a, x IR ve n N olmak üzere,
xn = a denklemini sağlayan x reel sayısına a nın n.
dereceden kökü denir ve
xn = a x = na şeklinde gösterilir.
2a olduğunda a şeklinde alınır. Diğer durumlarda dereceler gösterilir.
ÖZELLİKLER
1. ÖZELLİK:
Köklü bir ifade üslü sayı şeklinde yazılırsa sayının üssü paya, kökün derecesi paydaya yazılır.
n m nam a
64 8x1
olduğuna göre, x aşağıdakilerden hangisidir?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
ÇÖZÜM
6 1 x 3 1
x 64 (2 ) 2
8
223x3 26
6
2 3 x 2 3
2 2 6
3 x 3
3x – 3 = 12
3x = 15 x = 5
Cevap E’dir.
6 3
3 3 3
işleminin sonucu aşağıdakilerden hangisidir?
A) 3
1 B) 3
3
1 C) 39
D) 3 E) 27
ÇÖZÜM
Köklü ifadeler üslü ifadelere çevrilirse;
3 2 3 2 6 6 4 1 2 1 3 1
6 1
2 1 3 1
6 1 2 1 3 1
3 3 3 3
3 3 3 3
3
3 (2) (3) (1)
39
Cevap C’dir.
2. ÖZELLİK:
n çift sayı ise, IaI
nan dır.
n tek sayı olmak üzere, a
nan dır.
a > 0 b < 0
olduğuna göre, (ba)2 (2ab)2 ifadesi aşağı- dakilerden hangisine eşittir?
A) 2a + 3b B) 2b - 3a C) 2b – a
D) –2a E) -a
ÇÖZÜM
Kök içindeki ifadelerin dereceleri çift olduğundan kök dışına mutlak değer içinde çıkarlar.
b – a – 2a – b = –(b – a) – (2a – b)
= –b + a – 2a + b
= –a olur.
Cevap E’dir.
3. ÖZELLİK:
Kök içindeki ifade kök dışarısına çıkarılacaksa, dışarı çıkacak sayının derecesi kökün derecesi ile aynı olmalı- dır. Veya kökün dışarısındaki bir sayı kök derecesini kendine üs kabul ederek kökün içerisine alınabilir.
nan.banb veya a.nb = nan.b
Örneğin,
I. 75 = 5.5.3=5 3
II. 108 = 2.2.3.3.3=2.3 3=6 3 III. 332 =32.2.2.2.2=232.2234 IV. 4405 =43.3.3.3.5=345 ÖRNEK
ÖRNEK ÖRNEK
Köklü Sayılar
6. BÖLÜM
(+) (–)
252
sayısının yaklaşık değerini hesaplamak için aşağı- dakilerden hangisinin yaklaşık değeri bilinmesi gerekir?
A) 2 B) 3 C) 5 D) 7 E) 11 ÇÖZÜM
252 sayısını asal çarpanlarına ayırırsak, 252 = 2.2.3.3.7=2.3 7=6 7
252 sayısının hesaplanabilmesi için 7 değerinin bilinmesi gerekir.
Cevap D’dir.
KÖKLÜ SAYILARDA DÖRT İŞLEM
TOPLAMA ÇIKARMA
Kök kuvvetleri ve kök içleri aynı olan ifadelerin katsayıla- rı toplanır veya çıkarılır.
Örneğin;
2 3 – 5 2 + 4 3 + 2 = 6 3 – 4 2
20 45
80
işleminin sonucu aşağıdakilerden hangisidir?
A) 2 5 B) 3 5 C) 4 5
D) 5 5 E) 6 5
ÇÖZÜM
Önce verilen işlemde her köklü sayının son durumlarını incelemeliyiz.
20 45 80 5 2 5 2 2 20
5 3 5 3 3 45
5 4 5 4 4 80
=
5 2 5 3 5
4
5 ) 2 3 4
(
5 5
Cevap D’dir.
8 200 72
32
işleminin sonucu aşağıdakilerden hangisidir?
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7
ÇÖZÜM
2 2
2 10 2 6 2 4 2
4
2 100 2 36 2
16
2 4 8 2
2 2 ).
10 6 4
(
Cevap B’dir.
4 3 16 9
25 16 9
ÇARPMA
Kök Kuvvetleri Aynı, Kök İçleri Farkl ı Olan Köklü İfadelerin Çarpılm ası
Kök kuvvetleri aynı, kök içindeki ifadeleri farklı olan köklü sayılar çarpılırken, verilen tüm ifadeler çarpılır ve kök derecesi aynı kalmak üzere tek bir kök içerisinde yazılır.
n n
na y b x y a.b
x
) 75 27 (
12
işleminin sonucu aşağıdakilerden hangisidir?
A) 21 B) 24 C) 32 D) 36 E) 48 ÇÖZÜM
) 3 5 3 3 ( 3 2 ) 3 25 3 9 ( 3 .
4
2 38 316 9 = 48
Cevap E’dir.
) 6 2 2 ( ) 2 3
(
çarpımının sonucu aşağıdakilerden hangisidir?
A) 2 B) 3 C) 2 2
D) 2 3 E) 3 2
ÇÖZÜM
) 6 2 2 ( ) 2 3
(
6 2 2 2 2 6 3 2 2
3
6 2 2 4 6 3 3 2
2
2 3 2 4 18 2
4
2
Cevap A’dır.
Kök Kuvvetleri Farklı, Kök İç leri Aynı Olan Köklü İfadelerin Çarpılm ası
Kök kuvvetleri farklı, kök içindeki ifadeleri aynı olan köklü sayılar çarpılırken, kök dereceleri eşitlenerek tek bir kök içerisinde yazılır.
n .
m m n
n .
m m
n .
m n
n
ma. a a a a
5 325x 32 3
olduğuna göre, x aşağıdakilerden hangisidir?
A) 33 B) 34 C) 36 D) 27 E) 28 ÖRNEK
ÖRNEK ÖRNEK
ÖRNEK ÖRNEK
ÖRNEK
ÇÖZÜM
Sol taraftaki 2 sayısı, en içteki köke alınır ve sağ tarafta- ki köklü sayıların kök dereceleri birleştirilirse
3 .
5 3
5 .
3 5
3 525x 2 3
1525x1525.33 25 . x = 25 . 33 x = 33 olur.
Cevap A’dır.
BÖLME
Kök Kuvvetleri Aynı, Kök İçleri Farkl ı Olan Köklü İfadelerin Bölünme si
Kök kuvvetleri aynı, kök içindeki ifadeleri farklı olan köklü sayılar bölünürken, verilen ifadeler bölünür ve kök derecesi aynı kalmak üzere tek bir kök içerisinde yazılır.
n n n
b a b a
Kök Kuvvetleri Farklı, Kök İç leri Aynı Olan Köklü İfadelerin Bölünme si
Kök kuvvetleri farklı, kök içindeki ifadeleri aynı olan köklü sayılar bölünürken, kök dereceleri eşitlenerek tek bir kök içerisinde yazılır.
n . m n m n
.
m m
n .
m n
n m
a a
a a
a
Ondalık sayılarda kök alınırken, ondalık sayının rasyonel sayıya çevrilerek kök alınmasında fayda vardır.
9 4 6 22 4
9
işleminin sonucu aşağıdakilerden hangisidir?
A) 2
9 B)
2
7 C)
2
5 D)
2
3 E)
2 1
ÇÖZÜM
Bu tip sorularda işlem sırası en içteki kökten başlar.
3 6 2 4 9 9 6 4 4 2 9 9 6 22 4
9
4 4 9
2 5 4 25
Cevap C’dir.
EŞLENİK (Paydayı Kökten kurtarma)
Kesirli sayıların paydası kural gereği köklü sayı olarak bulunamaz. Bu yüzden varsa paydadaki köklü sayıyı kökten kurtarmak gerekir. Bu işleme eşlenik denir. Pay- dayı kökten kurtarmak için pay ve payda eşlenik ile çarpılır. Aşağıdaki tabloyu inceleyiniz.
Paydadaki Sayı Eşleniği Çarpımın Sonucu
5 5 ( 5)2 5
3
2 3 2( 3)26
2
3 3 2 ( 3)2( 2)2 1
3 2
3 3 2 3 (3)2(2 3)2 3
y x b
a a bx y
y x b a
) y x ( ) b a (
2 2
2 2
1 5
1 1 5
1
işleminin sonucu kaçtır?
A) 5
1 B)
2
5 C)
5
1 D)
2
1 E) 2
ÇÖZÜM
Payda eşitlersek;
4 1 5 1 5 1 5
1 5 1 5
1 5 1 5
1 1 5
1
) 1 5 ( ) 1 5 (
= 2
1 4
2 olur.
Cevap D’dir.
4. ÖZELLİK:
Kök içindeki sayının üssü ve kök derecesi aynı sayı ile çarpılabilir veya bölünebilir.
p . m n.p ma n a veya
p m
p n ma n a
5. ÖZELLİK:
İç içe kökler tek bir kök şeklinde yazılırken kök derecele- ri çarpılır.
m na = m.na
32 x x
2
olduğuna göre, x aşağıdakilerden hangisidir?
A) 32 B) 2 C) 2 2 D) 2 E) 4 1 ÖRNEK
ÖRNEK ÖRNEK
ÇÖZÜM
3 2 2 2 2 2
32 x 2 x 2 x
x
2
44 x 64x
2
6 2
3
4 3
) x 4 ( ) x 4
(
1264x3 1216x2
4 x 1 x 16 x
64 3 2
Cevap E’dir.
6. ÖZELLİK:
2 1 2
1 x ) 2 x.x x
( = x1 x2 (x1 > x2 ise) Örneğin,
I. 32 2 2 1 21
II. 4 24 72 6 61
III. 84 3 822 3 82 12
6 2
3 2 4 3 2
4
işleminin sonucu kaçtır?
A) 2 B) 2 3 C) 2 3 D) –2 E) 0 ÇÖZÜM
1 3 1 3 3 2
4
1 3 1 3 3 2
4
) 1 3 ( ) 1 3 ( 3 2 4 3 2
4
= 31 312 olur.
Cevap D’dir.
Bu özellikte içteki kökün önündeki katsayı 2 olmalıdır. 2 olarak verilmezse pay ve payda
2 ile çarpılmalıdır.
5 3
5 3
ifadesinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir?
A) 3 5 B) 3 5 C)
2 5 3
D) 2
5
3 E) 6 2 5
ÇÖZÜM
Verilen ifadede pay ve paydayı 2 ile çarparsak,
5 2 6
5 2 6 ) 5 3 ( 2
) 5 3 ( 2 5 3 2
5 3 2
4 1 5 2 5 1 5
) 1 5 ( 1 5
1 5 5 2 6
5 2
6 2
) 1 5 (
2 5 3 4
5 2
6
dir.
Cevap D’dir.
7. ÖZELLİK:
xn = a iken,
n tek ise xnaxna dir.
n çift ise xn = a x = na dir.
8. ÖZELLİK:
Çift dereceli köklerde kök içindeki ifade sıfırdan büyük veya sıfıra eşit olmalıdır. n çift sayı olmak üzere,
naifadesinde a 0 olmalıdır.
3 x x 4 5 x 2
3
ifadesi bir reel sayıya eşit olduğuna göre, x in alabi- leceği tamsayı değerleri toplamı kaçtır?
A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8
ÇÖZÜM
Çift dereceli köklü sayılarda kök içindeki ifade sıfırdan büyük veya sıfıra eşit olmalıdır.
I. 2x – 5 0 2x 5 x 2 5
II. 4 – x 0 4 x iki eşitsizlik birleştirilirse
4 2 x
5 olur.
Bu eşitsizliği sağlayan x tam sayı değerleri toplamı da, 3 + 4 = 7 olur.
Cevap D’dir.
9. ÖZELLİK:
Tek dereceli köklerde kök içindeki ifade reel (gerçel) sayı olmalıdır. n tek sayı olmak üzere,
naifadesinde a IR olmalıdır.
ÖRNEK
ÖRNEK ÖRNEK
3 1
3 1 2 1
6 1
6 2
3 3 3 3 2
27 1 ) 2 ( ) 2 (
işleminin sonucu kaçtır?
A) 2
5 B) 2 C) 1 D) 0 E) –1
2.
a < 0 < b < c olduğuna göre,2 2
2 2ab b c
a
ifadesinin en sade şekli aşağıdakilerden han- gisidir?
A) a – b + c B) a – b – c C) a + b + c D) b – a + c E) b – a – c
3.
75 , 0
48 , 0 08 ,
1
işleminin sonucu kaçtır?
A) 5
1 B)
5
2 C) 1
D) 3 E) 2 3
4.
20362534 4ifadesinin değeri aşağıdakilerden hangisidir?
A) 4 B) 4 3 C) 6 D) 6 5 E) 12
5.
2
6 2
3 1 2
işleminin sonucu kaçtır?
A) 9 B) 4 C) 4
1 D)
6
1 E) 0
6.
Binde 4 ü, 0,1 olan sayının çarpımsal tersinin karekökü kaçtır?A) 0,1 B) 0,2 C) 0,25 D) 0,5 E) 0,8
7.
5 3 5
5 5 5 5
işleminin sonucu kaçtır?
A) 1 B) 5 C) 55
D) 525 E) 5125
8.
0,64 0,0930,125işleminin sonucu aşağıdakilerden hangisidir?
A) –0,4 B) 0 C) 1,6 D) 1,2 E) 0,6
9.
0,40,064 0,04
0,0256 3
işleminin sonucu aşağıdakilerden hangisidir?
A) 3 B) 5 C) 7 D) 9 E) 13
10.
x 1 382 ) 1 1 x
(
eşitliğini sağlayan farklı x değerlerinin çarpımı kaçtır?
A) 0 B) –1 C) –2 D) –4 E) –6
Ç Ö Z Ü M L Ü T E S T
11.
2 3
1 3 2
1 2 1
1
işleminin sonucu aşağıdakilerden hangisidir?
A) 1 B) 2 C) 2
D) 3 E) 2 3
12.
3 6x 3 2 x 4
4 8
= 8
olduğuna göre, x değeri kaçtır?
A) –2 B) –1 C) 1 D) 2 E) 3
13.
5 3 4 12işleminin sonucu aşağıdakilerden hangisidir?
A) 5 B) 6 C) 5 D) 2 2 E) 2
14.
2 3 2 3 işleminin sonucu kaçtır?A) 2 B) 1 C) 2 D) 3 E) 6
15.
x = 2 – 3 y = 2 + 3 olduğuna göre,x y y
x işleminin sonucu kaç-
tır?
A) –10 B) –8 C) 6 D) 8 E) 14
16.
324 4x5 155x
olduğuna göre, x kaçtır?
A) 9 B) 8 C) 7 D) 6 E) 5
17.
5 16 a 1b = 3 4 1
c = 4 8 1
olduğuna göre, a, b ve c arasındaki doğru sıralama aşağıdakilerden hangisidir?
A) b < c < a B) a < b < c C) b < a < c D) c < a < b E) a < c < b
18.
3x 3 xolduğuna göre, x in alabileceği kaç tamsayı değeri vardır?
A) 15 B) 16 C) 17 D) 18 E) 19
19.
x x8 olduğuna göre,x
x 8 işleminin sonucu kaç-
tır?
A) 9 B) 8 C) 7 D) 6 E) 4
20.
9x32x54x7ifadesini tanımlı yapan x tamsayı değerler toplamı kaçtır?
A) 13 B) 14 C) 19 D) 21 E) 24
1.
1 44 1 3
2 2 ) 1 ( 3
| 2
| ) 2 ( 1 3
) 2 ( ) 2 (
3 3 3 3 3 2
Cevap E’dir.
2.
a < 0 < b < c iken,2 2 2
2
2 2ab b c (a b) c
a
|ab||c|(ab)c
abc
Cevap D’dir.
3.
100 3 25
100 3 16 100
3 36
100 75
100 48 100 108
75 , 0
48 , 0 08 , 1
5 2 3 5
10 10
3 2
10 3 5
10 3 4 10
3 6
Cevap B’dir.
4.
203625342 20362525
4 20
2 62 20 3
= 4
Cevap A’dır.
5.
2 2
) 3 2 ( 2
3 ) 2 3 (
3 2 2 2
3 1 2
6 1 2 1 3 1 2 1 3
1 2
Cevap D’dir.
6.
254 100 4
1000 1 , x 0 1 , 1000 0
x 4
25 in çarpımsal tersinin karekökü : 0,2 5 1 25
1
Cevap B’dir.
7.
10 610 3 10 5 5
2 23 5 2 2 2
5 5
5 3 5
5 5 5 5
5 5 5 5
5 5
5
10 6
3 5
5 5 .
5
1052 55
Cevap C’dir.
8.
3, 31000 125 100
9 100 125 64 , 0 09 , 0 64 ,
0
10 5 10
3 10
8
6 , 10 1 16 10
5 3
8
Cevap C’dir.
9.
10 4 1000
64
100 4 10000
256
4 , 0
064 , 0 04 , 0
0256 ,
0 3 3
4 10 10
4 4 100 100
16 10
4 10
4
100 4 100
16 2 3 3
= 4 – 1 = 3
Cevap A’dır.
10.
x1 3 x 1 3232 ) 1 1 x ( 2 8 ) 1 1 x
(
2 2 1
(x – 1)x +1 = 1 1. durum : x + 1 = 0 için x = –1
2. durum : x – 1 = 1 için x = 2
3. durum : x – 1 = –1 için x = 0 ancak (–1)1 1 x değerler çarpımı : (–1) . 2 = –2
Cevap C’dir.
Ç Ö Z Ü M L E R
–32 = –25
–64 = –43
–1
11.
) 2 3 ( ) 3 2 ( ) 2 1 (
2 3
1 3 2
1 2 1
1
4 3
2 3 3 2
3 2 2 1
2 1
1 2 3 1
3 2 1
2 1
2 3 3 2 2
1
= 1
Cevap A’dır.
12.
3 3 6 x 12 2
6 x 12 3
3 ) 3 x 6 ( 2
2 ) 2 x 4 ( 3 3 3 2 6x 3
2 x 4 3
2 2
2 2
2 2 ) 2 (
) 2
(
6x + 3 – (4x –2) = 3 2x + 5 = 3
2x = –2 x = –1
Cevap B’dir.
13.
5 3 4 43 5 3 42 31 3 3 5 ) 1 3 ( 3
5
6
Cevap B’dir.
14.
2
3 2 2 3 2 . 2 2
) 3 2 3 2 (
2
2
3 2 4 3 2
4
2 1 3 1 3 2
) 1 3 ( 1
3
2 2 2
Cevap C’dir.
15.
x2 3 ve y2 3 iken ,4 3
) 3 2 ( ) 3 2 ( 3 2
3 2 3 2
3 2 x y y
x 2 2
) 3 2 ( ) 3 2 (
3 4 3 4 3 4 3
4
=14
Cevap E’dir.
16.
324 4x5 155x
5 x 5 5 x 5 x
5 2
4 2 16 4
15 4
1
1 2 2
4 5
x 5 22 = 25 . 25–x 22 = 25+5–x
2= 10 – x x = 8
Cevap B’dir.
17.
54 52 4 2 a
3 2 32 2 2 b
4 3 42 3 2 c
a, b, c sayılarının tabanları eşit olduğundan sıra- lama için kuvvetlerine bakılır.
c b ) a
15 ( ) 20 ( ) 12
( 60
, 45 60 , 40 60 48 4 , 3 3 , 2 5
4
Bu durumda, b > c > a
Cevap E’dir.
18.
3x3 xI. (3x)3(3)3 II.(3)2( x)2 x < 27 9 < x
9 < x < 27
x in alabileceği tamsayı değerler sayısı : 27 – 9 – 1 = 17
Cevap C’dir.
19.
x x 8x8 x veya x8xx x 8 8 x
x 8 ……(x8 x)
x 8 8 x
……..( x8x)
1 8 x 8 x
=9
Cevap A’dır.
20.
9x32x54x7n çift sayı iken nf(x);f(x)0olmalıdır.
x
9 için, 9 – x 0 4x 7için, x – 7 0
9 x x 7
O halde, 7 x 9
x değerler toplamı : 7 + 8 + 9 = 24
Cevap E’dir.
3 1 1
2
1.
x < 0 olmak üzere,| x
| ) x ( ) x
( 2
3 3
işleminin sonucu aşağıdakilerden hangisidir?
A) –2x B) –x C) x D) 2x E) 3x
2.
32200 18
50
işleminin sonucu aşağıdakilerden hangisidir?
A) 2 B) 3 C) 3 2 D) 4 E) 4 2
3.
0009 , 0
008 , 0 0081 ,
0 3
4
işleminin sonucu aşağıdakilerden hangisidir?
A) 3
1 B) 3
1 C)
3
2 D) 5 E)
3 10
4.
44 28 1138işleminin sonucu aşağıdakilerden hangisidir?
A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8
5.
:0,29 , 4
016 , 0
işleminin sonucu aşağıdakilerden hangisidir?
A) 16
7 B)
7
2 C)
2
7 D) 14 E) 28
6.
16 x164olduğuna göre, x kaçtır?
A) 4
9 B)
2
3 C)
4
5 D)
2
3 E)
4 1
7.
Aşağıdaki sayılardan hangisi en küçüktür?A) 2 5 B) 3 2 C) 4 3
D) 2 10 E) 5 2
8.
8) 27 4 , 0 ( 2x1
olduğuna göre, x değeri kaçtır?
A) –4 B) –2 C) –1 D) 2 E) 3
9.
3x6 2xy50olduğuna göre, y değeri aşağıdakilerden han- gisidir?
A) –1 B) 0 C) 1 D) 2 E) 3
10.
4 , 0 9 , 0
6 , 1 6 , 3
işleminin sonucu kaçtır?
A) 10 B) 10 C) 4 D) 2 E) 1
K O N U T E K R A R T E S T İ
11.
2001 1 1 5 1 1 4 1 1 3 1 1 211
işleminin sonucu aşağıdakilerden hangisidir?
A) 1 B) 1001 C) 2 1001
D) 2001 E) 2002
12.
6x x 3
olduğuna göre, x değeri kaçtır?
A) 24 B) 18 C) 12 D) 9 E) 6
13.
(5)2 38 28işleminin sonucu aşağıdakilerden hangisidir?
A) 9 B) 15 C) 17 D) 19 E) 23
14.
2 6 2 3
3
işleminin sonucu aşağıdakilerden hangisidir?
A) 3 3 B) 2 3 C) 2 3
D) 3 2 E) 3 3
15.
x x 27olduğuna göre, x x işleminin sonucu kaçtır?
A) 3 10 B) 3 5 C) 2 3
D) 5 3 E) 33
16.
1 2
1 2 1 2
1 2
işleminin sonucu aşağıdakilerden hangisidir?
A) –6 B) 1 – 2 C) 3 2
D) 4 2 E) 6
17.
( 61) 7 24işleminin sonucu aşağıdakilerden hangisidir?
A) 2 6 B) 6 C) 6 2
D) 5 E) 7
18.
63
3 9 3
işleminin sonucu kaçtır?
A) 3
1 B) 46 C) 3 D) 33 E) 3
19.
3 3 2 2
2 2 3
1
işleminin sonucu aşağıdakilerden hangisidir?
A) 1 B) 2 C) 2 (1 2)
D) 2 3 E) 2( 31)
20.
42 3 72 12işleminin sonucu aşağıdakilerden hangisidir?
A) –3 B) –1 C) 5 2 3
D) 3 – 2 3 E) 2 33