Y R D . D O Ç . D R . H . D E N İ Z G Ü L L E R O Ğ LU
TEST KURAMLARI 1: KLASIK
TEST KURAMI
Ktk’nın Temelleri
• KTK’nın temelleri 1905 yılında İngiliz psikolog Charles Spearman tarafından atılmıştır. Spearman’ın hata içeren test sonuçları ile gerçek değer arasındaki ilişkiyi açıklama çabası KTK’nin temellerini atmıştır.
• Spearman’ın öne sürdüğü bu kuramın özünde gözlenen test puanı kuramsal olarak, gerçek puan ve tesadüfi hata isimlerinde iki bileşene ayrılmaktadır. 1920’li yıllarda C.Spearman ve arkadaşı W.Brown ile bir testin iki yarısı arasındaki korelasyonun ölçeğin tamamını kapsaması için Spearman-Brown yöntemini geliştirmiştir.
• (Baykul, 2015).
Ktk’nın Temelleri
• 1936 yılında Joy Paul Guilford yazdığı Psychometric Methods adlı kitabında psikofizik yöntemlerden, ölçekleme tekniklerinden ve faktör analizinden bahsetmiştir. Bu kitap uzun yıllar üniversitelerde psikoloji bölümünde okuyan öğrenciler tarafından temel kaynak olarak kullanılmıştır.
• KTK ile ilgili bir diğer önemli çalışma, 1937 yılında G. Frederic Kuder ve Marion Webster Richardson tarafından Kuder-Richardson formüllerinin (KR20 ve KR21) geliştirilmesidir. Bu formüllerin her birisi, testlerin belirli özelliklere sahip olmaları durumlarında (1-0 şeklinde puanlanan testler; tüm maddelerinin güçlükleri birbirine eşit olan testler gibi) kullanılabilecek olan güvenirlik katsayısı formülleridir.
• (Baykul, 1995)
Ktk’nın Temelleri
• Kuder ve Richardson’un amacı, testi iki yarıya bölme Spearman- Brown yönteminde karşılaşılan güçlükleri yenmektir. 1951 yılında Lee Joseph Cronbach KR20 ve KR21 formüllerinden yola çıkarak 1-0 şeklinde puanlanmayan ölçme araçları için de kullanılabilecek ünlü Cronbach alfa formülünü geliştirdi.
• 1945 yılında Louis Guttman güvenirlik katsayılarının alt sınırlarının hesaplanması ile ilgili çalışmasını Pschometrika dergisinde yayınlamıştır. Ayrıca bu çalışmasında güvenirlik katsayısının hesabında hata varyansı ve testin varyansını kullanarak ifade etmiştir. KTK’nın esasları ilk defa Gulliksen tarafından kitap haline getirilmiştir. Lord ve Novick(1968) tarafından yazılan bir kitapta KTK’nın temelleri ile ilgili açıklamalar ve ispatlar bulunmaktadır
• (Baykul, 2015).
Ktk’nın Temelleri
• KTK 1900'lü yılların başlarından itibaren test geliştirme, uygulama, değerlendirme vb. ölçme uygulamalarında çok geniş bir kullanım alanı bulmuştur. Amerika Birleşik Devletleri'nde başarı, yetenek, kişilik, ilgi, tutum vb.
özelliklerin ölçülmesine yönelik olarak geliştirilmiş olan
ölçme araçları hakkında bilgi veren Mental Measurement
Yearbook ve Test Critiques gibi kataloglar incelendiğinde adı
geçen ölçme araçlarının büyük bir çoğunluğunun KTK’ye
dayalı olarak geliştirilmiş olduğu görülür (Hambleton,
Swaminathan ve Rogers 1991).
Ktk’nın Temelleri
• KTK, gerçek puanı, ölçme sonuçlarından elde edilen puanla tahmin etmeye çalışan bir kuramdır. KTK, Spearman’ın basit eşitliği olan
• Gözlenen puan ) = Gerçek puan ) + Hata puanı(� (� (�)
üzerine kurgulanmıştır (Crocker & Algina, 1986).
• Bu eşitliğe göre, hata puanı azaldıkça gözlenen puanın gerçek
puana yaklaşmaktadır.
Klasik Test Kurami Temel Kavramlari
• Gerçek Puan: KTK’de, ölçülmek istenen özelliğe ait gerçek değer, gerçek puan olarak adlandırılır ve ölçme yoluyla doğrudan elde edilemeyen gerçek puan, bazı varsayımlarla gözlenen puanlardan kestirilir. Bu nedenle Klasik Test Kuramı’na gerçek puan kuramı da denir (Baykul, 2015).
• Gözlenen Puan : Ölçme sonucunda elde edilen sayıya o niteliğin gözlenen değeri denir. Bu sayıya da gözlenen puan denir.
Gözlenen puan, gerçek değerle ölçme sonuçlarına karışan
hataların bileşimidir. Bu nedenle ölçme sonuçlarına karışan
hatanın miktarı arttıkça, gözlenen puanın gerçek puandan sapma
miktarı artar (Baykul, 2015).
Klasik Test Kurami Temel Kavramlari
• Hata ve Hata Türleri :Ölçme hatası, ölçülen nesnenin gerçek değeri ile ölçme sonucundan elde edilen değeri arasındaki farka denir. KTK’nda hata
• � =�−�
eşitliği ile tanımlanır (Crocker and Algina, 1986).
Ölçmede hata sabit hata, sistematik hata ve tesadüfî hata olmak üzere üç gruba ayrılır. Sabit hata ölçümden ölçüme aynı miktarda ve yönde yansıyan, ölçümden ölçüme değişmeyen hatadır. Sistematik hata ölçümden ölçüme belli bir oranda artar ya da azalır hatta bazı ölçme işlemlerine karışmayan hatadır.
Tesadüfî hata ölçme sonuçlarına karışan miktarı ve kaynağı
kesin olarak belli olmayan hatalardır (Baykul, 2015).
KLASIK TEST KURAMININ VARSAYIMLARI
• KTK’de, ölçmedeki hatanın tesadüfî olduğu ve bu hataya ait puanın, her ölçme için gerçek puandan bağımsız olduğu ve ölçmedeki hata puanı, bir başka ölçmedeki hata puanından bağımsız olduğu kabul edilir. Bu çerçevede KTK’nin temel varsayımları aşağıdaki gibi açıklanabilir:
• Gözlenen puan, gerçek puan ile hata puanının toplamıdır.
• � =�+�
• 𝑋 : Gözlenen puan
• 𝑋: Gerçek puan
• 𝑋: Hata puanı
• (Crocker and Algina, 1986).
KLASIK TEST KURAMININ VARSAYIMLARI
• Gerçek puan sayılabilir sonsuz çoklukta tekrarlanmış ölçmelerin gözlenen puanlarının beklenen değerine (ortalamasına) eşittir.
� � � =�(���)
• Bir ölçme evreni üzerinde, hata puanları, gerçek puanlardan bağımsızdır.
Bir başka deyişle, gerçek puan ve hata puanları arasında ilişki yoktur.
� ��=0
• Her ölçmedeki hata puanları, birbirinden bağımsızdır. Yani, herhangi iki dizi ölçmeye ait hata puanları arasında ilişki yoktur.
𝑋𝑋 2=0 1�
(Crocker and Algina, 1986).
