artemis ve onuru adına anadoluda yapılan tapınaklar

artemis

ve onuru adına

anadoluda

yapılan

tapınaklar

Şairlere destan ve mitolojilere konu teş-kil etmiş olan tanrıça Artemis vahşi tabi-atın ilâhesidir. Ünlü tanrıça, Kalimakhos'-da şöyle geçer; «DağlarKalimakhos'-da yaşamak ve ka-dınlar sancılanıp benden yardım isteme-dikçe insanların şehirlerine karışmamak istemiyorum.»

Tanrılar tanrısı Zeus ile Leto'nun kızı-dır. O'da kardeşi Apollon gibi sırtında al-tından yapılmış ok ve yay taşır. Yanından tazısını hiçbir zaman ayırmaz, onunla be-raber ormanlarda, dağlarda ve tepelerde dolaşır. Tabiat tanrıçalığının yanında yeni evlenen kızların, doğuran kadınların ve balıkçıların da tannçasıdır.

Antik Yunan dünyasının hemen her ye-rinde ibâdet görmüş, onun adına şşhirler kurulmuş, mabedler yapılmış ve festivaller tertiplenmiştir. Bu durumu çok az şekli ile eski Anadolu'da da görebiliriz. Anadolu halkı Yunan medeniyetinden doğrudan doğ-ruya Artemis'i alıp tapınma yoluna gitme-miştir. İnandıkları mevcut ana tanrıça Ky-bele yeni şekli ile ortaya çıkmıştır. Yunan dünyasında Artemis'e yapılanların aynı Anadolu'da da bu yeni şekil tanrıça için yapılmıştır. Efes, Sart ve Magnezia gibi antik merkezler bu kültürün belli başlı is-tasyonları olmuştur.

Anadolu'da Artemis'e tapınma ve ondan yardım bekleme daha ziyade çiftçi ve top-rakla uğraşan halkın baş vurdukları bir yol olmuştur. Bu adeta karşılıklı bir alış veriş şeklinde oluyordu. Toprağından bol mahsûl elde etmek isteyen çiftçi geliyor, Artemis'e adaklarda bulunuyor, mahsülünü elde edince verdiği sözü yerine getiriyor-du. Bu sözde büyük merkezlerde onun adı-na yapılan mabedlerin merdivenleri üze-rine bırakılan adak eşyaları idi. Daha ziya-de bir alışkanlık olan bu şekil bilhassa ba-tı Anadoludaki Efes şehrinde çok rağbet görmüştü. Son yıllarda yapılan kazılarda

F r i ş ü z e r i n d e A r t e m i s A m a z o n l a r ı n ı n Y u n a n l ı l a r l a m ü c a d e leşini g ö s t e r e n b i r k a b a r t m a .

çıkarılan bol göğüslü Artemis heykelleri ile Tanrıçaya verilen önemi anlamış oluyo-ruz. Bol göğüslerden bol mahsûl elde edi-len yılların oran ve çokluğunu görmek ga-yet kolaydır. En küçük köyden en büyük kente kadar Artemis'e inanan antik dün-yanın her yerinde bu böyle idi.

3üyük merkezlerde bu törenin yanında ayrıca adına yapılmış mabedlerde de ibâ-detlerini görüyorlardı. En eski örnek olan Manisa ilinin Salihli ilçesi Sart köyündeki Artemis mabedi bugün giden ziyaretçilere eskiyi bir dereceye kadar yaşatacak özel-liklere halâ sahip olduğunu göstermektedir. Krezus'un altın şehrinin bu mermerden eserinde bir çift sütunun gelen ziyaretçile-ri karşılamakta olduğu görülmektedir. Ma-bed olarak yapılmış, Artemis adına borç para isteyene para verilmiş, bir nevi ban-ka olarak kullanılmış, akıl hastalarının sü-kûnet bulması için de hastaneye çevrilmiş

Artemis ve tazısı.

O £3 H H • Q O D Q

bir yerdir. Çeşitli kurum ve hizmetler için çalıştırılmış olan bu mabed Bizanslılar za-manında da yanma yapılan bir kilise ile günümüze kadar bazı kısımları ile gelebil-miştir. Amerikalıların son yıllardaki ve-rimli araştırmaları yapının eski mânâ ve gayesine ulaştırılması yolunda atılmış adım-lardır.

Bir Krezus ki, yalnız kendi başkentin-de bir Artemis mabedi yapmakla kalma-mış, önemli bir merkez olmasına rağmen kendisinden yardım talebinde bulunan Efes şehrinin isteğini kırmayıp 36 adet süslü sütunu Efes'e göndermiştir. Mabedin hiç denecek kadar az bir kısmının kaldığı, süslü sütunlarının Avrupa müzelerine da-ğıldığı Efes'deki bu ikinci büyük örneğin görülmesi hararetle tavsiye edilen malze-mesi istanbul Arkeoloji Müzelerinin hazi-ne kısmındaki Efes seksiyonudur, irili ufak-lı fildişi ve altın eserler mabedin zenginliği hakkında bir fikir verebilecek güçtedir. Müşterek tarafları olan bu iki mabedten başka birçok küçük örneğin yanında

de-vasa bir üçüncüsü daha vardır. Aydın ili Söke ilçesindeki Magnezia Artemis Mîbe-di gerek Şart gerekse Efes'dekinden daha geç bir tarihte inşa edilmiştir. Diğerlerin-den farklı olarak Yunan dünyasının en büyük mimarı Hemogenes'in eseridir. Ge-rek oran geGe-rekse ölçü yönünden idealdir. Bu mabedin de birçok parçalarının Avru-pa müzelerine dağılmış olmasına rağmen frizleri istanbul Arkeoloji Müzelerindedir. Bu firizler üzerinde Yunanlılarla kendile-rini savaşmaya adamış Amazonların mü-cadelesi görülmektedir.

Üç büyük örnek de tanrıça Artemis için yapılmış olmaları yönünden diğer tanrı ve tanrıçalardan onu ' kolaylıkla ayırmakta-dır.

Yunan dünyasında Artemis, Lâtin dünyasında Diana, Anadolııda Kybele ola-rak gördüğümüz tanrıçayı bugün halâ gün-lük yaşantımız içinde birçok dert ve sıkın-tıların halledicisi olarak görmekte ve ya-şamakta olduğunu anlamaktayız.

(118. sahifadan devam) Konut üniteleri:

Konutlar manzara ve faydalı yön olan doğuda yerleştirilmiştir. Bütün tesisler de-nizden gelen nemli ve serinletici rüzgâra açıktır. Batı Bölgesinde sportif faaliyetlere yer verilmiştir.

Moteller

2şer kişilik tek odalı duş-WC'li üniteler-dir. 600 kişiye cevap verecektir.

3 er kişilik aile tipi 2 odalı wc. duşlu üni-teler. 243 kişiliktir.

Villâlar

24 aileye cevap verebilecek şekilde mün-ferit olarak düşünülmüştür.

Otel

Köyün inkişafı düşünülerek yatak adedi-nin artması nedeniyle katlı otel yapılacak-tır. 60 odalı ve 120 yatak kapasitesindedir.

Çadırlı kamp sahası:

Çadırlı turistler için sitenin güney doğu ucunda bir yer ayrılmıştır.

Umumî eğlencelere ve servislere yaya yollarıyla bağlıdır.

Çadırlı kampta kalacaklar, siteyi rahat-sız etmiyecek bir yerde yerleştirilmesi uy-gun görülmüştür. Daha ucuz yerleşme se-bebiyle yayılma ve genişlemeye karşı ye-dek alan ayrılmıştır.

Umumi yemek ve eğlence :

Bütün deniz manzarasına hakim (köy perspektifleriyle)

Oto ulaşımı ile beslenir durumdadır. Ev ünitelerine, yaya olarak en kısa ula-şılabilir.

Lokanta

Bütün sitenin ihtiyacını karşılayacak ka-pasitede, Servisleriyle bir bütün. teşkil et-mektedir. 1000 kişiliktir.

Gece kulübü :

İkamet grubundan yeşil bandla ayrı-lan sahilde kayalık zeminde yer almakta-dır. 200 kişiye cevap verecek, gündüz de snack bar olarak kullanılacaktır.

Yat kulüp :

Deniz yolu ile köye gelenlerin, eğlenebi-lecekleri bir yerdir. Site tesislerine girme-den mendirek üzerinde dinlenebileceklerdir. Kulübe bağlı ayrıca çımacı grubuna da ce-vap verecek bir kahve de ayrılmıştır.

Snack B a r :

Yüzme havuzu ve spor tesisleri cevap verecek kapasitededir.

Kahve-çarşı:

Turistlerin girişte idari işlemlerini yürü-türken dinlenebilecek ve ihtiyaçlarını bula-bilecekleri bir yerdir.

Tiyatro :

Toplu kamp eğlenceleri ve programlan (temsil, defile, konser, bale, folklor oyun-ları) için toplanma ihtiyacı her zaman var-dır. Bu itibarla ihtiyaca cevap verecek açık hava, toplanma yeri düşünülmüştür.

Spor tesisleri:

Trafik ulaşımı tesislere sokulmamakta, girişte yer altı garajında son bulmaktadır.

Yüzme havuzu yaşıyan bir mekân ola-rak deniz manzarasına kapanmaktadır. Bun-da amaç yüzme havuzu yaşantısı ile deniz yaşantısı cazibelerini birbirinden ayırmak-tır. Yarıştırmamakayırmak-tır. Buna mukabil havuz ve kabanaların plâtoları kara tabiatına açılmıştır. Böylece insan değişik özlemi olan havuz-kara tabiatı bir bütün olarak rı yaşanmakta; plajlar ve sürekli deniz ay-rı yaşanmakta, ayay-rı ayay-rı özlemler gideril-mektedir.

Yüzme havuzu nizami ölçüdedir. Spor-tif oyunlar oynanabilinecektir.

Deniz üstü yarışlarından yelken, şarpi,

Hadım bir Artemis rahibesi

v.s. Hepsi mendirek civarında yapılabili-necektir.

Deniz kayağı da mendirek civarındadır. Balıkavı Motorla açıldıktan sonra ola-caktır.

Top oyunları:

Yüzme havuzu ile yakın ilişkili olan bu tesisler tenis, voleybol, basketboldür. Batı rüzgârından korunmuştur. Buralarda yoru-lan insanlar yüzme havuzunda dinlenebi-leceklerdir.

Hizmet tesisleri:

Bir bütün halinde girişe yakındırlar. Tu-ristlerin gelişinde idari işlemler sırasında ağaçlar içinde plâtoda yer alan çarşıda alışveriş ve dinlenmesi mümkün olacaktır. Bu yer siteye hâkim manzara noktasında-dır.

Girişte idare ile beraber düşünülmüştür. Çamaşırhane personelle irtibatlı merkezi yerde. Otopark civarındadır.

Jeneratör personel binaları civarında dü-şünülmüştür.

Köye denizden ulaşım motor ve benzen vasıtalarla gelinebilecektir.

Kara motoru vasıtalarla köye gelinecek-tir. Girişte ve lokanta civarında ayrı ayrı otopark düşünülecektir.

Otel ve girişte 100 arabalık otopark dü-şünülmüştür.

Köyün arsa dahil tüm maliyeti 40 milyon civarındadır.