ZİLYETLİK: Bir eşyayı fiili hâkimiyet altında bulundurma anlamına gelir. Zilyetliğin iki unsuru vardır.
a) Maddi Unsur: O şey üzerinde fiili hâkimiyet sahibi olabilecek durumda bulunma.
b) Manevi Unsur: Eşya üzerinde fiili hâkimiyete sahip
olma iradesi yani zilyetlik iradesinin bulunması.
ZİLYETLİĞİN TÜRLERİ
1) Zilyedin eşya üzerinde bir hakkı olup olmamasına göre:
a) Hakka dayanan zilyetlik: Ör. Kiracının zilyetliği.
b) Haksız zilyetlik: İyiniyetli veya kötüniyetli olabilir.
2) Kişinin hangi sıfatla zilyet olduğuna göre:
a) Malik sıfatıyla zilyet: Mülkiyet iddiasıyla malı hâkimiyetinde bulundurana malik sıfatıyla zilyet denir. Malik sıfatıyla zilyet
olabilmek için kişinin gerçekten malik olup olmaması önem taşımaz.
b) Başka sıfatla zilyet: Mülkiyet dışında başka bir hak
iddiasıyla malı hakimiyetinde bulundurana denir.
Kişiye eşya üzerinde doğrudan hakimiyet sağlayan (hak sahibinin eşyadan hakkına uygun şekilde istifade etmesi için hiç kimsenin araya girmesine aracılık etmesine ihtiyacı bulunmaması) ve
herkese karşı ileri sürülebilen mutlak haklara ayni hak denir.
Ayni haklara hakim olan ilkeler şunlardır:
a) Belirlilik (muayyenlik) ilkesi
b) Kamuya açıklık (aleniyet) ilkesi
c) Güvenin korunması
d) Sınırlı sayı ve tipe bağlılık
e) Hak düşürücü süreye ve zaman aşımına tabi olmama
ilkesi
A) MÜLKİYET HAKKI: Sahibine bir eşya üzerinde kullanma, yararlanma ve tasarrufta bulunma yetkilerinden hepsini veren ayni hak, mülkiyet hakkıdır.
SINIRLI AYNİ HAKLAR: Sahibine kullanma ve/veya yararlanma yetkisi tanıyan ayni haklardır.
Sınırlı ayni haklar 3’e ayrılır:
1) İRTİFAK HAKLARI: Sahiplerine bazen yalnızca kullanma veya yararlanma, bazen de hem kullanma hem yararlanma yetkilerini veren ayni haklardır.
2) GAYRIMENKUL MÜKELLEFİYETİ (TAŞINMAZ YÜKÜ):
Bir taşınmaz malikini yalnız o taşınmazla sorumlu olmak üzere
diğer bir kimseye bir şey vermek veya yapmakla yükümlü kılar.
REHİN HAKLARI: Rehin hakkının özellikleri:
a) Teminat amacı güder.
b) Rehin hakları, bir alacağın varlığını gerektirdikleri için fer’i niteliktedirler.
c) Alacaklı rehin konusu maldan alacağını alamamışsa alamadığı
kısım için borçlunun diğer malvarlığına başvurabilir.
Taşınmaz Rehni
aa) İpotekli Borç Senedi
bb) İrad Senedi