Etlik Veteriner Bakteriyoloji ve Seroloji Enstitüsünün 1964 Çalışmaları

(1)

Etlik Veteriner Bakteriyoloji ve Seroloji Enstitüsünün 1964 Çalışmaları

Dr. Ahmet ÖZSOY (*)

Müessesemiz ı964 yılında ı9 muhtelif laboratuvarda 19 lfuboratuvar şefi, 20 mütehassıs, 8 asistan, 2 sağlık memuru ve bir müdür olarak 50 veteriner hekim kadrosu ile çaJışmaılarını kapamış ve yeni !kadro ile ı965 çalışma yılına geçmiş bulunmaktadır.

Prodüksiyon yapan laboratuvarların yıl içinde ürettikleri ve

teşkilata gönderdikleri aşıların miktarını aşağıda bulacaksınız. Ay- ni şekilde teşhis ve araştırma yapan lfuboratuvarların da yıllık muayene ettikleri materyelleri miktar itiibarile tablolarda· takip edecek- siniz. Ancak ı964 yılı içinde başarılan belli ibaşlı işlerimiz hakkında kısa da olsa derli toplu bir ibilgi vermeği faydalı bulurum.

I - Max - Sterne Anthrax aşısı üzerinde 1963 - 1964 yıllan

içinde yapılan değişiklikler :

ı

-

Aşı vasatının bir litresine 0.3 gr. Sodium Sulphate o,ı gr.

Calcium Chloride, 0.05 Maıgnesium Sulphaıte, 0.03 gr. Mangane Sul- phate, O.Oı gr. Demir Sulphc..,::e ilave edilerek daha iyi Sporlasyon elde edilmiştir.

2 - Roux buatlannda 3 gün üreti·len küLtürler 30 - 35 cc. serum fizyolojik cam boncuklar yardımı He yı!kanır. Ağı22ları büyük petri kutuları ile kapalı steril buchner hunilerinden ateş karşısında

süzül~rek toplanıhnaktadır. .

3 - Konsantre aşı : Tart:clarak bir kısım tuzlu sulu spo·r süs- pansiyonuna iki kısım saf sterU ıglyserin kaıtılarak ha:zırlanmaktadır.

4 - Kabaylarda muafiyet denemesi : 1/50, 1/ıOO, 1/1000 konsantre aşı dilüsyonlarmdan ı er cc. ile aşılanmış 6 şar kobay üze- rinde yapılmaktadır. Bununla beraber dilüe aşı ile koyunlar üzerin- de de muafiyet denemeleri yapümak.tadır.

( *) Etlik Veteriner Ba-kteriyoloji Enstitüsü Müdür.ü.

(2)

5 -

Aşının dilüsyonu kabaylarda yapılan muafiyet denemesi ile spor sayımına bağlı olarak yapıl:rnaktadır. Dilüasyonda aşının

Cm³ de en az 10.000.000 spor bulunması nazan dikkate alınmakta

dır.

6 - Sulandırma mayii

%

0,1 - 0,5 nispetinde saponin (sapa- nin titrasyonuna bağlı) ihtiva eden eşit miktarlarda gıyserinle fizyolojik tuzlu su karışımı mayiid.ir.

7 - Aşı dozu·:

Büyük baş hayvanl~ra (.~t, katır, me~ep, ~ığır, manda ve de- ve) 1 cc.

Koyun, keçi ve domuzlara

Tay, sıpa:, dana ve malaklara (2 - 6 aylık)

Kuzu ve oğlak·lara (2 - 6 aylık)

Deri ~ltıdır.

0,5 cc.

0,25 cc.

8 - Yukarıda arz edilen hususlar yeni protokol ve prospektüs- le sağlık şurasına sunulmuş ve kaJbuQ edilmiştir.

II - Koyun çiçek aşısı :

4.750.000 doz koyun çiçek aşısı hazırlanarak Veteriner müdür- Lüklerinin istekleri üzel'ine bu yıl içersinde illere tamamen sevkedil-

miştir.

Aşı trutbikatta· oldukça kuvvetli bir bağışıklık temin etmektedir.

1965 yılında çiçek virüsünün hücre kültürleri içinde üreme- leri ve bunıdan bir aşı denemesi proğramımıza alınmıştır. Ayrıca 1964

yılı içinde temin edilen saf kıvırcık kuzular bir yaşını doldurduk-

ları zaman elimizdeki aşının bağışıklık süresi bu toklular üzerinde bir daıha denenecek.tıir.

m -

Kuduz üboratuvarı :

AVianize Kelev suşu ile tecrübi olarak istihsal edilmiş olan lyofilize kuduz aşısının l~boratuvar testlerine ilaveten 1964 senesi içersin<J.e köpekler üzerinde zararsızlık ve muafiyet kontrolları yapıl

mış ve istihsale geçebilmek için, aşının protokol ve prospektüsü Ba-

kanlığa sunulmuştur.

' "1964 senesi içersinde kuduz laboratuvarında Dr. Mrmet Özsoy, Lab. Şefi Mukerrem Güley ve Müt. Mediıha Şentürk'le beraber kö-·

pekierin gençlik hastalığı (Distemper) na karşı Lederle Encephali- tis Virus'u ile aviani•ze aşı istihsa;l edilerek lfuboratuvar testleri ve

(3)

köpekler üzerinde muafiyet tecrübeleri yapılmış, aşının protokolu

hazırlanarak Bakanlığa sunulmuştur.

IV -·- Tavuk Hastalıldarı Laboratuvan :

Tavuk hastalıkları çalışmalarını şu nokta•larda hülasa edebiU- riz.

a) Aşı istihsa:li,

'b) Tavuk hastalıklannın teşhisi,

c) ·Tavuk hastalı:klaTına karşı kullamlacak aşılar üzerinde

araştırmalar.

A) ~ı istihsali :

Müessesemizde tavuk hastahklarına karşı başlıca şu aşılar ha-

zırlanmaktadır;

1 - Ada¹le içi ydlla kullanılan sulandırılmış N ewcastle aşısı

.(Yakın mesafeler ve bilhassa soğuk mevsimlerde uygulanmak üze-

re)

2 - Adele içi yoHa 'kullanılan LyofJılize Neweastıle aşısı. (Uza:k mesafe ve sıcak mevsimlerde uyıgulanımak üzere)

3 - Burun, göz damla N ewcastle aşısı. (Bi'lhassa bir aylığını tamamla:mamış olan civcivler için)

4 - İnaktiv Newcastle aşısı. (Civciv ve piliç çağında canlı aşı

lardan biriyle aşılanm~ş dlup, yumuvta verme durumunda olan ta- vuklara: ta1ıbik edilmek üzere)

5 - Tavuk (Difteri) Çiçek aşısı.

1964 yılı esnasında adı geçen bu aşıların istihsal ve sevk du-

rumları şöyledir Aşuıuı ııev'i :

Sulandırılmış Newcast,le aşısı

Lyofilize N ewcastle aşısı : Burun, göz daım'la aş1sı :

İnaktiv N ewcasUe aşısı : Tavuk difteri (Çiçek) aşısı :

Araştırma Mevzuu :

İstilisal edUen : (Ta:lep üzerine)

2.958.750 (Talep üzerine)

60.460 doz (Talep üzerine)

Sevk edilen· 55.000 doz 2.20'(.520 » .209.600 ·- »:

51.360 » 312.960 »

Tavuk hastalıkları !i1boratuvarının araştırmalarını iki kısmıda r.1üta¹aa edebtliriz :

(4)

1 - Muhtelif" taVlık hastalıkları yönünden.

2 - Daıha müessir ve memleketimizin lüzumlu ba·zı tavuk aşı

larının hazırlanması bakımından.

Memleketimiz tavuklarında -görülen fakat henüz daha teşhis adilernemiş olan bazı hasta:lıklarm meydana · çıkanlması için,

~ılar mevzuuna gelince : memleketimizde

eli

fazla: telefata se- beb ola:n ve memleketimimn tavukçuluğtina zarar Veren hastalık

Netvcastle olduğundan . bu hastalık üzerinde dürmak mec-

buriyeti hasıl olmuş ve hastalığa karşı yukanda zikredilen muhie- lif nev'i aşıların hazırlanması yoluna gidilmiştir. Buna rağmen ha'S-

talık tamamen hertaraf edıilememiştir. Halk topluluğunun bu hasta-

lığa karşı mücadeleyi koiaylıkia yapabilmesi için tavuklann 'içme su-

larına aşı katılması suretiyle aşılamalar düşünülmüş ve bu husus- taki · çalışrnalarımız bir hayli ilerlemiştir.

V - Tüberküloz Laboratuvan :

Bu l§Jboratuvar. 1962 yılındanberi PPD Avian ve mammalian

tüıberkülin ve johns aşısı üzerinde çalışmakta, protokoHarına göre bu maddeleri hazırlamaktadır.

Yjne btı lfuboratuvat beyıgirlerin Rlia·m hastalığını teşhis mak- sadtyle mallein istihsal etmektedir. Bundan başka paratüberküloz, tüberküloz muayeneleri yaprlmaktadır.

Tüberküloz boyamalaYında 1964 yılı içinde soğuk metod ilk defa Türkiye'de bu lfuboratuvar tarafından tatbike konımuştur. Bu me- totla tüberküloı; hasillerinin tesbiti şansı diğer boya metodlarına nazaran daha yüksektir.

VI - Şap aşısı istihsal J.aboratuvan :

i964

yıh içinde memleketimizde seyr.eden SAT 1 ve

O

tipi şap hastaİLkiarına karşi. 1la;bii Virus1Ja hazırlanan · aşıilarımıroan tatbik

edildiği yerlerde tatmin edici ba:ğışıklık neticeleri alınmıştır.

1964 yılı Ocak ayı içinde memleketimizin doğu illerinde (A) t'pi

şap hastalığı zuhur etmiş, !kısa zamanda memleketimizin batı bölge- sine intikal etmek fırsatını bulmuştur. Bu tipe karşı yine bu laboratuvar tabii virusla: aşı hazırlamak için bütün imkanlardan faydalan- mak suretiyle virus materyeli elde etmeğe devam ·etmekteCLir.

(5)

VII - Frankel kültürü laboratuvan :

Bu Hiboratuvar sığı·r dil epitelleri üzerine muhtelif tip şap yi- rüslerini adapte ettirmek ve passajlanna devamla şap virüsünün bu.

dokular üzerinde ü.remelerini temin ve bunda·:q tatbikatın ihtiyacı

bulunan şap aşı•larını istihsal edebilmek için çalışmalıı.rına 1964 yı

lı son ayında başlamış bulunmaktadır.

Bu metodla 1965 yılı içinde oldukça tatmin edici neticeler alı

nacağı ve. bu neticeler sonunda tatJbikata yeteri kadar aşı verilebHe-

ceği umulmaktadır.

vm -

Şap doku ldiltürü laboratuvan :

ı964 yılı içinde lruboratuvarda daJha: ziyade koyun ve dana böb- reklerinden üretilen epitel hücreleri üzerinde çahşma:lar yapılmış ve manolayer hücrelerde SAT ı ve O tipi şap virü~sleri l.j.retilere~ denı:ı

me aşı:ları hazırlanmıştır. 6 seri No. lu SAT 1 şap aşısının Bakanlı

ğımız sa:ğlıik müşavere kurulu kararı gereğince ı:;a:ha denemesi yapıl

mış ve müsbet sonuç alınımıştır.

Bu çalışmalar yanında ayrıca ·keçi ve domuz böbreklerinden ve koyun testislerinden hücre istihsali ü~erinde çalışmalar yapılmıştır.

Ayrıca lruboratuvarımız şartlarına· uygun olarak dalha iyi evsaf- ta standard monolayer hücre elde edilmek için çeşitli serumlarla ve tripsinizasyon metodlariyle mukayeseli denemelere başlamıştır.

IX - Şap seroloji Iaboratuvan:

1964 yılı içJnde Şap seroloji latboratuvannda 911 şap marazi maddesinin tip tayini yapılmıştır. 294 (SAT ı), 489 adet (0), ı 7 adet (A) tipi virüs tesıbit edUmiştir. 67 materiyelde virus tesıbit edileme-

miş, 43 materiyel de imha edilmiştir.

Ayrıca zaman zaman laboratuvarın çalışma•larını teyid maksadiyle referans l3:boratuvarı olan Pirbrigıht l8Jboratuvarına da tipierin tayini için marazi madde~er gönderilmiştir. Bu laJboratuvar her şap

virüsü tiplerine karşı kabaylar üzerinde hyper immun serumlar elrle etmekle de görevli bulunmaktadır. -

Bundan başka beyaz fareler üzerinde farelere a-dapte, attenüe bir şap aşısı hazırlanması üıerindeki araştırmalara da devaırn olun-

ma:ktadır.

(6)

X - Aliminyum Jel :

Müesseseınİzin şap aşıları ·ve koyun çiÇek aşılarmda adzorban bir madde olarak kullamlan Aliminyum jel müessesemizce hazırlan

makta olup 1964 yılı içinde 7130 litre jel istihsal edilmiştir.

XI - Yetiştirme hastalıklan laboratuvan :

Yetiştirme hastalıkları lruboratuvarında: 1964 yılı içinde bugüne kadar 31019 adet muhtelif serolojik ve b!llk!teriyolojik muayeneler

yapılmıştır. Bu l§.ıboratuvar Devlete ait hara ve çiftliklerle, halka ait hayvanlardan gönderilen marazi materyallerin biUıassa Brusellosis

bakımından serolojik ve bakteriyolajik muayenelerini yapmakla fay-

dalı olmaktadır. BruseHosis'in teşıhisinde aynı zamanda Standard seroma göre ayarlanmış antijenle Komplement - fixasyon testi üze- rinde araştırmalaY yapılmış ve bu test'in Tüp - aglutinasyon testine nazaran üstünlüğü tesbit edilmiş bulunmaktadır.

Yine bu sene içinde Ankara'nın Ç'uJbuk, Çankaya, Yenimahalle ve Altındağ kazalaYında şehir halkına. süt temin edilen sağmal inek- lerden alınan 2017 adet kan seromu Brusellosis bakımından serola- jik muayeneye tabi tutulmuş olup elde edilen neticelere göre o/o 19 nisbetinde reaktör tesbit edilmiştir.

Ayrıca 224 7. a·det koyun ve keçi serum u Brucellesis bakımın

d~n Plate ye' Tüp aglütinasyon testleriyle mukayeseli olarak muayeneleri yapılmış, alınan neticeler mecmuamızın bu sayısında neş

redilmiŞtir.

Xll - Gıda kontrol lalıoratuvan :

-·Menşei hayvani gıdaların şimik ve bakteriyolojik muayeneleri

yapılmış, ayrıca beyaz a·dale hastalığı için Sodyum Selenit ve sun'i tohumlama için Sıtra-sul solüsyonları hazırlanarak ihtiyaç malıalle

rine sevkedilmiştir. Ayrıca 67 vil§.ıyetten toplanan tarhanaların gı

da değeri üze!'inde araştırmalar yapilmış ve elde e!li•len neticeler bu mecmua:da neşr~dilmiştir.

· · XIIİ ·- Par~i.zitoloji laboratuvan :

1 - Eskişehir bö~gesinde her yıl kuzular ·arasında büyük telefata sebebiyet veren, arnili tesbit edilemeyen hastalığın tetkik V8

teŞhisi ma,ksadile F.A.O. Veteriner müŞaviri Dr. Strubleforıth ile 13ıb

ratuvar Şefi Dr. Hüseyin Ergün 3. 6. 1964 - 3. 8. 1964 tarihleri ara-

sında bahsi geçen bölgede araştırmalar yapmışlar, Anaerop arniliere

(7)

karşı Poly-Valan bir aşı olan Covaxin ile bağırsak parazi.tlerine kar-

şı en yeni vz müessir bir ilaç olan 'Ilhiapendazol ilk defa olarak tatbik ederek iyi sonuçlar elde etmişlerdir.

2 - 23_ - 30/11/1964 ta·rihleri arasında Samsun'da: açılan ku- zeydoğu ilieri Veteriner Hekimleri geliştirme seminerine raportör olarak Dr. Hüseyin Ergün iştirak etmiş ve ilgililere paraztoloji sa-

hasında en son mücadele, korunma: ve muayene metodları hakkında

biLgHer vermiş ve konularla ilgili tatbikat yaptırılmış ve filrmler gös-

terilmiştir .

. 3 - Laboratuvar mütehassısı Rıfat Coşkuner, Cento yardım

fonundan G·. Afrika'da Onderstepoort'a gitmiş ve aşağıdaki çalışma

ları yapmıştır.

a) Anaplasmosis aşı istihsali,

· b) BaJbesiosis aşı istihsali,

c) Aşı istiıhsalinde ve deneyleride kullanılan hayvanlara Sple- neotomy,

d) Kene teşhis metodları,

e) Kene yetiştirme ve her sa:Dhada hastalık nakletme durum-

ları,

f) Kene felci ve toxikozunun deneylede tesibiti,

g) Protozoonlarla: yeni teşhis metodu olan Haemoaglutination ve komplement fixation deneylerinin yapımı.

4 - Laboratuvar normal olarak taşra teşikilı§.tından gön- derilen marazi maddelerin muayeneler.ini de yapmakla: görevli<lir.

XIV - Teşhis ve araştırma laboratuvan :

Muıhteli:( Hlerden teşhis maksadiyle gönderilen marazi maddelerin muayeneleri yapılmakta, neticeleri acele vak'ala:rda tel veya telefonla maJhaHerine cevaplandırılmaktadır. Bundan başka .bu Hl.-

1 boratuvar, teşhisi konarnıyan vak'alarda hasfalık etkenlerini araş- tırmak suretiyle müsıbet veya menfi bir sonuca götürmekle görevli

bulunmaktadır;

XV - Seroloji Iaboratuvan :

Bu Iabüratlivar tek tırnaklıların Ruam, Durin ve Paratifo Ab.

Eqüi gibi 3 muhtelif konuda serolojik muayenelerle teşhis yapar.

1964 yılı içersinde illerden gönderilen 5457 adet kan serumu da bu 3 önemli hastalık !bakımından muayeneye taJbi' tutulmuŞ olup neticeler ilgili yerlere bildirilmiştir.

(8)

XVI ....:.... Leptospira Iaboratuvan :

Bu laboratuvar; kurum ve illerden gönderileı: ve Leptopirose- dan şüphe edilen muhtelif hayvan nevilerine ait kan serumlarını

Leptospirosis yönünden serolojik teste tabi tutar, müsbet vak'alar- dan suş İzolasyonuna gayret sarfeder ve elde edebiirliklerinin tip ta- yinini yaptırır.

Nitekim 1963 - 1964 yıllarında AnkaTa - Hasanoğlan köyü ile Edirne - Uzunköprıii - Malkoç köyü sığırları arasında seyreden Lep- tospirose vak'alarından 2 adet suş izole etmiŞ ve bila4are yaptırı

lan tip tayininde bunların L. grippo-typhosa oldukları anlaşılmıştır.

Dış memlekelterden temin edilen ve dünya standartlarına uygun Leptospira suşlarının (Antigenlerinin) idame pasajlarİ da· gene bu laboratuvarca yapılır ve murhafa,za olunur.

!lerde kat'i olarak tespit olunacak mahalli sero - tipiere

karşı aşı istihsali mümkün ola;bilecektir.

XVII - Merke~ Doping Laboratuvan :

1964 yılı içinde !stanbul - Ankara - İzmir ve Adana illerinde birbirini müteakip yapıla:n at yarışlanndan 430 adet .idrar ve salya

şüpheli maddesi gönderilmiş ve neticede 31 adet şüpheli madde müs- bet bulunmuştur.

1965 yılı için<;le laboratuvarda rutin çalışmaların yanında doping maddeleriyle ilgili 2 adet araştıruna yaıpılacaktır.

B. Müessese Fen elemanlannın yetiştirilmesi :

.1963 - 1964 ders yılı kış dönemi içinde her laboratuvar şefi ve

müteha:ssısları tarafından asistanlara dersler verilmiş ve gerekli tatbikat gösterilmiştir.

Senelik ilmi konferanslar muntazaman verilmektedir. Dökü- manter kültür filimleri zaman zaman müessesemizin konferans sa-

lonlarında gösterilmektedir.

1964 ekim ayında 2 senelik istihsas namzetlik surelerini doldu- ran asistanlardan 2 si gıdadan, 1 i parazitolojiden, 7 si bakteriyalo- jiden ihtisas imtihanlarını vererek mütehassıs olmuşlardır. ,

C. Yapılan inşaat, satın alınan alet veı malzeme : 1963. - 1964 yıılı içinde inşaası tamamlanan : 1 - Müdür lojriıanı inşa edi·lmiştir.

(9)

2 - 20 tonluk bir Vebolit ve Hydrofor cihazı monte edilerek terkos suyunun sertlik derecesi düşürülmüştür.

3 - Kuduz lruboratuvarı deneyleri için ilave bir tecrit yeri in-

şaa ettirilmiştir.

4 - Bir elektrojen gurubu binası yapılarak elektrojen maki-

na'Sı monte ettirilmiştir.

5 - Bir trafo binası ile trafa merkezi tesisi ile müessesenin ı5o

KW olan elektrik ta;katı 300 KW yükselti1miştir.

6 - Enstitümüzün yüz ölçümü takribi 250 dönüme ya;klaşan

çevresini bir duvarla çevirmek lüzumu . hissedilmiş ve planlamada uygulanan bu isteğimizin ı964 yılı içinde bir kısmı taıhaıkkuk etmiş

bir kısmı da ı965 yılına devredilmiş bulunmakta-dır.

7 - Ayrıca Etlik Veteriner Bakteriyoloji Enstitüsü ile Anka- ra'da kurulmuş olan Şap Enstitüsü teci·übe hayvanı ihtiyacını kar-

şılamak maksadiyle Yerköy Beyazitoğlu Çiftliğinde : a) 50 şer dana1ık 4 dana a;hırı,

ı adet 250 koyunluk ağıJ, ı » 250 keçilik ağıl, ı » 500 tavuk1uk kümes,

ı » 1000 pHiçlik kümes,

ile yeteri kadar rbeyaz fare, kdbay ve tavşanlar için elevaj binaları

1964 yılı içinde 'bitirilmiş duruma gelmiştir. Ayrıca bu müessesenin muhtaç bulunduğu yol, su. elektrik ve tesıhin tesisleri de müteahhi- dine yine ı964 yılı içinde verilerek 1965 yılıbaşında ikmali beklen- mektedir.

D - Etlik Veteriner Balcteriyoloji ve Seroloji Enstitüsünden 1 Ocak 1964 den 31 Aralık 1964 tarihine kadar· istihsa.l edilen aşılar ve sevkedilen biyolojik maddelerle muayene edilen marazi maddeler cedvelidir.

istihsal edilen Sevk edilen Sauton-Mablül-MaUein 34.725 d öz 34.725 doz

TabJet Mallein 8.030 » 8.030 ^»

Buyyon-Mab~ül-Mallein 7.325 » 7.325 »

PPD. Mammalian-Tü:berkillin 33.730 » 33.730 »

PPD. Avinan » 35.440 » 35.440 »

PPD. Johnin ⁾⁾ 2.380 » 2.380 »

Johne's aşısı 365 ^~~ 365 »

Ab. Eqüi aşısı 1000 ^» 1000 »

(10)

N ewcastle aş~sı 2.958.750 » 2.207.500 » Burun, göz (N ewcastle a:şısı) 295.700 » 209.600 » Newcastle Inaıktiv 60.460 » . 51.360· »

Difteri Tavuk Aşısı » 312.950 ^')

Şap aşısı «Ü» tipi 244:516 ». '228.400 ~~

Ş11p aşısı SAT l tipi . 268.400 » 268.400 »

Bi va lan » 1.200 ».

Koyun çiçek aşısı 4.739.280 » 4.739.280 » Anthrax aşısı 9.149.200 » · 9.006.600' »

Kuduz aşısı 50.870 » 50.380 »·

Keçiciğer ağrısı aşı·sı 820 » 624 »

Sperm suılandırma solisyonu 442.500 » 442.500 » E. Enstitüde muayene edilen materyel :

Adet Adet

Teşhis lfuboratuvarmda 294 Tüberlküloz L3Jb. 229 79 :1.48 911

Yetiştirme İiast. Lfub. 31.919 Tavuk Hast.

Leptospira Lab. 555 Kuduz Lab.

Parazitoloji L3Jb. 158

Gıda Kontrol Lab. 140 ^Şap^Lfub.

Seroloji Lab. 5.457 Doping Lab.

F - 1964 yılında yapdan alet yatınınlan :

• - • 1 .

1 - Dipfriz

2 - Şişe yıkama makinası otomatik 3 - Benmari

4 - Etüv

5 - Ultra violet llimbasi 6 - Deionizer

7 - Elektroforez 8 - Bh metre

9 - Kuluçka makinası

10 .:....:... · Civciv ana ma•kin'ası

11 - Floressance mikroskop 12 - Aşı kurutma makinası

13 · - . Hassas terazi

La b.

. 692 .

l adet 1 »

2 »

1 »

2 »

1 »

ı »

1 :.