ISSN 2147-4885 (Online) Sayı 24 - Ekim 2018
Herkese Merhaba,
Sonbaharda sizlerle yeniden buluşmanın mutluluğu içindeyiz..
Geride bıraktığımız yaz 29 haziran 1 temmuz tarihleri arasında 19. EMDR Avrupa Kongresi Fransa’nın Strazburg şehrinde gerçekleşti. Biz de bu sayımızda, kongreden sonraki her sayıda olduğu gibi kongredeki atmosferi ve sunumları sizlere aktarabil- mek adına kongreye de yer vermeye çalıştık. Bu yılki teması
`Psikoterapinin ve Nörobilimin Birleştiği Nokta` olan kongrede birbirinden değerli pek çok konuşmacı yer aldı. Türkiye’den de birçok değerli isim sunumlar yaptı. Ülkemizden kongreye katılan ve sunum yapan uzmanlara ulaşıp izlenimlerini sizin için sorduk.
Devamını 2. sayfada...
Uzm. Psk. Zeynep Zat
EMDR TürkiyE-Bülteni
Editörden
Duyuru
“Travma Sonrası Stres Bozukluğu olan Suriyeli Mülteciler için EMDR Grup Müdahalesi: Randomize Kontrollü Çalışmanın Sonuçları”
Biliyorsunuz mültecilik dünyanın her zaman büyük bir yarası idi ancak son yıllarda mültecilerin sayısı oldukça arttı.
Devamı 9. sayfada...
EMDR-TR Derneği Yayın Organı Yayın Kurulu Başkanı: Önder Kavakçı Yayın Kurulu (Alfabetik Sırayla) : Altuna Türkoğlu, Emre Konuk, Önder Kavakçı, Zeynep Zat, Editör: Zeynep Zat
Akademik Danışma Kurulu (Alfabetik Sırayla):
Dr. Derek Farell, Dr. Udi Ören,
Prof. Dr. Emine Gül Kapçı, Uzm. Emre Konuk, Doç. Dr. Feryal Çam Çelikel,
Uzm. Psk. Hejan Epözdemir, Dr. Jim Knipe, Dr. Marilyn Luber, Prof. Dr. Nahit Özmenler, Dr. Olcay Güner, Doç. Dr. Ömer Böke, Doç. Dr. Önder Kavakçı, Dr.Richard Mitchell, Prof. Dr. Ümran Korkmazlar, Prof. Dr. Vedat Şar Gülbahar mah. Yenidere sk. No:21/A Şişli İstanbul Tel: 0212 219 85 56 emdrebulten@yahoo.com
EMDR Alt Komiteleri
Uluslar Arası İlişkiler, Akreditasyon, Eğitim:
Asena Yurtsever, iletişim: asenayurt@hotmail.com Araştırma: Önder Kavakçı, iletişim:
okavakci@yahoo.com
EMDR HAP ve Krize Müdahale Başkanı:
Şenel Karaman, iletişim: senelkaraman@gmail.com, İstanbul Başkanı: Yusuf Ahmet Kulca, iletişim:
y-kulca@hotmail.com
Klinik Uygulama ve Protokol Geliştirme Başkanı:
Şirin Atçeken, iletişim: millesirin@yahoo.com Çocuk ve Ergen Başkanı: Ümran Korkmazlar ukorkmazlar@gmail.com, Başkan Yardımcısı:
Billur Kurt, iletişim: billurk@hotmail.com Çeviri, Üye İşleri ve Web Sitesi: Sümer Öztanrıöver, iletişim: sümeroztanrıver@hotmail.com Etik Başkanı: Olcay Güner, iletişim:
ogüner@arkabahce.info
Bu Sayıda
Editörden Paylaşım Röportaj Duyuru
Kitap Bölüm Özeti Duyuru
Bültene Yazı Gönderme Kuralları Psikoloji ve Psikyatri Dünyasından Haberler
3-4-5-62 7-89 10-13 1415 16
!
Paylaşım
19. EMDR Avrupa Kongresi Katılımcılarından izlenimler
Bu sene konferansın teması benim özel olarak da çok ilgilendiğim bir başlık olan Nörobilim ve Psikoterapi idi. Devamı 3.
sayfada...
Londra’da Çocuklarla,
Gençlerle ve Bakım verenlerle EMDR Grup Protokolü
(EMDR/GP) Eğitimi (Masterclass)
Prof. Dr. Ümran Korkmazlar
Röportaj
1999 yılında EMDR terapisinin ülkemizde gerçekleşen ilk eğitiminden bu yana tanıdığım Devamı 7. sayfada...
EMDR TürkiyE-Bülteni
Editörden
EMDR ile ilgili bilimsel araştırmaların artması ve yaygınlaşması çok önemsediğimiz baslıklardan bir tanesi. Bu bilinç ile ülkemizdeki iyi haberleri paylaş- mak üzere bundan sonraki sayılarda ülkemizden yayımlanan makalelere yereceğiz. Bu sayıda yer vereceğimiz makale “Travma Sonrası Stres Bozuk- luğu olan Suriyeli Mülteciler için EMDR Grup Müda- halesi: Randomize Kontrollü Çalışmanın Sonuçları”
başlığı ile Frontiers of Psychology Dergisi`nde yayımlandı. Çalışmanın yazarları Kl. Psk. Asena Yurtsever, Kl. Psk. Emre Konuk, Kl. Psk Tuba Akyuz, Uzm. Psk. Zeynep Zat, Uzm. Psk. Feryal Tükel, Psk. Mustafa Çetinkaya, Yrd. Doc. Dr.
Canan Savran ve son olarak protokolü araştırma ile ilgili geliştiren Elan Shapiro oldu. E-bültenimiz için soruları Kl. Psk. Asena Yurtsever yanıtladı. Emeği geçen tüm uzmanlarımızı tebrik ederiz.
Ülkemizdeki Çocuk EMDR Eğitmeni Prof. Dr.
Ümran Korkmazlar ve ekibinden Uzm. Psk. Berfin Bozkurt yaz aylarının başında Londra’da EMDR Advanced Skills & Child Training kapsamında
“Çocuklarla, Ergenlerle ve Bakım verenlerle EMDR Grup Protokolü” adlı bir sunum gerçekleştirdiler.
Kendileri ile Londra`da bir araya geldik. Katıldıkları konferans atmosferini, kendi sunumlarını ve çocuk EMDR hakkındaki gelişmeleri sizlere aktarabilmek adına da bir röportaj gerçekleştirdik.
Bu sayıda da diğer sayılarımızda olduğu gibi sizler için alandan güncel bilgileri toparlamaya çalıştık.
Bu noktada bülten çalışma arkadaşlarımızdan sevgili Uzm. Psk. Altuna Türkoğlu “Bağlanma Temelli Depresyon `Çöküşü` İyileştirmek” adlı kitap bölümü çevirisi özetini sizler için yaptı. Umarım depresif semptompları olan danışanlar ile çalışma- larınıza yardımcı olur.
Geçtiğimiz yıllarda Psikiyatri Kongreleri `ne katılır EMDR tanıtırdık. Bu yıl daha güzel bir haberimiz var. Geçen hafta 54.’sü düzenlenen Ulusal Psiki- yatri Kongresi’nde çok sayıda ve farklı başlıklarda EMDR çalıştayı yer aldı. Kongrede sunulan EMDR çalıştaylarını sizler için derledik.
Son olarak, yaklaşan kongreler ve eğitimlere dair bilgileri görebilirsiniz.
Yeni sayımızı keyifle okumanız dileğiyle..
En derin saygı ve sevgilerimle, Zeynep Zat, MSc
DBE Projeler Koordinatörü
Uzm. Psk. Zeynep Zat
Sayı 24 - Ekim 2018
EMDR TürkiyE-Bülteni
“Bu sene konferansın teması benim özel olarak da çok ilgilendiğim bir başlık olan Nörobilim ve Psikoterapi idi. Çok sayıda merak uyandırıcı, ilgi çekici, ufuk açıcı sunum ve workshop dinleme şansımız oldu. Son gelişmeler, yeni araştırmalar, yayınları takip etmek, Leeds, Farrell, De Jongh, Silvestre gibi tanıdığımız sevdiğimiz uzmanlardan yeni şeyler duymak ya da olanların beraberce üzer- inden geçmek güzeldi.
Yine bu yıl bizim için önemli bir çalışmamızı sunduk. Emre Bey, Asena, ben ve Ayşe, Kitlesel Travmalara Müdahale için geliştirdiğimiz Modelimi- zi tanıttık. Çalışmamız oldukça ilgi gördü. Konuyla ilgili çeşitli ülkelerden eğitim talepleri geldi. Ayrıca böylesi zorlu bir çalışmanın, kadınların ağırlıkta olduğu bir grup tarafından yönetilmesiyle ilgili de birçok özel tebrik de aldık. Sanırım bizim için de dinleyiciler için de anlamlı bir sunum oldu. Çok gururla döndük. Bu gurur, çalışmalarımızda yer alan tüm meslektaşlarımızın. Zira büyük bir emek ürünü. Yer alan, katkıda bulunan arkadaşlarımıza bir kez daha teşekkürler.
Bizim dışımızda Türkiye’den başka birçok güzel sunum da vardı. Hepsi kendi alanında başarılı sunumlardı. Umuyorum Türkiye olarak, bundan sonraki kongrelerde daha da çok sayıda sunumu- muz olsun. Her şey yolunda giderse, seneye Polon- ya’da buluşmak üzere.”
“Bu yıl Strazburg`da gerçekleşen EMDR Avrupa Kongresi’nde, DBE ekibi olarak Asena Yurtsever ve Tuba Akyüz ile birlikte bizim için unutulmaz bir sunum gerçekleştirdik. 2016 yılında havaalanında gerçekleşen bombalı saldırı ve darbe girişimi sonrasında ekip olarak yaptığımız EMDR müda- halelerini anlattık. Özellikle büyük çaplı toplumsal travmaları çalışmak için geliştirdiğimiz "EMDR Modelimiz" katılımcılar tarafından büyük beğeni topladı. Bu sunumumuza dair bizi en çok etkileyen anlar, katılımcılardan bire bir aldığımız duygu dolu geri bildirimler oldu. Onların yaptığımız gönüllü çalışmalara dair ifade ettikleri takdirleri bizim için çok kıymetliydi.”
PAYLAŞIM
Sayı 24 - Ekim 2018
Uzm. Psk. Tuba Akyüz
19. EMDR Avrupa Kongresi Katılımcılarından İzlenimler
Psk. Dr. Ayşe Bombacı
EMDR TürkiyE-Bülteni
“Bu seneki EMDR Avrupa Konferansı Straz- burg’daydı. Ben de konferansa meslektaşlarım Emre Konuk Hocamız, Alişan Burak Yaşar, İnci Tebiş Picard ile birlikte “The Future of EMDR/
EMDR’ın Geleceği” isimli sunumumuzla katıldım.
Online terapiler ve online EMDR uygulamalarını anlattığımız konuşmamıza dünyanın çok farklı yerlerinden bir çok uzmanın katılması ve ilgiyle dinlemesi bizi çok mutlu etti. EMDR’ın farklı kullanım alanları ve şekillerini görmek, farklı milletlerden meslektaşlarla temas etmek, alandaki yeni araştırmalardan haberdar olmak, bağları güçlendirmek ve vizyonumun genişlemesi açısından benim için çok besleyici bir deneyimdi.”
Bu alandaki ilerlemelerle eş zamanlı olarak, bireyler daha bilinçlidir. Birçok kişi sahip olduğu problemlere çözüm bulmaya bir uzman görmeden önce forum veya bilgi tabanlı web siteleri aracılığıyla ile başlar- lar.
Bu teknolojik yenilikler psikoterapi alanını da etkilemiştir. E-Terapi, lisanslı ruh sağlığı uzman- larının hizmetlerini e-posta, Skype, başka bir video aracı veya sohbet teknolojisi gibi sanal alanlar aracılığıyla sunması olarak tanımlanmaktadır.
Ancak, psikologlara olan ihtiyaç oldukça yüksek olmakla birlikte, bu hizmeti sağlamak için yeterli ruh sağlığı uzmanı da bulunmamaktadır. Buna ek olarak, Avrupa ve Amerika'da Türkçe konuşan nüfus arasında dil engeli oldukça önemli bir sorun- dur.
E-Terapi’nin, engelli insanlara, başka bir şehre veya ülkeye taşınmaktan dolayı terapistini değiştirmek istemeyen insanlara ya da evi terk ede- meyen kişilere ulaşmak için etkili bir araç olabi- leceğine inanılmaktadır. E-Terapide farklı müda- haleler vardır. 2018 yılında Strazburg’da yapılmış olan kongrede ben, Emre Konuk, Şirin Atçeken, Alişan Burak Yaşar; dört kişilik bir ekip olarak sanal bir alanda EMDR Terapisi’nin geleceğine odak- landık.
İlk olarak, sanal EMDR yani E-EMDR’ın ne olduğunu ve nasıl kullandığımızı göstermek için genel protokol bilgisi paylaşıldı ve daha sonra klinik vaka örnekleri ve video klipler ile bir demo yaparak daha detaylı anlattık ve gösterdik.
İkinci olarak değindiğimiz konu ise gelişmekte olan ülkelerde, ruh sağlığı hizmetlerinin talebi ve arzları arasındaki açığı tartışmak oldu. Ruh sağlığı alanına giriş, girişi daha da zorlaştırarak caydırıldı. Bu yüzden, örneğin, ABD'de bir psikolog olmak için binlerce saat gözetim gerekiyor. Dünyada 7,6 milyar insan var ve çok az terapist var. Kısa süreli tedavi yaklaşımları ve EMDR Terapisi’nin de yer aldığı “düşük yoğunluklu müdahaleler” ile parapro- fesyonelleri, öğretmenleri, anneler, babaları ve yöneticileri yetiştirmenin önemi tartışıldı.”
“İnternet, yaşamımızdaki tüm alanlarda önemli bir etkiye sahiptir. Birçok kırsal alan şu anda sanal dünyaya aşinalık ve rahatlığı arttıran internet bağlantısıyla donatılmıştır.
PAYLAŞIM
Sayı 24 - Ekim 2018
Uzm. Psk. Şirin Atçeken Hacıömeroğlu
Uzm. Psk. İnci Tebiş
EMDR TürkiyE-Bülteni
“Bu yıl Strazburg’da gerçekleşen 19. EMDR Avrupa Konferansı’nda ekipçe yerimizi aldık. Neredeyse birincisinden bu yana her yıl düzenli olarak katıldığım EMDR Kongresi’nin bu yıl bizim için ayrı bir önemi vardı. Bilimsel ziyafetin yanı sıra ekibimizden Berfin Bozkurt’un psikoloji lisans eğiti- mini aldığı Strazburg’u karış karış gezebildik onun rehberliğinde. Bu nedenle “hem ziyaret, hem ticar- et” kıvamında geçti kongre benim için. Kongre öncesinde eğitmen eğitimine (trainer’s training) katıldım. 2000 yılından bu yana her kongre öncesinde gerçekleşen Çocuk & Ergen Komite (EMDR Europe Child & Adolescent Board) toplantısında ülkemizi temsil ettim. Bir gün 11 ülkeden gelen çocuk eğitmenleri ile toplandık.
Diğer gün 20 ülkenin çocuk temsilcilerinin katıldığı komite toplantısında yerimi aldım. Akşamına da geleneksel “çocukçular” yemeğine katıldım. Bu yıl ki çocuk komite üyelerine arkamdan yerimi bırak- mayı planladığım aday Berfin Bozkurt’u tanıştırma fırsatı buldum. Toplantılara ve yemeğe konuk alarak kabul edildiğini, kendisini çok beğendiklerini de buradan bildirmek isterim.
Kongreye de bir sunum ile aktif olarak katıldık.
Ekibimizden Berfin Bozkurt, Deniz Tan, Emrah Devrim ve Yusuf Ahmet Kulca ile “Çocuklar ve Bakım verenleri ile Grup EMDR Protokolü”nü Soma’daki deneyimlerimiz üzerinden sunduk.
Katkıda bulunan, emeği geçen bütün gönüllülere bir kez daha teşekkür ederim. Sunumdan sonra, dinleyenlerden olumlu geribildirimler aldık, yaptığımız çalışmalardan çok etkilendiklerini bildir- diler. Bazı ülkelerden, 1999 yılında geliştirdiğim ve 2014 yılında güncellediğim “Çocuklarla EMDR Grup Protokolü’nü” öğretmek için davet aldık.
Ekipçe Strazburg’tan çok mutlu ayrıldık.”
“Bu seneki Avrupa EMDR Konferansı’nın benim için yerinin ayrı olduğunu söylemeliyim. Ben psikoloji lisans eğitimimi Strazburg Üniversitesi’nde yaptım.
Dolayısıyla konferans için Strazburg’da olduğum sürece nostalji duygusu peşimi bırakmadı diyebilir- im. İlk psikoloji eğitimimi aldığım yerde seneler sonra mesleki gelişimimde önemli bir yeri olan Ümran Korkmazlar ile birlikte bilgi aktarımında bulunmak gurur verici oldu.
PAYLAŞIM
Sayı 24 - Ekim 2018
Prof. Dr. Ümran Korkmazlar
Uzm. Psk. Berfin Bozkurt
EMDR TürkiyE-Bülteni
PAYLAŞIM
Sayı 24 - Ekim 2018
Uzm. Psk. Dan. Emrah Devrim
Uzm. Klnk. Psk. Deniz Tan
EMDR Avrupa Çocuk & Ergen Komitesi yemeği
Bu sene ekip olarak Soma’da yaşanan maden felaketi ile ilgili “Çocuklar ve Bakım verenleri ile EMDR Grup Protokolü’nü” anlattık. Çocuklar ve anneleriyle yapılan bir araştırma olduğu için aile sistemine bütünsel bir yaklaşım oldu. Sonucunda ise dinleyenlerden gelen olumlu geri bildirimler ile emeğimizin karşılığını almış olduk.”
Bu alan çalışmasına katılan çocuklar ve anneleriyle düzenli olarak farklı dönemlerde bireysel ve grup olarak çalıştığımız için travmanın onlar üzerinde yarattığı etkileri ve bunları iyileştirme sürecinde EMDR’ın katkısını birçok açıdan değerlendirme şansımız oldu.
Tüm bu deneyimleri ve edinilen bilgileri çeşitli vaka örnekleri ile farklı ülkelerden meslektaşlarımıza aktarmak ve olumlu geribildirimlerini duymak hepi- miz için gurur vericiydi. Ayrıca benzer çalışmalar yapan uzmanlarla tanışarak yeni projeler üzerinde konuşmak çok keyifli oldu. Çocuklarla ve ailelerle çalışmalarını yakından takip ettiğimiz Estie Bar-Sa- deh ve Barbara Wisansky’nin sunumları ise bu sene de çok bilgilendirici ve etkileyiciydi.
Konferansın gerçekleştiği Strasbourg ise kendine özgü mimarisi ve dokusuyla hepimizi çok etkiledi ve sunum yorgunluğumuzu atmamıza oldukça yardımcı oldu.”
“Bu yılki Avrupa EMDR Kongresi uzmanlarla buluş- ma ve yapılan çalışmaları birincil ağızdan dinleme fırsatı yarattı. Başka kültürlerde yaşayan meslek- taşlarımızın EMDR uygulamalarını görmenin mesl- eki gelişim açısından yararlı olduğunu düşünüyorum. Genel olarak öğretici ve faydalı bir konferans olduğunu söyleyebilirim. Sosyal olarak da şehri görme fırsatı yarattığı için ayrıca keyif aldım.
Özellikle Marco Pagani, Barbara Wizansky ve Ester Bar-Sadeh sunumları içerik ve sunum olarak etkileyiciydi. Bizim çalışmamızı ise Berfin ve Deniz son derece güzel ve ilgi çekici bir şekilde sundular.
Katılımcıların konuya meraklı olduklarını gördük.
Sunum sonrasında oldukça güzel geribildirimler aldık.”
“Her sene olduğu gibi bu sene de ekip olarak katıldığımız EMDR Kongresi oldukça verimli geçti.
Farklı ülkelerden katılım gösteren uzmanların sunumlarını dinleyerek araştırmalarından birinci ağızdan haberdar olmak çok keyifliydi.
Benim için bu yılı diğerlerinden ayıran en önemli faktör ise Prof. Dr. Ümran Korkmazlar liderliğinde daha önce Soma’da çocuklar ve yetişkinlerle uygu- ladığımız grup çalışmasını konferansta ekip arkadaşım Berfin ile sunma şansımızın olmasıydı.
EMDR TürkiyE-Bülteni
Z.Z: Sunumunuz nasıl geçti, geri dönüşler nasıldı?
Ü.K: Joanne, alanında ustalaşmış terapistlerin felaket durumlarında çocuklarla grup EMDR uygulamayı öğrenmeye ihtiyaçları olduğunu söyledi. Eğitime İngiltere’de çalışan uzmanların yanı sıra Portekiz ve Çek Cumhuriyeti’nden de katılanlar oldu. Eğitim çok verimli geçti. 1999 yılında yaşadığımız Marmara Depremi sonrası geliştirdiğim “Çocuklarla Grup EMDR Protokolü” nü Avrupa’daki meslektaşlarıma öğretme şansı bulduğum bu eğitim benim için ayrı bir önem taşıyordu. Uygulamalarla dolu yoğun eğitimde, deney- imlerimizi paylaşma fırsatı bulduk. Katılımcılardan olumlu geri bildirimler aldık. Özellikle göçmenlerle çalışmaların arttığı bu dönemde grup çalışmasına ihtiyaçları olduğunu ve bu bilgileri kullanacaklarını belirttiler.
Z.Z: Ülkemizdeki EMDR ile çalışan ruh sağlığı uzmanlarına yararlı olabileceğini düşündüğünüz notlar neler?
Zeynep Zat: Merhaba Ümran Hocam, öncelikle bize zaman ayırdığınız için EMDR Türkiye Derneği adına size teşekkür ederiz. Bizlere Londra ziyareti- nizdeki sunumunuzdan bahsedebilir misiniz?
Ümran Korkmazlar: 1999 yılında EMDR Terapisi’nin ülkemizde gerçekleşen ilk eğitiminden bu yana tanıdığım ve o tarihten bu yana profesyonel ilişkimizin devam ettiği Joanne Morris-Smith, EMDR-Europe Çocuk & Ergen Komitesi’ne 17 yıl başkanlık yaptığı görevinden ayrılırken Londra’da “masterclass” eğitimi vermem için davet etti. Bu ileri düzey eğitimi, EMDR Europe “EMDR Advanced Skills & Child Training”
kapsamında 2 Haziran 2018 tarihinde Londra Üniver- sitesi’nin tarihi dokusunda tam gün olarak gerçekleştirdik. “Çocuklarla, Ergenlerle ve Bakım verenlerle EMDR Grup Protokolü”nü Berfin Bozkurt ile anlattık.
Sayı 24 - Ekim 2018
!
Prof. Dr. Ümran Korkmazlar - Uzm. Psk. Zeynep Zat RÖPORTAJ
Londra’da Çocuklarla, Gençlerle ve Bakım verenlerle
EMDR Grup Protokolü (EMDR/GP) Eğitimi (Masterclass)
EMDR TürkiyE-Bülteni
Ü.K: Katılımcıların çoğu, alanda uzun yıllardır çalışan uzmanlardı. Eğitimi aldım, belgeyi duvara astım ile bitmediğini bir kez daha gördüm. Daha ileri beceriler kazanmak için eğitime gelmişlerdi. Bu durumda eğitimi veren olarak gurur duydum. Yanımda bana eşlik eden Berfin’e de örnek olduğum ve yolunu açtığım için çok memnunum. Umarım bayrağı devir alanlardan biri olur.
Buradan bir de çocuklarla, gençlerle ve aileleriyle çalışmanın gelişimsel ve bütünsel bir yaklaşım gerek- tirdiğini belirtmek isterim. Çocuklarla çalışırken gelişimsel öykü, aile dinamikleri, çevresel faktörler, travma öyküsü, ebeveynlik becerileri gibi bir çok alanı değerlendirip müdahaleyi buna göre planlamalıdır.
Çocuğun “küçük bir yetişkin” olmadığını unutmamak gerekir. Ülkemizdeki bütün EMDR terapistlerine kendilerini geliştirmeye devam etmelerini, ustalardan süpervizyon alarak profesyonel becerilerini zengin- leştirmelerini öneririm.
Z.Z: Gelecekteki sunumlarınız ile ilgili haberleri paylaşabilir misiniz?
Ü.K: 30 Eylül - 3 Ekim tarihleri arasında Ünye’de gerçekleşecek olan 3. Uluslararası Çocuk Koruma Kongresi’nde Çocuklarla EMDR Terapisi’ni anlata- cağım. Emekli olsam da yeni mezun gibi çalışmaya devam ediyorum. Fide Danışmanlık Merkezi’nde mütevazı bekleme listemiz doldukça EMDR, travma, öğrenme, ebeveynlik konularında eğitimler veriyorum.
Z.Z: Son olarak ekleyeceğiniz noktalar var mı?
Ü.K: Bülten’de yer verdiğiniz için teşekkür ederim Zeynepciğim. Başarılarının devamını dilerim.
RÖPORTAJ
Sayı 24 - Ekim 2018
EMDR TürkiyE-Bülteni
DUYURU
Sayı 24 - Ekim 2018
Uzm. Klnk Psk. Asena Yurtsever
EMDR Avrupa Akredite Eğitmeni, EMDR R-GTEP Eğitmeni
Biliyorsunuz mültecilik dünyanın her zaman büyük bir yarası idi ancak son yıllarda mültecilerin sayısı oldukça arttı. Dünya literatüründe son iki yıla kadar mültecilerin ruh sağlığına yönelik kontrollü bir araştırma yoktu. Mültecilerle ne bireysel ne de grup terapisi kontrollü bir araştırma ile yapılmamıştı. Bu da ülkelerine gelen mültecilerin tedavisinde en etkin nasıl bir yöntem izlenebilir sorusunu sağlık çalışan- larına sıklıkla sordurmaktadır. İki yıl önce Sayın Ceren Acartürk ve ekibinin yaptığı ilk kontrollü tedaviye yönelik araştırma 2017 Francine Shapiro Araştırma ödülünü oy birliği ile aldı. Bizim yaptığımız çalışma ise geçtiğimiz aylarda Frontiers of Psychology isimli çok saygın bir dergide yayın- landı. Çalışmamız bir kaç nedenden dolayı önemli bir çalışma olarak değerlendiriliyor; bunlardan birin- cisi, çalışmanın mültecilerle olması ve mülteci kampında yapılması ikincisi, kontrollü bir araştırma olması üçüncüsü, tedaviye yönelik olması ve son olarak grup terapisi olmasıdır.
Çalışmamız 'An Eye Movement Desensitization and Reprocessing (EMDR) Group Intervention for Syrian Refugees with Post Traumatic Stress Symp- toms; Results of a Randomized Controlled Trial' ismiyle Frontiers Of Psychology (2018) isimli dergide yayınlandı. Çalışma; Asena Yurtsever, Emre Konuk, Tuba Akyüz, Zeynep Zat, Feryal Tükel, Mustafa Çetinkaya, Canan Savran ve Elan Shapiro tarafından yapıldı.
Bu çalışmanın amacı, EMDR G-TEP protokolünün, mülteci kampında yaşayan mültecilerin Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB) semptomları ve depresyon düzeyleri üzerindeki tedavi etkisini ve aynı zamanda kronik TSSB'nin oluşumunu engel- leme etkinliğini araştırmaktı. Mülteci kamplarında, toplam 47 yetişkin katılımcı (deney grubu n=18, kontrol grubu n=29) ile 3 gün 2 şer kez uygulama yapıldı. Olayların Etkisi Ölçeği (IES-R), Beck Depr- esyon Envanteri-II (BDI-II) ve M.I.N.I Uluslararası Nöropsikiatrik Görüşme testlerini ön test, son test ve takip testi (4 hafta sonra) olarak uyguladık.
EMDR G-TEP uygulanan grubun istatistiki olarak anlamlı düzeyde daha az TSSB semptomları gösterdiği ve depresyon skorlarının da düştüğü belirlendi. EMDR G-TEP uygulanan deney grubun- da, tüm katılımcılar uygulama öncesi TSSB tanısı alırken, son test sonrası %61.1 oranında katılımcı TSSB tanısı almadı. Bu oran takip testlerinde de devam etti. EMDR G-TEP grubunda depresyon semptomları ön test öncesine göre düşerken kontrol grubu takip testlerinde düşmedi.
Sonuç olarak mülteci kampında yaşayan mülteciler arasında iki kez uygulanan EMDR G-TEP, TSSB semptomlarını istatistiki olarak anlamlı düzeyde düşürdü. Makalemizde bundan sonra, daha fazla sayıda tedavi seansının yapıldığı, daha büyük sayıda örneklem grubuyla ve daha uzun süreli takip testlerinin yapılacağı başka araştırmaların yapıl- masını önerdik. Bu çalışmayı ayrıca 2014 yılında EMDR Avrupa Kongresi’nde sunduk. Bu sunumdan beri EMDR camiasının, hem EMDR ile mültecileri tedavi etmelerine hem de EMDR G-TEP Protokolü ile gruplarla çalışmalarına ve bu konuda araştırma yapmaya başlamalarına vesile olduk. Umuyoruz ki, çalışmamız yayınlandıktan sonra daha fazla araştırmacı ve uygulayıcı için ilham olsun.
Saygılarımızla.
EMDR TürkiyE-Bülteni
Sayı 24 - Ekim 2018
KİTAP BÖLÜM ÖZETİ
(“Annemi güldürdüm”, “Annemin beni kucağına almasını sağladım”, “Ben güçlüyüm”). Bakıcılar bu davranışlara etkili bir biçimde cevap veremedik- lerinde çocukların dışsal (çevresel) regülasyon ve yararlı nöral ağların gelişimi engellenir.
Hikaye Alma
Hikaye alma aşamasından itibaren bağlanma konu- larına çok dikkat edilmelidir. “Çökkün” diye nitel- endirdiğimiz bu kişilerin genelde endişeli, sıkıntılı, sürekli eleştiren ve kederli biri tarafından bakımları yapılmıştır (Bu kişi anne olabildiği gibi sürekli bireyin yanında olan bir bakıcı da olabilir).
Doğduğunuz zaman, (o andan birkaç yıl önce veya sonra) ailenizde neler oluyordu? Anneniz ebeveyn- lerinden birisini kaybetmiş miydi? Çocukken başıboş çok zaman geçirdiniz mi? Etrafınızda sizin gibi küçük çocuklar var mıydı? Agresif ve istismar edici büyük bir ağabeyiniz var mıydı? Maddi zorluk- lar yaşadınız mı? Ya zor bir evlilik? Alkol veya madde kullandınız mı? Peki çocuk olduğunda ebeveynlerinizin size tavrı nasıl oldu? Sürekli eleştiren, uzak, kaygılı? Yemek masasında konuşmalarınız nasıl oluyordu? Çocuklarla dalga geçen biri etrafınızda oldu mu? Dağınıklık yaptığınız zaman ebeveynlerinizin tepkisi nasıl oluyordu? Tüm bu sorularla danışanın tepkilerini inceleyin. Danışanlar kendi anlattıklarıyla ve mim- ikleriyle de çok şeyi anlatabilirler. Bunun yanında diğer otorite figürleriyle olan ilişkilerinin niteliğini de sorun: öğretmenler, patronlar, koçlar vb. Ayrıca geçmişteki ve şu andaki sosyal ve aşk ilişkilerini öğrenin. Arkadaşları var mıydı? Kendi isteklerini net bir şekilde ifade edebiliyor muydu? Özellikle etraflarındaki insanlardan tam olarak ne istedikler- ini biliyorlar mı? Kızgınlıklarını, öfkelerini, sevgile- rini, hayal kırıklıklarını ifade edebiliyorlar mı?
(Negatif kognisyonlar bu sorularla ortaya çıkarıla- bilir, not alın).
Belki şimdi diyeceklerim sizin terapi şeklinize uygun gelmeyebilir; ancak pek çok kez işe yaradığına şahit oldum. Kapsamlı bir hikaye aldıktan sonra teşhisi
Yönergeler*
Yazar : Shapiro, R Editör : Shapiro, R Basım Yılı : 2009
Kitap Adı : EMDR Solutions II For Depres- sion, Eating Disorders, Performance and More Kitap Bölüm Adı : Attachement-Based Depres- sion: Healing the “Hunkered- Down”
Bağlanma Temelli Depresyon:
“Çöküşü” İyileştirmek
Bakıcılarından yeterli dikkati, onaylanmayı, bakımı ve mutluluğu alamayan kişiler hedeflerine ve yaşamalarına dair çabalamaktan vazgeçerler.
Kendilerini bir yandan geliştirmeye çalışsalar da fazlaca bağımlı ilişki kurmaya meyilli hale gelirler.
Doğuştan gelen pozitif duygu kapasitelerini kaybed- erler: gülümsemeyi, mutluluğu ve oyun oynamayı.
Eğer bu kişilerin ihmalkarlık durumu istismar, kronik onaylanmama ve zorbalık eden bir bakıcının stresi ile birleşirse, depresyon ve anksiyete arasında gidip gelirler ve zamanla “çökkün” bir hale bürünürler.
Bakıcıların çocuklarla etkileşimleri, duyguları içeren ve onları düzenleyen nöral ağların gelişimini şekillen- dirir. Bebeklerin reaksiyonları ve eylemleri aynala- mayı (kıkırdama ve oyun oynama için) veya kendi kendini rahatlatmayı (stres için) sağladığında bebekler kendilerinin yeterli ve değerli olduğuna inanarak yetişirler.
“Bağlanma Temelli Depresyon
“Çöküşü” İyileştirmek”
EMDR TürkiyE-Bülteni
Sayı 24 - Ekim 2018
“çökkünlük”, tedaviyi de “çöküşten kurtuluş” olarak niteliyorum ve danışana şöyle söylüyorum: Doğru şeyi yapmak için ebeveynleri- nizin her hareketine dikkat etmeyi öğrendiniz. Bu esnada ne istediğinize dikkat etmeyi unuttunuz. Aynı şekilde şu anda da bu durumu ilişkilerinizde yaşıyorsunuz. Sürekli kendinizi çökkün halde tutmanız içsel pusulanıza dikkat edip onun yolunda gitmenize ket vurmuş.
Kanaatimce terapide ilerledikçe depresyonunuz geçecektir. Tam anlamıyla iyileşme ise tartışma, çatışma, ayaklarınızın üstünde durma becerilerini öğrendikçe gerçekleşecektir.
İlk Adımlar
Bağlanma temelli depresyon olabildiği gibi büyük
“T” travma temelli depresyon da olabilir. Kompleks ilişkisel problemleri çözmeye başlamadan önce büyük travmaları temizlemek amaçlı EMDR’yi kulla- nabilirsiniz. Çok depresif danışanlar tedavi edilebilir bir seviyeye gelebilmek için Omega-3 almaya, egzersiz yapmaya, alkolü azaltmaya, anti-depre- san ilaçlar almaya gereksinim duyabilirler.
Danışan ile güçlü bir ilişki kurun. Bu tarz danışanlar genelde her şeyden kolayca hoşlanırlar. İtaatkar davranırlar ve yaptığınız en küçük bir şey için dahi minnettar olabilirler. Yalnız onların da hissettikleri ve düşündükleri her şeyin sizin tarafınızdan tolere edilebilmesine ihtiyaç duyarlar. Çünkü ebeveynler- inden bunu görmemişlerdir. Dolayısıyla siz de onlardan farklı olduğunuzu kanıtlamak için kendil- erini dinleyin ve dinlendiklerini onlara da hissettirin.
Beden farkındalığı yaratın ve onların, içlerindeki bir duyguyla iletişime geçmelerini sağlayın. Bu duyguyu nerede hissettiklerini sorun. Gerçekten kim olduğunu bana gösterdiğinde ne kadar mutlu olduğumu size söylersem ne hissedersiniz? Bunu bedeninizde nerede hissedersiniz? Yere basma teknikleri öğretin: İki ayağınızla yere basın ve hafif doğrularak oturun. Ayaklarınızı yere basışınızı ve vücudunuzun geri kalanın
sandalyede olduğunu hissedin. Nefesinize odak- lanın, biraz daha doğrulursanız karnınızın içine doğru nefes aldığınızı hissedin. Güzel! Bu tekniği çok gergin olduğunuzda veya bir duyguyu çok yoğun yaşadığınız zaman uygulayabilirsiniz. Duy- gunun bedeninizden yere doğru akıp gittiğini göre- ceksiniz.
Standart EMDR hazırlıkları yaparken (güvenli yer) aşırı uyarılma olup olmadığına dikkat edin. Örneğin gerçekten güvenli bir yer kurulmasına özen göster- in. Bu kişiler sizi hoşnut edecek şeyler yapmaya bayılırlar. Ama biliyoruz ki, danışanlar yaşantılarıyla ilgili doğru bilgiyi vermedikçe EMDR işe yaramıyor- muş gibi görünebilir. En kısa sürede güvenilebilir birisi olmaya çalışın ve karşı tarafa da bunu hissetti- rin.
EMDR ile Travmayı İşleme
EMDR bu tarz danışanlarda üç şekilde kullanılabilir.
İlk başta danışanlara “nerden başlamak istersiniz”
seçeneğini sunarım ki ne istediklerini tam olarak bilebilsinler. 1) Ebeveynlerinizle ilk ilişkilerinizden başlayıp adım adım bu güne doğru mu yol alalım?
2) Son zamanlarda yaşadığınız olaylardan başlayıp geçmişteki köklerine mi gidelim? 3) Yoksa be- deninizden başlayıp oradan mı devam edelim?
1) Kronolojik
Anneniz veya babanızın kollarında bir bebek olarak onların yüzlerine bakıyor halde kendinizi hayal edin. Bedeninizde şuanda neler hissediyorsunuz?
Eğer danışan gerginlik hissederse bunu çalışıyoruz. Şayet bu egzersiz sevilme ve huzur duyma hislerini çağrıştırmışsa bunları kaynak olarak yerleştiriyoruz. Daha sonra diğer gelişimsel aşamaya geçiyoruz. İhmal edilmiş danışanlar için
“Yatakta yatan küçük bir bebek olduğunuzu hayal edin. Dikkat çekmek için ağlıyorsunuz fakat size bakmaya kimse gelmiyor. Bedeninizde ne hisset- tiğinize fark edin.” Danışanların depresif semptom- larını ajite ve huzursuz hallerinden, tepkilerinden, hatta gözlerinden dahi anlayabilirsiniz.
EMDR TürkiyE-Bülteni
Sayı 24 - Ekim 2018
1 ile 4 yaşları arasında çok belirgin hedef anılar olduğuna dikkat ettim. Eğer danışan spesifik bir anı hatırlamıyorsa evrensel hedefler deneyebilirsiniz.
“Mutfak dolabının alt kısmını yere indirdiniz ve anneniz size doğru yürüyor, neler yaşanırdı?” Eğer danışanınız koltukta büzülmüş bir hal aldıysa hedef anı için Standart Protokolü uygulayın.
2) Geriye Akış (Floating Back)
Genelde geriye akış yapılacak iki durumdan biri seçilir. Birincisi otorite veya önemli bir figürle etkileşim olabilir: “Ben kampa gitmeyi isterken eşimin benden talebine hayır diyemedim.” Diğeri karar verme yetersizliği. “Eşim ne yapmak istediği- mi sordu ama ben bilmiyorum dedim.” O durum hakkında düşündüğünüzde kendinize kendiniz hakkında ne söylüyorsunuz? Hangi duyguyu hissediyorsunuz? Vücudunuzda bu duygu nerede?
Bu hissi aynı şekilde hatırladığınız ilk ana geri gidin.
Neler oluyor? Kim var orada? Hedef anıya ulaştığınızda, anıyı işleyin. Çoğunlukla işlem bir düğümden diğer düğüme atlayacaktır. Eğer böyle olmazsa şimdiki bir durumdan, olaydan geriye gidin. Eski hedefleri çalıştıktan sonra ileriye akış yaparak şimdiki anıları çalışmayı unutmayın.
3) Bedenden Başlamak
Eğer bedenle başlayacaksak danışanlardan hisset- tikleri gerginliği göğüslerinde ve gövdelerinde abar- tarak hissetmelerini isteyin. Hangi yaş sizi bu şekil- de hissettirir? Orda ne oluyor? Kim var orada? Bu duruşu yakaladığında kendine kendi hakkında ne söylüyorsun? (çoğunlukla güvenli değilim, kabul edilmiyorum denir) Pozitif kognisyonu bulun ve VOC’u alın. Genelde 2 ile 4 yaş arasında yaşanmış bir olayla karşılaşırsınız. Bunun gibi durumları çalışmak birkaç seans alabilir. Seansa beden ile başlayın ta ki hedef anı kalmayana kadar geriye akış yapın. Anı işlendikçe danışanların beden duyumları değişmeye başlar. Doğrulur, omuzları geriye gider, derinden nefes alırlar. Daha rahat göz kontağı kurarlar. Bu adımdan sonra şimdiki
zamana dönün. Anneniz veya babanız çılgın ve kızgın bir halde size bakıyor. Eğer danışan birden bire koltukta bir düşüş yaşarsa Standart Protokole geçin. Eğer tam tersi olursa yani çökük pozisyona girmeden daha da dik bir hal alırlarsa sorun: Vücu- dunuzda bu gücü hissedin. Ebeveynlerinize şu anda ne söylemek istiyorsunuz? (Çift yönlü uyarım). Yeni bir şey gelmeyene kadar işlemeye devam edin.
Beceri Geliştirme
Danışan çocukluk döneminde yaşadığı korku, utanç duygularından kurtulmuştur. Karşınızda artık dik bir şekilde oturabiliyor ve gözlerinizin içine bakabiliyor. Fakat hala ne istediğini anlama ve ifade etme sorunu yaşıyor. İşte şimdi beceri geliştirme ve pratik yapma zamanı.
Sizden seçimler yapmanızı isteyeceğim, hiçbiri zorlayıcı değil hatta size saçma bile gelebilir. Birini seçtiğiniz zaman bedeninizde nerde bu seçimi yaptığınızı fark etmenizi istiyorum. Seçime dikkat etmeniz adına kendinize odaklanın. Bazısı zaman alacak, bazısı da hemen dile gelecek. Herhangi bir baskı hissetmeyin. Hazır mısınız? Kedi mi Köpek mi?; Çikolata mı Vanilya mı?; Demokratlar mı Cum- huriyetçiler mi?; Et mi Peynir mi?… Danışanlar cevabı bulmada zorluk çekerlerse genelde İki El müdahalesi’ni kullanıyorum (R. Shapiro, 2005): “Bir elinizde kahve, diğerinde çay olsun. Şimdi ağırlıklarını tartın, Ne fark ediyorsunuz? (Çift yönlü uyarım) İşte oldu. Devam edin.” Çoğu zaman bu müdahaleden sonra danışanlar artık bir farklılık hissettiklerini söyler.
Danışanlar kendi yaşamlarına daha çok odak- landıkça ilişkileri değişmeye başlar ve ilişkilerini yeniden değerlendirirler. Pasif davranışları azalır.
Bazı arkadaşları bu yeni halini kabul ederken bazıları da kabul etmez. Aileler de direnç göstere- bilir (“Sen önceden daha iyiydin, ne oldu sana böyle?”) Ben de danışanlarımdan böyle durumlar- da şunu demelerini söylüyorum: Nazik olmaktan
EMDR TürkiyE-Bülteni
Sayı 24 - Ekim 2018
mutlu olmaya geçiş yaptım, umarım beni bu konuda da desteklersiniz.
Kompleks Vakalar
Büyük “T” travmaları olan kişilerin iyileşmesi daha fazla zaman gerektirir. İlk önce “Kurtulamayacağım”
travmasını bireyin üstünden atmanız gerekir.
Böylece güvenlik hissini bireyde oluşturabilirsiniz.
Bazı danışanlar dışa vurup rahatlamadan veya tam anlamıyla bir dissosiyasyon yaşamadan bedenler- ini hissedemezler. Bu tarz kişiler ihmalkar ebeveyn- lerini ve korkularını sizin üstünüzde yansıtmaya çalışacaklar. Siz de bu terapötik ilişkiyi yeni davranışlar uygulamak için bir arena olarak kullana- bilirsiniz.” Bana randevu saatini değiştirebilir miyiz diye sorduğunuzda, çok korkmuş ve cesaretini toplamış gibi gözüküyordun. Ne hissettin orda? Bu tarz konular üzerine sıkı bir EMDR seansı yapmak iyi olabilir (Kiessling, 2006; York ve Leeds, 2001).
Eğer danışan sık abreaksiyon yaşayan biriyse, onu beden duyumundan uzaklaştırmaya çalışın.
Terapist: Bana randevu saatini değiştirme ile ilgili bir soru sorduğunuzda kendinize ne dediniz?
Danışan: Ben bunu hak etmiyorum.
T: 1 ile 7 arası bir ölçekte kaç derecede bunu hak ettiğinizi düşünüyorsunuz?
D: Çok değil. 2 gibi.
T: Bana randevu saatini değiştirmeyi sorduğunuzu ve bunu hak etmediğinizi düşünün. Hangi duyguları hissediyorsunuz? Kaygı? Ne kadar büyüklükte? 9?
Buradan devam edin (Çift yönlü uyarım). Ne geldi?
D: Daha az korkmuş hissettim.
T: Fark edin bunu (Çift yönlü uyarım). Bana bu soruyu tekrar sormayı düşündüğünüzde, şimdi ne fark ettiniz?
D: Daha iyi hissettim. Bunu sorduğumda aslında çok kızgın olmadığınızı fark ettim.
T: Yani anneniz gibi görünmüyordum?
D: Evet!
T: Buradan devam edin (Çift yönlü uyarım). Bana bu soruyu tekrar sormayı düşündüğünüzde, şimdi ne fark ettiniz?
D: Sorun yok.
T: Bana istediğiniz şeyi (randevu saatini değiştirme) sorma hakkını kaç derecede kendinizde görüyor- sunuz?
D: 7
T: Şimdi bana sormakta daha çok çekineceğiniz bir şey sorun. Benim cevap olarak evet diyemeye- ceğim bir şey olsun. Ben hayır desem bile, bunu hak edip etmediğinizi fark edin.
D: Size taşınabilir miyim? Böylelikle ölene kadar benimle ilgilenebilirsiniz?
T: Hayır… Ne fark ediyorsunuz?
D: Biraz utanç.
T: Çocuklar ihtiyaçları karşılanmadığında kötü birisi olduğu için karşılanmadığını düşünürler. Siz kötü birisi misiniz?
D: Hayır değilim!
T: Buradan devam edin (Çift yönlü uyarım).
D: Size taşınamasam bile size taşınmayı hak ediyorum.
T: İşte böyle!
Sonuç
EMDR geçmiş travmaların olumsuz etkisi ve bugünkü engelleri ortadan kaldırarak; yeni beceriler entegre eder ve böylece bağlanma temelli depre- syonun iyileşmesine yardım eder. Hedefler kronolo- jik olarak beden duyumlarından veya şimdide var olan bir sıkıntıdan geriye akış yaparak işlenebilir.
Danışan zamanla depresif semptomlarının ortadan kalktığını söyleyecektir.
EMDR TürkiyE-Bülteni
Sayı 24 - Ekim 2018
2 - 6 Ekim tarihleri arasında İzmir’de gerçekleşecek Ulusal Psikiyatri Kongre- si’nde EMDR Terapisi ile ilgili sunumlar:
Şirin Atçeken ve Zekeriya Yelboğa; 10 Soruda Bir Konu. EMDR Konusunda Kafa Karışıklıkları, Etkililik Yararlılık ve Diğerleri
Önder Kavakçı; Akut Stres Durumlarında EMDR (panel konuşması)
Adnan Çoban; Bağımlılıkta EMDR Kullanımı Kursu
Şirin Atçeken; EMDR’a Giriş: Travma Perspek- tifinden Psikopatoloji Kursu
Emre Konuk; Bir Spor Klübünün Performansını Arttırmak: EMDR ve Sistemik Uygulamada Bir Başarı Örneği (panel konuşması)
Asena Yurtsever; Mültecilerle Grup EMDR Çalışmaları
Alişan Burak Yaşar: Travma Tedavilerinde EMDR Terapisi (panel konuşması)
Hakan Delibaş, Ersin Uygun; Akut Travmada Yardım ve EMDR Terapisi Uygulamaları (panel konuşması)
Emre Konuk; EMDR Terapisi ve Erken Dönem- de Travma Yaklaşımı
Medine Yazıcı Güleç; Erken Dönem Ruhsal Travmada EMDR Terapisi’nin Kanıta Dayalı Çalışmaları
Tuba Akyüz; Atatürk Havalimanı Patlaması Sonrası Alandan Deneyimler: Akut Travmada EMDR Çalışması
Onur Okan Demirci; Travma ve EMDR: Ek Bir Müdahale ni Yoksa Etkili Bir Psikoterapi Yöntemi mi? (panel konuşması)
Eser Sağaltıcı; Dünden Bugüne Travma ve Psikoterapisi Konusunda Biriktirdiklerimiz
Abdullah Yıldırım; Nörobiyolojik Kanıtlar Işığın- da, Travmanın Klinik Görünümü ve EMDR’nin Etkinliğinin Birlikte Değerlendirilmesi
Onur Okan Demirci; Travma ile İlişkili Klinik Tablolarda EMDR Uygulamaları ve Örnek Olgu- lar
DUYURU
EMDR TürkiyE-Bülteni
1. E-bültene gönderilecek araştırma yazıları, A4 boyutlarında beyaz kağıda üst, alt, sağ ve sol boşluk 2,5 cm. Bırakılarak (16 x 24,7’lik alana) çift aralıklı ve düz metin olarak yazılmalıdır (Bu ölçüler, gönderilen tablo ve grafiklerin dergi sayfa boyutları dışına taşmamasını ve daha kolay kullanılmasını sağlayacaktır).
2. Yazılarda Türk Dil Kurumu’nun yazım kılavuzu örnek alınmalı, yabancı sözcükler yerine olabildiğince Türkçe sözcükler kullanılmalıdır.
Türkçe’de pek alışılmamış sözcükler yazıda kullanılırken ilk geçtiği yerde yabancı dildeki karşılığı parantez içinde verilmelidir (Türkçe ve İngilizce).
3. Araştırma yazıları başlık sayfası, özet (Türkçe ve İngilize), anahtar kelimeler, ana metin, kaynaklar, ekler, tablolar, şekil başlıkları, şekiller, yazar notları ve yazışma adresi ile genişletilmiş İngilize uzun özet (summary) bölümlerini içermelidir.
a) Başlık sayfası: Sadece araştırma yazısı başlığı ve kısa başlık bu sayfada yer almalıdır. Yazarların adı ve soyadı, unvanı ve çalıştığı kurumu içeren bilgiler de bu sayfada yer almalıdır.
b) Özet ve anahtar sözcükler: Araştırma yazısı, Türkçe ve İngilizce olmak üzere her iki dilde ‘Özet’
ve ‘Abstract’ başlıkları altında 250 kelimeyi geçmeyecek şekilde olmalıdır. Anahtar kelimeler (3 ile 6 arasında) Türkçe özetin altında ‘Anahtar kelimeler’ ve İngilizce özetin altında ‘Key words’
başlığı kullanılarak verilmelidir. Türkçe ve İngilizce özetin her biri yeni bir sayfadan başlamalıdır.
c) Ana metin: Yeni bir sayfadan başlamalıdır.
Görgül makalelerde (araştırma yazılarında) metin, sırasıyla giriş, yöntem, sonuçlar ve tartışma bölüm- lerinden oluşmalıdır. Derleme türü yazılarda da yöntem bölümü dışında diğer adımlar benzer şekil- de yazılmalıdır. Makalenin başlığı ana metnin ilk sayfasında yer almalı ve başlıktan sonra, “Giriş” alt başlığı yazılmadan paragraf ile metne başlanma- lıdır. Yöntem, Sonuçlar ve Tartışma bölümleri yeni bir sayfadan başlamamalıdır; bir bölüm bittikten sonra, aynı sayfada diğeri onu izlemelidir.
Giriş bölümü, yapılan araştırma ile ilgili olarak, literatürdeki yaklaşım ve sonuçlar ile araştırmanın amacını içermelidir. Yöntem bölümü örneklem, veri toplama araçları ve işlem olmak üzere 3 alt bölüm- den oluşmalıdır.
Sonuçlar, araştırmada kullanılan istatistiksel
analizleri, her değişkene ait ortalama ve standart sapma değerlerini içermelidir. Tablolar ve şekiller ayrı bir sayfada yazının en sonunda verilmelidir. Veri- lecek olan tablolarda ortalamalar ortalama işareti, standart sapmalar ise “s” ile gösterilmelidir.
d) Kaynaklar: Yeni bir sayfadan başlamalıdır. Metin içinde belirtilen tüm kaynaklar ‘Kaynakça’ listesi içinde yer almalıdır. APA 5 formatına uygun yazıl- malıdır.
e) Ekler: Yeni bir sayfadan başlamalıdır. Araştırmada kullanılan ölçekler gibi ek bilgileri içerir.
f) Tablolar: Yeni bir sayfadan başlamalıdır ve her bir tablo ayrı bir sayfada verilmedir. Tablo numarası (Tablo 1: gibi) ve Tablo başlığı tablonun üstünde kelimelerin yalnızca baş harfleri büyük olarak yer almalıdır.
g) Şekil başlıkları ve şekiller: Yeni bir sayfadan başlamalıdır. Şekil numarası ve şekil başlıkları kelimelerin baş harfleri büyük olarak aynı sayfada alt alta verilmelidir. Şekillerin her biri ise ayrı sayfalarda verilmelidir.
h) Yazar notları: Yeni bir sayfadan başlamalıdır. Eğer araştırma bir tez çalışmasının özeti ise veya araştır- mayı destekleyen kurum(lar) var ise bu bölümde belirtilmelidir. Ayrıca araştırmacının, araştırmaya katkılarından dolayı teşekkür etmek istediği kişiler de bu sayfada belirtilmelidir.
ı) Yazışma adresi: Yeni bir sayfadan başlamalıdır.
Yazarın veya yazarlardan bağlantı kurulabilecek olan kişinin adresi, telefon numarası ve varsa faks numarası ile e-posta adresi bu bölümde yer almalıdır i) Genişletilmiş İngilizce özet (Summary): Yeni bir sayfadan başlamalıdır. Çift aralıklı, 4-10 sayfa uzun- luğunda olmalı; giriş, yöntem, bulgular ve tartışma bölümlerini içermelidir. İngilizce kısa başlık mutlaka belirtilmelidir.
4) Yazılardan ifade edilen düşüncelerden yazarları sorumludur.
5) Yayın Kurulu, yazıda gerekli gördüğü sözcükleri değiştirebilir.
6) Kurallara uymayan yazılar yayınlanmaz.
7) Yayınlanan her araştırmanın verilerinin 5 yıl süre ile araştırmacı tarafından saklanması zorunludur.
Çalışma iki kopya halinde emdrebulten@yahoo.com adresine gönderilmelidir. Bunlar: a)-Kimlik bilgilerini içeren başlık sayfası dahil b) Kimlik bilgilerini içeren başlık sayfası hariç.
Yazım Kuralları Genel İlkeler
Sayı 24 - Ekim 2018
Psikoloji ve Pskiyatri Dünyasından Haberler
EMDR TürkiyE-Bülteni
4- 7 Ekim 2018 tarihleri arasında Atlanta, Amerika’da EMDRIA Kongresi gerçekleştirilecektir. Detaylı bilgiye http://www.emdria.org/ adresinden ulaşabilirsiniz.
2-6 Ekim 2018 tarihleri arasında İzmir’de 54. Ulusal Psikiyatri Kongresi gerçekleşecektir. Detaylı bilgiye http://www.upk2018.org/ adresinden ulaşabilirsiniz.
6- 9 Nisan 2019 tarihleri arasında Varşova, Polonya’da 27. Avrupa Psikiyatri Kongresi gerçekleştirilecektir.
Detaylı bilgiye https://epa-congress.org/2019#.W0MTY- dJKjIU adresinden ulaşabilirsiniz.
15-18 Kasım 2018 tarihleri arasında Elite World Otel’de EMDR I. Düzey Eğitimi verilecektir. Detaylı bilgiye http://yetiskinveaile.dbe.com.tr/ adresinden ulaşabilirsiniz.
Sayı 24 - Ekim 2018
