HAZIRLAYAN KONTROL EDEN ONAYLAYAN 1.AMAÇ:Mesai saatleri içinde ve mesai saatleri dışında S.D.Ü. Araştırma Hastanesi Mikrobiyoloji Laboratuarında preanalitik, analitik ve postanalitik süreçlerde hasta/numune güvenliğini sağlamak.
2.KAPSAM: Mikrobiyoloji Laboratuarı, Acil, Kan Alma Birimi ve Tüm Klinikler.
3.SORUMLULAR:
Mikrobiyoloji Anabilim Başkanı Öğretim Üyeleri
Öğretim Görevlileri
Laboratuar Sorumlu Teknisyeni Laboratuar Teknisyenleri Birim Sekreterleri
Kan alma personeli Kat Hemşireleri Taşıma Personeli Bilgi İşlem Merkezi 4.0 UYGULAMA:
4.1.LABORATUVAR TESTLERİNİN ÇALIŞMA SÜRECİ ÜÇ AŞAMADAN OLUŞUR:
Preanalitik süreç
Analitik süreç
Post analitik süreç
4.1.1.PREANALİTİK SÜREÇ(Mikrobiyolojik test numuneleri için) İstemin yapılması
Otomasyon kaydı
Sonuç barkodu çıkarılması
Mikrobiyoloji laboratuarında Çalışılan testler, Numune kabı ve Örnek Türleri preanalitik süreçte yararlanılır.
Örneğin alınması (Numune Kayıt ve Kabul Talimatı)
HAZIRLAYAN KONTROL EDEN ONAYLAYAN Örneğin numune alınan bölümlerde toplanması, laboratuara taşınması, laboratuarda ayrılması ve saklanması(Numune Transfer Talimatı )
Hastane Dışı Numune Nakillerinde(HİV POZİTİF, İnfluenza Salgınlarında, Dış laboratuar numuneleri, Adli Vaka ile ilgili Numune alınması ve gönderilmesi(Numune Transferi Talimatı’na ve Hastane Dışında Yapılan Testlerin İşleyiş Talimatına göre yapılır) Örneğin kontrol ve kabulünün yapılması (laboratuar Numune Red –kabul kriterleri tablosuna) örneklerin teslimat formunun imzalanıp geliş saatinin
yazılması(OTOMASYONDA)
Kabul edilen numunelerin çalışma birimlerine göre ayrılması(Bakteriyoloji, Seroloji,Parasitoloji,Dış istem)
İlgili birimlerin örnekleri alması ve çalışma için hazırlık yapması
Numune Kabul kriterine uymayan örneklerin ayrılması ve kliniklere bildirilmesi
NUMUNE KABUL KRİTERLERİNE UYMAYAN ÖRNEKLE UYGULANAN İŞLEMLER Numune kabul kriterlerine uymayan örnekler laboratuarda reddedilir.
Bilgisayar girişi olmayan tüm örnekler reddedilir.
Reddedilen örneklere aşağıdaki işlemler uygulanarak ilgili birimlere haberdar edilir.
Otomasyonda sonuç onaylama ekranı açılır.
Test sonuç UYARI bölümünde red nedeni yazılır.
Sonuç bölümünde sağ tıklanır.
Rapor açıklama bölümü seçilir.
Örnek numarası girilerek(01 kan örneği girişi basılır.
Şablondan red nedeniyle ilgili açıklama üzerine çift tıklanarak yazılır ve onaylanır.
Reddedilen örneklerle ilgili bilgiler, otomasyonda test durum açıklama bölümünden toplu olarak görülebilir.
4.1.2.ANALİTİK SÜREÇ(Mikrobiyoloji Seroloji örnekleri için)
HAZIRLAYAN KONTROL EDEN ONAYLAYAN Cihazın çalışmaya hazırlanması
İnternal kalite kontrolünün ,gerekirse kalibrasyonların yapılması.
İnternal kalite kontrolü ve kalibrasyon değerleri geçerli ise numunelerin yüklenmesi ve çalışmanın başlatılması sağlanır.
Cihazlar çalışırken gerekli takibin yapılması böylece eksilen solüsyon v.s ihtiyaçların zaman kaybetmeden giderilmesi ve çıkabilecek sorunlarının engellenmesi sağlanmış olur.
Sonuçların kontrolü ve sonuçlar test tekrar kriterlerinde çıkarsa numune tekrar çalışılır.
Sonuçların kontrolü ve uzman onayının yapılması.
Dış kalite kontrol sonuçlarının takibi ve hatalı sonuçların düzeltmesine ait çalışmaların yapılması.
MİKROBİYOLOJİ BAKTERİYOLOJİ VE PARAZİTOLOJİ ÖRNEKLERİ İÇİN ANALİTİK SÜREÇ
Preanalitik ve postanalitik süreçler kan örnekleriyle benzeridir.
Uygun besiyerlerine ekim.
Direkt mikroskopi.
Üreme kontrolü.
Mikroorganizma identifikasyonu.
Gerekirse duyarlılık resti ve sonuçların rapor edilmesi.Gerekirse servise geri bildirim.
Sonuçların otomasyona girişi ve kaydı.
Kritik/Panik değer uyarıların yapılması.
Sonuçların uzman onayının yapılması.
4.1.3.POSTANALİTİK SÜREÇ Sonuçların rapor edilmesi.
Laboratuar Kritik/Panik değerlerin (KLD kontrolü:
Mikrobiyoloji (Seroloji,Bakteriyoloji,Parazitoloji,PCR ,Alerji ve FLOW sytometre) Kritik/Panik değerler bildirme talimatlarına göre yapılır.
HAZIRLAYAN KONTROL EDEN ONAYLAYAN Sonuçların raporlama sürelerinin kontrolü Numune Sonuçlarının Ulaştırılması ve sonuç Süreleri Talimatı.
Zamanında raporlanamıyorsa nedeninin araştırıp giderilmesi.
Preanalitik hataların düzeltmesine ait çalışmaların yapılması.
Analitik hataların giderilmesine ait çalışmaların yapılması.
Analitik sürecin giderilmesine ait çalışmaların yapılması.
4.2.MİKROBİYOLOJİ LABORATUVARI ACİL TESTLERİ
ÖRNEK TEST ALINMA
YERİ/NAKİL
SONUÇLANMA SÜRELERİ
ACİL İSTEMDE SONUÇLANMA SÜRESİ
Kan,BOS Rose Bengal ,İnfeksiyoz
mononükleosiz,CRP, Hbs Ag,HCV ve HİV
4 mL jelli tüpte kan,
Nakil sıcaklığı:
Oda sıcaklığı BOS numunesi jelsiz tüpte
Sonuçlanma süresi Aynı gün serolojik test için 1 tüp yeterlidir
1 saat
Dışkı Dışkıda protozoon aranması
Temiz kap içinde,
Nakil sıcaklığı:
Oda sıcaklığı
Sonuçlanma süresi Aynı gün
1 saat
HAZIRLAYAN KONTROL EDEN ONAYLAYAN Tablo 4.2 ACİL TEST RAPORLAMA SÜRELERİ
4.3.LABORATUVAR İŞLEYİŞ SÜREÇLERİNDE GÖRÜLECEK AKSAKLARIN ÇÖZÜM YOLLARI
A)PREANALİTİK SÜREÇ:
Doğru hastanın kaydına doğru test girilmeli
İstenen testler için hastanın doğru bilgilendirilip temizlik v.s dikkat edilmeli.
Doğru numune kabı alınmalı.(Kan tüpü,idrar kabı v.s) Doğru numune türü alınmalı.(Kan ,idrar ,vücut sıvısı v.s)
Numunelerin yeterli miktarda,uygun ısı ve süre içinde laboratuara transportu.
Preanalitik süreçteki hatalar analitik ve postanalitik süreçleri tümüyle etkiler.
B)ANALİTİK SÜREÇ
Laboratuar cihazlarının yönetimine ilişkin düzenleme ve cihaz kullanım talimatlarına göre hareket edilmelidir.
İnternal ve eksternal kalite kontrol programları laboratuar uzmanlarınca değerlendirip düzeltici ,önleyici faaliyetler başlatılmalıdır.
Dışkı Dışkıda parazit ve parazit yumurtası aranması
Temiz kap içinde,
Nakil sıcaklığı:
Oda sıcaklığı
Sonuçlanma süresi Aynı gün
1 saat
HAZIRLAYAN KONTROL EDEN ONAYLAYAN C)POST ANALİTİK SÜREÇ
Laboratuarda çalışılan testlerde hasta güvenliği açısından önemli olan panik/kritik değer Laboratuar değerleri sorumlu doktor ve hemşiresine gecikmeden doğru geri yazılı olarak bildirilmelidir.
Numune sonuçlarının ulaştırılması ve sonuç verme sürelerine göre sonuçlar verilmelidir.
Otomasyondaki aksaklarda ACİL SERVİSE manüel sonuç verileblmektedir.
