38
Dış Ülkelerde ve Yurdumuzda Fotogrametri Öğretim ve Eğitimi
--"^^ Yazan :
Ahmet YAŞAYAN Y. Müh.
Harita yapımında incelik ve hızı arttırmak, ekonomiyi sağlamak maksa- dıyla uygulanmakta olan Fotogrametrik Metod gün geçtikçe önem kazanmak- tadır. Kalkınma Plânımızda öngörülen hedeflere ulaşabilmemiz, mühendislik projelerine temel teşkil edecek büyük ölçekli topoğrafik ve kadastral haritala- rın gereken incelik ve hızla yapılmalarıyla yakından ilgilidir. Bu bakımdan Fo- togrametrik Metod tek çıkar yol olarak görülmektedir. Acaba bu alanda mem- leketimizde yeter sayıda ve nitelikte yetişmiş eleman var mıdır sorusuna bu- gün için olumlu cevap vermek zordur, özellikle yeni okulu bitiren arkadaşları- mızın dikkatini bu noktaya çekmek amacıyla, yazının sonundaki kaynaklardan topladığımız bilgileri meslektaşlarımıza sunmayı faydalı buluyoruz.
Fotogrametrinin Haritacılık dışındaki uygulama alanları (örneğin : Jeo- loji, 5 Ormancılık, Mimarlık, Tıp ve Dişçilik, Toprak Mekaniği ve Temel Mühen- disliği, Nakliyat Mühendisliği, Meteoroloji, Bölge Plânlaması v.b.) konu dışın- da bırakılarak öğretim ve Eğitim konusu yalnız mesleğimiz yönünden incele- necektir.
ISP (Uluslararası Fotogrametri Cemiyeti) nin VI. Komisyonu öğretim, Terminoloji ve Bibliyografya konuları üzerinde çalışmaktadır. Dört yılda bir dü- zenlenen kongrelere sunulan raporlar ve yapılan tartışmalar öğretim ve Eği- tim konusunun önemli olduğunu göstermektedir. 1960 - Londra Kongresinde Prof. -McNair-Fotogrametri _.alanında .mühendis, bilim adamı ve teknisyen ye- tiştirilme niteliklerin|p_ve_sayılarınınİ yeterli olup olmadığını sorduktan sonra, yeni öğrencileri kenüne -çekecek çalışma alanları açılmadığı sürece durumun Amerika Birleşik Devletleri için ümitsiz olduğunu ifade etmiştir.
Dış Ülkelerde çeşitli seviyelerde Fotogrametri öğretim ve Eğitimi yapıl- maktadır :
I — Üniversite Seviyesinde Fotogrametri öğretimi :
İlk defa 1930 yılında Avrupada Berlin ve Zürich Teknik Üniversiteleri île Amerikada Syracuse Üniversitesinde Fotogrametri kürsüleri kurulmuştur. Bu- gün Avrupa ülkelerinin çoğunda Üniversite Seviyesinde bir Fotogrametri Kür- süsü vardır.
Batı Almanyada Harita Yüksek Mühendisliği diploması veren Üniversite ve Yüksek Teknik Okullarında (Berlin TÜ, Bonn Ü, Hannover YTO, Karlsruhe YTO, München YTÖ} Fotogrametri Enstitüleri vardır. Bağımsız bir öğretim
~... ~ ~ ~ ~ : L : ~ ~ ...■■ - ■ ■ ... ■ * » " -
yapılmamakla beraber Fotogrametri bîr ana öğretim branşı olarak değerlendi- rilmektedir. Diploma ödevi alınabilmekte ve doktora, çalışması yapılabilmekte- dir.
---... c.A.Harfin 194JT- La HâyeKongresine sunduğu raporda «İngilterede biz
ne Fotogrametri ve ne de Haritacılıkta yüksek ihöss derecelerinin lehinde de- ğiliz.» denilmiş olmasına rağmen 1954 yılından itibaren Londra Üniversitesin- de M. Sc. ve Doktora çalışması yaptırabilmek amacıyla 12 kişilik özel bir sınıf açılmıştır.
Hollanda'da Delft Teknik Üniversitesi JeodeM Bölümünde, beşinci yılında öğrenciler Fotogrametriyi ihtisas konusu olarak seçebilmekte ve daha sonra Doktora çalışması yapabilmektedirler.
Fotogrametri alanında ileri bir ülke olarak kaimi edilen îsveç'te Kraliyet Teknoloji Enstitüsünde 4 yıllık mühendislik öğretiminden sonra Fotogrametri- de, iki yıllık bir ek öğretimle ve iki bilimsel konuia verilecek imtihanla «Tek- nologie Licentiat» derecesi verilmektedir. Ayrıca tatmin, edici bir araştırma ra poru verilmesi gerekir. Bundan sonra da usulüne uygun olarak hazırlanmış ve bir kurul huzurunda savunulmuş doktora tezi. île Fotogrametride «Doctor of Technologie» derecesL alınabilmektedir.- - - —• ; ~~
— -—Amerika'da" ise birçok üniversitede yapılan Dereceli öğretim Programları rijit şekilli bir kurs serisi şeklinde olmayıp her öğrencinin önceki bilgisine, ka- biliyetine ve tecrübesine bağli olarak değişmektedir. M.S. derecesi için 30 kredi- lik ders alınması ve bunun da 6 - 8 kredisinin master tezi için yapılacak araş- tırma çalışması olması gerekir. Ph. D. (Doctor of PMIosophy) için M.S. in ya-
s nında 60 krediye denk bir çalışma gerekir ki bu çalışmanın da yaklaşık olarak 2/3 ünü kurslar ve seminerler, 1/3 nü de tez çalışmaları teşkil eder. Tabiatıyla doktora derecesi için sunulacak tezin Fotogrametri alanında önemli bir yayın ve orijinal bir araştırma olması gerekir.
II — Mühendislik öğretimindel^otograinetri: _ . . . . ...
Harita Mühendisliği öğretimi yapan üniversite ve yüksek okullarda Foto- grametri dersi verilmektedir. Almanyada daha önce söz konusu ettiğimiz okul- larda genel olarak 4 - 7 nci sömestreler arasında iki ya da üç sömestre hafta- da ikişer saat Fotogrametri okutulmaktadır. Egzersiz ve seminer çalışmaları da buna paralel olarak yine haftada ikişer saat yapıîmaktdır.
îsveç'te Kraliyet Teknoloji Enstitüsünde toplam olarak 42 ders saatlik bir elemanter Fotogrametri ve 42 ders saatlik bir laboratuar çalışmasından sonra 56 ders saatlik ileri bir Fotogrametri verilmekte ve yine 56 ders saatlik labo- ratuar ve 20 günlük de ayrıca arazi çalışması yaptırılmaktadır.
Finlandiya Teknoloji Enstitüsünde toplam olarak 100 saat ders ve yakla- şık olarak 100 saat egzersiz yaptırılmaktadır.
İngiltere'de Londra Üniversitesinde 4 yıllık mühendislik öğretiminin ilk yılında FKB Bilimleri, ikinci yılında Mühendislik Bilimleri öğreniminden sonra üçüncü yılında mühendislik bölümleri ayrılmaktadır. Dördüncü yıl öğrenci ana konusunu seçecektir. îşte bu dönemde esas haritacılık konuları üzerinde duru- lacaktır ki yaklaşık olarak bunun 1/3 nü Fotogrametri teşkil etmektedir.
Swansea Üniversitesi Coğrafya Bölümünde ikinci yılında haritacılara eîeman-
30
ter Fotogrametri, Kartoğrafya ihtisası yapacak olanlara da üçüncü yıldan iti- baren toplam olarak okutulan derslerin 1/3 nü teşkil eden ileri kurslar veril- mektedir.
Fotogrametri alanında faal bir ülke olan Çekoslovakya'da Teknik Üniver- sitenin Jeodezi Bölümünde 8 nci sömestrenin sonunda öğrenciler toplam olarak 180 saatlik Fotogrametri dersi görmüş olurlar. 9 ncu sömestrede yine teorik ve pratik, 10 ncu sömestrede de diploma ödevi çalışması yaparlar. 4 yıllık Tek- nik Okullarda ise son iki yılında toplam olarak 160 saat Fotogrametri dersi ve- rilmektedir.
Amerikadaki Üniversite ve Teknoloji Enstitülerinde 50 ders saatlik bir te- mel kurstan sonra yaklaşık olarak 50 ders saatlik ileri kurslar verilmektedir ki 1/3 lük kısmını laboratuarda yapılan egzersizler teşkil eder. Ayrıca Cornell Ü. înş. Müh. Bölümü, Georgia Teknoloji Enstitüsü înş. Müh. Bölümü, Georgia Ü. Coğrafya Bölümü, İllinois Ü. înş. Müh. Bölümü, Ohio Ü. Jeodezik Bilimler Bölümü, Wisconsin Ü. înş. Müh. Bölümü ve New Brunswick Ü. Harita Müh.
^Bölümünde derece vermeksizin Fotogrametride ihtisas kursları düzenlenmek- tedir.
"' Bu bölümde söz konusu ettiğimiz çerçevede Fotogrametri genellikle Von Gruber, Pinsterwalder veya Churh'un geliştirdiği temel konular Üzerinde daha çok teorik bilgileri içine alır. Fotogrametri alanındaki gelişmelere paralel olarak programlar da zamanla gelişmektedir. Tabiatıyla buna bağlı olarak verilen ders miktarları da gün geçtikçe artmaktadır, örneğin İsveç'te Kraliyet Teknoloji- Enstitüsünde 1945 te verilen ders toplamı 1956 daki durumla Jkar§ı- ...
Saptırıldığında yaklaşık olarak iki katı bir artma görülmektedir.
III — Stereo Kıymetlendirme Operatörü ve Teknisyen Seviyesindeki Eği- tim : ■
Amerika'da Stereo Kıymetlendirme Operatörü ve yardımcı Fotogrametri personelinin eğitimi üç grupta toplanmaktadır :
1 — îş Başında Eğitim : Bu alandaki elemana olan ihtiyaç bu biçimi zorunlu kılmaktadır. Eğitilecek şahıslarda genellikle aranacak vasıf ya belirli bir seviye (lise diploması gibi), ya da haritacılıkta bir tecrübesi olmaktır. Bir kaç günden başlayıp 2 yıla kadar devam edenleri vardır. Kursta ders verenler Fotogrametride tecr!iî>esi olanlar ve organizasyonun"'başındakiler "Olduğu"gibi mevcut öğretim kurumlarının öğretim üyeleri de olabilmektedir." Veriİen^tonu- lar organizasyonun mel durumuna bağlı olmakla birlikte genel bir Fotogra metri ve eğitilecek personelin ileride karşılaşabileceği güçlükleri çözmekte yar dımcı olacak gerek! Mlgilerdir. Kullanılacak malzeme organizasyonda bulu nan stereoskoptan birinci sınıf kıymetlendirme aletlerine kadar her çeşit alet lerdir.
Hattâ söz konusu ettiğimiz kurslar Fotogrametride iyi bir «back - ground»ı olan kimselere dahi uygulanmaktadır. Gerçi bu gibi kimselerin sağlam bir te- orik bilgileri vardır, yine de organizasyonun uyguladığı metodlar ve kullandığı aletler öğretilmelidir.
2 — Kısa sürel kurslar : Bu kurslar hiç Fotogrametri bilgisi olmayan lar, bilgisini arttırma! istiyenler, özellikle forma! bir tahsili bulunmayanlar için üniversitelerin ilgili fekültelerince düzenlenmektedr. îki yıla kadar uzun sü reli olabilmektedir. Konular genel olarak : Fotogrametrinin temelleri "ve Bağ ladığı faydalar, Intopratasyon prensipleri, Uçuş Plânlan, Stereo Kıymetlen-
Sl
dirme Aletleri, Havaî Nirengi, Analitik Fotogrametri'dir. Kurs süresinin mü saadesi oranında bir veya iki haftalık uygulamalar ve gösterimler yapılabil-
..' inektedir. _______ . ....
3 — Akşam Kursları: Haritacılıkta çalışan ve Fotogrametri öğrenmek istiyen, ya da öğrenmesi gerekli olan kimseler için düzenlenmektedir. Okutulan konular itibarı ile yüksek okullarda okutulan «Fotogrametrinin Temel Pren- sipleri»ne benzemektedir. Bir üniversite veya yüksek okul öğretim üyesi ta- rafından haftada bir defa ve 3 saat olarak verilmektedir.
Avrupa Ülkelerinde genellikle harita yapan kurumlar ve fotogrametrik alet yapan firmalar sayısız eğitim kursları düzenlenmektedirler.
IV — ITC (Uluslararası Havaî Fotogrametri Eğitim Merkezi) :
Yukarıda anlatılan üç ayrı seviyede de öğretim ve eğitim yapan ITC den de kısa bir bilgi vermeyi faydalı buluyoruz.
ITC (Uluslararası Havaî Fotogrametri Eğitim Merkezi) Hollanda'nın Delft şehrinde 1950 yılında ISP nin teşvik ve yardımlarıyla kurulmuştur. Haritacı-
;J lıkta «back - ground»ı olanlar için yılda iki defa ve birer yıllık kurslar yapıl- makta, başarı gösterenlere Fotogrametri Mühendisi diploması verilmektedir.
Bıfjenstittinün bir özelliği, birçok memleketlerdeki" öğretim programlarından
** daha hızlı olarak Fotogrametri alanındaki gelişmelere paralel yeni konuların programa almabilmesidir. Bir yıllık kursta 500 ders saatinden fazla olmak üzere Fotogrametri çeşitli adlar altında (örneğin : Havaî Nirengi konusu, Analog Aletlerde Havaî Nirengi, Analitik Havaî Nirengi, Planimetrik Nirengi ve Ha-
*vaâ Nirengi Dengelemesi diye 4 ayn ders olarak) verilmektedir. Bir başka ö- zeili^i de Dünyanın her yerindeki öğretim müesseseleri alet sıkıntısı çekerken söz konusu ettiğimiz enstitünün çok zengin bir alet kolleksiyonuna sahip ol- masıdır^ Tapılan egzersiz çalışmaları toplam olarak 1000 ders saatini bulmak- tadır, öğretimin İngilizce ve Fransızca dillerinden iki ayrı sınıfta yapıldığı ens-
5 titüde ayrıca Foto - înterpratasyonu ve Navigasyon bölümleri de vardır. Af- rika, Avrupa, Avustralya, Orta ve Uzak - Doğu Asya, Kuzey, Orta ve Güney Amerika Ülkelerinden gerek fotogrametrik organizasyonlarda çalışan ve gerek- se ileride öğretim müesseselerinde görev alacak kimseler bu enstitüde teorik ve pratik bilgilerini arttırmaktadırlar.
1964 yılından itibaren master için bir yıllık özel kurslar yapılmaktadır. M.
Sc. ve Doktora çalışmaları ancak Delft Teknik Üniversitesi ile yapılacak işbir- liği sonunda mümkün olabilmektedir.
Fotogrametri teknisyeni ve kıymetlendirme operatörü yetiştirmek amacı ile de ayrıca 6 aylık teknisyen kursları düzenlenmektedir.
Yurdumuzda Fotogrametri Öğretim ve Eğitimi:
İstanbul Yüksek Teknik Okulu Harita ve Kadastro Mühendisliği Bölümü- nün 1950 yılında açılması ile Yurdumuzda mühendislik seviyesinde Fotogra- metri Öğretimi başlamıştır. Üçüncü ve dördüncü sınıfta okutulan Fotogrametri dersi toplam olarak 230 ders saati civarındadır ki yaklaştk olarak bunun ya- rısını uygulamalar teşkil etmektedir. 1957 yılından itibaren, Fotogrametriye hazırlık olmak üzere üçüncü sınıfta haftada 2 saat uygulamalı bir «Fotoğraf Bilgisi» dersi de verilmektedir. Bir yıllık ihtisas sınıfında da seçime bağlı bir ders olarak ilk sömestrede 3 saat ders ve 2 saat uygulama yapılmakta, ikinci sömestrede de tez çalışmaları seminer şeklinde sınıfta tartışılmaktadır. Labora- tuardaki Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğüne ait Wild A5 ve A6 aletlerin
82
den uygulamalarda, diploma ödevlerinde ve tez çalışmalarında yararlanılmak- tadır.
İstanbul Yüksek Teknik Okulu Harita ve Kadastro Bölümünde okutulan
±<'otogrametri, gerek konular ve gerekse verilen ders ve uygulama miktarları iti- barı ile yukarıda örnekler verdiğimiz ileri ülkelerdeki benzeri öğretim yapan müesseselerdeki durumla karşılaştırıldığında önemli bir fark görülmektedir.
Programda yapılabilecek yararlı Mı- değişiklik, Yurdumuzda bugüne kadar he- men hemen hiç uygulama alanı bulmamış Arzî Fotogrametri konularının da- raltılarak yerine günden güne uygulama alanı genişleyen Analitik Fotogra- metri üzerinde durulması ve bu dersin ayrı bir ders olarak ihtisas sınıfı prog- ramına alınması olabilir. Egzersiz çalışmalarını da daha yararlı bir duruma ge- tirmek için, Fotogrametri Laboratuarının Stereotop, Stereoflex, Stereomicro- meter gibi nisbeten ucuz kıymetlendirme aletleri ve yeter sayıda stereoskoplar- '• la zenginleştirilmeli ve yukarıda bahsettiğimiz kıymetlendirme aletlerinin yal-.
nız eğitim ve araştırmaya ayrılması için bir çözüm yolu bulunmalıdır.
İTÜ İnşaat ve Maden Fakültelerinde de «Mühendislikte Fotogrametri» adı
»altında 4 ncü sömestrede haftada 4 saat ders ve 2 saat uygulama olmak üzere .illi ay süre ile Fotogrametri dersi verilmektedir. Gelecekte belki de bağımsız ' t bir teknik dalı, ya da hiç değilse bir çok mühendislik dallarının önemli bir
konusu olabilecek Fotogrametri alanında Yurdumuzdaki üniversitelerde de li- sans üstü çalışmaları mümkün kılacak kadroların yetiştirilmesinin ve Fotogra- metri kürsülerinin kurulmalarının gerekliliğine inanıyoruz.
. Yurdumuzda daha alt seviyedeki Fotogrametri Eğitimi : İki yıl önce An- karada Akşam Tekniker Okulunda açılan Harita ve Kadastro Bölümünde haf- tada 2 saat Fotogrametri dersi okutulmaktadır. Ancak ilk yılda verilen bu ders daha ileriki yıllara alınmalı ve kıymetlendirmeye artan ihtiyaç gözönüne alına- rak program ona göre yeniden düzenlenmelidir.
Stereo Kıymetlendirme operatörlerinin yetiştirilmesi için Tapu ve Kadas- tro Genel Müdürlüğünce ilıtiyaca göre zaman zaman 9 aylık kurslar yapılmak- tadır. Yalnız son yapılan kurs 3 ay süreli olmuştur. Hizmet içi yapılacak kurslar da şüphesiz faydalı olacaktır.
Dış Ülkelerdeki ve Yurdumuzdaki Fotogrametri öğretimi konusunu özet- lemeğe çalıştık. Yazının fcaşında da belirttiğimiz gibi özellikle Fotogrametriyi ihtisas konusu seçmiş ve yetişmiş personelin yurdumuz için yeterli olmadığı kanısındayız. Belki de ganp bir tesadüf, yurt dışında, bugüne kadar doktora yapan ve yapmakta olan meslektaşlarımızın hiç birisi de Fotogrametriyi tez konusu seçmemişlerdir. Bagün Harita Mühendisliği öğretimi yapan İstanbul Yüksek Teknik Okulunda TO ileride açılacak üniversite ve yüksek okulların il- gili bölümlerinde hem öğretim ve hem de ilgili kuruluşlara yardımcı ve yol gös- terici çalışmaları yapacak yeter .sayıda ve nitelikte öğretim üyelerine ve yar- dımcılarına ihtiyaç son ierece açıktır. Bu bakımdan, özellikle yüksek öğreni- mini yeni bitiren ve bilimsel çalışmaya merakı olan meslektaşlarımızın bu ko- nuya dikkatlerini çeker, ter türlü imkânlardan yararlanarak Fotogrametri ala- nında ileri ülkelerde lisans üstü çalışma yapmalarını tavsiye ederiz.
FAXDAI,AN11,AN KAYNAKLAR
1 — International Archiı» of Photogrammetry, 1948, 1952, 1956, 1960, 1964, Ulusal Raporlar ve Komisyon VI Raporları bölümleri.
2 — American Society tf Pîıotogrammetry, Manual of Photogrammetry, 3 ncü l)â^kı7"WâsTiınftön"-M^r srlCSl -1T207 "' --- " " " — ~ — " ^ — = ^ - ^ ^ ^ , ^ , _ _
ss
Gözlemlerin Merkeze
Dönüştürülmesi
Yazan :
"... ... ■... - - . . . . Erdal KOÇAK
... Y. Müh.
_ Bir plân _veya.harita yapmak amaciyle kurulan nirengi ağlarında, tesis
^edilenunoktalar- üzerinden gerekli gözlemlerin yapılamadığı- durumlarla karşı- --îaşı!makta4i?---3^sisüıde-izaruret -görülen-; noktanın--yeter-görüş alanına sahip bulunmaması veya seçilen nokta üzerine alet kurulamaması gibi hallerde ge- rekli gözlemler nirengi noktası civarında seçilen, uygun görüş şartlarına sahip başka bir noktadan yapılır. Bu yeni noktaya merkez dışı nokta (S) adı verilir. f
Merkez dışı noktadan yapılan gözlemlerin herhangi bir hesaplama işlemine gir- meden önce merkez noktaya (Nirengi noktası) (N), dönüştürülmesi gerekir.
.J.^^'jDönüjitürme^ SN uzaklığı ile bu doğrultunun âletin sıfır doğrultusuna bağlanmış olması zorunluluğu vardır. Çoğu zaman S noktasından N'ye gözlem yapmak gerçekleştirilemediği gibi SN arasını ölçmek de imkânsız olabilir. Bu takdirde «Merkezlendirme Elemanları» diye isimlendi- rilen e = SN uzaklığı ile SN doğrultusunu sıfır doğrultusuna bağlayan aracı açının hesap yoluyla bulunması gerekir. O halde bir dönüştürme işlemi iki adım- da yapılacaktır :
1 — Merkezlendirme elemanlarının hesaplanması.
2 — Gözlemleıin merkeze dönüştürülmesi.
(Konuların açıklanmasında bazı varsayımlardan hareket edildiği için be- lirtilmiş olması arzu edilebilecek ayrıntıların nedenleri okuyucuya bırakılmış- tır. Ayrıca, hesaplarda trigonometrik fonksiyonların normal değerlen ve hesap makinası kullanılacağı gözönünde tutulmalıdır.)
MERKEZLENDİRME ELEMANLARININ HESAPLANMASI :
Merkezlendirme elemanlarının bulunmasında yardımcı üçgenlerden yarar- lanılır. Kurulacak üçgenlerin bir kenarı baz inceliğinde ölçülür. Baz uçlarını meydana getiren A ve B noktaları S ve N noktalarını görebilen noktalardır.
A, B noktaları ile S, N noktalarının birbirlerine göre muhtemel durumları (Şe- kil : 1) de görülmektedir. Arazide ölçülenler b bazı, «• a > £ > j8 açıla- rıdır. Bunlardan başka S noktasından gözlenen sıfır doğrultusu ile A ve B noktaları arasındaki açılar da okunur. Hesaplanması istenen miktarlar da e uzaklığı ile y v y .,, y 3 açılarıdır.
(*) Konu OTTO KOLL-, 1903, GEODATISCHE RECHNUNGEN MITTELS DER RECHENMASCHINE, isimli eserden derlenmiştir.
M
a -f j8 +y + y + y = 400 olduğu görülmelidir.
Z S 1 2 3
Merkezlendirme elemanlarının kontrollü olarak bulunabilmeleri için iki yardımcı üçgenden yararlanılır. Böylece iki defa hesaplanacak elemanların ortalama değerleri dönüştürme işleminde kullanılacaktır, e uzunluğu, dönüşümü yapılacak gözlemin ait bulunduğu nirengi kenarın 1/41 i inden daha büyük olma-, malıdır.
-=-—--■•■■^GÖZEBMLERtir MERKEZE'""DÖNÜŞTÜRÜI,MESl:.-
S noktasından yapılmış olan gözlemler sıra ile av a 2' a 3 doğrultularıdır, e uzaklığı ya doğrudan doğruya ölçülmüş veya önceki kısımda anlatıldığı şe- kilde hesaplanmıştır. SN doğrultusunun sıfır doğrultusu ile yaptığı a 0 açısı da
*-ya ölçülmüş veya önceki kısımda bulunan y 1( ■» „ açılan yardımıyla hesapla- rfacaktır. Sx, S2, S3 kenarları 1 m. yaklaşıklıkla hesaplanabileceği gibi bu de-
— ğerler kanava üzerinden de alınabilir..■--
(Şekil : 1) de B ve A noktalarının sıfır doğrultusu ile yaptıkları açı öl- çülmüş olacağından bunlara sıra ile ( ,, x -\- ,, „ ) ve y., açıları eklenip ortalama- sı alınarak Ig doğrulukla a 0 açısı hesaplanır. (Şekil : 2) de görüleceği gibi :
■ • £ ı = a ı — «o 1
£2 = a 2 — «o r (9)
?3 =fl3 & 0 J
3*
olur. g düzeltme miktarları küçük açılar olduğundan yaklaşık bir formül ile hesaplanabilirler. Genel bir çözüm için P nirengi noktasında merkez dışı bir noktaya (Z) gözlem yapıldığı dikkate alınarak, düzeltme miktarları :
olur. Düzeltme miktarlarıntn grat saniyesi cinsinden bulunması için » = 636620 alınmalıdır. Neticede merkeze dönüştürülmüş doğrultular :
SAYISAL ÖRNEK :
Örnek, merkezlendirme elemanları ölçülemeyen bir problemden alınmıştır.
Çizelgelerden ilki merkezlendirme elemanlarının hesaplanışını göstermektedir.
Hesabın-yalnız tek üçgene ait olan kısmı bulunmakta, diğer üçgen için yapılan hesaplama görülmemektedir. Hesaplama sırası kısaca şöyle olacaktır :
1. ölçülmüş olan (a) , ( p ) açılarıyla (b) bazı çizelgeye yazılır.
2. Çizelgedeki formülleri izleyerek, sırayla, N ve S noktalarına ait C,A,B katsayıları hesaplanır. Katsayılardan da X ve Y değerleri bulunur,
3. Koordinatlar yardımıyla S den N ye giden semt kontrollü hesaplanır.
4. (e) kenarı kontrollü hesaplanır.
5. (y) açılan formülerine uygun olarak hesaplanır.
6. Diğer üçgen için ûe aynı sıradaki işlemler uygulanır.
İkinci çizelge S noktasından yapılmış gözlemlerin merkeze dönüştürülmele- rini göstermektedir. Hesaplama sırası şöyle olacaktır :
1. Her iki hesaptan bulunan (e) kenarını nortalama değeri çizelgedeki ye rine yazılır. (îyi bir ölçü yapılmış ise bulunan e değerleri birbirine yakın ola caklardır. Kaba hata görüldüğünde ölçüler yenilenmelidir.)
2. A ve B noktalarıma sıfır doğrultusu ile yaptığı açılar ve (y) açıları yar dımıyla (a 0) cihetleme açısı iki hesap için ayrı ayrı bulunur, ortalaması alı narak çizelgedeki yerine yazılır.
3. ölçülmüş doğrultular ve S kenarları çizelgeye yazılır.
4. Çizelgede belirtile» formüller izlenerek (§) düzeltmeleri hesaplanır.
5. Bulunan düzeltmeler ölçülmüş doğrultulara eklenerek dönüştürülmüş doğrultular elde edilir. (Örnekte 2 numaralı gözlem sıfır olduğundan dönüştü rülmüş değeri, sıfır kalacaR şekilde, değiştirilerek yazılmıştır.)
Kadastroda Sabit Noktaların Korunması
Yazan :
Enver ÖZTÜBK Harita ve Kadastro Mühendisi
Bilindiği gibi, basit tarifi ile haritacılık, yer yüzündeki şekillerin bazı jeo-dezik usullerle kâğıt üzerine geçirilmesidir. Bunun bir de tersi olan bir işlem cardır : Aplikasyon. Yer yüzü şekillerini kâğıda geçirdikten sonra o kâğıt üzerinde (yani harita üzerinde) yapılacak bazı teknik çalışmalar başka bir
^deyimle haritada yapılan değişiklikleri yer yüzüne aktarmak gerekmektedir.
Örneğin harita üzerinde belirtilmiş bir kara yolu, bir demiryolu güzeıgahım, harita üzerinde belirtilmiş bir sulama ya da kurutma kanalları şebekesini ze-
mine aplike etmek gerekebilir. O halde yer yüzü şekillerini kâğıt üzerine aktar- mak için hangi merdivenle haritaya doğru çıkmış isek, harita üzerindeki tek- nik durumu zemine aktarmak için aynı merdivenle yere doğru inmemiz gerek- iidir. Yerden haritaya çıkaıken kurmuş olduğumuz merdiven, haritadan yere inerken bozulmuş olursa harita üzerindeki teknik bilgiyi zemine aktaramayız.
Meslek deyimiyle aplike edemeyiz. İşte birinden diğerine geçişi sağlıyan bu merdivene biz nirengi şebekesi ya da nirengi ağı diyoruz. İçinde bütün sabit noktalan toplayan nirengi ağı. öyleyse kurulan bir niıengi şebekesinin bozul-
madan yerinde durması, yıllar yılı durması şarttır. Gerek kadastral gerek baş- ka amaçlarla olsun yapılan haritaların teknik özelliğini kaybetmeden kalabil- mesi büyük çapta merdiven diye nitelendirdiğimiz niıengi şebekesinin devamlı- lığına bağlı kalmaktadır.
Konu, haritacılığı göz önüne alarak incelenmelidir. Fakat ben burada, Ta- - pulama işinde çalışan bir Jdmse olarak diğer çalışma alanlarının psikolojik ya- bancılığından kurtulmak içle konuyu kadastro çalışmaları içinde eleştirmek is- tiyorum.
Kadastral paftaların zemine uygulanması daha çok gayrimenkul anlaşmaz lıkları halinde olmaktadır. Bir anlaşmazlığın halli için gidilen mahkeme keşfin de fen elemanı elindeki haritayı zemine uygularken çok zaman sabit nokta bu lamıyor, ölçülerini bir poligon noktasına dayandıramadığmdan, bina köşele rinden, parsel köşelerinden, yol kavşaklarmdan yararlanmağa çalışıyor. Yapı lan iş de haliyle kaba bit iş oluyor. Tarafların hukukunu korumak gerekirken çok zaman sağlam olmayan ölçüler sonucu tarafların hukuku zedeleniyor. Hal buki zamanında tesis edilmiş olan noktalar yerlerinde korunabilseler aplikas yon işlemi sadece tecviz içinde hatalı olacağından tarafların hakları daha ke sin ve keskin bir şekilde belirir. Böyle bir kesinlik adlî kuruluşun itibarını da (halk arasında). devletin itibarını ^a yükseltir. ;__; _________ ..._.-—.--—•
-
39
0 halde sabit noktaları nasıl korumalıdır?
Bü sorunun cevabini burada ~ benîm" verebilmem imkânsızdır.' Konu çetin bir konudur, üzerinde durulması hem de ısrarla durulması gereken bir konu- dur. Ben sadece davayı ortaya atıyoıum. Bu arada aklıma gelen bir kaç ted- biri de bildirmek istiyorum. îleri süreceğim tedbirlerin içinde işe yarayanı ola- bilir, olmayabilir ayrı bir iştir. Asıl iş, sabit tesislerin yeryüzünde korunma- sını mutlak surette sağlamaktır. Çetin bir problemdir; belM de bazı tedbirlerin belirli zamanlar içinde tecrübe edilmeleri ile çözümlenebilecektir.
Benim burada ileri süreceğim usul şudur :
Nirengi, kestirme, poligon v.b. bütün taşları yer altma gömmek lazımdır.
Taşın önemine uygun olarak yeteri kadar derinliğe gömmek. Yer yüzündeki her şey iki yönden aşınmaya maruzdur. Biri tabiatın aşındırması, diğeri ise in- . sanın aşındırması. Bu ayırımı, tabii aşındırılma, kasıtlı aşındırılma şeklinde
yapmak daha uygun olacaktır. Hangisi olursa olsun yer yüzünde bulunan bü- ktün cisimler aşınmaya mahkûmdur. Kaldıki yerin altı bu konuda çok emindir.
-Kimyevi bir. değişikliğe uğramamak şartı ile bir cisim yer altında yıllar yılı kalabilmektedir. O halde bütün sabit nokta taşlarımızı yer altına gömelim di- yorum. Böylelikle onların varlıklarını korumuş oluruz. Tabii bununla i§ bit- mez. Bir sabit noktanın varlığını korumak bir temel tedbirdir. Ama amaç de- ğildir. Amaç, o noktanın her arandığında hizmete hazır olarak el altında bulun- ,• maşıdır. Yer altına gömülen bir taş daima vardır ama gözden uzaktır. O hal-
ÛQ ,bu taşı arandığı zaman bulabilmek için çareler düşünmek gereklidir.
. Üç çare akla geliyor : 1 — Sağlam bir üst tesis 2 — Jeodezik metod
3 — Mekanik bir alet kullanmak.
1 — Sağlam bir üst tesis : Burada düşünülen üst tesisin niteliğini belirt- meden önce hemen şunu söylemek yerinde olacaktır : Nirengi şebekelerinin kurulmalarına ait temel esaslardan biri sayılan 33 grattan küçük 133 gratdan büyük iç açı olamaz hükmünü 4. derece nirengiler için genişletmelidir. 33 rak- kammı mümkün olduğu kadar aşağıya, 133 rakkamınıda yukarıya çıkarmalıdır.
Böylelikle nirengi ağlarının kuruluşlarında daha çok hareket serbestisi ka- zanılacaktır. Bu da bize nirengi noktalarını mümkün olduğu kadar tepeler üze- rinde, yol kenarlarında, sabit bir tesisin (su deposu gibi) yanında ya da üzerinde almak imkânını, başka bir deyimle daha sağlam röperler yapmak, daha sağlam siciller tutmak olanağını verecektir. Nirengi noktalarının sicilleri büyük bir titizlikle tutulmalıdır. Hatta denebilirki iyi düşünülmüş, iyi hazırlanmış bir İNirengi sicil yönetmeliği» yayınlanmalıdır. Sağlam bir sicil yer altındaki bir sabit noktayı bulmakta yüzde seksen civarında kolaylık sağlayacaktır. Geri kalan yüzde yirmi belirsizliği de diğer tedbirlerle gidermek mümkündür. Şimdi diğer tedbirlerden biri olan sağlam üst tesise dönelim. Sabit noktalar üzerinde ağaçtan yapılacak üst tesisler ömürsüzdür. Bu noktalar üzerinde, yüksek geri- limli elektrik hatlarını taşıyan ve adına pilon denilen çelik tesislerin küçüğünü kurmalıdır. Pilonların yükseklikleri yanılmıyorsam 4 metre kadardır. Zeminde tabanları 4X4 olmak üzere 16 m karelik bir alanı kaplarlar. Bizim nirengi için yapacağımız tesisin yüksekliği 2 m ve zemin boyutlarıda 2 ger metre olsa ye- ter. Böylelikle ağaca nazaran çok daha dayanıklı bir üst tesis meydana getir-
40 .
miş oluruz. Bu tesisler bir başka yönden de işe yararlar. Arazinin çok düz ya da ağaçlık olduğu yerlerle bu tesisler üzerinde yükselerek rasat imkânı sağlanabilir.
Yani bunlardan bazı yerlerde rasat kulesi olarak yararlanılabilir. Düşünülen bu tesislerin avantajları yanında dezavantajlanda vardır. Bir defa masraflı tesislerdir.
Fakat sanıyorum ki bunların masrafları üç-beş senede bir kadastro yenilemenin masrafından çok daha azdır. İkinci dezavantaj da maden olmaları dolay isiyle bazı kötü niyetli kimseler tarafından sökülebilecekleridir. Zira tabiatın olumsuz etkilerine çok zaman çare bulunabilir ama insanların kasıtlı hareketlerine kolay kolay engel olunamamaktadır. Fakat buna da bir çare düşünülebilir. Şöyle ki, köy kanununa konacak bir madde ile köy koruyucusı* devamlı olarak bu tesisleri kontrol eder. Kök koruyucusu zaten köy arazisini hemen her gün dolaşmaktadır.
Yıkılmış ya da sökülmüş bir tesise rastladığında bunu muhtarlığa bildirir.
Muhtarlık en geç bir hafta içinde bunu bölgede Tapu - Kadastronun hangi dairesi varsa ona bildirir. Ve bu daiıe durumu derhal bakım ekibine bildirir.
Motorize olarak kurulması gerekli olan bakım eki-,5» bi, ihbar şdilmiş olan bu üst tesisi onarır. Böylelikle üst tesislerin devamlılığı bağlanmış olur. Sabit noktaların yerlerinden sökülmelerini cezai müeyyideye bağlayan bîr kanun maddesi vardır, ama hep biliyoruz ki bu maddenin faydası yoktur. O halde tedbir başka yönde olmalıdır.
2 — Jeodezik Metod : Gerek bu tedbir gerekse bundan sonraki tedbir sa dece ortaya atılan tekliflerdir. Üzerlerinde araştırma yapılmamış, yapılamamış tır. Geniş geniş eleştirilmesi, bir sonuca varmaya çalışılması gereklidir. Ortaya
öyle; bir ölçü metodu koymalı ki aranan nokta civardaki bilinen ve görülenler yardımıyla kolay ve çabuk bulunabilsin. Bu ölçü metodu yeni bir kestirme şekli mi olur, plançete işlemi gibi bir işlem mi olur artık bu, araştırma sonunda be- lirecektir.
3 — Mekanik bir alet kullanmak : Araştırılmaya değer bir konu da bu oluyor. Makine tekniğinin çok ilerlemiş olduğu bugün, insanın aklına şöyle bir şey geliyor. Yerin altına gömülen taşların içine birer tane mıknatıs çubuğu koymalı. Bu çubuğun tesiri bir iki metre, mümkünse daha çok etrafa dağılma- lı. Elimizdeki pusulaya benzer bir aletle ve evvelce yapılmış olan sağlam bir sicille manyetik tesir alanının içine kadar girmeli. Taşın içindeki mıknatıs çu buk elimizdeki aletin ibresini etkileyecektir. Böylece ibrenin gösterdiği "yerde ~ taşın bulunması sağlanacaktır. Düşünülen böyle bir alet, mıknatıs esasına göre ~ değil de başka bir esasa göre de olabilir. Arkadaşlarımızdan çeşitli teklifler, fikirler gelecektir. Daha uygun bir teklif davayı çözebilir.
Sonuç olarak şunu söylemek isterim, ileri sürülen teklifler, çok kısa mes- lek hayatım içinde göıdüğüm bir gerekliliğin tabii sonucudur. Bu gereklilik de Kadarstroda sabit noktaların muhakkak korunmasıdır.
Birinci Beş Yıllîk plân uygulamasında da acı bir gerçek olarak beliren «Ka- dastronun yaşaMmadığı» konusuna dikkatle ve acele eğilmek zorunluğu var- dır. Bu zorunluk yalnız kadastronun yaşatılması bakımından da değildir. Çok yakın-bir gelecekte Tapu - Kadastro Genel Müdürlüğü Türkiyede harita yapan önemli bir kuruluş teline gelecektir. Her şeyin ihtisaslaştıgı bir ortamda bu kaçınılmaz bir oluşum kanunuıur. öyle ise bizim şimdiden eksiklerimizi ta- mamlama yoluna girmemiz zorunludur.
41
Kısa Tarih Bilgisi :
Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü, kısa adıyla TODAİE kamu görevlilerini modern amme idaresi ilkelerine göre yöneltme, yetiştirme ve • geliştirme olanaklarım sağlamak üzere kurulmuştur. Enstitü, 1952 yılında Türkiye ile Birleşmiş Milletler arasında yapılan bir teknik yardım anlaşması gere-îğince 1953 yılında çalışmaya başlamıştır. Beş yıl anılan statü sürdürülmüştür. 1958 yılında kabul edilen 7163 sayılı kanunla Enstitü" bilimsel, idari ve mali özerkliği olan bir kurum hâline gelmiştir.
Amaeî ve Görevleri : . . .
TODAÎE'nin amacı; Türkiye'de ve Orta Doğu memleketlerinde kamu yö- / netiminin kuruluşunu ve işleyişini yeniden düzenlemek ve geliştirmek, modern kamu yönetimi görüşlerini uygulayacak görevlileri yetiştirmek, kamu görevli lerinin yönetim konularında olgunlaşmalarına yardım etmek ve bu amaca uy gun araştırmalar yapmak şeklinde belirtilebilir...
Enstitü'nün görevleri başlıca beş bölümde toplanabilir :
A) Öğretim ve Yetiştirme Görevleri : Kamu yönetimi öğretiminin geliş mesini sağlama, kamu görevlilerini yetiştirme ve geliştirme tedbirlerini alma ve teşvik etme, öğretim üyesi yetiştirme görevleridir.
B) Araştırma ve Yardım. Görevleri : Kamu yönetimi ile ilgili problem ler üzerinde inceleme ve araştırma yapma, öğretim malzemesi sağlama, kamu yönetiminin yeniden düzenlenmesi için tavsiyelerde bulunma ve görüş bildirme görevleridir.
C) Derleme ve Yayım Görevleri: Kamu yönetimi alanında yurt içinde ve yurt dışında yapılan uygulamayı, bulunan çözüm yollarını, araştırmaları, in celemeleri ve yayımları izleme, derleme, ve değerlendirme, yayım yapma, bu alanda yapılan yayımları destekleme görevleridir.
Ç) Öğretim, Araştırma ve inceleme Yardımları: Kamu yönetimi alanında öğretim, araştırma ve inceleme yapacaklara burslar ve kolaylıklar sağlama, çeşitli kaynaklardan verilecek bursların idaresine ve dağıtımına katılma görev- leridir.
D) Törklye ve Orta Doğ» Memleketlerinde Yapılan Araştırmaların ve Öğretimin Koordinasyon Merkezi Olma Görevleri ; Kamu yönetimi alanında bölgede yapılan bütün çalışmaları ve eğitimi uyumlaştırma (koordine etme) görevleridir.
42
TAPU ve KADASTRO GENEL MÜDÜRLÜĞÜNDE ELEKTRONİK BİLGİ İŞLEMİ SEMİNERİ
27-28 Nisan 1966 tarihleri arasında Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğün- de, çalışmalarda Elektronik Bilgi İşleminden yararlanma ve yeni hizmete gi- ren EBÎM (Elektronik Bilgi İşlem Merkezi) i tanıtmak amacı ile bir seminer düzenlenmiştir.
Konular : Konferansı veren ;
Elektronik Bilgi İşlemi R. H. Dumkel (IBM) Modern Şevki İdare ve Elektronik Bilgi Dr. Müh. Halim Doğrusöz İşlemi ile ilişkisi (TÜBİTAK)
Elektronik Bilgi İşleminin Tapu ve Ka
dastro ve Harita hizmetlerine uygulan- Y. Müh. Onur Gürkan
ması (Tapu ve Kadastro Genel Md.)
Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü Y. Müh. Erdal Koçak
EBÎM nin tanıtımı . (Tapu ve Kadastro Genel Md.)1 Büyük bir ilgi ile izlenen seminerde ayrıca Otomasyonun sağladığı imkân-t lar ve Yön-eylem araştırması (Operational Research) hakkında iki filim göste- rilmiş ve Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğündeki IBM 1620 Elektronik Hesap Makinasmda bazı gösteri programlan yapılmıştır.
ÜYEtERİMİZDEN HABBELER
Tayinler ve Nakil» : "
• özhan AYSEV, bir süre müteahhitlik yaptıktan sonra Üsküdar Kadastro Müdürlüğü Kontrol Mühendisliğine,
• Nuri ERGÎN,_Tapu ^eJKadastro^Genel _Müdürlüğü A.K. ve Fotogrametri D.R. PlânlamaŞubesi TeknikŞefliği görevinden Genel Müdürlüğün muvafaka tiyle ayrılarak Ankara Msdiyesi-4mar- Müdürlüğü -Aplikasyon Şubesine,
• Muharrem HİÇYILMAZ, İzmit Tapulama Müdürlüğü Kontrol Mühendisliği görevinden Düzce II. Bölge Tapulama Müdürlük görevine,
• Sevinç İŞGÖR, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü A.K. ve Fotogrametri D.R. Teksif Nirengi Şuîıesi Teknik Şefliği görevinden Genel Müdürlüğün muva fakati ile ayrılarak Köy işleri Bakanlığı YSE Genel Müdürlüğü Etüt ve Plân lama Dairesi Başkanlığı Etüt ve Harita Şefliğine, ;
• Ahmet NALBANT, Bolu II. Bölge Tapulama Müdürlüğü görevinden Genel Müdürlük muvafakati le ayrılarak İmar ve İskân Bakanlığı Afetler Dairesi Genel Müdürlüğü Tescil ve Borçlandırma Şefliğine,
• Enver ÖZTÜRK, Çorla Tapulama Müdürlüğü Kontrol Mühendisliğinden Er zurum Tapulama MüdSöiğü Kontrol Mühendisliğine,
• Şakir SÖNMEZ, Karayolları Antalya Bölgesi Etüt - Proje Şefliğindeki gö revinden Genel Müdürlük Plân ve Proje Dairesi Başkanlığı Yol Etüt ve Proje Fen Heyeti Müdürlüğü sarinde Proje Mühendisliği görevine,
■ ■ ■ " ' " • - ■ ■ - ■ ■ ■ - ■ - ■ ■ ■ ■ ■ 4 5
© Mahmut SATIR, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü A.K. ve Fotogramet- ri Dairesi Reisliği Teknik Muavinlik görevinden İzmir Gurubu Baş Fen.. Kontrol Amirliğine,
© Abdullah Naci İNKAYA, Yozgat Kadastro Müdürlüğü Fen Amirlik göre- vine,
• Sırrı SAKIZ, Î.Y.T.O Harita ve Kadastro Şubesini bitirerek Tire Kadastro Müdürlüğü Kontrol Mühendisliğine,
# Ercan ŞEN, Antalya Kadastro Müdürlüğü Kontrol Mühendisliğinden Kon ya Kadastro Müdürlüğü Kontrol Mühendisliğine,
© Orhan TERCAN, t.Y.T.O. Harita ve Kadastro Şubesini bitirerek Foça Ka- dastro Müdürlüğü Kontrol Mühendisliğine,
"m Mustafa BOSTANKOLU, Alanya Kadastro Müdürlüğü Kontrol Mühendisli- ğinden Alanya Tapu Fen Amirliğine,
;, Tayin edilmişlerdir. Yeni görevlerinde başarılar dileriz.
' * .»-
™jMisas Yapanlar.:... __ .. .. ..-., v.—.—„-.^....■,...
-f-.'Abbas BARIŞKANER, Bonn Üniversitesi Jeodezi Fakültesini bitirerek DSİ Ge-
r"~neL: Müdürlüğü Araştırma, Dairesi" Başkanlığı emrine,"
'"Ahmet KAR AC AD AĞ, Î.Y.T.Ö. Harita ve Kadastro Şubesi ihtisas sınıfını bitirerek Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü A.K. ve Fotogrametri Dairesindeki jönceM görevine,
Ali OBÜSÜZ, Î.Y.T.O. Harita ve Kadastro Şubesi ihtisas sınıfım bitirerek Yalova Belediyesindeki önceki görevine,
Selâhattin ÖNER, Türkiye ve Orta Doğu T Âmme "idaresi Enstitüsünün 9 uncu Organizasyon ve .Metod Kursunu bitirerek Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü Blânlama ve Koordinasyondaki önceki görevine,
Haldun ÖZEN, Türkiye ve Orta Doğu Âmme İdaresi Enstitüsünün Genel Öğretim ve Yetiştirme Kursunu üçüncülük ve üstün başarı ile bitirerek Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü Fen Müşavirliğindeki önceki görevine, Fikri ÖZTÜRK, Bonn Üniversitesi Jeodezi Fakültesini bitirerek Karayolları Genel Müdürlüğü Plân ve Proje Dairesi Başkanlığı özel Yollar Fen Heyeti Müdürlüğü emrine,
Yılmaz SARGIN, t.Y.T.O. Harita ve Kadastro Şubesi İhtisas sınıfım biti- rerek Manavgat Tapulama Müdürlüğündeki önceki görevine,
Tayin edilmişlerdir. Tebrik eder, başarı dileklerimizi sunarız. Sedat GÜLEN, Millî Eğitim Bakanlığı bursu ile Perdue Üniversitesinde doktora yapmak üzere Amerikaya gitmiştir. Başarılar dileriz.
Evlenenler :
Erdoğan ARAL ile Bayan Ferhan BİLGİN 18 Temmuz 1966 da Ankarada, Metin KUTLU ile Bayan Müfide ERTUNGA 5 Ağustos 1966 da Gemlikte, evlen- mişlerdir. Tebrik eder, mutluluklar dileriz.
Doğanlar :
Hüseyin SAKIN ile Bayan SAKIN'ın oğulları ALİ MURAT, Nedim AKÇA ile Bayan AKÇA'nm oğulları SERDAR S.
Gökşin SEYLAM ile Bayan SEYLAM'm kızları SİBEL,
dünyaya gelmişlerdir. Ana ve babaları tebrik eder, yavrulara uzun ömürler di- leriz,
46
lihendis Hakkı Sarıdoğan'ı kaybettik
Kıymetli meslekdaşnmz uzan süredir sekmekte olduğu rahatsızlığından kurtulamiyarak 1,7.1966 tarihinde ~ ebediyen aramızdan- aynlnuş
bulunmaktadır.
, Merhum Hakkı Sandağon 1316 yılında Ankara'da doğmuştur. İstanbul Alemdar Rüştiyesini bitirdikten sonra Vefa Sultanisine devam ederken Harbiye Nezareti Bursu ile Almanyaya gönderilmiştir. Achen Şehrinde Prusya Doku ma Sanayii Yüksek Otoıtonu 1919 da bitirerek yurda dönmüştür. Daha sonra Kadastro Mektebinin Eiyaziye Şubesini 1927 yılında iyi derece ile bitirmiş ve bu defada Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü hesabına tahsil için tekrar Al manyaya gitmiştir. Yurda döndükten sonra 17.6.1928 tarihli talimatnameye göre kendisine Kadastro ve Parsel Mühendisliği ruhsatnameri verilmiştir. Uzun yıllar Aydın, Manisa, Ksrkareli, İstanbul, Seyhan, Ceyhan Kadastro ve Tapu Dairelerinde Fen Amirliği yapmıştır. Son görevi olan Beykoz Tapu Fen Amir- -—
liginden 1.3.1965 de eıaeHiye ayrılmıştı. .
:
Merhum SARIDOĞâîf, herkese iyilik etmek isteyen, herkesin yardımına koşan iyi bir insandı.
Tanrıdan mağfiret, kederli ailesine ve meslektaşlarımıza başsağlığı dileriz.
48
