286
PR‹MER OVARYEN K‹ST H‹DAT‹K: OLGU SUNUMU
‹lay ÖZTÜRK1, T. Umut Kutlu D‹LEK1, ‹clal GÜRSES2, Saffet D‹LEK1
1 Mersin Üniversitesi T›p Fakültesi, Kad›n Hastal›klar› ve Do¤um Anabilim Dal›, Mersin
2 Mersin Üniversitesi T›p Fakültesi, Patoloji Anabilim Dal›, Mersin
ÖZET
Hidatik kistler, hayvanlardan insana iyi piflirilmemifl etlerle bulaflan zoonotik enfeksiyonlard›r. Ekinokok ailesi içinde ekinokokus granülozus insanda ortaya ç›kan enfeksiyonlarda en fazla izole edilen tiptir. Akci¤erler, hidatik kistlerin en çok izlendi¤i alan olup primer ovaryen kist hidatik son derece nadirdir. Bu yaz›da, nihayi histopatolojik de¤erlendirmesi overin primer kist hidati¤i olarak rapor edilen postmenapozal adneksiyel kitle olgusunu bildirdik.
Anahtar kelimeler: adneksiyel kitle, ekinokokus granülozus, ovaryen hidatik hastal›k, postmenapozal over kistleri Türk Jinekoloji ve Obstetrik Derne¤i Dergisi, (TJOD Derg), 2009; Cilt: 6 Say›: 4 Sayfa: 286- 9
SUMMARY
PRIMARY OVARIAN CYST HYDATID: CASE REPORT
Hydatid disease is a zoonotic infection which transmits from the animals to human by a undercooked meats.
Echinococcus granulosus is the most commonly detected form of echinococcus family. Although, primary site of echinococcal infection is lungs, primary cyst hydatid disease of the ovary is the very rare form. In this article, we presented a postmenopausal adnexal mass which was evaluated as ovarian hydatid disease by final histopathologic evaluation.
Key words: adnexal mass, echinococcus granulosus, ovarian hydatid disease, postmenapausal ovarian cyst
Journal of Turkish Society of Obstetrics and Gynecology, (J Turk Soc Obstet Gynecol), 2009; Vol: 6 Issue: 4 Pages: 286- 9
Yaz›flma adresi: Asistan ‹lay Öztürk. Akdeniz mah. Denizy›ld›z› Sitesi J/14 Mezitli, ‹çel, Mersin.
Tel.: (0324) 359 24 44 e-posta: dr_ilay@yahoo.com
Al›nd›¤› tarih: 27.05.2008, revizyon sonras› al›nma: 23.02.2009, kabul tarihi: 27.02.2009
OLGU SUNUMU (Case Report)
287
G‹R‹fi
Hidatik kist hastal›¤› en s›k Echinococcus granulosus, E. Multilocularis ve E.oligarthrus taraf›ndan oluflturulan nadir görülen, parazitik bir hastal›kt›r. Karaci¤er ve akci¤er bu enfestasyonun en fazla görüldü¤ü yerler olsa da hematojen yay›l›m nedeniyle vücutta herhangi bir yerde belirlenebilir. Primer over kaynakl› kist hidatik son derece nadir olup literatürde az say›da vaka bildirilmifltir(1).
OLGU
66 yafl›nda gravidas› 6, paritesi 5 olan kad›n hasta kas›k a¤r›s› flikâyeti ile baflvurdu. Hastan›n özgeçmiflin- de sadece geçirilmifl kolesistektomi öyküsü mevcuttu.
Hastan›n yap›lan jinekolojik muayenesinde serviksi anteriora do¤ru iten, douglas bofllu¤unu tamamen dolduran, düzgün d›fl yüzeyli, fikse, yumuflak k›vamda kitle saptand›. Hastan›n rutin hematolojik ve biyokimyasal laboratuvar testleri normal olup, CA 125 düzeyi 7.83U/ml idi. Transvajinal ultrasonografik de¤erlendirmede uterus antevert, endometrium ince, sol overde 69x84x83 mm boyutlar›nda anekoik düzgün s›n›rl› kal›n cidarl› kistik yap› izlendi (Resim 1).
Resim 1: Sol overde 69x84x83 mm boyutlar›nda anekoik düzgün s›n›rl› kal›n duvarl› kistik yap› izlendi.
Alt abdominal BT’de douglas bofllu¤unda, uterusu öne do¤ru iten, yaklafl›k 9.5x8x8 cm boyutlar›nda düzgün konturlu, kapsüllü, postero-inferiorunda kapsülünde kal›nlaflma izlenen kistik lezyon olarak raporland›. Direkt akci¤er grafisinde aortada hipertansif de¤ifliklikler ve akci¤erlerde bilateral hilar dolgunluk d›fl›nda patoloji izlenmedi. Bu bulgular üzerine hastaya tan›sal laparotomi yap›lmas›na karar verildi. Orta hat kesisi ile abdomene girilerek bat›n y›kama s›v›s› al›nd›.
Yap›lan eksplorasyonda douglas bofllu¤unda yerleflmifl yaklafl›k 10 cm çap›nda, beyaz renkli, düzgün d›fl
yüzeyli, yer yer çevre dokulara yap›fl›kl›k gösteren kistik kitle izlendi. Kistik kitle komflu dokulardan künt ve keskin disseksiyonla ayr›larak total abdominal histerektomi ve bilateral salfingooferektomi yap›ld›. ‹ntakt olarak ç›kar›lan kitlenin frozen sonucu kist hidatik olarak bildirildi.
‹ntraoperatif olarak karaci¤erin de¤erlendirilmesi sonras›
bat›n serum fizyolojik ile y›kand›. Hastan›n postoperatif dönemde sistemik taramas› için yap›lan toraks ve kraniyal BT’si ile abdominopelvik ultrasonografisinde hidatik kist ile uyumlu radyolojik bulgular görülmedi. Hastan›n kal›c›
kesitlerinde sa¤ over lojunda kist hidatik rapor edildi. Bu sonucu takiben, hastaya 3 hafta süreli Albendazol tedavisi 200 mgr 2x2/gün dozaj›nda baflland›.
PATOLOJ‹K BULGULAR
Sa¤ over lojundan ç›kar›lan kistik kitle makros- kopik olarak yaklafl›k 8 cm çap›nda, mat beyaz renkte, cidar› frajil özellikteydi. Histopatolojik incelemede kist hidati¤in kütiküler membran› görüldü. Skoleks izlenmedi (Resim 2). Ayr›ca kist çevresine ait oldu¤u düflünülen doku parçalar›nda kronik inflamasyon ve fibrozis saptand› (Resim 3).
Resim 2: Kitüküler membran. (H&E, x100 büyütme).
Resim 3: Kist komflulu¤unda, inflame fibröz doku. (H&E, x40 büyütme).
TJOD Derg 2009; 6: 286- 9 Primer ovaryen kist hidatik
288
TARTIfiMA
Kist hidatik ço¤u Akdeniz ülkesinde, Orta Asya, Güney Amerika, Yeni Zelanda ve Avustralya’ da ciddi bir halk sa¤l›¤› problemidir(2). En s›k karaci¤er (%68.8- 74.8) ve bunu takiben akci¤er (%17.2-24) tutulumu izlenirken, çok az say›da olguda pelviste (%0.2-0.9) kist hidatiksaptanmaktad›r(3,4). Pelviste izlenen vakalar ço¤unlukla hepatik hastal›k cerrahisi ve mikrorüptürlere sekonderdir. Ancak baflta over olmak üzere uterusta da pelvik kist hidatik tan›mlanm›flt›r(5). Hidatik skolekslerinin pelvise nas›l ulaflt›¤› net olmamakla beraber, lenfatik veya hematojen yol ile yay›l›m oldu¤u düflünülmektedir. Pelvik kavitede bulunan soliter bir kist daha s›kl›kla izlendi¤i di¤er bölgelerde saptanmad›¤› zaman primer pelvik hidatik kist düflünülebilir(6). Bu vakada pelviste tek, büyük hidatik kist izlendi ve intrabdominal organlar ve abdomen d›fl›
organlarda klinik ve radyolojik olarak kist hidatik lezyonlar› izlenmedi.
Rutin kan testleri genellikle normaldir, eozinofili en az güvenilir testlerden birisidir ve olgular›n sadece
% 25’inde bu tip bir immünolojik cevaba rastlan›r.
‹ndirekt aglütinasyon testi vakalar›n %85 inde pozitif iken, Casoni cilt testi hastalar›n %90’inde pozitiftir(2). Bu vakada laboratuar testleri normal olarak de¤erlen- dirilmifltir. Tan› genellikle hikâye, klinik, laboratuar ve radyolojik de¤erlendirmenin kombinasyonu sonras›nda konulur.
Kist uzun süre asemptomatik kalabilir. Pelvik kist; hidatik komplike olmad›¤›nda alt kar›n a¤r›s›, siklus düzensizlikleri, infertilite ve bas› semptomlar›
oluflturabilirken, komplike olan vakalarda akut kar›n tablosu, kusma ve anafilaksi izlenebilir(7). fienyüz ve ark. sundu¤u bir çocuk olguda primer pelvik kist hidatide ba¤l›, infravesikal obstrüktif üropati bildirilmifltir(8). Radyolojik tetkikler nonspesifiktir. Bu nedenle tan› bir çok vakada klinik görünüm ve flüphe ile konur(9). Ultrasonografi ve BT bulgular› kist hidatik için spesifik olmamakla birlikte tan› için halen en de¤erli inceleme yöntemleridir(10). Kist hidati¤in ultrasonografik görüntüsü konakç›n›n reaksiyonuna ba¤l› olarak parazitin evresi ile de¤iflmekle beraber multilokular, unilokular s›v› ile dolu veya kalsifiye görünümde izlenebilir. Ovarian kistadenom ve musinöz kistadenomu taklit edebilir.
Septal›, kalsifiye görünümde olabilir. Hidatik kumun kistin zemininde toplanmas›na ba¤l› hiperekojen bir görüntü izlenebilir(11). MRI ay›r›c› tan›da hidatik kistin
spesifik sinyal ve morfolojik özelliklerini tan›mada yard›mc› olabilir. T2 a¤›rl›kl› görüntülemede kist duvar›nda çok düflük sinyal intensitesi perikistin ‘rim’
iflareti olarak isimlendirilir ve kollabe olan membranlar hidatik kistin patognomonik bulgusu olarak düflünülür(6). Bu vakada ultrasonografik olarak tek, kal›n cidarl› kistik yap› izlenmifltir. Ay›r›c› tan›da CA 125 düzeyleri ve doppler ultrasonografiden yararlan›labilir
Temel tedavi yaklafl›m› cerrahidir. Daha az invaziv yöntem olan puncture, aspiration, injection ve re- aspiration (PAIR) tekni¤i özellikle basit vakalar için tan›mlanm›flt›r(4). Preoperatif medikal tedavi, kist gerginli¤ini azaltmak, kisti sterilize etmek, s›z›nt›y› ve anafilaksiyi önlemek için düflünülebilir. Hastalara postoperatif albendazol ve mebendazol ile adjuvan medikal tedavi rekürrensi önlemek içi 3-6 ay süre ile verilir(2).
Primer pelvik ekinokokozis nadir bir hastal›kt›r.
Ancak özellikle hastal›¤›n eradike edilemedi¤i endemik bölgelerde yaflayan, anormal USG bulgular› olan, adneksiyel kitle tan›s› konan hastalarda ay›r›c› tan›da primer pelvik veya ovaryen kist hidatik ay›r›c› tan›da düflünülmelidir.
KAYNAKLAR
1. Sehgal S, Mishra B, Thakur A, Dogra V, Loomba PS, Banerjee A. Hydatid cyst of mediastinum. Indian J Med Microbiol, 2008; 26: 80- 1.
2. Gedik E, Girgin S, Akay O H, Korkmaz O. Primer Hydatid cyst in paravertebral muscle. Eur J Gen Med, 2007; 4: 143- 6.
3. Polat P, Kantarci, M, and Alper, F. Hydatid disease from head to toe. Radiographics, 2003; 23: 475- 94.
4. Eckert, J and Deplazes, P. Biological, epidemiological and clinical aspects of echinococcosis, a zoonosis of increasing concern. Clin Microbiol Rev, 2004; 17: 107- 35.
5. Hiller N, Zagal I, Hadas-Halpern I. Echinococcal ovarian cyst:
A case report. J Reprod Med, 2000; 45: 224- 6.
6. Soumakis K, Altanis S, Katsiva V. Primary pelvic hydatic cyst, J Obstet Gynecol, 2007; 27: 745- 6.
7. Terek MC, Ayhan C, Ulukufl M. Primary pelvic hydatic cyst.
Arch Gynecol Obstet, 2000; 264: 93- 6.
8. Senyuz OF, Celayir AC, K›l›ç N, Celayir S, Sarimurat N, Erdo¤an, Yeker D. Hydatid disease of the liver in childhood.
Pediatr Surg Int. 1999;15: 217- 20.
9. Ruduran MA, et al. Abdominal hydatid disease: follow up mebendazole therapy by CT and ultrasonography. Int Surg TJOD Derg 2009; 6: 286- 9
‹lay Öztürk ve ark.
289 1986; 71: 22.
10. Ozdogan M, Baykal A, Keskek M, Yorganci K, Hamaloglu E, Sayek I. Hydatid cyst of the spleen: treatment options. Int
Surg 2001; 86: 122- 6.
11. M. F. Aksu, E. Budak, U. ‹nce. Cyst hydatid of ovary. Arc Gynecol Obtet 1997; 261(1): 51- 3.
TJOD Derg 2009; 6: 286- 9 Primer ovaryen kist hidatik
