SĠGORTA TEġVĠKLERĠ
ĠġVERENLERE SAĞLANAN PRĠM TEġVĠKLERĠ
SĠGORTA PRĠMĠ ĠġVEREN HĠSSESĠNDE BEġ PUANLIK ĠNDĠRĠM TEġVĠĞĠ
5510 sayılı Yasa’nın 81. maddesine göre (Ek: 17/4/2008-5763/24 md.) Bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalıları çalıĢtıran özel sektör iĢverenlerinin, bu maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine göre malullük, yaĢlılık ve ölüm sigortaları primlerinden, iĢveren hissesinin beĢ puanlık kısmına isabet eden tutar Hazinece karĢılanır. ĠĢveren hissesine ait primlerin Hazinece karĢılanabilmesi için, iĢverenlerin çalıĢtırdıkları sigortalılarla ilgili olarak bu Kanun uyarınca aylık prim ve hizmet belgelerinin yasal süresi içerisinde Sosyal Güvenlik Kurumuna vermeleri, sigortalıların tamamına ait sigorta primlerinin sigortalı hissesine isabet eden tutarı ile Hazinece karĢılanmayan iĢveren hissesine ait tutarı yasal süresinde ödemeleri, Sosyal Güvenlik Kurumuna prim, idari para cezası ve bunlara iliĢkin gecikme cezası ve gecikme zammı borcu bulunmaması Ģarttır. Ancak Kuruma olan prim, idari para cezası ve bunlara iliĢkin gecikme cezası ve gecikme zammı borçlarını 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 48 inci maddesine göre tecil ve taksitlendiren iĢverenler ile 29/7/2003 tarihli ve 4958 sayılı Sosyal Sigortalar Kurumu Kanununa ve 22/2/2006 tarihli ve 5458 sayılı Sosyal Güvenlik Prim Alacaklarının Yeniden Yapılandırılması ve Bazı Kanunlarda DeğiĢiklik Yapılması Hakkında Kanun ile diğer taksitlendirme ve yapılandırma Kanunlarına göre taksitlendiren ve yapılandıran iĢverenler bu tecil, taksitlendirme ve yapılandırmaları devam ettiği sürece bu fıkra hükmünden yararlandırılır. Bu fıkra hükümleri Kamu idareleri iĢyerleri ile bu Kanuna göre sosyal güvenlik destek primine tabi çalıĢanlar ve yurt dıĢında çalıĢan sigortalılar hakkında uygulanmaz. Hazinece karĢılanan prim tutarları gelir ve kurumlar vergisi uygulamalarında gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınmaz. Bu fıkrayla düzenlenen destek unsurundan diğer ilgili mevzuat uyarınca ayrıca yararlanmakta olan iĢverenler aynı dönem için ve mükerrer olarak bu destek unsurundan yararlanamaz. Bu durumda, iĢverenlerin tercihleri dikkate alınmak suretiyle uygulama, destek unsurlarından sadece biriyle sınırlı olarak yapılır. Bu Kanun gereğince yapılan kontrol ve denetimlerde çalıĢtırdığı kiĢileri sigortalı olarak bildirmediği tespit edilen iĢverenler bir yıl süreyle bu fıkrayla sağlanan destek unsurlarından yararlanamaz.(Ek cümle: 31/7/2008-5797/2 md.) Bu fıkrada düzenlenen teĢvik, kamu idareleri hariç bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalılara iliĢkin matrah, oran ve esaslar üzerinden 506 sayılı Kanunun geçici 20 nci maddesi kapsamındaki sandıkların statülerine tabi personel için de uygulanır. Bu fıkranın uygulanmasına iliĢkin usul ve esaslar Maliye Bakanlığı ile ÇalıĢma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ve Hazine MüsteĢarlığı tarafından müĢtereken belirlenir
ĠĢverenlerin çalıĢtırdıkları sigortalılara ait uzun vadeli sigorta kollarına(malullük, yaĢlılık, ölüm sigortası) ait primlerin iĢveren hissesinde 01.10.2008 tarihinden baĢlanarak beĢ puanlık indirim getirilmiĢtir. Bu beĢ puanlık indirim Devlet hazinesinden karĢılanacaktır. ĠĢveren hissesine ait primlerin Hazinece karĢılanabilmesi için;
a. ĠĢverenlerin çalıĢtırdıkları sigortalılarla ilgili olarak bu Kanun uyarınca aylık prim ve hizmet belgelerinin yasal süresi içerisinde Sosyal Güvenlik Kurumuna verilmiĢ olması,
b. ĠĢverenlerin çalıĢtırdıkları sigortalıların tamamına ait olan sigorta primlerinin sigortalı hissesine isabet eden tutarı ile iĢveren hissesinden Hazinece karĢılanan beĢ puanlık tutar dıĢındaki tutarı yasal süresinde ödemeleri,
c. ĠĢverenlerin Sosyal Güvenlik Kurumuna prim, idari para cezası ve bunlara iliĢkin gecikme cezası ve gecikme zammı borcu bulunmaması
Ģartları vardır.
Ancak iĢverenlerin Kuruma olan prim, idari para cezası ve bunlara iliĢkin gecikme cezası ve gecikme zammı borçlarını 21.07.1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanuna göre tecil ve taksitlendiren iĢverenler ile 2003 yılında 4958 sayılı Sosyal Güvenlik Prim Alacaklarının Yeniden Yapılandırılması ve Bazı Kanunlarda DeğiĢiklik Yapılması Hakkında Kanuna göre yeniden yapılandıran iĢverenler bu tecil ve taksitlendirme ile yapılandırmaları devam ettiği sürece bu haktan yararlanmaları mümkündür.
Belirtilen haklardan,
-Kamu idareleri iĢyerleri
-Sosyal güvenlik destek primine tabi çalıĢanlar -Yurt dıĢında çalıĢan sigortalılar
yararlanamaz.
Yapılan kontrol ve denetimlerde çalıĢtırdığı kiĢileri sigortalı olarak bildirmediği tespit edilen iĢverenler bir yıl süreyle bu fıkrayla sağlanan destek unsurlarından yararlanamaz. Bu yaptırım, Yasa’nın yürürlüğe girdiği tarihten sonraki dönemlere iliĢkin aykırılıklara uygulanır. Burada esas alınacak tarih tespitin yapıldığı tarih değil, aykırılığın gerçekleĢtiği tarih olacaktır.
Hazinece karĢılanan prim tutarları gelir ve kurumlar vergisi uygulamalarında gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınmaz. Bu fıkrayla düzenlenen destek unsurundan diğer ilgili mevzuat uyarınca ayrıca yararlanmakta olan iĢverenler aynı dönem için ve mükerrer olarak bu destek unsurundan yararlanamaz. Bu durumda, iĢverenlerin tercihleri dikkate alınmak suretiyle uygulama, destek unsurlarından sadece biriyle sınırlı olarak yapılır.
YENĠ ĠSTĠHDAMIN TEġVĠKĠ YENĠ ĠġE ALINAN SĠGORTALILARLA ĠLGĠLĠ PRĠM TEġVĠK UYGULAMASI
5763 sayılı ĠĢ Kanunu ve Bazı Kanunlarda DeğiĢiklik Yapılması Hakkında Kanun’un 20. maddesi ile 4447 sayılı ĠĢsizlik Sigortası Kanunu’na eklenen geçici 7. madde hükmüne göre belli
koĢullar altında yeni iĢe alınan sigortalılarla ilgili primlerin iĢveren hissesi 01.07.2008 tarihinden geçerli olmak üzere iĢsizlik sigortasından karĢılanacaktır.
Yeni ĠĢe Alınan Sigortalılarla Ġlgili TeĢvikten Yararlanma KoĢulları 1.YaĢ KoĢulu
ĠĢveren hissesi sigorta prim teĢvikinden yararlanabilmek için iĢe alınan sigortalıların iĢe giriĢ tarihi esas alındığında erkek ise 18 yaĢından büyük 29 yaĢından küçük, bayan ise 18 yaĢından büyük olması gerekmektedir. Sigortalıların yaĢ koĢulu değerlendirilirken iĢe alındığı tarihteki(gündeki) yaĢı esas alınacak olup, yaĢ hesaplanmasında erkek sigortalıların 18 yaĢını doldurup 19’dan gün almıĢ olmaları, 29 yaĢından ise gün almamıĢ olmaları gerekmektedir. YaĢ konusunda hesaplama yapılırken sigortalının iĢe alınacağı tarihten sigortalının doğum tarihi çıkarılmalı ve çıkan sonuç;
Yıl: 18 Ay:00 veya daha büyük Gün: 00 veya daha büyük ise bu durumda yaĢ koĢulu gerçekleĢmiĢ sayılacaktır.
Sigortalıların yaĢ koĢulunu taĢıyıp taĢımadıklarının iĢe baĢlama tarihinde değerlendirilmesi gerekmekte olup, iĢe baĢlama tarihinden sonraki tarihlerde yaĢ koĢulu aĢılsa dahi ilgili sigortalılar teĢvikten yararlanmaya devem ederler. Aynı Ģekilde 01.07.2008 tarihinden sonraki bir tarihte iĢe alınan fakat 18 yaĢından küçük olduğu için teĢvikten yararlanamayan bir sigortalı 01.07.2008-30.06.2010 devresi içinde 18 yaĢını doldurması ile birlikte diğer koĢullar da varsa teĢvikten yararlanmaya baĢlayacaktır.
2. GeçmiĢte Belirli Bir Devrede ĠĢsiz Olunması KoĢulu
ĠĢveren hissesi sigorta prim teĢvikinden yararlanabilmek için iĢe alınan sigortalıların 2008/Ocak- 2008/Haziran devresine veya 2008 yılı Aralık ve 2009 yılı Ocak aylarında herhangi bir iĢverene ait aylık prim ve hizmet belgelerinde isimlerinin yer almaması (Kayıtlı olmamaları) gerekmektedir. Bu devrede sigortalılar adına çalıĢma gün sayısı veya prime esas kazanç kaydının bulunmaması değil, isimlerinin kayıtlı olmaması aranacaktır. Ġstirahatlı, ücretsiz izinli vs.
durumlarda çalıĢma gün sayısı ve prime esas kazanç tutarının “0” olarak gösterildiği durumlarda da ilgili sigortalı “kayıtlı” sayılacak ve teĢvikten faydalanamayacaktır.
Bu durumda 2008/Ocak-2008/Haziran devresine Kuruma verilmiĢ olan aylık prim ve hizmet belgesinde kayıtlı olmasına rağmen 2008/Aralık ve 2009/Ocak aylarına iliĢkin düzenlenen aylık prim ve hizmet belgelerinde kayıtlı olmaması durumunda, diğer koĢullar da mevcut ise ilgili sigortalı bakımından teĢvikten yararlanmak mümkün olacaktır.
2008/Ocak-2008/Haziran devresine Kuruma verilmiĢ olan aylık prim ve hizmet belgesinde kayıtlı olmayan sigortalılar bakımından, 2008/Aralık ve 2009/Ocak aylarına iliĢkin düzenlenen aylık prim ve hizmet belgelerinde kayıtlı olup olmadıklarına ayrıca BAKILMAYACAK ve diğer koĢullar da mevcut ise teĢvik uygulanacaktır.
3.Sigortalıların Belli Bir Devrede ĠĢe Alınması
ĠĢveren hissesi sigorta prim teĢviki 01.07.2008-30.06.2010 devresinde iĢe alınan sigortalılar yönünden 5 yıl süreyle kademeli olarak uygulanacaktır. Bu durumda teĢvikten yararlanmak için
01.07.2008 ile 30.06.2010 tarihleri arasında iĢe alınmıĢ olunması gerekmektedir. 01.07.2008 tarihinden önce veya 30.06.2009 tarihinden sonra iĢe alınan sigortalılar teĢvikten yararlanamamakta iken 4437 sayılı Yasa’da 5838 sayılı Yasa ile yapılan değiĢiklikle, bir yıl olan yani 01.07.2008-30.06.2009 devresinde iĢe alınanlar için geçerli olan teĢvik süresi bir yıldan iki yıla çıkarılmıĢ yani teĢvikli olarak iĢe girmenin sona erme tarihi 30.06.2010 olarak yeninden belirlenmiĢtir. Bu düzenleme 5838 sayılı Yasa’nın yayımı tarihinde(28.02.2009)yürürlüğe girmiĢtir.
Bir yıl içinde iĢe alınanlara yani 01.07.2008-30.06.2010 devresinde iĢe alınanlara uygulanacak olan teĢvik devresinde iĢe alınan ve teĢvikten faydalanan sigortalıların iĢten çıkarak 30.06.2010 tarihinden önce aynı veya farklı bir iĢyerinde yeniden iĢe girmesi durumunda, bu yeni iĢe giriĢ tarihinde teĢvikten yararlanıp yararlanamayacağı O ĠġÇĠ BAKIMINDAN ve YENĠ ĠġE GĠRDĠĞĠ ĠġYERĠ BAKIMINDAN yeniden değerlendirilir.
2009 yılı ġubat ayı içinde iĢe alınan ve diğer koĢulları da sağlayan sigortalılar için teĢvik 2009/ġubat ayı içinde değil, 2009/Mart ayından baĢlanarak uygulanacaktır. Bunun nedeni 5838 sayılı Yasa ile yapılan değiĢikliğin 01.03.2009 tarihinden baĢlanarak yürürlüğe girmiĢ olmasıdır.
4.Sigortalının Fiilen ÇalıĢması
ĠĢveren hissesi sigorta prim teĢvikinden faydalanabilmek için 01.07.2008-30.06.2010 devresinde iĢe alınan sigortalıların iĢyerinde fiilen çalıĢması gerekmektedir. Sigortalıların ay içinde istirahatlı, ücretsiz izinli vb. nedenlerle çalıĢmasının bulunmadığı günler için iĢverence ücret ödenmiĢ olunsa dahi, prim teĢvikinden yararlanılması mümkün değildir.
ĠĢveren hissesi sigorta prim teĢviki uygulamasında hafta tatili süreleri ve atıfet kabilinden sigortalı gösterilen süreler fiilen çalıĢılmıĢ gibi kabul edilerek iĢlem yapılacaktır.
5.ĠĢe Alınan Sigortalıların Mevcut Ġstihdama Ġlave Olarak ĠĢe AlınmıĢ Olması
ĠĢveren hissesi sigorta prim teĢvikinden faydalanabilmek için iĢyeri tarafından 2007/Temmuz- 2008/Haziran devresinde her ay Kuruma bildirilen sigortalı sayısı ortalamasına ek olarak iĢe alım yapılmıĢ olması gerekmektedir. Ortalama sigortalı sayısı, basit aritmetik ortalama olup 2007/Temmuz-2008/Haziran devresinde Kuruma bildirilen sigortalı sayısının bildirim yapılan ay sayısına bölünmesi ile bulunmaktadır. Hesaplama sırasında 0,01-0,49 arasında artık tutarlar aĢağı, 0,50-0,99 arası artık tutarlar yukarıya yuvarlanarak tama iblağ edilir.
KiĢi sayısı ve ortalamanın tespitinde sigortalılar adına çalıĢma gün sayısı veya prime esas kazanç kaydının bulunup bulunmaması değil, sigortalı isimlerinin prim belgesinde kayıtlı olması aranacaktır. Ġstirahatlı, ücretsiz izinli vs. durumlarda çalıĢma gün sayısı ve prime esas kazanç tutarının “0” olarak gösterilse dahi bu sigortalı aylık çalıĢan sayısına dahil kabul edilecektir.
Bu hesaplama yapılırken ek bildirgelerdeki kiĢiler eklenecek, iptal bildirgedekiler ise hesaplamama sırasında düĢülecektir.
Hesaplamada SGDP’ ye tabi sigortalılar iĢçi sayısının tespitinde dikkate alınır, ancak aday çırak, çırak ve öğrenciler dikkate alınmaz.
ĠĢyerinin 2007/Temmuz-2008/Haziran devresinde sadece belli aydan itibaren sigortalı bildiriminde bulunmuĢ olması durumunda(Örneğin iĢyeri 2008 Nisan ayında açılmıĢ) ilgili devrede
sigortalı sayısının, sigortalı çalıĢtırılan ay sayısına bölünmesi ile ortalama sigortalı sayısı bulunacaktır.
ĠĢyerinin 2007/Temmuz-2008/Haziran devresinde hiç sigortalı çalıĢtırması söz konusu olmayıp bu devrenin bitiminden sonraki bir tarihte sigortalı çalıĢtırması söz konusu ise bu durumda diğer koĢulların da var olması halinde ortalama sayı üstünde durulmaksızın tüm sigortalılar teĢvikten yararlanacaktır.
Sigorta Prim TeĢvikinin Miktarı
ĠĢveren hissesi sigorta prim teĢviki, belirlenen prime esas kazanç alt sınırı(aylık brüt asgari ücret) üzerinden hesaplanan sigorta primine ait iĢveren hisselerinin;
a) Birinci yıl için yüzde yüzü, b) Ġkinci yıl için yüzde sekseni, c) Üçüncü yıl için yüzde altmıĢı, d) Dördüncü yıl için yüzde kırkı, e) BeĢinci yıl için yüzde yirmisi,
ĠĢsizlik Sigortası Fonundan karĢılanmak suretiyle uygulanacaktır.
Yasal düzenlemede belirtilen ve 1-5 yıl için aĢamalı olarak yapılacak olan sigorta prim teĢvikinin her bir sigortalı için ayrı-ayrı değerlendirilmesi gerekmekte olup, iĢe giriĢ tarihine göre her sigortalı kendi sigortalılık süresi 1 yılı doldurana kadar sigorta primine ait iĢveren hisselerinin birinci yıl için yüzde yüzü, ikinci yıl için yüzde sekseni, üçüncü yıl için yüzde altmıĢı, dördüncü yıl için yüzde kırkı, beĢinci yıl için yüzde yirmisi iĢsizlik sigortası fonundan karĢılanacaktır. Daha açık anlatımla bu teĢvik sürelerindeki 1-5 yıllık süreler her sigortalının iĢe girmesinden itibaren baĢlayacaktır.
ÖRNEK
01.03.2009 tarihinde iĢe giren ve teĢvikten yararlanma koĢulları bulunan bir sigortalı için birinci yıla iliĢkin yüzde yüzlük prim teĢviki süresi 28.02.2010 tarihinde dolacaktır. TeĢvikin uygulama süresi olan 01.07.2008-30.06.2010 devresi göz önüne alınarak, bu sigortalı için bir yıllık süre 30.06.2009 tarihinde dolmayacaktır. Bu hususa dikkat edilmelidir.
D. Sigorta Prim TeĢvikinden Faydalanmak Ġçin Kuruma BaĢvurunun ġart Olması
Sigorta prim teĢvikinden faydalanmak için kurumca re’ sen iĢlem yapılmamakta olup, iĢverenlerin her bir iĢyeri dosyası için ayrı ayrı bu dosyaların iĢlem gördüğü sigorta müdürlüğüne bir yazı ile baĢvurarak e-bildirge modülünde kanun türü seçeneğinin ayarlanmasını talep etmeleri gerekmektedir. Bu baĢvurunun yapılması ile birlikte müdürlük bilgi iĢlem elemanının e-bildirge modülünde yapacağı değiĢiklik kalıcı olup, iĢverenler koĢulların var olduğu aylarda ve koĢulları tutan sigortalılarla ilgili olarak kendilerine uygun kanun türü seçeneğini iĢaretleyerek iĢlem yapacaklardır. TeĢvikten yararlanma koĢullarının bulunmadığı aylarda ise normal yöntemle iĢlem yapmaya devam edilecektir. Yapılacak iĢlemler tek taraflı iĢveren beyanı olup iĢverenlerin gerekli koĢulların varlığını önceden test edeceklerdir. Bu husustan kendileri sorumludurlar.
E. Diğer Hususlar
ĠĢveren hissesine ait primlerin ĠĢsizlik Sigortası Fonundan karĢılanabilmesi için iĢverenlerin çalıĢtırdıkları sigortalılarla ilgili olarak aylık prim ve hizmet belgelerinin yasal süresi içerisinde Sosyal Güvenlik Kurumuna verilmesi ve sigortalıların tamamına ait sigorta primlerinin sigortalı hissesine isabet eden tutarı ile ĠĢsizlik Sigortası Fonundan karĢılanmayan iĢveren hissesine ait tutarın ödenmiĢ olması Ģarttır. Bu maddeye göre iĢveren tarafından ödenmesi gereken primlerin geç ödenmesi halinde, ĠĢsizlik Sigortası Fonundan Sosyal Güvenlik Kurumu’na yapılacak ödemenin gecikmesinden kaynaklanan gecikme zammı, iĢverenden tahsil edilecektir.
Mevcut ve faaliyette bulunan iĢyerlerinin devredilmesi, birleĢmesi, bölünmesi veya nevi değiĢtirmesi gibi hallerde yeni iĢe baĢlama olarak değerlendirilmez.
Mevcut bir iĢyerinin kapatılarak; değiĢik bir ad veya unvan yada bir iĢ birimi olarak aynı faaliyette açılması veya çalıĢan sigortalıların bütün olarak devredilmesi halinde, bu iĢyerleri hakkında uygulanmaz.
Yönetim ve kontrolü elinde bulunduracak Ģekilde doğrudan veya dolaylı ortaklık iliĢkisi bulunan Ģirketler arasında istihdamın kaydırılması, Ģahıs iĢletmelerinde iĢletme sahipliğinin değiĢtirilmesi gibi ek bir kapasite ve istihdam artıĢına neden olmayan, sadece teĢviklerden yararlanmak amacıyla yapılan iĢlemler hakkında uygulanmaz.
Yapılan kontrol ve denetimler sonucunda çalıĢtırdığı kiĢileri sigortalı olarak bildirmediği tespit edilen iĢyerleri hakkında bir yıl süreyle uygulanmaz.
Devlet Ġhale Kanunu ile Kamu Ġhale Kanunu ve uluslararası anlaĢma hükümlerine istinaden yapılan hizmet ve yapım konulu iĢyerlerine yönelik iĢyerleri hakkında uygulanmaz.
Kamu idareleri iĢyerleri hakkında uygulanmaz.
Sosyal güvenlik destek primine tabi çalıĢanlar ile yurt dıĢında çalıĢan sigortalılar hakkında uygulanmaz.
ĠĢsizlik Sigortası Fonundan karĢılanan prim tutarları gelir ve kurumlar vergisi uygulamalarında gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınmaz.
Yeni Ġstihdamın TeĢvikine Yönelik Son Yasal Düzenlemeler 01.04.2009-31.12.2009 Devresinde Geçerli Olacak Prim TeĢviki
5921 sayılı ĠĢsizlik Sigortası Kanunu Ġle Sosyal Sigortalar Ve Genel Sağlık Sigortası Kanununda DeğiĢiklik Yapılmasına Dair Kanun ile iĢsizlikle mücadele edilmesi adına yeni istihdamın teĢvikine yönelik bir takım düzenleme yapılmıĢtır.
18.08.2009 tarihinden baĢlanarak 2009 yılının Nisan ayına ait aylık prim ve hizmet belgelerinde bildirilen sigortalı sayısına ilave olarak, 31.12.2009 tarihine kadar iĢe alınan ve fiilen çalıĢtırılanlar için pirime esas kazanç alt sınırından hesaplanan sigorta primi iĢveren hissesine denk gelen tutar 6 ay boyunca ĠĢsizlik Sigortası Fonundan karĢılanacaktır.
5921 sayılı Yasa’nın 2. maddesi ile 4447 sayılı Yasa’ya eklenen Geçici 9. madde ile (18.08.2009 tarih ve 27323 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıĢtır) 2009 yılının Nisan ayına ait prim ve hizmet belgelerinde bildirilen sigortalı sayısına ilave olarak, 31.12.2009 tarihine kadar, iĢe alınma tarihinden önceki üç aylık dönem içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna verilen prim ve hizmet
belgelerinde kayıtlı sigortalılar dıĢındaki kiĢilerden olmak kaydıyla iĢe alınan ve fiilen çalıĢtırılanlar için; prime esas kazanç alt sınırı üzerinden hesaplanan sigorta primlerinin iĢveren hisselerine ait tutarı, altı ay boyunca ĠĢsizlik Sigortası Fonundan karĢılanacaktır.
Diğer yandan bu kapsamdaki teĢvik süresini 30.06.2010 tarihine kadar, primlerin ĠĢsizlik Sigortası Fondan karĢılanma süresini ise altı aya kadar daha uzatmaya, Bakanlar Kurulu yetkili kılınmıĢtır.
ĠĢveren hissesine ait primlerin ĠĢsizlik Sigortası Fonundan karĢılanabilmesi için iĢverenlerin çalıĢtırdıkları sigortalılarla ilgili olarak aylık prim ve hizmet belgelerinin yasal süresi içerisinde Sosyal Güvenlik Kurumuna verilmesi ve sigortalıların tamamına ait sigorta primlerinin sigortalı hissesine isabet eden tutarı ile ĠĢsizlik Sigortası Fonundan karĢılanmayan iĢveren hissesine ait tutarın ödenmiĢ olması Ģarttır. Bu maddeye göre iĢveren tarafından ödenmesi gereken primlerin geç ödenmesi halinde, ĠĢsizlik Sigortası Fonundan Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılacak ödemenin gecikmesinden kaynaklanan gecikme zammı, iĢverenden tahsil edilir.
Getirilen teĢvik hükümleri,
a) 01.10.2003 tarihinden sonra özelleĢtirme kapsamında devir alınan iĢyerleri hariç olmak üzere, mevcut ve faaliyette bulunan iĢyerlerinin devredilmesi, birleĢmesi, bölünmesi veya nevi değiĢtirmesi gibi hallerde yeni iĢe baĢlama olarak değerlendirilmez.
b) Mevcut bir iĢyerinin kapatılarak; değiĢik bir ad veya unvan ya da bir iĢ birimi olarak aynı faaliyette açılması veya çalıĢan sigortalıların bütün olarak devredilmesi halinde, bu iĢyerleri hakkında uygulanmaz.
c) Yönetim ve kontrolü elinde bulunduracak Ģekilde doğrudan veya dolaylı ortaklık iliĢkisi bulunan Ģirketler arasında istihdamın kaydırılması, Ģahıs iĢletmelerinde iĢletme sahipliğinin değiĢtirilmesi gibi ek bir kapasite ve istihdam artıĢına neden olmayan, sadece teĢviklerden yararlanmak amacıyla yapılan iĢlemler hakkında uygulanmaz.
ç) 5510 sayılı Kanun gereğince yapılan kontrol ve denetimler sonucunda çalıĢtırdığı kiĢileri sigortalı olarak bildirmediği tespit edilen iĢyerleri hakkında tespit yapıldığı aydan baĢlanmak suretiyle uygulanmaz.
d) 04.01.2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu Ġhale Kanunu ve bu Kanundan istisna olan alımlar ile uluslararası anlaĢma hükümlerine istinaden yapılan hizmet alımları ve yapım iĢlerini yürüten iĢyerleri hakkında uygulanmaz.
e) 21.04.2005 tarihli ve 5335 sayılı Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde DeğiĢiklik Yapılmasına Dair Kanunun 30 uncu maddesinin ikinci fıkrası kapsamına giren kurum ve kuruluĢlara ait iĢyerlerinde çalıĢmaya baĢlayanlar hakkında uygulanmaz.
f) 5510 sayılı Kanuna göre sosyal güvenlik destek primine tabi çalıĢanlar ile yurt dıĢında çalıĢan sigortalılar hakkında uygulanmaz.
ĠĢsizlik Sigortası Fonundan karĢılanan prim tutarları gelir ve kurumlar vergisi uygulamalarında gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınmaz.
Bu maddeyle düzenlenen destek unsurundan diğer ilgili mevzuat uyarınca ayrıca yararlanmakta olan iĢverenler; aynı dönem için ve mükerrer olarak bu destek unsurundan yararlanamaz. Bu durumda, iĢverenlerin tercihleri dikkate alınmak suretiyle uygulama, destek unsurlarından sadece biriyle sınırlı olarak yapılır.
ÖZÜRLÜ SĠGORTALI ĠSTĠHDAM EDEN ĠġVERENLERE PRĠM TEġVĠKĠ UYGULAMASI
Kamuoyunda Ġstihdam Paketi olarak anılan 5763 sayılı, ĠĢ Kanunu ve Bazı Kanunlarda DeğiĢiklik Yapılması Hakkında Kanun 15.05.2008 tarihinde kabul edilmiĢ ve 26.05.2008 tarih ve 26887 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıĢtır. Bu Kanunla farklı alanlarda çok farklı değiĢikler yapılmakla birlikte elli ve daha fazla iĢçi çalıĢtıran özel sektör iĢverenleri için söz
konusu olan özürlü iĢçi çalıĢtırma zorunluluğu ile ilgili olarak 01.07.2008 tarihinden geçerli olmak üzere prim teĢviki de getirildi.
Özürlü Eski Hükümlü Ve Terör Mağduru Ġstihdamında Mevzuat DeğiĢikliği
Elli ve daha fazla iĢçi çalıĢtıran özel sektör iĢverenleri için “eski hükümlü” ve “terör mağduru”
çalıĢtırma zorunluluğu kaldırıldı. Elli ve daha fazla iĢçi çalıĢtıran özel sektör iĢverenleri için 01.07.2008 tarihinden itibaren de eskiden olduğu gibi % 3 özürlü iĢçi istihdam edilmesi zorunluluğu devam etmektedir.
ĠĢçi Türü Eski Sistem Yeni Sistem
(01.07.2008’den itibaren) Özel Sektör Kamu Özel Sektör Kamu
Özürlü 3 4 3 4
Eski Hükümlü 1 2 - 2
Terör Mağduru 2 - - -
TOPLAM 6 6 3 6
Diğer yandan, elliden az sayıda iĢçi çalıĢtırmasına rağmen özürlü iĢçi istihdam eden(zorunlu olmadığı halde istihdam sağlayan) iĢverenlerle Elli ve daha fazla iĢçi çalıĢtırıp da istihdam etmesi gerekenden daha çok sayıda özürlü iĢçi istihdam eden iĢverenin çalıĢtırdığı bu kota dıĢı özürlü iĢçilerin sigorta primlerinin % 50’si Hazine tarafından karĢılanacaktır.
Özürlü Sigortalı Ġstihdam Eden ĠĢverenlere Sağlanan Prim TeĢviki
Elli ve daha fazla iĢçi çalıĢtıran özel sektör iĢverenlerince 01.07.2008 tarihinden itibaren çalıĢtırılması zorunlu olan % 3 oranındaki özürlülerin sigorta primine esas kazanç alt sınırı(brüt asgari ücret) üzerinden hesaplanan sigorta primi iĢveren hisselerinin tamamı Hazinece karĢılanacaktır. ĠĢveren hissesine ait primlerin Hazinece karĢılanabilmesi için iĢverenlerin çalıĢtırdıkları sigortalılarla ilgili olarak, aylık prim ve hizmet belgelerinin yasal süresi içerisinde Sosyal Güvenlik Kurumuna verilmesi ve sigortalıların tamamına ait sigorta primlerinin sigortalı hissesine isabet eden tutarı ile Hazinece karĢılanmayan iĢveren hissesine ait tutarın ödenmiĢ olması Ģarttır. Bu fıkraya göre iĢveren tarafından ödenmesi gereken primlerin geç ödenmesi halinde, Hazinece Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılacak ödemenin gecikmesinden kaynaklanan gecikme zammı, iĢverenden tahsil edilir. Hazinece karĢılanan prim tutarları gelir ve kurumlar vergisi uygulamalarında gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınmaz.
ĠĢ kazası ve meslek hastalığı prim oranı 1,5 olan bir iĢyeri için aylık asgari ücretle, aylık brüt 800,00-YTL ve aylık brüt 1.000-YTL ücret alan üç özürlü personel için Hazine tarafından sağlanan prim teĢvikini ayrı - ayrı hesaplayalım.
Özürlü ĠĢçi Özürlü ĠĢçi Ġçin Hazinece ĠĢveren Tarafından Ödenecek Prim
Ücretleri KarĢılanacak Tutar (TeĢvik Sonrası Ödenecek Ġndirimli Prim) 638,70 693,00 x 19,5/100= 135,13 ĠĢçi hissesi + (artan iĢveren hissesi yok)
800,00 693,00 x 19,5/100= 135,13 ĠĢçi hissesi +geriye kalan iĢveren hissesi
1.000,00 693,00 x 19,5/100= 135,13 ĠĢçi hissesi + geriye kalan iĢveren hissesi
Özürlülerle ilgili prim teĢvikinden yararlanmak için ĠĢ-Kur’un özürlülerle ilgili olarak Sosyal Güvenlik Kurumu ilgili müdürlüğüne gönderdiği yazı esas alınarak iĢverene ait e-bildirge sisteminde 4857 sayılı Kanun türü penceresi açılmakta ve iĢverenlerde özürlü iĢçilerle ilgili olarak bu kısmı iĢaretleyerek iĢlem yapmaktadırlar.
Farklı Kanunlardan Doğan TeĢviklerin Aynı Anda Uygulanamayacağı (Her Sigortalıya Tek TeĢvik Ġlkesi)
Diğer kanunlara göre de iĢveren hissesi sigorta prim teĢviki uygulamasından faydalanan iĢverenler, teĢvik kapsamındaki sigortalılar için aynı dönemde mükerrer biçimde teĢviklerden yararlanamayacaklardır.
ÖRNEK
Bir iĢveren 20.08.2009 tarihinde iki yeni iĢçiyi iĢe almıĢtır. Bu iĢçilerden biri özürlü statüsündedir. Diğer yandan bu iĢçilerin her ikisi de 4447 sayılı Yasa’da yapılan değiĢiklikle getirilen 18-29 yaĢ arası erkek iĢçilerin ve 18 yaĢından büyük bayan iĢçilerin belli koĢullarla iĢe alınması durumunda sağlanan prim teĢvikine uygun koĢulları taĢıdığını kabul edelim. Bu durumda iĢverenin önünde iki farklı yol bulunmaktadır.Bunlar:
1. Özürlü iĢçi için, 4857 sayılı Yasa’da yapılan değiĢiklikle getirilen özürlü iĢçilerin sigorta primine esas kazanç alt sınırı(brüt asgari ücret) üzerinden hesaplanan sigorta primi iĢveren hisselerinin tamamı Hazinece karĢılanması yönündeki teĢvikten faydalanıp, diğer iĢçi içen 4447 sayılı Yasa’da yapılan değiĢiklikle getirilen teĢvikten yararlanmak.
2. Özürlü iĢçi için ve diğer iĢçi için içen 4447 sayılı Yasa’da yapılan değiĢiklikle getirilen teĢvikten yararlanmak.
Farklı kanunlardan kaynaklanan teĢviklerden aynı anda yararlanamama konusunda dikkat edilmesi gereken konu, bu yasağın iĢyeri bazında değil sigortalı bazında geçerli olduğudur.Yani aynı iĢyerinde farklı kanunlardan kaynaklanan teĢvik uygulaması olabilir.Fakat bir sigortalı için sadece bir tür teĢvik seçilip uygulanabilir.
ĠġSĠZLĠK ÖDENEĞĠ ALAN ĠġSĠZLERĠ ĠġE ALAN ĠġVERENLERE YÖNELĠK SĠGORTA PRĠM TEġVĠKĠ
4447 sayılı ĠĢsizlik Sigortası Yasası’nın 50. maddesinin mülga 5. fıkrası 5921 sayılı ĠĢsizlik Sigortası Kanunu Ġle Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununda DeğiĢiklik Yapılmasına Dair 5921 sayılı Yasa’nın 1. maddesi ile yeniden düzenlenmiĢ ve iĢsizlik ödeneği alan iĢsizleri istihdam eden iĢverenlere belli koĢullarla sigorta prim teĢviki getirilmiĢtir.
ĠĢsizlik ödeneği alan iĢsizlerin, iĢe alınması durumunda iĢe alındığı tarihten önceki aydan baĢlayarak iĢe alan iĢyerine ait son altı aylık dönemde, prim ve hizmet belgelerinde bildirilen ortalama sigortalı sayısına ilave olarak iĢe alınması kaydıyla, prime esas kazanç alt sınırı üzerinden hesaplanan kısa vadeli sigorta primi tutarının % 1’i olmak üzere iĢçi ve iĢveren payı sigorta primleri ile genel sağlık sigortası primi, kalan iĢsizlik ödeneği süresince Fondan karĢılanır. Bu süre iĢsizlik ödeneği için söz konusu olan toplam hak sahipliği süresinden düĢülür. Primlerin ĠĢsizlik Sigortası Fonundan karĢılanabilmesi için iĢverenlerin çalıĢtırdıkları sigortalılarla ilgili olarak aylık prim ve hizmet belgelerini yasal süresi içerisinde Sosyal Güvenlik Kurumuna vermesi, varsa prime esas alt kazanç sınırı ile prime esas kazanç arasındaki fark ve kısa vadeli sigorta kollarına iliĢkin prim tutarı farkı ile iĢsizlik sigortası primlerini Sosyal Güvenlik Kurumuna ödemiĢ olması Ģarttır. Bu maddede düzenlenen teĢvik, 5510 sayılı Yasa kapsamında bulunanlarla aynı Ģartlarda olmak üzere 506 sayılı Yasa’nın 20.maddesi kapsamındaki sandıkların statülerine tabi personeli için de uygulanır. Bu maddeyle düzenlenen destek unsurundan diğer ilgili mevzuat uyarınca ayrıca yararlanmakta olan iĢverenler; aynı dönem için ve mükerrer olarak bu destek unsurundan yararlanamaz. Bu durumda, iĢverenlerin tercihleri dikkate alınmak suretiyle uygulama, destek unsurlarından sadece biriyle sınırlı olarak yapılır.
Ayrıca, iĢçinin, iĢten ayrıldığı iĢyerinde tekrar iĢe baĢlaması halinde bu teĢvik hükümlerinden yararlanılamaz.
TEġVĠKTEN YARARLANMA ġARTLARI
Bu kapsamda öngörülen sigorta prim teĢvikinden yararlanılabilmesi için;
Sigortalılar yönünden;
- 01.10.2009 veya sonraki bir tarihte iĢe alınmıĢ olması,
- ĠĢe giriĢ tarihi itibariyle iĢsizlik ödeneği almaya hak kazanmıĢ olması, ĠĢyerleri yönünden;
- Sigortalının iĢe alındığı tarihten önceki aydan baĢlanarak son altı aylık dönemde aylık prim ve hizmet belgelerinde bildirilen ortalama sigortalı sayısına ilave olarak iĢe alınmıĢ olması, - ĠĢsizlik ödeneği almaya hak kazanmıĢ olan sigortalının, iĢsizlik ödeneği almaya hak kazanmadan önce son çalıĢtığı iĢyeri haricindeki bir iĢyerinde iĢe baĢlamıĢ olması, Ģartları ile maddede öngörülen diğer Ģartların birlikte gerçekleĢmiĢ olması gerekmektedir.
Sigortalının 01.10.2009 veya Sonraki Bir Tarihte ĠĢe AlınmıĢ Olması
4447 sayılı Kanunun 50 nci maddesinin yeniden düzenlenen beĢinci fıkrası, 1/10/2009 tarihi itibariyle yürürlüğe girdiğinden, anılan maddede öngörülen sigorta prim teĢvikinden 01.10.2009 veya sonraki bir tarihte iĢe alınan sigortalılar ve bu sigortalıları iĢe alan iĢverenler yararlanabileceklerdir.
ĠĢsizlik ödeneğinden yararlanmaya 01.10.2009 tarihinden önce hak kazanmıĢ olan sigortalıların, 01.10.2009 tarihinden sonra iĢe alınmıĢ olmaları ve iĢe alındıkları tarihten sonra iĢsizlik ödeneğinden yararlanmaya hak kazanmıĢ kalan sürelerinin bulunması halinde, gerek sigortalıların, gerekse iĢverenlerinin bahse konu sigorta prim teĢvikinden yararlanmaları mümkün bulunmaktadır.
ĠĢsizlik ödeneğinden yararlanmakta olan sigortalıların 30.09.2009 veya önceki bir tarihte iĢe alınmıĢ olmaları halinde, (01.10.2009 tarihinden sonra kalan iĢsizlik ödeneği sürelerinin olup olmadığı üzerinde durulmaksızın) bahse konu sigorta prim teĢvikinden yararlanılması mümkün bulunmamaktadır.
Sigortalının, ĠĢe GiriĢ Tarihi Ġtibariyle ĠĢsizlik Ödeneği Almaya Hak KazanmıĢ Olması KoĢulu
4447 sayılı Kanunun 50 nci maddesinin yeniden düzenlenen beĢinci fıkrasında öngörülen sigorta prim teĢvikinden yararlanılabilmesi için, 01/10/2009 veya sonraki bir tarihte iĢe alınan sigortalının, iĢe giriĢ tarihi itibariyle aynı Kanunun 51 inci maddesi uyarınca iĢsizlik ödeneği almaya hak kazanmıĢ olması gerekmektedir.
4447 sayılı Kanun uyarınca sigortalı sayılanlar,
- Hizmet akitlerinin anılan Kanunda belirtilen hallerden birisine dayalı olarak sona ermesi, - Süresi içinde Ģahsen veya elektronik ortamda ĠġKUR’ a baĢvurarak yeni bir iĢ almaya hazır olduklarını kaydettirmeleri,
- Hizmet akitlerinin sona ermesinden önceki son üç yıl içinde en az 600 gün sigortalı olarak çalıĢıp iĢsizlik sigortası primi ödemiĢ ve iĢten ayrılmadan önceki son 120 gün içinde prim ödeyerek sürekli çalıĢmıĢ olmaları,
kaydıyla iĢsizlik ödeneği almaya hak kazanırlar.
Bahse konu sigorta prim teĢvikinden iĢsizlik ödeneği almaya hak kazanılmıĢ bulunulan sürenin kalan kısmı için yararlanılabileceğinden, sigortalıların iĢsizlik ödeneğinden yararlanma süreleri bitmeden iĢe alınmıĢ olmaları gerekmektedir.
Sigortalıların iĢe alındıkları tarih itibariyle iĢsizlik ödeneğinden yararlanma haklarının bulunmaması veya iĢsizlik ödeneğinden yararlanma süresi bittikten sonra iĢe alınmıĢ olmaları halinde, söz konusu teĢvikten yararlanılması mümkün bulunmamaktadır.
Sigortalının ĠĢe Alındığı Tarihten Önceki Aydan BaĢlanarak, Son Altı Aylık Dönemde Aylık Prim ve Hizmet Belgelerinde Bildirilen Ortalama Sigortalı Sayısına Ġlave Olarak ĠĢe AlınmıĢ Olması
4447 sayılı Kanunun 50 nci maddesinin yeniden düzenlenen beĢinci fıkrasında öngörülen sigorta prim teĢvikinden, sigortalının, iĢe alındığı tarihten önceki aydan baĢlanarak son altı aylık döneme iliĢkin aylık prim ve hizmet belgelerinde bildirilmiĢ ortalama sigortalı sayısına ilave olarak iĢe alınmıĢ olmaları kaydıyla yararlanılabilecektir. Ortalama sigortalı sayısı, sigortalının iĢe baĢladığı iĢyerinde iĢe giriĢ tarihinden önceki altı ayda Kuruma bildirilmiĢ olan toplam sigortalı sayısının, aynı dönem aralığında Kuruma bildirim yapılmıĢ ay sayısına bölünmesi suretiyle bulunacaktır.
ĠĢsizlik ödeneğinden yararlanmaya hak kazanmıĢ olan sigortalının iĢe alınması ile birlikte (iĢe alındığı tarih itibariyle) çalıĢtırılan toplam sigortalı sayısı, ortalama sigortalı sayısının üzerine çıkmadığı takdirde, takip eden aylarda çalıĢan sigortalı sayısı ortalama sigortalı sayısının üzerine çıksa dahi söz konusu sigortalıdan dolayı bahse konu sigorta prim teĢvikinden yararlanılması mümkün olamayacaktır.
Ortalama sigortalı sayısının tespitine esas olan altı aylık sürede, gerek iĢyerinin yeni tescil edilmiĢ olması, gerekse sigortalı çalıĢtırmaya ara verilmiĢ olması nedeniyle geriye doğru altı aylık süre içinde sigortalı çalıĢtırılmamıĢ olması halinde, bahse konu sigorta prim teĢviki için öngörülen diğer Ģartlara sahip olan sigortalıların, ortalama sigortalı sayısına ilave olarak iĢe alınıp alınmadığına bakılamayacağından, kapsama giren sigortalıların tamamından dolayı söz konusu sigorta prim teĢvikinden yararlanılabilecektir.
Bahsi geçen teĢvikten yararlanılıp yararlanılmayacağının tespitinde iĢe alınan sigortalının ortalama sigortalı sayısına ilave olarak iĢe alınıp alınmadığına bakılmayacaktır. Kuruma bildirilmiĢ toplam sigortalı sayısının tespitinde, sosyal güvenlik destek primine tabi olarak çalıĢan sigortalılar hesaplamaya dahil edilecek, buna karĢın 3308 sayılı Kanunda belirtilen aday çırak, çırak ve
iĢletmelerde mesleki eğitim gören öğrenciler ile meslek liselerinde okumakta iken veya yüksek öğrenimleri sırasında zorunlu staja tabi tutulan öğrenciler hesaplamaya dahil edilmeyecektir.
Kuruma bildirilmiĢ toplam sigortalı sayısının tespiti sırasında, her bir ayda çalıĢan sigortalı sayısı, ilgili dönemlerde Kuruma verilmiĢ asıl ve ek nitelikteki aylık prim ve hizmet belgelerinde kayıtlı sigortalı sayısından, iptal nitelikteki aylık prim ve hizmet belgelerinde kayıtlı sigortalı sayısı düĢülmek suretiyle tespit edilecektir.
Ortalama sigortalı sayısının tespitine esas olan altı aylık döneme iliĢkin düzenlenen aylık prim ve hizmet belgelerinde, bir sigortalının iĢten ayrılmasını müteakip aynı ay içinde ayrıldığı iĢyerinde tekrar iĢe baĢlamıĢ olması halinde, bu sigortalı için ilgili aylık prim ve hizmet belgesinde iki ayrı kayıt yer alacağından, sigortalı sayısının tespitinde bu nitelikteki kayıtlardan mükerrer olanlar dikkate alınmayacaktır.
Aylık prim ve hizmet belgelerinde kayıtlı sigortalılara iliĢkin olarak kağıt ortamında kısmi ek veya iptal nitelikte aylık prim ve hizmet belgesi verilmesi mümkün bulunduğundan, bu nitelikteki belgelerin düzenlendiği aylarda çalıĢtırılan sigortalı sayısı, söz konusu belgeler kontrol edilmek suretiyle tespit edilecektir. Ortalama sigortalı sayısının hesaplanması sırasında baz alınacak aylarda Kuruma bildirilmiĢ olan sigortalı sayısının tespiti sırasında, çeĢitli nedenlerle ay içinde çalıĢması bulunmayan ve ücret ödenmeyen (istirahat veya ücretsiz izin gibi nedenlerle aylık prim ve hizmet belgesinde 0 gün ve 0 kazançlı olarak kayıtlı) sigortalıların bulunması halinde, bu
sigortalılar da hesaplamaya dahil edilecektir.
Kapsama giren sigortalıların, ortalama sigortalı sayısına ilave olarak çalıĢtırılıp çalıĢtırılmadığının tespiti sırasında, ortalama sigortalı sayısının küsuratlı çıkması halinde, yarıma kadar kesirler dikkate alınmayacak, yarım ve üzerinde olan kesirler ise tama iblağ edilecektir. Buna göre, ortalama sigortalı sayısının küsurat kısmı 0,01 ila 0,49 arasında ise 0(sıfır) olarak dikkate alınacak, 0,50 ila 0,99 arasında ise tama iblağ edilecektir.
ĠĢsizlik Ödeneği Almaya Hak KazanmıĢ Olan Sigortalının, ĠĢsizlik Ödeneği Almaya Hak Kazanmadan Önce Son ÇalıĢtığı ĠĢyeri Haricindeki Bir ĠĢyerinde ĠĢe BaĢlamıĢ Olması KoĢulu Bahse konu sigorta prim teĢvikinden yararlanabilmesi için gerekli olan Ģartlardan biri de, sigortalının, iĢsizlik ödeneği almaya hak kazanmadan önce son çalıĢtığı iĢyeri haricindeki bir iĢyerinde iĢe baĢlamıĢ olmasıdır. Bu bağlamda, söz konusu sigorta prim teĢvikinden, sigortalının iĢsizlik ödeneğinden yararlanması için gerekli olan süreler içinde en son çalıĢtığı iĢyeri haricindeki bir iĢyerinde çalıĢması halinde yararlanılabilecektir.
TeĢvikten Yararlanmak Amacıyla Yapılacak Olan BaĢvurunun ġekli
ĠĢsizlik ödeneği almaya hak kazanmıĢ olan sigortalıyı ortalama sigortalı sayısına ilave olarak iĢe alan iĢverenlerin, iĢe aldığı sigortalının iĢsizlik ödeneği almaya hak kazandığı tarihi, iĢsizlik ödeneği alma süresini ve kalan iĢsizlik ödeneğinden yararlanılmaya hak kazanılmıĢ gün sayısını, Türkiye ĠĢ Kurumu Ġl/ġube Müdürlüğüne müracaat ederek, alacakları yazı ile belgelemeleri gerekmektedir.
Bu nitelikteki müracaatlar üzerine, söz konusu dilekçeler Sigorta Primleri Servisine intikal ettirilecek ve Sigorta Primleri Servisince uygun görülmesi halinde kapsama giren sigortalılara iliĢkin aylık prim ve hizmet belgelerinin 15921 sayılı Kanun numarası seçilmek suretiyle gönderilebilmesi amacıyla sistem üzerinde gerekli kodlamanın yapılması için dilekçe ve eki belgeler supervizöre intikal
ettirilecektir. Supervizör tarafından, sistem üzerinde gerekli kodlama yapıldıktan sonra, bahse konu dilekçeler, iĢyeri dosyasında muhafaza edilmek üzere Sigorta Primleri Servisine iade edilecektir.
Sigorta Primi TeĢvikinden Yararlanılacak Olan Süre KoĢulu
4447 sayılı Kanunun 50 nci maddesinin beĢinci fıkrasında öngörülen sigorta prim teĢvikinden, kapsama giren her bir sigortalı için, iĢe alındığı tarihten, hizmet akdinin devam etmesi kaydıyla iĢsizlik ödeneğinin kalan süresince yararlanılabilecektir. BaĢka bir ifade ile iĢsizlik ödeneğinden yararlanılmaya hak kazanılmıĢ kalan süre, aynı zamanda bu sigortalı için15921 sayılı Kanun numarası seçilmek suretiyle düzenlenecek aylık prim ve hizmet belgesindeki prim ödeme gün sayısı kadardır.
Sigortalının, ĠĢsizlik Ödeneğinden Yararlanma Süresi Ġçinde Birden Fazla ĠĢyerinde ÇalıĢması KoĢulu
Sigortalının iĢsizlik ödeneğinden yararlanmaya hak kazanmasının ardından, iĢsizlik ödeneğinden yararlanma süresi içinde birden fazla iĢyerinde çalıĢmaya baĢlaması halinde, bahse konu sigorta prim teĢvikinden, ortalama sigortalı sayısına ilave olarak alınmıĢ olması kaydıyla ancak iĢe girilen ilk iĢyeri iĢverenince yararlanılabilecektir. Dolayısıyla, iĢsizlik ödeneği almaya hak kazanmıĢ olan bir sigortalının, iĢsizlik ödeneğinden yararlanma süresi içinde birden fazla iĢyerinde çalıĢması halinde, iĢsizlik ödeneğine hak kazanmıĢ olma durumu sigortalının ilk iĢyerinde iĢe baĢlaması ile ortadan kalkacağından, baĢka bir ifadeyle sonradan iĢe baĢladığı ikinci iĢyerinde iĢsizlik ödeneği almakta olan bir sigortalının iĢe alınmasından söz edilemeyeceğinden, ikinci iĢyerlerinde bahse konu prim teĢvikinden yararlanılması söz konusu olamayacaktır.
Sigortalının, ĠĢsizlik Ödeneğinden Yararlanma Süresi Ġçinde ÇalıĢmaya BaĢladığı ĠĢyerinden, ĠĢsizlik Ödeneğinden Yararlanma Süresi Sona Ermeden Ayrılarak, Yine Kalan ĠĢsizlik Ödeneğinden Yararlanma Süresi Ġçinde Yeniden ÇalıĢmaya BaĢlamıĢ Olması
4447 sayılı Kanunun 50 nci maddesinin dördüncü fıkrasında, “Sigortalı, işsizlik ödeneğinden yararlanma süresini doldurmadan tekrar işe girer ve işsizlik sigortası ödeneğinden yararlanmak için bu Kanunun öngördüğü şartları yerine getiremeden yeniden işsiz kalırsa, daha önce hak ettiği işsizlik ödeneği süresini dolduruncaya kadar bu haktan yararlanmaya devam eder. Bu Kanunun öngördüğü şartları yerine getirmek suretiyle yeniden işsiz kalınması halinde ise sadece bu yeni hak sahipliğinden doğan süre kadar işsizlik ödeneği ödenir.” hükmü yer almaktadır. ĠĢsizlik ödeneğinden yararlanmaya hak kazanmıĢ olan sigortalının, Kanunun bu hükmüne istinaden iĢsizlik ödeneğinden yararlanma süresi içinde çalıĢmaya baĢlamalarının ardından, hizmet akdinin tekrar sona ermesi ve kalan iĢsizlik ödeneğinden yararlanma süresi içinde yine gerek iĢten ayrıldıkları iĢyerinde, gerekse (iĢsizlik ödeneği almaya hak kazanmadan önce son çalıĢtığı iĢyeri hariç) baĢka bir iĢyerinde yeniden çalıĢmaya baĢlamaları halinde, bahse konu sigorta prim teĢvikinden, maddede aranılan diğer Ģartların gerçekleĢmiĢ olması kaydıyla, kalan süreler için de yararlanılabilecektir.
ĠĢsizlik ödeneğinden yararlanmakta olan sigortalıların, iĢsizlik ödeneğinden yararlanma süresi içinde çalıĢmaya baĢladıkları iĢyerlerinin anılan maddede aranılan niteliklere sahip bir iĢyeri olmaması, dolayısıyla iĢsizlik ödeneğinden yararlanma süresi içinde çalıĢmaya baĢlanılan iĢyeri iĢverenince söz konusu teĢvikten yararlanılamaması halinde, iĢsizlik ödeneğinden yararlanma süresi, sigortalının iĢe giriĢ tarihi itibariyle durdurulmuĢ olacaktır. Dolayıyla, bu nitelikteki iĢyerlerinde çalıĢmaya baĢlayan sigortalıların kalan iĢsizlik ödeneğinden yararlanma süresi, iĢ akdinin feshinden itibaren yeniden baĢlayacağından, sigortalının, kalan iĢsizlik ödeneğinin sona ereceği tarihe kadar yeniden çalıĢmaya
baĢlaması ve yeni iĢyerinin maddede aranılan niteliklere sahip olması halinde, söz konusu teĢvikten kalan süreler için yararlanılabilecektir.
ĠĢsizlik ödeneğinden yararlanmakta iken iĢe alınan ve sonra söz konusu iĢyerinden ayrılan sigortalıların, bu iĢyerinden ayrılmakla yeni bir iĢsizlik ödeneği süresine hak kazanmamıĢ olmaları kaydıyla, iĢsizlik ödeneğinin kalan yararlanma süresi içinde yine aynı iĢyerinde tekrar iĢe baĢlamaları halinde, söz konusu sigorta prim teĢvikinden yararlanılması mümkün bulunmaktadır.
Sigortalının, ĠĢsizlik Ödeneği Alma Süresi Ġçinde ÇeĢitli Nedenlerle Ay Ġçinde Bazı ĠĢ Günlerinde ÇalıĢmamıĢ Ve ÇalıĢmadığı Günler Ġçin De Ücret AlmamıĢ Olması
ĠĢsizlik ödeneğinden yararlanmakta iken kapsama giren bir iĢyerinde çalıĢmaya baĢlayan sigortalıların, iĢsizlik ödeneğinden yararlanma süresi içindeki çalıĢmaları sırasında çeĢitli nedenlerle (istirahat raporu, kısmi zamanlı çalıĢma, ücretsiz izin gibi) ay içinde bazı iĢ günlerinde çalıĢmamıĢ ve çalıĢmadığı günler için de ücret almamıĢ olmaları durumunda, maddede öngörülen teĢvikten yararlanılacak sürelerin tespiti sırasında, eksik çalıĢılmıĢ süreler dikkate alınmayacaktır.
ĠĢsizlik Sigortası Fonundan KarĢılanacak Sigorta Primlerinin Hesaplanması
4447 sayılı Kanunun 50 nci maddesinin beĢinci fıkrasına istinaden, kapsama giren sigortalıların, prime tabi tutulacak kazançlarının 5510 sayılı Kanunun 82 nci maddesi uyarınca belirlenen prime esas kazanç alt sınırı üzerinden tahakkuk eden,
- Kısa vadeli sigorta kolları priminin 1 puanlık kısmı, - Malullük yaĢlılık ve ölüm sigortası priminin tamamı, - Genel sağlık sigortası priminin tamamı,
ĠĢsizlik Sigortası Fonundan karĢılanacaktır.
5510 sayılı Kanunun 88 nci maddesinin birinci fıkrasında, “4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen sigortalıları çalıĢtıran iĢveren, bir ay içinde çalıĢtırdığı sigortalıların primlerine esas tutulacak kazançlar toplamı üzerinden bu Kanun gereğince hesaplanacak sigortalı hissesi prim tutarlarını ücretlerinden keserek ve kendisine ait prim tutarlarını da bu tutara ekleyerek en geç Kurumca belirlenecek günün sonuna kadar Kuruma öder.” hükmü yer almaktadır.
4447 sayılı Kanunun 50 nci maddesinin beĢinci fıkrasına istinaden, kapsama giren sigortalıların 5510 sayılı Kanunun 82 nci maddesi uyarınca belirlenen prime esas kazanç alt sınırı üzerinden tahakkuk eden iĢveren hissesinin yanı sıra sigortalı hissesi de ĠĢsizlik Sigortası Fonundan karĢılanacağından, iĢverenlerce, kapsama giren sigortalıların prime esas kazanç alt sınırına kadar olan kazançları üzerinden herhangi bir kesinti yapılamayacaktır. Bu nedenle hizmetleri ve kazançları 15921 sayılı Kanun numarası seçilmek suretiyle düzenlenen aylık prim ve hizmet belgeleri ile Kuruma bildirilen sigortalıların ücretlerinden, yalnızca prime esas kazanç üst sınırını aĢan kazançlarına isabet eden sigortalı hissesi kadar kesinti yapılacaktır.
Aylık Prim Ve Hizmet Belgelerinin Düzenlenmesi Ġle Muhteviyatı Sigorta Primleri ve ĠĢsizlik Sigortası Priminin Ödenmesi KoĢulu
4447 sayılı Kanunun 50 nci maddesinin beĢinci fıkrasında öngörülen sigorta prim teĢvikinden yararlanabilmesi için, kapsama giren sigortalılara iliĢkin 15921 sayılı Kanun numarası seçilmek suretiyle düzenlenmiĢ olan aylık prim ve hizmet belgelerinin, Kuruma, yasal süresi içinde verilmiĢ olması gerekmektedir. Diğer taraftan, 15921 sayılı Kanun numarası seçilmek suretiyle yasal süresi içinde Kuruma verilmiĢ olan aylık prim ve hizmet belgelerinden dolayı tahakkuk etmiĢ sigorta
primlerinin, sigortalı ve iĢveren hissesine ait kısmının ĠĢsizlik Sigortası Fonundan karĢılanabilmesi için, aynı aya iliĢkin gerek 15921 sayılı Kanun numarası seçilmek suretiyle, gerek farklı Kanun numarası seçilmek suretiyle, gerekse Kanun numarası seçilmeksizin düzenlenmiĢ aylık prim ve hizmet belgelerinden dolayı tahakkuk etmiĢ sigorta primlerinin ĠĢsizlik Sigortası Fonundan karĢılanmayan kısmı ile iĢsizlik sigortası primlerinin tamamının yasal süresi içinde ödenmesi gerekmektedir.
Sigorta primlerinin ĠĢsizlik Sigortası Fonundan karĢılanmayan iĢveren ve sigortalı hisselerine isabet eden kısmın tamamı ile iĢsizlik sigortası primlerinin tamamının yasal süresi içinde ve eksiksiz olarak ödenmemesi halinde, bahse konu prim teĢvikinden yararlanılması mümkün bulunmamaktadır.
Dolayısıyla, iĢverenlerce ödenmesi gereken sigorta primleri ve iĢsizlik sigortası primlerinin yasal süresi içinde ve eksiksiz olarak ödenmemesi halinde, iĢveren tarafından ödenmesi gereken kısım ile birlikte ĠĢsizlik Sigortası Fonunca karĢılanması gereken kısmın tamamı, ödeme vadesinin bittiği tarihten tahsil tarihine kadar hesaplanacak gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte iĢverenlerden tahsil edilecektir.
Alt ĠĢverenleri Olan ĠĢyerlerinde TeĢvikten Yararlanma KoĢulları
Alt iĢverenler, 4447 sayılı Kanunun 50 nci maddesinin beĢinci fıkrasında öngörülen sigorta prim teĢvikinden, 2 nolu bölümde açıklanan nitelikteki sigortalılardan dolayı yararlanabileceklerdir. Ancak, iĢsizlik ödeneği almaya hak kazanmıĢ olan sigortalıların, iĢsizlik ödeneği almaya hak kazanmadan önce son çalıĢtığı iĢyeri haricindeki bir iĢyerinde iĢe baĢlamıĢ olmaları gerektiğinden, kapsama giren sigortalının, son çalıĢtığı iĢyerinin alt iĢvereni tarafından iĢe alınması; son çalıĢtığı iĢyerinin alt iĢveren olması halinde, asıl iĢveren tarafından ya da asıl iĢverenin diğer alt iĢverenleri tarafından iĢe alınması halinde, söz konusu teĢvikten yararlanılması mümkün bulunmamaktadır. Alt iĢverenleri bulunan iĢyerlerinde, maddede belirtilen nitelikteki sigortalıların, ortalama sigortalı sayısına ilave olarak iĢe alınıp alınmadığı hususu ise, kapsama giren sigortalıların iĢe alındığı tarihten önceki aydan baĢlanarak, son altı aylık dönemde gerek asıl iĢveren, gerekse alt iĢverenler tarafından verilmiĢ olan aylık prim ve hizmet belgelerindeki ortalama sigortalı sayısına bakılarak tespit edilecektir.
4447 Sayılı Kanunun 50 nci Maddesinin BeĢinci Fıkrasında Öngörülen Sigorta Prim TeĢviki Kapsamına Girmeyen ĠĢyerleri
Söz konusu teĢvik hükümleri, 5335 sayılı Kanunun 30 uncu maddesinin ikinci fıkrası kapsamına giren kurum ve kuruluĢlara ait iĢyerlerinde çalıĢmaya baĢlayanlar hakkında uygulanmayacağından, genel bütçeye dahil daireler, katma bütçeli idareler, döner sermayeler, fonlar, belediyeler, il özel idareleri, belediyeler ve il özel idareleri tarafından kurulan birlik ve iĢletmeler, sosyal güvenlik kurumları, bütçeden yardım alan kuruluĢlar ile özel kanunla kurulmuĢ diğer kamu kurum, kurul, üst kurul ve kuruluĢları, kamu iktisadi teĢebbüsleri ve bunların bağlı ortaklıkları ile müessese ve iĢletmelerinde ve sermayesinin %50'sinden fazlası kamuya ait olan diğer ortaklıklar, bahse konu sigorta prim teĢvikinden yararlanamayacaklardır.
Dolayısıyla, mahiyet kodu (1) ve (3) olarak tescil edilen veya 5335 sayılı Kanunun ikinci fıkrası kapsamına giren kurum ve kuruluĢ olduğu halde mahiyet kodu (2) olarak tescil edilen iĢyeri iĢverenlerinin, aylık prim ve hizmet belgelerini 15921 sayılı Kanun numarasını seçerek Kuruma göndermemeleri gerekmektedir.
Ġhale konusu iĢ üstlenen iĢverenlerin sigorta prim indiriminden yararlanmıĢ olmaları halinde, idarelerce yapılacak olan hak ediĢ ödemeleri sırasında Hazinece karĢılanmıĢ olan prim tutarları yüklenicilerin hak ediĢlerinden kesildiğinden, ihale konusu iĢ üstlenen iĢverenlerin bahse konu prim teĢvikinden yararlanmaları gibi bir durum söz konusu olamamaktadır. Ayrıca, 5335 sayılı Kanunun 30 uncu maddesinin ikinci fıkrası kapsamına giren kurum ve kuruluĢlar hakkında bahse konu sigorta prim teĢviki uygulanmadığından, söz konusu kurum ve kuruluĢların prim teĢvikinden ihale makamı sıfatı ile yararlanmaları gibi bir sonuç doğacağından, 4447 sayılı Kanunun 50 nci maddesinin beĢinci fıkrasında öngörülen sigorta prim teĢviki hükümlerinden 4734 sayılı Kamu Ġhale Kanunu ve bu Kanundan istisna olan alımlar ile uluslararası anlaĢma hükümlerine istinaden yapılan hizmet alımları ve yapım iĢlerini yürüten iĢyerlerinin yararlanması mümkün bulunmamaktadır.
Diğer TeĢvik Kanunlarından Yararlanan ĠĢverenlerin 4447 Sayılı Kanunun50 nci Maddesinin BeĢinci Fıkrasında Öngörülen Sigorta Prim TeĢvikinden Yararlanmalarına ĠliĢkin Usul ve Esaslar
Diğer teĢvik kanunlarına istinaden sigorta primi iĢveren hissesi teĢvikinden veya5510 sayılı Kanunun 81 inci maddesinin (ı) bendinde öngörülen beĢ puanlık prim indiriminden yararlanmakta olan iĢverenlerin, teĢvik kapsamına giren sigortalılarından dolayı aynı dönem için ve mükerrer olarak 4447 sayılı Kanunun 50 nci maddesinin beĢinci fıkrasında öngörülen teĢvikten yararlanmaları mümkün bulunmamaktadır. Hal böyle olmakla birlikte, kapsama giren sigortalıların, iĢsizlik ödeneğinden yararlanma süresinin sona erdiği ayda, gerek sigortalı, gerekse iĢyeri yönünden diğer teĢvik veya indirim kanunlarından her hangi birinde öngörülen Ģartlara sahip olmaları halinde, iĢsizlik ödeneğinden yararlanma süresinin sona erdiği tarihe kadar bahse konu sigorta prim teĢvikinden; ayın kalan süreleri için diğer teĢvik veya indirim kanununda öngörülen teĢvik veya indirimden; yararlanılması mümkün bulunmaktadır.
Muvazaalı ĠĢlemlerin Geçersiz Olması
15921 sayılı Kanun numarası seçilmek suretiyle düzenlenen aylık prim ve hizmet belgelerinde kayıtlı sigortalıların, iĢsizlik ödeneğinden yararlanmaya hak kazanmıĢ olup olmadıklarının veya hak kazanılan süreler bittikten sonra 15921 sayılı Kanun numarası ile bildirilmeye devam edilip edilmediklerinin tespiti amacıyla, bu sigortalılara ve iĢverenlere iliĢkin bilgiler elektronik ortamda her ay düzenli olarak Türkiye ĠĢ Kurumuna bildirilecektir. Türkiye ĠĢ Kurumu tarafından yapılacak olan incelemeler neticesinde, 4447 sayılı Kanunun 50 nci maddesinin beĢinci fıkrasında öngörülen sigorta prim teĢvikinden yararlanmaması gerektiği halde yararlanmıĢ olan iĢyerlerinin tespiti halinde, bu iĢyerleri ilgili Sosyal Güvenlik Ġl Müdürlüğüne/Sosyal Güvenlik Merkezine bildirilecek ve ĠĢsizlik Sigortası Fonundan yersiz karĢılanmıĢ sigorta primleri söz konusu birimlerimizce iĢverenlerden gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte tahsil edilecektir.
Sigorta prim teĢviki uygulamasından yararlanmak amacıyla, mevcut bir iĢyerinin kapatılarak değiĢik bir ad veya unvan yada iĢ birimi olarak faaliyete geçtiğinin anlaĢılması halinde, bu iĢyerleri sigorta prim teĢviki uygulamasından yararlandırılmayacaktır. Dolayısıyla bu nitelikteki iĢyeri iĢverenlerinden, 15921 sayılı Kanun numarası seçilmek suretiyle düzenlenmiĢ aylık prim ve hizmet belgeleri için iptal nitelikte, Kanun numarası seçilmeksizin asıl veya ek nitelikte aylık prim ve hizmet belgelerinin düzenlenerek Kuruma verilmesi istenilecek, verilmemesi halinde ise, söz konusu belgeler Kurumca re’
sen düzenlenecek ve daha önce ĠĢsizlik Sigortası Fonundan yersiz olarak karĢılanmıĢ olan sigorta primleri, ödeme vadesinin bittiği tarihten tahsil tarihine kadar gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte iĢverenlerden tahsil edilecektir.
Yönetim ve kontrolü elinde bulunduracak Ģekilde doğrudan veya dolaylı ortaklık iliĢkisi bulunan Ģirketler arasında istihdamın kaydırılması, Ģahıs iĢletmelerinde iĢletme sahipliğinin değiĢtirilmesi gibi ek bir kapasite ve istihdam artıĢına neden olmayan, sadece teĢviklerden yararlanmak amacıyla yapılan iĢlemler hakkında sigorta prim teĢviki uygulanmayacaktır.
Diğer Hususlar
4447 sayılı Kanunun 50 nci maddesinin beĢinci fıkrasında öngörülen sigorta prim teĢvikinden, sosyal güvenlik destek primine tabi olarak çalıĢanlardan, yurt dıĢında çalıĢan sigortalılardan, aday çırak, çırak ve öğrencilerden dolayı yararlanılması mümkün bulunmamaktadır.
Özel nitelikteki bina inĢaatı iĢyerleri, maddede aranılan Ģartların sağlanmıĢ olması kaydıyla söz konusu teĢvik hükmünden yararlanabileceklerdir. Ancak, bahse konu iĢyerleri için iliĢiksizlik belgesi verilmeden önce, maddede aranılan Ģartların sağlanmıĢ olup olmadığı hususu Sigorta Primleri Servislerince kontrol edilecektir.
15921 sayılı Kanun numarası seçilmek suretiyle düzenlenen aylık prim ve hizmet belgelerinden dolayı tahakkuk eden iĢsizlik sigortası primleri hakkında, sigorta prim teĢviki uygulanmayacaktır.
ĠĢsizlik Sigortası Fonundan karĢılanan sigorta primleri, gelir ve kurumlar vergisi uygulamalarında gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınmayacaktır.
YATIRIMLARDA DEVLET YARDIMLARI KAPSAMINDA ĠġVERENLERE SAĞLANAN SĠGORTA PRĠM TEġVĠKĠ
31.05.2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Yasası’na 5921 sayılı Yasa’nın 3. maddesi ile eklenen Ek 2. Madde ile yatırımlarda Devlet yardımları hakkında kararlar çerçevesinde teĢvik edilen yatırımlara bağlı olarak gerçekleĢtirilecek istihdam için iĢverenlere sigorta prim teĢviki sağlanmasına yönelik birtakım düzenlemeler yapılmıĢtır. Buna göre, yatırımlarda Devlet yardımları hakkında kararlar çerçevesinde teĢvik edilen yatırımlara bağlı olarak gerçekleĢtirilecek istihdam için, sigorta primine esas kazanç alt sınırı üzerinden hesaplanan sigorta primlerinin iĢveren hisselerinin tamamına kadar olan kısmı Hazinece karĢılanacaktır. Hazinece karĢılanacak tutarın uygulama süresini, karĢılama oranını ve kapsamını; yatırımın sektörü, büyüklüğü ve bulunduğu illere göre farklılaĢtırmaya Bakanlar Kurulu yetkili kılınmıĢtır.
Kalkınma Planları ve Yıllık Programlarda öngörülen hedefler ile uluslararası anlaĢmalara uygun olarak, tasarrufları katma değeri yüksek yatırımlara yönlendirmek, üretimi ve istihdamı artırmak, yatırım eğiliminin devamlılığını ve sürdürülebilir kalkınmayı sağlamak, uluslararası rekabet gücünü artıracak teknoloji ve araĢtırma-geliĢtirme içeriği yüksek büyük ölçekli yatırımları özendirmek,
doğrudan yabancı yatırımları artırmak, bölgesel geliĢmiĢlik farklılıklarını gidermek, çevre korumaya yönelik yatırımlar ile araĢtırma ve geliĢtirme faaliyetlerini desteklemek amacıyla yatırımlarda devlet yardımları hakkında Bakanlar Kurulu 2009/15199 sayılı karar almıĢtır. Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararın uygulanma usul ve esaslarının ortaya konulması amacıyla Hazine MüsteĢarlığı tarafından, Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararın Uygulanmasına ĠliĢkin 2009/1 numaralı Tebliğ yayımlanmıĢtır. Bu Tebliğ ile yatırımlarda Devlet yardımları kapsamında iĢverenlere sağlanacak sigorta prim teĢvikinin uygulanma usul ve esasları ortaya konulmuĢtur.
Bu kapsamdaki sigorta prim teĢviki Bakanlar Kurulu tarafından belirlenen sektörlere ve büyük çaplı proje yatırımı kabul edilen yatırımlara özel bir teĢvik unsuru olup sadece bu nitelikteki yatırımlar ve sektörler bu teĢvik kapsamındadır. Buna göre;
1. Büyük ölçekli yatırımlar ile bölgesel uygulama kapsamında desteklenen yatırımlardan, teĢvik belgesinde kayıtlı istihdam öngörüleri ile tutarlı olmak kaydıyla;
a) Komple yeni yatırımlarda, iĢletmeye geçiĢ tarihinden itibaren sağlanan,
b) Diğer yatırım cinslerinde, yatırımın tamamlanmasını müteakip, yatırıma baĢlama tarihinden önceki son altı aylık dönemde (mevsimsel özellik taĢıyan yatırımlarda bir önceki yıla ait mevsimsel istihdam ortalamaları dikkate alınır) Sosyal Güvenlik Ġl Müdürlüğüne verilen aylık prim ve hizmet belgesinde bildirilen ortalama iĢçi sayısına ilave edilen,
Bölgeler 31/12/2010 tarihine kadar
baĢlanılan yatırımlar 31/12/2010 tarihinden sonra baĢlanılan yatırımlar
I 2 yıl -
II 3 yıl -
III 5 yıl 3 yıl
IV 7 yıl 5 yıl
istihdam için ödenmesi gereken sigorta primi iĢveren hissesinin asgarî ücrete tekabül eden kısmı aĢağıda belirtilen sürelerde Hazinece karĢılanır.
2. 5084 sayılı Kanun kapsamı desteklerden yararlanmakta olan iĢletmeler için mükerrer olarak bu Karar kapsamında prim desteği uygulanmaz. Sosyal Güvenlik Kurumu 5084 sayılı Kanunun uygulandığı illerdeki taleplerle ilgili olarak ilgili iĢyerine yönelik 5084 sayılı kanun kapsamında yararlanılmadığını tesbit etmekle yükümlüdür.
3. ĠĢveren hissesine ait primlerin karĢılanabilmesi için iĢverenlerin çalıĢtırdıkları sigortalılarla ilgili olarak 5510 sayılı Kanun uyarınca aylık prim ve hizmet belgelerini yasal süresi içerisinde Sosyal Güvenlik Kurumuna vermesi ve sigortalıların tamamına ait sigorta primlerinin sigortalı hissesine isabet eden tutarın Hazinece karĢılanmayan iĢveren hissesine ait tutarı ödemiĢ olması Ģarttır. ĠĢveren tarafından ödenmesi gereken primlerin geç ödenmesi halinde, Hazineden
Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılacak ödemenin gecikmesinden kaynaklanan gecikme zammı iĢverenden tahsil edilir.
4. Sigorta primi iĢveren hissesi desteği uygulamasına teĢvik belgesinin tamamlama vizesinin yapılmasını müteakip baĢlanabilir.
5. Sigorta primi iĢveren hissesi desteğinin uygulanması ile ilgili iĢlemler Sosyal Güvenlik Kurumunca ilgili mevzuatı çerçevesinde yürütülür.
6. MüsteĢarlıkça, tamamlama vizesi yapılan ve sigorta primi iĢveren hissesi desteğinden yararlanabilecek
iĢletmelere iliĢkin liste ek-8’de belirtilen formatta Sosyal Güvenlik Kurumu BaĢkanlığına bildirilir.
Sosyal Güvenlik Kurumunca, listede yer alan yatırımcılar için;
a) Desteğin uygulanacağı aya ait prim ve hizmet belgesinde belirtilen sigortalıların tamamına ait sigorta primlerinin, sigortalı hissesine isabet eden tutarın Hazinece karĢılanmayan iĢveren hissesine ait tutarın tamamının ödenmiĢ
olması,
b) 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu uyarınca Türkiye genelinde Sosyal Güvenlik Kurumuna muaccel olmuĢ prim ve idari para cezası borçlarının bulunmadığının veya tecil ve taksitlendirildiğinin ya da yapılandırıldığının ve yapılandırmanın bozulmadığının belirlenmiĢ olması,
c) 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 22/A maddesi uyarınca Maliye Bakanlığı tahsilat dairelerine müracaat tarihinden önceki 15 gün içinde vadesi geçmiĢ borcunun olmadığının tesbit edilmiĢ olması,
d) Sigorta primi iĢveren hissesi desteğinin sadece teĢvik belgesi kapsamı yatırımda istihdam edilen ilave iĢçi için ve ek-8’de belirtilen sürelerde uygulanması
gerekmektedir.
7. Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından sigorta primi iĢveren hissesi desteğinin uygulanmasını müteakip izleyen ay içinde MüsteĢarlıktan aktarım talebinde bulunulur.
ĠĢveren hissesine ait primlerin karĢılanabilmesi için iĢverenlerin, çalıĢtırdıkları sigortalılarla ilgili olarak 5510 sayılı Kanun uyarınca aylık prim ve hizmet belgelerini yasal süresi içerisinde Sosyal Güvenlik Kurumuna vermesi ve sigortalıların tamamına ait sigorta primlerinin sigortalı hissesine isabet eden tutarın Hazinece karĢılanmayan iĢveren hissesine ait tutarını ödemiĢ olması Ģarttır. Bu maddeye göre iĢveren tarafından ödenmesi gereken primlerin geç ödenmesi halinde, Hazineden Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılacak ödemenin gecikmesinden kaynaklanan gecikme zammı, iĢverenden tahsil edilir.
KÜLTÜR YATIRIMLARI ve GĠRĠġĠMLERĠ ĠLE ĠLGĠLĠ PRĠM TEġVĠĞĠ
5225 sayılı Kültür Yatırımları ve GiriĢimlerini TeĢvik Kanunu çıkarılmıĢ ve 21.07.2004 tarih ve 25529 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanmıĢtır. Bu Kanun’da
5225 sayılı Kanunun amacı doğrultusunda, kültür merkezleri ile her türlü kültürel ve sanatsal faaliyetlerin üretildiği, sergilendiği, eğitim ve öğretimi ile bunlarla ilgili bilimsel çalıĢmaların yapıldığı alan, yapı ve mekânların yapımına, teknolojik alt yapıların kurulmasına veya donatılmasına yönelik yatırım faaliyetler “kültür yatırımı” olarak kabul edilmektedir.
5225 sayılı Kanunun amacı doğrultusunda, kültür merkezlerinin iĢletilmesi veya her türlü kültürel ve sanatsal faaliyetlerin üretilmesi, sergilenmesi, eğitim ve öğretimi ile bunlara iliĢkin bilimsel çalıĢmaların yapılması faaliyetleri ile bu faaliyetlerin yapıldığı alan, yapı veya mekanların iĢletilmesi
“kültür giriĢimi” olarak tanımlanmaktadır.
5225 sayılı Kanun kapsamında yatırım yapanlara Bakanlıkça belli bir dönem için belge verilmektedir. Bu belgeye “kültür yatırım belgesi” veya “kültür giriĢim belgesi” denilmektedir.
5225 sayılı Kanun’da belirtilen kültür yatırımı veya giriĢimi kapsamındaki teĢvik veya indirime konu olacak faaliyetler Ģunlardır:
a) Kültür merkezlerinin yapımı, onarımı ve iĢletilmesi.
b) Kütüphane, arĢiv, müze, sanat galerisi, sanat atölyesi, film platosu, sanatsal tasarım ünitesi, sanat stüdyosu ile sinema, tiyatro, opera, bale, konser ve benzeri kültürel ve sanatsal etkinliklerin ya da
