B ‹ L ‹ M V E T E K N L O J ‹ H A B E R L E R ‹
Asteroidin Yok
Edemedi¤i Orman
Günümüzden 65 milyon y›l önce bugünkü Meksika Körfezi’nin bulundu¤u yere çarpan 10 km çapl› bir asteroidin, baflta dinozorlar olmak üzere birçok canl› türünü ortadan kald›rd›¤›, yayg›n kabul gören bir varsay›m. Kretase ve Trias jeolojik zamanlar›n› birbirinden ay›ran ince tortul katmanda belirlenen ve göktafllar›nda bolca bulunan iridyum elementinin deriflimi, "katil asteroid" varsay›m› için güçlü bir kan›t. Ayn› senaryo için ek bir kan›t da fosil örneklerinde bulunan e¤relti otlar› ve sporlar›n›n, sözü edilen dönemde ani bir yükselifl göstermesi. Bu da, öteki bitki türlerinin ortadan kalkt›¤›na ve olumsuz koflullara dayan›kl› e¤relti
otlar›n›n ortama egemen oldu¤unun bir iflareti say›l›yor. fiimdiye kadar paleontologlar aras›ndaki yayg›n görüfl, bitki çeflitlili¤inin
geri gelmesinin en az 10 milyon y›l zaman ald›¤› yolundayd›. Oysa, ABD’nin orta-bat›s›ndaki Colorado eyaletinin baflkenti Denver
yak›nlar›nda bir ya¤mur orman›na ait fosillerin bulunmas›, ekosistemin kendini ancak uzun sürede toplayabildi¤i görüflünü çürütür görünüyor. Denver Do¤a ve Bilim Müzesi Yerbilimleri Bölümü’nden Kirk Johnson ve Beth Ellis taraf›ndan, ilk kez 1994 y›l›nda keflfedilen orman taban› fosilleri üzerinde yürütülen kapsaml› çal›flmalar, 64.1 milyon yafl›nda, çok
büyük bir çeflitlilikte a¤açlardan oluflan
bir ya¤mur orman›n›n, asteroid çarpmas›ndan 1.4 milyon sonra var oldu¤unu ortaya koyuyor. Araflt›rmac›lara göre orman, bitki örtüsü bak›m›ndan eski paleosen ormanlar›ndan çok, günümüzdeki tropikal ya¤mur ormanlar›yla benzefliyor. Johnson ve Ellis, Colorado’dan geçen ve bugünkü ABD’yi kuzeyden güneye ortas›ndan kesen Kayal›k Da¤lar’›n ön yüzünün, o zamanlar Meksika Körfezi ile, Kuzey Amerika’da bugün kurumufl olan bir iç denizden kaynaklanan muson rüzgarlar›n›n tafl›d›¤› nemi yo¤unlaflt›rmas›yla bu bölgede bir vaha olufltu¤unu düflünüyorlar.
Science, 28 Haziran 2002
19
