Nur Tatar 2017 yılında nerede ve nasıl bir başarı elde etti?

16 Ağustos 1992 tarihinde Van’da doğmuştur.

Babası emekli futbolcu, annesi ise ev hanımıdır.

Nur Tatar tekvando sporu ile ilgilenmektedir.

Abisi Kadir Tatar’a özenerek başlamıştır.

2012 Londra Olimpiyatlarında gümüş madalya kazanmıştır.

2017 yılında Dünya Tekvando Şampiyonası’nda altın madalya kazanmıştır.

(Bilgiler internetten derlenmiştir.) 1

3

5 2

4

6

(16)

B. Aşağıda ünlü ozanımız Aşık Veysel tanıtılmıştır. Metni okuduktan sonra soruları cevaplandıralım. Şiiri okuyalım ve deftere yazalım.

AŞIK VEYSEL

Aşık Veysel, 1894 yılında Sivas’ın Şarkışla ilçesinin Sivrialan köyünde dünyaya geldi. Babasının ismi Ahmet, annesinin ismi Gülizar’dır. Çiftçi bir ailenin çocuğuydu. Yedi yaşına geldiğin- de yaşadığı yörede salgın haline gelen çiçek hastalığına yakalandı. Bu hasta- lık nedeniyle önce sol gözünü bir süre sonra da sağ gözünü kaybetti.

İki gözünü de kaybeden Aşık Veysel asla yılmadı. Babasının kendisine okuduğu şiirleri büyük bir istekle dinlerdi. Bu isteğini gören babası Veysel’e bir saz aldı. Vey- sel çok sevindi. Çamşıhlı Ali Ağadan saz çalmasını öğrendi. Gün geçtikçe kendini geliştirdi. Sazını yanı başından hiç ayırmadı.

1965 yılında TBMM “Ana dilimize ve milli birliğimize yaptığı hizmetlerden ötü- rü” özel bir kanun çıkartarak maaş bağladı. 21 Mart 1973 günü doğduğu köy Sivrialan’da hayata gözlerini yumdu. Ondan geriye aradan yıllar geçse de unutul- mayacak şiirleri kaldı.

Aşık Veysel nerede doğdu?

Aşık Veysel gözlerini niçin yitirdi?

Aşık Veysel’in başarısının sırrı nedir?

Aşık Veysel’e niçin maaş bağlandı?

Aşık Veysel’in başarısının sırrı nedir?

Sivas’ın Şarkışla ilçesinin Sivrialan köyünde doğmuştur.

Çiçek hastalığı salgını nedeniyle gözlerini yitirmiştir.

Babasının kendisine okuduğu şiirleri büyük bir istekle dinlemektedir.

Ana dilimize ve milli birliğimize yaptığı hizmetlerden ötürü maaş bağlanmıştır.

Babasının kendisine okuduğu şiirleri büyük bir istekle dinlemektedir.

(Bilgiler internetten derlenmiştir.)

DOSTLAR BENİ HATIRLASIN Ben giderim adım kalır Dostlar beni hatırlasın.

Düğün olur bayram gelir Dostlar beni hatırlasın.

Gün ikindi, akşam olur Gör ki başa neler gelir Veysel gider adı kalır Dostlar beni hatırlasın.

Aşık Veysel ŞATIROĞLU 1

2

3

4

5

(17)

Onun Yerinde Olsaydım

A. Aşağıdaki ifadeleri okuyalım. Doğruysa “D”, yanlışsa “Y” kutusunu boyayalım.

B. Aşağıdaki cümlelerde ilgi, yetenek ve fiziksel özelliklerden bahsedilmektedir. İlgi cümle- lerine i , yetenek cümlelerine y , fiziksel cümlelerine f yazalım.

a

e c

g

ı b

f d

h

i

D Y

D Y D Y

D Y

D Y D Y

D Y

...

Erkan, sınıfımızın en güzel futbol oynayan öğrencisidir.

Annem çiçek yetiştirmeyi çok seviyor.

Benim adım Serkan. Arkadaşlarımdan daha uzun boyluyum.

Babamla pazar günleri balık tutmaya gideriz.

Yaşadığım kasabada insanlar genellikle kahverengi gözlüdür.

Boş zamanlarımda sahilde yürüyüş yaparım.

Satranç oyununda oldukça başarılıyımdır.

Ablam tarihi para koleksiyonu yapıyor.

Sınıfımızdaki Taner’in ve Oğuz’un saçları kıvırcıktır.

İnsanlar bir başkasıyla aynı özelliklere sahip değildir.

Kimi insanlar düzenli, kimi insanlar ise dağınıktır.

İnsanlar her zaman aynı şeylere üzülürler.

Her insan doğuştan resim konusunda yeteneklidir.

İnsanlar arasındaki farklılıkları hor görmek en doğal hakkımızdır.

Arkadaşlarımızı fiziksel özelliklerine göre seçmeliyiz.

İnsanlar çalışarak zayıf yönlerini geliştirebilirler.

İnsanın kendisini başkasının yerine koymasına empati denir.

Farklılıkları zenginlik olarak görmek yanlıştır.

Kışın soğukta kalan kuşlara yiyecek vermek empati göstergesidir.

a

e c

g b

f d

h ı

y

f f

y i

i i

i f

(18)

1. Aşağıdakilerden hangisi bir kişinin fiziksel özelliği değildir?

A. kıvırcık saçlı B. esmer tenli C. saygılı D. kilolu

2. “İnsanlar duygusal, ...

... , zihinsel özellikleriyle birbirinden farklılık gösterirler.“ cümlesinde noktalı yere hangisi gelmelidir?

A. oyunsal B. eğitimsel C. fiziksel D. sayısal 3. Aşağıdakilerden hangisinin bir arkada-

şınızla aynı olması söz konusu olamaz?

A. doğum tarihi B. doğum yeri C. kilosu D. parmak izi 4. I- İnsanlar fiziksel olarak farklı olsalar

da duygusal olarak aynı özellikleri taşırlar.

II- Herkes futbol oynamayı sever.

III-İnsanların birbirine benzer özellikleri de vardır.

Yukarıdaki ifadelerden hangisi veya hangileri doğrudur?

A. yalnız I B. yalnız II C. yalnız III D. II - III

5. Aşağıdakilerden hangisi bir bireyin doğuştan sahip olduğu özelliklerden değildir?

A. cinsiyet B. güzel konuşma C. ten rengi D. yetenek

6. Aşağıdakilerden hangisi duygusal özel- liklerini yazacak olan Arif’in söyleye- ceklerinden değildir?

A. Hoşlandığım yemekler B. Sevdiğim oyunlar C. Sinirlendiğim sözler D. Kardeş sayısı

7. Orhan kin tutan bir çocuk değildir. Ken- disine yapılan yanlış bir davranışı büyüt- mez, dilenen özrü hemen kabul ederdi.

Aşağıdakilerden hangisi Orhan’ın kişilik özelliğidir?

A. güçlü B. sabırlı C. hoşgörülü D. bencil

8. Ebru elindeki çöpü yere atınca, Ümit onu uyarmış. Ahmet ise öğretmene şi- kayet etmiş. Bu durum çocuklar arasın- daki ... gösterir.

Yukarıda boş bırakılan yere hangisi gelmelidir?

A. farklılığı B. kurallara uymayı C. dayanışmayı D. saygısızlığı

9. Bu okula yeni geldim. Beni 4/A sınıfı- na verdiler. Sınıfta çok farklı öğrenciler var. Kimisi güzel şiir yazıyor, kimisi güzel fıkra anlatıyor, kimisi ise çok güzel şarkı söylüyor. Bu arada herkes farklı takım- ları tutuyor. Bu sınıftaki ... . Paragrafın anlamlı olarak tamamlan- ması için boş bırakılan yere aşağıdaki- lerden hangisi getirilmelidir?

A. farklı fikirler mutlaka düzeltilmeli.

B. durum beni şaşkınlığa çevirdi.

C. bireysel farklılıklar sınıfı daha eğlen- celi hale getiriyor.

D. farklılıklar ders işlememizi zorlaştırıyor.

10. Aşağıdakilerden hangisi bireysel farklı- lığa örnek gösterilemez?

A. Bazıları okuyarak bazıları dinleyerek daha iyi öğrenir.

B. Kimisi elmayı, kimisi armutu sever.

C. Cem, Ali, Emre iyi arkadaştırlar.

D. Semih Fener’i, Arda Galatasaray’ı tutuyor.

MİNİ TEST - 3

(19)

a

d

f b c

e

g

Farkındayım, Farklılıklara Saygılıyım

C. Aşağıdaki tabloyu inceleyelim. Belirtilen durumla ilgili uygun davranışı harfleri kullanarak eşleştirelim.

B. Aşağıdaki davranışları okuyalım. Noktalı yerlere “olumlu”, “olumsuz” yazalım.

DUYGUM DAVRANIŞLARIM

U P

P A

A U

N N

Kalemimi izinsiz alınca arkadaşıma sinirlendim Odada kilitli kalınca korktum

Yaptığım resim panoya asılınca çok sevindim Arkadaşım ödül alınca çok sevindim

öğretmenime teşekkür ettim.

yaptığı davranışın yanlış olduğunu söyledim.

ve bağırmaya başladım.

onu tebrik ettim.

( ... ) ( ... ) ( ... ) ( ... ) ( ... ) Önce arkadaşımı dinler, sonra kendi düşüncemi söylerim.

Yarışmayı kaybeden arkadaşlarımla dalga geçerim.

Morali bozuk olan arkadaşımı teselli ederim.

Kantinde sıraya girmeyen çocuklarla kavga ederim.

Benimle aynı takımı tutmayanla arkadaşlık etmem.

A. Çocukların açıklamalarını okuyalım. Parantezin içine doğruysa “D”, yanlışşa “Y” yazalım.

Benim adım Ömer,

dokuz yaşındayım. Dördüncü sınıfa gidiyorum. Siyah saçlı, esmer tenliyim.

Piyano kursuna gidiyorum.

Utangaç olduğum söylenir. Resim yapmaktan hoşlanırım.

( ... ) Ömer ve Osman dördüncü sınıfa gitmektedir.

( ... ) Her ikisi de 10 yaşındadır.

( ... ) Osman satranç, Ömer piyano kursuna gitmektedir.

( ... ) Ömer televizyon izlemeyi ve müzik dinlemeyi seviyor.

( ... ) Ömer utangaç olduğu için boş zamanlarında resim yapıyor.

( ... ) Ömer kıvırcık saçlı ve esmer tenlidir.

( ... ) Osman ile Ömer’in bir çok ortak özelliği vardır.

Benim adım Osman, 10 yaşındayım. Dördüncü sınıfa gidiyorum. Kıvırcık saçlı, esmer tenliyim.

Satranç kursuna gidiyorum.

Televizyon izlemekten, müzik dinlemekten hoşlanırım.

D Y D Y Y Y D

olumlu olumsuz

olumlu olumsuz olumsuz

(20)

D. Aşağıdaki ifadeleri okuyalım. Doğru olanlara “D”, yanlış olanlara “Y” yazalım.

E. Aşağıdaki noktalı yerlere uygun kelimeleri yazalım.

Duygu ve düşüncelerimiz farklı durumlara göre değişebilir.

Yaşantımızla ilgili olayları tarihlerine göre sıralamaya psikoloji denir.

Nüfus cüzdanında anne, baba ve dedemizin adı yer alır.

Olumlu duygulardan biri de kıskançlıktır.

Ten rengimiz ve boy uzunluğumuz fiziksel özelliklerdir.

İnsanlar aynı futbol takımını tutmak zorunda değildirler.

Nüfus cüzdanına bakarak kişinin duygusal özelliklerini söyleyebiliriz.

Bulmaca çözmek zihinsel bir özelliktir.

Herkesin düşüncesini serbestçe ifade etme hakkı vardır.

Başkalarının duygu ve düşüncelerine saygı göstermek zorunda değiliz.

Güzel resim yapmak bireysel farklılıklara örnektir.

( ... ) ( ... ) ( ... ) ( ... ) ( ... ) ( ... ) ( ... ) ( ... ) ( ... ) ( ... ) ( ... )

D Y Y Y D D Y D D Y D

Bazı durumlarda arkadaşlarımızın yanlış davranışlarını ... karşılarız.

İnsanlar duygusal, zihinsel ve ... olarak farklı özelliklere sahiptir.

Erkeklerin nüfus cüzdanları ... renktedir.

Yanlış bir şey yaptığımda uyarıldığımda ... duyarım.

Anlayışla karşılama duygumuz hoşgörü ... bir duygudur.

Kadınların nüfus cüzdanları ... renktedir.

Olayların tarihlerine göre sıralanması ... olarak adlandırılır.

Bireyin kendine ait ve başkalarında olmayan özelliklerine ... özellik denir.

bireysel

anlayışla endişe

fiziksel kronoloji

olumlu mavi

pembe a

a

e c

g b

f d

h e c

g

i b

f

ı d

h

j

bireysel anlayışla

endişe fiziksel

kronoloji olumlu mavi

pembe

(21)

A. Aşağıdaki ifadeleri okuyalım. Doğru olanlara “D”, yanlış olanlara “Y” yazalım.

( ... )

( ... ) D

D

Y

D

Y a

e c

g b

f d

h

Arkadaşımızı sözünü kesmeden dinlediğimizde, ona saygı göstermiş oluruz.

Hayvanlara acıma duygusal bir özelliktir.

Nüfus cüzdanı kişiye özel bir kimliktir.

Saç, göz ve ten rengi duygusal özelliktir.

Kadınların kimliği mavi renklidir.

Satranç oynamak zihinsel özelliğe örnek olarak verilebilir.

Önemli olayların tarih sırasına göre sıralanmasına kronoloji denir.

“Ağlamak-gülmek” birbirine zıt fiziksel özelliklerdir.

B. Kelimeleri okuyalım. Noktalı yerleri tamamlayalım.

düşünce tarihleri

durum ehliyet

duygusal kronolojik

farklılıklar nüfus cüzdanı

a

c

e b

d

f g

Bireysel ... insanları birbirinden ayıran özelliklerdir.

Utanmak, sinirlenmek ... özelliktir.

İnsan yaşamının dönemleri ... olarak sıralanabilir.

Kimlik belgeleri içerisinde en önemlisi ... dır.

“Ödevimi evde unuttum.” Cümlesi ... belirten cümledir.

İnsanların adı, soyadı ve hatta doğum ... aynı olabilir.

..., bazı durumlarda kimlik belgesi olarak kullanılabilir.

Etkinliklerle Değerlendirme

tarihleri durum

ehliyet

duygusal

kronolojik farklılıklar

nüfus cüzdanı

(22)

C. Aşağıdaki bulmacayı dolduralım.

Olayların oluş tarihlerine göre sıraya konulmasına denir.

1

İnsanın kendisini başkasının yerine koyması olayı.

5

Kimlik kartının arka yüzünde bulunan bakanlığın ismi.

3

Yeni kimlik kartlarının rengi.

7

Kadınların nüfus cüzdanındaki renk.

9

Nüfus müdürlüklerince verilen, kişisel bilgilerimizin bulunduğu resmi kart.

2

İnsanlarda doğuştan var olan bir işi en güzel şekilde yapabilme becerisi.

6

Kimlik kartlarının arka yüzünde yer alan çipin adı.

4

Sürücülere verilen resmi belge. Sürücü belgesi.

8

Kimlik kartlarında Türkçe ile birlikte kullanılan dil.

10

1

8 9

10 5

6

7 4

2

3 K

İ

N Ç

M Y

K

A Ş Y

T E

B G

Z

E İ

C E P

M N

İ

R E

E İ

K

G İ

R E M

T P

U A

R

İ

U Z

T

L J

O

İ

L K

H

N

Y R

L

O

E

O İ

A L E

I İ N

K A

(23)

DEĞERLENDİRME - 1

5. “Arzu hatalı bir davranışta bulundu.

Hülya, Arzu’yu arkadaşlarının yanında uyardı.”

Arzu’nun bu durumda yaşayacağı duygu hangisidir?

A. şaşkınlık B. sevinç C. korku D. üzüntü

6. “Öğretmenimiz sınıfta herkese söz hakkı veriyor. Panoya asılacak resimlere bizim karar vermemizi istiyor.”

Öğretmenimizin bu davranışı aşağıda- kilerden hangisine örnektir?

A. Kız öğrencilere öncelik vermeye.

B. Yetenekli öğrencileri ödüllendirmeye.

C. Öğrenciler arasında ayrımcılık yap- mamaya.

D. Öğrencileri planlı olmaya özendir- meye.

7. Can güzen top oynuyor.

Harun güzel hikaye anlatıyor.

Işıl güzel sek sek oynuyor.

Cümleleriyle bireylerin hangi alanda farklılıkları vurgulanmak istenmiştir?

A. yetenekleri B. ilgileri C. düşünceleri D. duyguları 1. Serkan yufka yürekli, mavi gözlü, utan-

gaç ve hayvan severdir.

Serkan’la ilgili verilen bilgilerden hangisi fiziksel özelliğidir?

A. Yufka yürekli olması.

B. Mavi gözlü olması.

C. Utangaç olması.

D. Hayvan sever olması.

2. Aşağıdakilerden hangisi duygusal özelliktir?

A. Tutumlu olmak.

B. Planlı ders çalışmak.

C. Endişeli olmak.

D. Tiyatroya gitmek.

3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “dü- şünce” ifade edilmektedir?

A. Mutluluktan yüzünde güller açmıştı.

B. Babası geç kalınca endişelenmişti.

C. Gençler, otobüslerde yaşlılara yer vermeli.

D. Emrah’ın sağ yanağında ben var.

4. I. Kuşları beslemeyi seviyorum.

II. Her pazar ablamla satranç oynuyo- rum.

III. Resim yarışmasında birinci oldum.

IV. Sahilde yürüyüş yapmak hoşuma gi- diyor.

Konusu “ilgi” olan cümleler hangileridir?

A. I - II - III B. I - II - IV C. II - III - IV D. I - III - IV

Doğru Yanlış : ...

: ...

(24)

8. I- Sınavda arkadaşına ek süre verilip kendisine verilmemesi.

II- Kendisinden daha yetenekli olan ar- kadaşının basketbol takımına seçil- mesi.

III- Kura çekerek grup başkanının belir- lenmesi.

Yukarıdaki durumların hangisinde birey haksızlığa uğradığını düşünür?

A. yalnız I B. yalnız II C. yalnız III D. I - III

9. Aşağıdakilerden hangisi yurt dışına çı- kışlarda kullanılan bir belgedir?

A. ehliyet B. evlilik cüzdanı C. nüfus cüzdanı D. pasaport 10. Nüfus cüzdanlarında bir çok bilgi vardır.

Bu bilgilerden hangisi bir çok kurumda sıkça kullanılır?

A. Doğum yeri B. T.C. Kimlik Numarası C. Baba Adı D. Medeni Hali

11. Aşağıdakilerden hangisi çocuk hakların- dandır?

A. Düşüncelerini, sınıfta özgürce ifade etme.

B. Çevresini temiz tutma.

C. Ders araç gereçlerini koruma.

D. Derslerine düzenli olarak çalışma.

12. Dini bayramlarda öne çıkan duygu ve davranışlar misafirperverlik

sevgi ve saygı ?

sevinç ve mutluluk

Soru işareti konulan yere aşağıdakiler- den hangisi getirilmelidir?

A. paylaşmak B. çalışkanlık C. tatil D. tarafsız olmak

13. I- Kardeşimin doğumu

II- Annemle babamın evlenmesi III- Kardeşimin okula başlaması IV- Benim doğumum

Yukarıdaki olayların kronolojik alarak sıralanışı hangi seçenekte doğru olarak verilmiştir?

A. II - IV - III - I B. II - IV - I - III C. IV - II - I - III D. II - I - IV - III 14. Aşağıdakilerden hangisi nüfus cüzda-

nında yer alan bilgilerden değildir?

A. medeni hali

B. nüfusa kayıtlı olduğu il C. okul numarası

D. kan grubu

15. İnsanların duyguları davranışlarını etkiler.

Aşağıdaki eşleştirmelerden hangisi yanlıştır?

A. sinirlilik - kalp kırma B. utanma - yüz kızarması C. acıma - gülme

D. korku - titreme

16. Kütüphaneye üye olup kitap almak is- teyen Murat aşağıdakilerden hangisini yanına alıp kütüphaneye gitmelidir?

A. Öğrenci kimlik belgesi B. Sporcu kimlik belgesi C. Nüfus cüzdanı

D. Öğrenci pasosu

17. Erkan sokakta yürürken arkasından kendisine bir kişi çarpar. Sinirli bir şekilde arkasına döndüğünde kendisine çarpan kişinin görme özürlü bir vatandaş oldu- ğunu fark eder.

Erhan belirtilen durumlarda sırasıyla hangi duyguları yaşamıştır?

A. öfke - utanma B. acıma - öfke C. üzüntü - acıma D. endişe - suçluluk

(25)

1. Aşağıdakilerden hangisi “duygu” belirt- mektedir?

A. Ebru ile Aslı odada sohbet ediyorlar.

B. Sınavdan yüz aldığıma inanamıyo- rum şaşkınlık içindeyim.

C. Yan binada yangın çıktı.

D. Büyüklere karşı saygılı olmalıyız.

2. Soğuk bir kış günü karların üzerinde ge- zinen küçük serçe kuşunu gören Ömer.

Aşağıdaki duygulardan hangisini yaşa- mıştır?

A. şaşkınlık B. öfke

C. sevinç D. acıma

3. İnsanların duygularını;

1. konuşmalarından 2. yüz ifadelerinden 3. fiziksel özelliklerinden 4. davranışlarından

verilenlerin hangilerinden anlayabiliriz?

A. 1-2 B. 2-4

C. 1-2-3 D. 1-2-4

4. Arkadaşıma verdiğim sözü yerine ge- tirmezsem ona karşı mahcup duruma düşerim. Arkadaşım benim yalancı ol- duğumu düşünür. Bu durumu da diğer arkadaşlarıma anlatır.

Aklından bu tür düşünceler geçiren Serkan’ın yaşadığı duygu aşağıdakiler- den hangisidir?

A. endişe B. korku

C. kararsızlık D. şaşkınlık

5. I- duygu II- düşünce III- ten rengi Yukarıdakilerden hangileri bireylerin fiziksel özellikleri arasında yer almaz?

A. yalnız I B. yalnız II C. yalnız III D. I-II

6. Aynı sınıfta öğrenim gören Mert Ga- latasaray’ı, Ufuk ise Fenerbahçe’yi tut- maktadır. Galatasaray ile Fenerbah- çe karşılaştığında biri sevinmekte, biri üzülmektedir. Bu duruma rağmen iyi arkadaşlıkları devam etmektedir.

Yukarıda açıklanan durum aşağıdaki- lerden hangisine örnek gösterilemez?

A. Mert ile Ufuk birbirlerinin duygu ve düşüncelerine saygı göstermektedir.

B. Farklı düşüncede olmak arkadaşlık- ları olumsuz yönde etkilemez.

C. Mert ile Ufuk bireysel farklılıklara saygılıdırlar.

D. Aynı takımı tutsalardı daha iyi arka- daş olurlardı.

7. Aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

A. İnsanlar aynı olaylara farklı tepki gösterebilirler.

B. Duygularımız düşüncelerimizi etkiler.

C. İnsanlar fiziksel olarak farklı olsalar da duygusal olarak aynıdırlar.

D. Başkalarının duygu ve düşüncelerini saygıyla karşılamalıyız.

8. Levent’in yüzünde çocukluktan kalma yanık izi vardı.

Cümlesinde Levent’in hangi özelliğin- den bahsedilmiştir?

A. duygusal B. zihinsel C. fiziksel D. bireysel

DEĞERLENDİRME - 2

Doğru Yanlış : ...

: ...

(26)

9. (1) Erkan her gün 7’de uyanırdı. (2) Eli- ni, yüzünü yıkadıktan sonra kıvırcık saç- larını düzeltmeye çalışırdı. (3) Nedense sabahları sinirli olurdu. (4) Kahvaltısını yapar, evden çıkardı.

Kaç numaralı cümlede Erkan’ın fiziksel özelliğinden bahsedilmiştir?

A. 1 B. 2 C. 3 D. 4

10. I- 2003 yılında İzmir’e taşındık.

II- 1997 yılında ilkokula başladım.

III- 1992 yılında dünyaya geldim.

IV- 2012 yılında askere gittim.

Yukarıdaki kronolojinin doğru olma- sı için hangi ifadelerin yer değiştirmesi gerekir?

A. I-IV B. II-III C. I-III D. III-IV

11. Aşağıdakilerden hangisi resmi kimlik belgesi değildir?

A. Ehliyet B. Pasaport C. Nüfus cüzdanı D. Sporcu Kimlik Kartı

12. Aşağıdakilerden hangisi bir insanın nüfus cüzdanında bulunan bilgilerden değildir?

A. Anne ve baba adı B. Kan grubu

C. Yaşadığı şehir D. Doğum tarihi

13. Aşağıdakilerden hangisi kişinin ilgi alan- larına yöneliktir?

A. Görevlerini yerine getirmek.

B. Ödevlerini zamanında yapmak C. Hafta sonunu dinlenerek geçirmek D. Evde kedi beslemek

14. İnsanlar duygusal özellikleri olan varlık- lardır.

Aşağıdakilerden hangisi Ahmet’in duygusal özelliklerinden olamaz?

A. Heyecanlı bir çocuk olması B. Öğretmenini çok sevmesi C. Piyano kursuna gitmesi D. Yükseklikten korkması

15. Alper, okuduğu okulun basketbol takı- mının oyuncusudur.

Okul basketbol takımı şampiyon olunca Alper ne hisseder?

A. şaşkınlık B. huzur C. kaygı D. sevinç

16. Olimpiyatlarda ve dünya şampiyona- larında tekvando dalında büyük başa- rılar elde etmiş olan miili sporcumuz hangisidir?

A. Naim Süleymanoğlu B. Nur Tatar

C. Çağla Büyükçay D. Ayşe Begüm Onbaşı

(27)

ÜNİTE

02

Mehmet

...

KÜLTÜR

MİRAS VE

(28)

KÜLTÜR VE MİRAS

KONULAR :

NELER ÖĞRENECEĞİZ?

Ailemin Tarihi

Akrabalarımız (Soy Ağacı)

Milli Kültür Ögelerimiz

Geçmişten Bugüne Çocuk Oyunları

Milli Mücadele

Aile Tarihimizi Oluşturacağız.

Çevremizde Milli Kültürü Yansıtan Unsurlara Ör- nekler Vereceğiz.

Geleneksel Oyunları Günümüzdeki Oyunlarla Karşılaştıracağız.

Milli Mücadele’nin Önemini Kavrayacağız.

(29)

Ailemin Tarihi

A. Aşağıda sözlü tarih yöntemiyle oluşturulmuş aile tarihlerini okuyalım. Soruları cevaplan- dıralım.

MEHMET BEY

Adım Mehmet. 1950 yılında Gi- resun’da doğdum. Çocukluğum Gire- sun’da geçti. İlkokulu bitirdikten sonra çalışmak için babamla İstanbul’a gel- dik. Birkaç yıl sonra ailecek İstanbul’a yerleştik. 1972 yılında evlendim. Mer- ve ve Sinan adında iki çocuğum, Oya, Sevinç ve Güler adında üç torunum var. 1995 yılında emekli olunca eşimle Giresun’a geri döndük.

KENAN BEY

Benim adım Kenan. 1945 yılın- da Erzurum’un Çiftlik köyünde doğ- dum. Çocukluğum çobanlık yaparak geçti. Köyümde okul olmadığından dolayı okuyamadım. Okuma yazmayı askerde öğrendim. Çocukluğumuzda kendi oyuncaklarımızı kendimiz yapıp oynardık. Köyümüzde her ailenin atı vardı. Yaz mevsiminde ot taşıdıktan sonra ata binmek çok hoşuma giderdi.

O zamanlar tahta kaşık kullanırdık.

a. Mehmet Bey kaç yılında doğmuş?

b. Mehmet Bey’in çocukluğu nerede geçmiş?

c. Mehmet Bey İstanbul’a niçin gitmiş?

d. Mehmet Bey kaç yılında evlenmiş?

e. Mehmet Bey Oya’nın nesidir?

f. Mehmet Bey ne zaman Giresun’a geri dönmüş?

a. Kenan Bey’in doğum yeri neresidir?

b. Kenan Bey’in çocukluğu nasıl geçmiş?

c. Kenan Bey niçin okuyamamış?

d. Kenan Bey okuma, yazmayı nerede öğrenmiş?

e. Sizce Kenan Bey ve köydekiler niçin oyuncaklarını kendi yapardı?

1950 yılında doğmuştur.

Erzurum’un Çiftlik köyü.

Çünkü köylerinde okul yokmuş.

Çobanlık yaparak.

Askerde öğrenmiş.

Yaşadıkları bölgede oyuncağa eri- şim çok zor ve oldukça pahalıydı.

Çalışmak için gitmiş.

Giresun’da geçmiştir.

1972 yılında evlenmiş.

Dedesidir.

1995 yılında.

(30)

1. Aşağıdakilerden hangisi aile tarihimize ait bir bilgi verir?

A. Masal kitapları

B. Ailenin yaşadığı mahalle C. Okuduğumuz okul D. Aile albümü

2. Aile tarihimizi araştırırken aşağıdakiler- den hangisinden alacağımız bilgi bizleri daha eski dönemlere götürür?

A. dede B. baba

C. teyze D. anne

3. I- Aile fotoğrafları II- Eski eşyalar

III- Ailedeki en yaşlı kişi

Ailemizin tarihi hakkında araştırma yaparken hangilerinden yararlanırız?

A. I-II B. I-III

C. II-III D. I-II-III 4. Turgut:

- Dede siz çocukluğunuzda hangi oyun- caklarla oynardınız.

- Dedesi:

- ... .

Aşağıdakilerden hangisi dedesinin söy- lediği oyuncaklardan birisi değildir?

A. topaç B. kukla

C. kızak D. oyun konsolu 5. Aşağıdakilerden hangisi geçmişten gü-

nümüze taşınmış eşyalardandır?

A. Saç kurutma ma. B. Cep telefonu C. Cep saati D. Bilgisayar 6. Sözlü tarih çalışması yapan Erman aşa-

ğıdaki konuların hangisi hakkında bilgi edinemez?

A. Şehir yaşamı B. Okul hayatı C. Askerlik yılları D. Gelecek yıllar

7. Ayhan ailesinin geçmişini öğrenmek için de- desine sormak üzere sorular hazırlamıştır.

Aşağıdakilerden hangisi bu sorular ara- sında yer almaz?

A. Ne tür oyunlar oynardınız?

B. Babaannemle nasıl tanıştınız?

C. Günümüz düğünleri hakkında ne dü- şünüyorsunuz?

D. Bu şehre niçin yerleştiniz?

8. Aşağıdakilerden hangisi geçmişten gü- nümüze taşınmış bir oyundur?

A. Karagöz ile Hacivat B. Deve - Cüce

C. Bedminton

D. Bilgisayar oyunları

9. Aile geçmişi araştırılırken yalnızca sözlü tarih yöntemi kullanılmaz. Bunun yanı sıra,

I- Aile büyüklerinden kalan eşyalar II- Fotoğraflar

III- Mektuplar ve kıyafetler kaynaklık edebilir.

Yukarıda belirtilenlerden hangileri aile geçmişi araştırılırken kaynak olarak kullanılabilir?

A. yalnız I B. I-II C. I-III D. I-II-III 10. Aile geçmişi araştırılırken;

I- Sorular sorulur.

II- Soru sorulacak aile büyüğü belirlenir.

III- Anlatılanlar yazılır veya kaydedilir.

IV- Belirlenen aile büyüğüne göre sorular hazırlanır.

Belirtilen aşamaların doğru sıralaması hangi seçenekte doğru olarak verilmiştir?

A. II - IV - I - III B. IV - I - II - III C. III - II - I - IV D. IV - III - II - I MİNİ TEST - 4

(31)

Akrabalarımız (Soy Ağacı)

A. Aşağıdaki kelimeleri okuyalım. Tabloyu tamamlayalım.

B. Aşağıdaki ifadeleri harfleri kullanarak eşleştirelim. Şifreyi bulalım

C. Aşağıdaki soy ağacını inceleyelim. Soruları cevaplandıralım.

AKRABALARIMIZ a.

b.

c.

d.

e.

f.

g.

h.

ı.

a. Yusuf, Murat’ın nesidir?

b. Murat, Emine’nin nesidir?

c. Yusuf, Ömer’in nesidir?

d. Emine, Ömer’in nesidir?

Babasıdır.

Kardeşidir.

Dedesidir.

Halasıdır.

torun öğretmen

kuzen

yenge

amca dayı

komşu

babaanne

yeğen teyze

hala

N Annemizin kız kardeşi K Kuzen

I Babamızın erkek kardeşi A Anneanne

A Annemizin annesi N Teyze

Ğ Babamızın babası B Hala A Annemizin erkek kardeşi A Dayı K Teyzemizin çocuğu Ğ Dede B Babamızın kız kardeşi I Amca

ŞİFRE

... ... .... ....

Emine Murat

Yusuf

Ömer

torun kuzen

yenge amca dayı

babaanne

yeğen teyze hala

K A N B A Ğ I

(32)

D. Aşağıdaki bilgileri kullanarak soy ağacını tamamlayalım.

Mehmet

...Zeynep ...Orhan

...Ayşe

...Emine ...Oğuz

...Murat

a. Orhan Bey, Mehmet Beyin oğludur.

b. Ayşe Hanım, Mehmet Beyin kızıdır.

c. Zeynep Hanım, Mehmet Beyin kızıdır.

d. Oğuz Bey, Orhan Beyin oğludur.

e. Emine Hanım, Oğuz Beyin kardeşidir.

f. Murat Bey, Oğuz Beyin oğludur.

1. Aralarında kan bağı olan insanlara ... denir.

Cümlesinde noktalı yere hangisi gelmelidir?

A. dede B. komşu C. akraba D. aşiret

(2, 3, 4 ve 5. Soruları soy ağacına göre cevaplandıralım.)

2. Soy ağacına göre İbrahim Beyin kaç çocuğu vardır?

A. 3 B. 4 C. 5 D. 6 3. Mustafa Bey, Polat’ın nesidir?

A. kardeşi B. abisi C. babası D. dayısı

4. Ebru Hanım, Polat’ın nesidir?

A. annesi B. halası C. babası D. dayısı

5. Selami Bey, Mustafa Beyin nesidir?

A. dayısı B. dedesi C. abisi D. amcası

6. Aile geçmişini araştıran Mehmet aşağıdakilerin hangisinden fazla bir yardım alamaz?

A. dedesi B. babası C. halası D. kardeşi

7. Duygu ve düşüncelerimizi başkala- rına aktardığımız araç.

Yukarıdaki açıklama aşağıdakiler- den hangisine aittir?

A. televizyon B. dil C. kalp D. beyin

İbrahim Hakan

Mustafa Polat

Ebru Sema Selami

(33)

Milli Kültür Ögelerimiz

A. Aşağıdaki ifadeleri okuyalım. Toplumda gelenek haline gelmiş cümleleri işaretleyelim.

B. Aşağıdaki açıklamayı okuyalım. Noktalı yerlere uygun halk oyununu yazalım.

C. Aşağıdaki ifadeleri okuyalım doğruysa “D”, yanlışsa “Y” yazalım.

( ... ) Halk oyunlarımız kültürümüzün bir parçasıdır.

( ... ) Askere gidecek gençlere asker uğurlaması düzenlemek kültürel bir olaydır.

( ... ) Farklı yörelerde farklı yemekler yapılması bölgesel kültüre örnektir.

( ... ) Düğünlerde misafirlere yemek ikram edilmesi kültürümüzün bir parçasıdır.

( ... ) Okullarda düzenlenen mezuniyet törenleri kültürel bir olaydır.

( ... ) Toplumlar birbirlerinin kültürlerinden etkilenirler.

Bayramlarda akrabalarımızı ziyaret etmek.

Sınava girerken yanımıza su almak.

Düğünden önce kız evinde kına gecesi düzenlemek.

Önemli günlerde yöresel kıyafetler giymek.

Beş yaşındaki çocukları ana sınıfına göndermek.

Misafirlerimize yemekten sonra çay veya kahve ikram etmek.

Karadeniz Bölgesi : ...

Ege Bölgesi : ...

İç Anadolu Bölgesi : ...

Güneydoğu Anadolu Bölgesi : ...

Halk oyunları kültürümüzün bir parçasıdır. Her yörenin kendine özgü halk oyunları vardır.

zeybek

halay horon

misket

a.

b.

c.

d.

e.

f.

Zeybek

Halay Horon

Misket

D D D D Y D

(34)

1. Aşağıdakilerden hangisi kültürlerle ilgili değildir?

A. Hastaları ziyaret etmek.

B. Düğünlerde yöresel kıyafetler giymek.

C. Cumartesi ve pazar tatil yapmak.

D. Ramazan Bayramında misafirlere şeker ikram etmek.

2. Milli Kültür: Ülkemize ait olan duygu, dü- şünce ve yaşam biçimine milli kültür denir.

Aşağıdakilerden hangisi milli kültürü- müzün bir parçası değildir?

A. Türküler B. Noel Baba C. Yayla Şenlikleri D. Misafirperverlik 3. Bizim kültürümüzde önemli günlere ak-

rabalar ve komşular davet edilir.

Diyen Erol hangi kültür öğesine örnek vermektedir?

A. milli bayramlar B. gelenekler

C. oyunlar D. yemekler

4. Ali: Sünnet olan çocuklara sünnet kı- yafeti giydirilmesi.

Cem: Ninelerimizin uzun kış gecelerin- de bizlere masal anlatması.

Tuna: İletişim araçlarının her geçen gün gelişmesi.

Berat: Bebeklere nazar boncuğu takılması.

Öğretmen kültürle ilgili birer cümle kurmalarını istemiştir öğrencilerinden, hangi öğrenci kültürle ilgili cümle kur- mamıştır?

A. Ali B. Cem C. Tuna D. Berat 5. Her ülkenin kendine has yemek kültürü

vardır.

Aşağıdakilerden hangisi bizim kültürü- müze ait değildir?

A. Turşu B. Adana Kebabı C. Pizza D. Kuru Fasulye

6. Kültürümüzde dini bayramların farklı bir yeri vardır.

Aşağıdakilerden hangisi dini bayram- larla özdeşleşmiş kültürel bir davranış değildir?

A. Bayramdan birkaç gün önce yeni kı- yafetler alınır.

B. Büyükler kendilerini bayramlaşan küçüklere harçlık verir.

C. Köy yerlerinde insanlar meydanlar- da halk oyunları oynar.

D. Büyükler ziyaret edilir, el öpülür.

7. I- Yaşantılar sonucu oluşurlar.

II- Nesilden nesile aktarılırlar.

III- Toplumdan topluma değişiklik göste- rirler.

Yukarıda açıklaması yapılan terim aşa- ğıdakilerden hangisidir?

A. kanunlar B. kültür C. soy ağacı D. kronoloji 8. Her yıl yaz aylarında insanlar yaylalarda

bir araya gelir ve şenlikler düzenlerler.

Şenliklerde çok özel etkinlikler yapılır, eğlenceler düzenlenir. Bu etkinliklerde ve eğlencelerde geçmişin izleri vardır.

Yukarıdaki parçaya göre aşağıdakiler- den hangisi söylenemez?

A. Her yıl yaylalarda şenlikler yapılır.

B. Şenliklerde birlik ve beraberlikler pekiştirilir.

C. İnsanlar şenliklerde gönüllerince eğ- lenirler.

D. Şenliklerde geçmişe ait oyunlara yer verilmez.

9. I- Nasrettin Hoca II- Süpermen III- Tom ve Jery IV- Keloğlan Hangileri milli kültür kahramanlarımızdır?

A. I-II B. I-III C. I-IV D. II-IV MİNİ TEST - 5

(35)

A. Aşağıda milli kültürümüzle ilgili verilen unsurları belirleyerek gruplandıralım.

DÖNER KELOĞLAN ÇAY

NASRETTİN HOCA İBRİK

TOM VE JERRY

LAHMACUN OK ATMA

HAMUR TAHTASI HAMBURGER ZEYBEK

SÜPERMEN PİZZA NOEL BABA TENİS

ÇEYİZ SANDIĞI HORON YAĞLI GÜREŞ

CİRİT BATTAL GAZİ AYRAN

PİYANO

YÖRESEL OYUNLARIMIZ

İÇECEKLERİMİZ

SPORLARIMIZ

KAHRAMANLARIMIZ

YEMEKLERİMİZ

EŞYALARIMIZ

DÖNER KELOĞLAN ÇAY

NASRETTİN HOCA İBRİK

TOM VE JERRY

LAHMACUN OK ATMA

HAMUR TAHTASI HAMBURGER ZEYBEK

SÜPERMEN PİZZA NOEL BABA TENİS

ÇEYİZ SANDIĞI HORON YAĞLI GÜREŞ

CİRİT BATTAL GAZİ AYRAN

KAHVE

KAHVE KOLAKOLA HALAYHALAY

PİYANO

KEBAP KEBAP

Halay Horon Zeybek

Battal Gazi Keloğlan Nasrettin Hoca

Kebap Döner Lahmacun

Kahve Ayran Çay

Cirit

Yağlı güreş Ok atma

Çeyiz sandığı Hamur tahtası İbrik

(36)

1. Kayseri’de mantı çok sevilir ve yapılır.

Yolunuz Kayseri’ye düştüğünde mutlaka mantı yemelisiniz.

Yukarıdaki paragrafta kültürümüzün hangi unsurundan bahsedilmiştir?

A. Türküler kültürümüzün parçasıdır.

B. Yemekler kültürümüzün bir parçası- dır.

C. Bayramlar kültürümüzün bir parça- sıdır.

D. Giysiler kültürümüzün bir parçasıdır.

2. Geleneksel giysiler yüzyıllardır bu top- raklarda özel günlerde giyilir.

Aşağıdaki günlerin hangisinde geleneksel giysilerle karşılaşırız?

A. Doğum günü

B. Mezuniyet kutlaması C. Kına gecesi

D. Karne töreni

3. Aşağıda belirtilen durumlardan hangisi kültürümüzün değişmez ögesidir?

A. Okula saygı B. Spora saygı C. Doğaya saygı D. Bayrağa saygı

4. Geçmişten günümüze ulaşan kültür ögelerinin sergilendiği yerler neresidir?

A. Müzeler B. Tiyatrolar C. Sinemalar

D. Alışveriş Merkezleri

5. Fıkralar kültürümüzün bir parçasıdır.

Ülkemizde kültürümüzün bir parçası haline gelen hangisidir?

A. Marmara fıkraları B. Ankara fıkraları C. Karadeniz fıkraları D. Akdeniz fıkraları

6. Masallarımızda karşımıza çıkan kültü- rümüzün bir parçası olan müzik aleti hangisidir?

A. Flüt B. Piyano

C. Keman D. Kaval

7. Dini bayramların milli kültürümüz için- de önemli bir yeri vardır.

Aşağıdakilerden hangisi bayramlarda karşılaştığımız durumlardan değildir?

A. Küçüklerin, büyüklerin ellerinden öpmesi.

B. Sokak ve caddelerin süslenmesi.

C. Akrabaların ziyaret edilmesi.

D. Misafirlere ikramda bulunulması.

8. Yiyecek ve içeceklerimiz kültürümüzü yansıtan öğelerimizdendir.

Aşağıdakilerden hangileri milli kültürü- müzün ögelerinden olan içeceklerdir?

I. ayran II. kahve III. kola IV. gazoz V. soda VI. çay A. I - IV - V B. II - III - VI C. III - IV - V D. I - II - VI MİNİ TEST - 6

(37)

A. Aşağıdaki metni okuyalım, soruları cevaplandıralım.

KAPADOKYA

Kapadokya, 60 milyon yıl önce Erciyes, Hasan- dağı ve Güllüdağ’ın püskürttüğü lav ve küllerin oluşturduğu yumuşak tabakaların milyonlar- ca yıl boyunca yağmur ve rüzgâr tarafından aşındırılmasıyla ortaya çıkan bölgenin adıdır.

Kapadokyadaki en önemli yerler Ürgüp, Göreme, Ihlara Vadisi, Selime, Güzelyurt, Uçhisar, Avanos ve Zelve’dir. Ürgüp, Göreme,

Güzelyurt ve Uçhisar’da çok sayıda tarihi konaklar ve

mağara evleri bulunmaktadır. Ayrıca mağara evlerinin pek çoğu günümüzde butik otele dönüştürülmüştür. Bölgeye gelen turistler burada konaklamaktadır.

Kapadokya’da sıcak hava balonu çok popülerdir. Balon turuna katılacağınız zaman önceden rezervasyon yaptırırsınız ve balon şirketleri sizi sabah otelinizden gelip alır. Gün doğmadan balonlar hazırlanır. Sıcak hava ile şişen balonlar günün ilk ışıkları ile havalanır ve tüm Kapadokya ayaklarınızın altına serilir.

Kapadokya hangi dağların püskürttüğü lav ve küllerin birikmesiyle oluşmuştur?

Erciyes, Hasandağ ve Güllüdağ’ın lav ve külleri tarafından oluşmuştur.

1

Kapadokya’nın en önemli yerleri nerelerdir?

Ürgüp, Göreme, Ihlara Vadisi, Selime, Güzelyurt, Uçhisar, Avanos ve Zelve.

2

Mağara evler günümüzde ne olarak kullanılmaktadır?

Günümüzde butik otel olarak kullanılmaktadır.

3

Rezervasyon ne demektir?

Yer ayırtma demektir.

4

(38)

B. Aşağıdaki ifadeleri okuyalım. Doğrusunu alt satıra yazalım.

Ramazan Bayramı milli bayramlarımızdandır.

YANLIŞ DOĞRU

: :

Bayram günlerinde öğlene kadar yatılır.

: :

Kurban Bayramı toplam iki gündür.

: :

Bayramlarda insanlar asık suratlı ve sinirli olur.

: :

Hastaları ziyarete gitmek yanlış bir davranıştır.

: :

Bayramlarda büyükler küçükleri ziyarete gider.

: :

Noel Baba milli kültür unsurlarımızdandır.

: :

Misafire ikramda bulunmak kültürümüzde hoş karşılanmaz.

: :

Cumhuriyet Bayramı dini bayramlarımızdandır.

: :

Bayramlarda küçükler büyüklere harçlık verir.

: :

Ramazan Bayramı dini bayramlarımızdandır.

Bayram günlerinde erken uyanılır.

Kurban Bayramı toplam dört gündür.

Bayramlarda insanlar güleryüzlü ve neşeli olur.

Hastaları ziyarete gitmek doğru bir davranıştır.

Bayramlarda küçükler büyükleri ziyarete gider.

Noel Baba milli kültürümüzün bir parçası değildir.

Misafire ikramda bulunmak kültürümüzün bir parçasıdır.

Cumhuriyet Bayramı milli bayramlarımızdandır.

Bayramlarda büyükler küçüklere harçlık verir.

(39)

Geçmişten Bugüne Çocuk Oyunları

A. Aşağıda kısaca açıklanmış olan oyunların isimlerini yazalım.

B. Aşağıdaki ifadeleri okuyalım doğruysa “D”, yanlışsa “Y” yazalım.

a

c

e b

d

f

KÖREBE DALYE

SEKSEK YAKAN TOP SAKLAMBAÇ

AŞIK OYUNU KÖREBE

DALYE

SEKSEK YAKAN TOP SAKLAMBAÇ

AŞIK OYUNU a ...

c ...

b ...

d ...

e ...

: Diğer adı çizgi oyunudur. Yere çizilen kutuların dışına ve çizgisine basılmaz. Kutularda sırayla tek ayakla ilerlenir. Taş kullanılır.

: Oyuncular iki takıma ayrılır. Top ve yassı kiremit parçalarıyla oynanır. Kiremitler üst üste dizilir ve uzaktan top atılarak yıkılır.

: Önce ebe seçilir. Ebenin gözleri bağlanır. Oynayanlar sağa sola kaçısır. Ebe etrafındakileri yakalamaya çalışır.

: Oyuncular iki gruba ayrılır. Bir grup ortaya geçer. Diğer grup karşılıklı dizilir. Ortadaki oyuncular top ile vurulmaya çalışılır.

: Koyun veya keçinin eklem kemikleriyle oynanır. Bu kemikler çizilen dairenin içine konulur. Uzaktan atış yapılarak kemikler dairenin dışına çıkarılmaya çalışılır.

( ... ) Oyunlar daha çok eğlence amaçlı olarak oynanmaktadır.

( ... ) Sadece çocuklar değil büyükler de oyun oynarlar.

( ... ) Oyunların tamamında önce “ebe” seçilir.

( ... ) Oyunların sonunda kazanan ve kaybeden taraflar vardır.

( ... ) Yurdumuzun farklı bölgelerinde farklı oyunlar da oynanmaktadır.

( ... ) Bütün oyunlar grup halinde oynanır.

Seksek

Körebe Dalye

Aşık Oyunu

Yakan Top

D D Y D D Y

4. SINIF SOSYAL BİLGİLER