YAZMA
BECERISININ
GELIŞIMI
Yazma becerisi, dört temel dil becerisini oluşturan zincirin son halkasıdır. Yazma; iletişim kurmanın, duygu, düşünce ve tasarılarımızı, görüp yaşadıklarımızı anlatmanın bir yolu olup aynı zamanda düzenli düşünme alışkanlığı da kazandırır.
Yazmayı öğretmek düşünmeyi de öğretmek anlamına gelir.
Yazılı anlatım ve düşünce ilişkisindeki başarıyı, düşünceyi iletme aracı olan kelimelerin belirli bir düzen içinde
cümlelere, cümlelerin paragraflara, paragrafların paragraf
üstü birimlere dönüştürülmesi belirler.
YAZMA BECERISININ KAZANDIRILMASI
• 1. Sınıf öğrencilerin yaşantıları ve çevreleriyle ilgili konularda yapılan konuşmalardan çıkarılan sonuç cümlesi, öğretmenin rehberliğinde belirlenir. Daha sonra sınıfça
yazılır.
• 2. ve 3. Sınıflarda ise yazılı anlatım çalışmaları 3-5 cümleyle bireysel olarak sürdürülmelidir. Öğretmen, birlikte yazmaktan bireysel yazmaya geçişi
kolaylaştırmak amacıyla sınıfça yazılmasına başlanan bir konunun önce sonunu, sonra da büyük bir kısmını öğrencilere bırakmalıdır.
• İlk sınıflarda dikte çalışmalarına da yer verilmelidir. Ancak dikte çalışmaları içerik olarak yıldırıcı olmayan, anlaşılır, hata yapma olasılığı en alt düzeyde olan, o zamana kadar yazımı üzerinde durulmuş kelimelerden oluşan metinlerle yapılmalıdır.
• Tamamlanmak üzere seçilen metin,
öğrencilerin daha önce okumadıkları bir yazıdan alınmalıdır. Bu çalışmalardan
beklenen düzeyde başarı elde etmek için etkinliklere, masal ve öykü anlatılarıyla başlanması yararlı olur. Tamamlanacak
bölümlerin seçiminde kolaydan zora bir sıra
izlenmelidir.
YAZMA AŞAMALARI
• Konuyu seçmek,
• Konunun ana maddesini belirlemek,
• Konuyu sınıflandırmak, konunun görüş noktasını belirlemek,
• Konunun amacını tespit etmek,
• Bakış açısını destekleyen düşünceleri bulmak,
• Düşünceleri anlatım sırasına göre düzenlemek,
• Düşünce düzenine ve istenilen anlatım tekniklerine göre yazmak,
• Yazıyı dinlendirmek,
• Yanlışlarımızı ve eksiklerimizi görmek, yazıya son biçimini vermek.
KONUNUN AMACINI BELIRLEMEK
Ana düşünce, yazının amaç cümlesidir. Yazımızı yönlendiren, bakış açımızı yargı durumuna getiren cümledir.
• “Umut, içimizde geveze bir kuştur, hiç susmaz.” (C.
Şahabettin).
Konunun maddesi: Umut.
Görüş noktası: Umudun sürekliliği.
Ana düşünce: Umut süreklidir.
YAZIDA DÜŞÜNCE VE OLAY DÜZENI
Plan yapmak, iyi yazmanın temel şartı ve en önemli aşamasıdır. Çünkü plan, yazının iskeletini, çatısını oluşturur.
Plan yapmanın yararları:
• Yazıda birlik, uyumlu bir bütünlük sağlar.
• Düşüncelerin ve olayın gelişiminde mantık düzenini gerçekleştirir.
• Düşünce ve söz tekrarını önler.
• Yazmayı kolaylaştırır.
• Yazma sürecini kısaltır.
• Yazının anlaşılmasını kolaylaştırır.
• Paragrafların uygun yerde bulunmasını sağlar.
PLAN NASIL YAPILIR?
• Okuduklarımız, gördüklerimiz, dinlediklerimiz ve kişisel görüşlerimiz, benzer düşünceler biçiminde kümelendirilir.
Böylece düşünce tekrarı önlenir.
• Anlatımda giriş, gelişme, sonuç bölümlerine uygun düşecek fikirler, bakış açısına uygun mantık ve önem sırasına göre düzenlenir.
• Her paragraf, görüş noktasının başka bir yönünü açıklayan
düşünce birimi durumuna getirir.
YAZIDA ANLATIM
• Açıklık: Doğru kelimeyi doğru yerde kullanmaktır. Yazıya anlaşılırlık kazandırır.
• Yalınlık: Kısa, süsten uzak cümlelerle gerçekleşir. Kısa ve olumlu cümle yapısı, açık ve doğrudan anlatım, okura anlatım kolaylığı sağlar.
• Duruluk: Gereksiz tekrarları önler.
• Etkililik: Kelimeleri dikkatli seçmekle, kelimelerin kullanılış biçimiyle sağlanır. yazıya inandırıcılık kazandırır. Okuma beğenisi yaratır. Bu beğeni, okurun yazıdaki düşünceleri benimsemesine yardımcı olur.
• Akıcılık: Cümle yapılarında, fiil kiplerinde değişiklik, cümleler arasında uygun bağlantılar gerektirir. Aynı tür
cümle yapısı, tekdüze anlatımdır. Bu, yazıda akıcılığı önler.
• İçtenlik: Yazının inandırıcılığında en büyük etkendir.
• Üslup(biçem): Yazara özgü anlatımdır. Yazıya ilginçlik, özgünlük ve renk katar. Yazarın, duygu ve düşüncelerine farklı biçimler vermesi; benzetmelerden, simgelerden,
kişileştirmelerden yararlanması, onun yaratıcılığını gösterir.
YAZMA TÜRLERI
1. Not alma
2. Özet çıkarma 3. Boşluk doldurma
4. Kelime ve kavram havuzundan seçerek yazma
5. Serbest yazma 6. Kontrollü yazma 7. Güdümlü yazma 8. Yaratıcı yazma 9. Metni tamamlama
10. Tahminde bulunma
11. Bir metni kendi kelimeleriyle yeniden oluşturma
12. Bir metinden hareketle yeni bir metin oluşturma
13. Duygulardan hareketle yazma 14. Grup olarak yazma
15. Tümevarım yöntemiyle yazma 16. Tümdengelim yöntemiyle yazma 17. Eleştirel yazma
18. Dikte çalışmaları
1. NOT ALMA
2. ÖZET ÇIKARMA
3. BOŞLUK DOLDURMA
4. KELIME VE KAVRAM HAVUZUNDAN SEÇEREK
YAZMA
5. SERBEST YAZMA
6. KONTROLLÜ YAZMA
7. GÜDÜMLÜ YAZMA
8. YARATICI YAZMA
9. METNI TAMAMLAMA
10. TAHMINDE BULUNMA
11.
12.
13. 14. 15.
16.
17. 18.
