GG318 Kentsel Alan Düzenlemesi (3-0)3

GG318

Kentsel Alan Düzenlemesi (3-0)3

Prof. Dr. Türkay TÜDEŞ

Ankara Üniversitesi UBF Gayrimenkul Geliştirme ve Yönetimi Bölümü

1. Hafta

İmar ve İmar Planı

İmar ve İmar Planı

İmar Nedir?

İmar kelimesinin kökeni arapça ˝ümran˝ kelimesinden gelmektedir. Türk Dil

Kurumu Büyük Türkçe sözlüğünde imar “Bayındırlık, bayındır duruma getirmek,

gelişme, onarma” olarak tanımlanmıştır.

İmar ve İmar Planı

İmar Nedir?

Osmanlıca – Türkçe sözlükte ise “Yapmak. Tamir etmek. Şenlendirmek. Mamur kılmak, Harabilik ve ıssızlıktan kurtarmak” olarak tanımlanmıştır.

Bayındır kelimesi ise, “Bir yerin gelişip güzelleşmesi, hayat şartlarının uygun duruma getirilmesi için üzerinde çalışılmış olan mamur, abat” şeklinde tanımlanmıştır

Bir yeri hayat şartlarına göre düzenleme ve geliştirme de, imar olarak ifade

edilebilir.

İmar ve İmar Planı

• Hayat şartları için temel olan ihtiyaçlar;

• Barınma Alanı,

• Çalışma Alanı,

• Sosyal İhtiyaçları Karşılama Alanı,

• Ulaşım Alanı,

• Tüm bu alanlar için sağlıklı ve gelişmiş çevre olarak sıralanabilir.

İnsanoğlu yapısı gereği gayrimenkulünün üzerinde istediği yere istediği

büyüklükte yapı yapmak ister. Gökyüzü serbest olduğuna göre, kat adedini

parası belirlesin eğilimindedir. Ancak, birlikte yaşam bunu sınırlayan kurallar

getirir. İmar planları bu sınırları belirler.

İmar ve İmar Planı

İmar Planı Nedir?

İmar planı ile ilgili en kapsamlı tariflerden birisi ˝Belde halkının sosyal ve kültürel gelişimlerini karşılamayı, sağlıklı ve güvenli bir çevre oluşturmayı, yaşam kalitesini arttırmayı hedefleyen ve bu amaçla beldenin ekonomik, demografik, sosyal, kültürel, tarihsel fiziksel özelliklerine ilişkin araştırmalara ve verilere dayalı olarak hazırlanan, kentsel yerleşme ve gelişme eğilimlerini alternatif çözümler oluşturmak suretiyle belirleyen, arazi kullanımı, koruma kısıtlama kararları, örgütlenme ve uygulama ilkelerini içeren pafta, rapor ve notlardan oluşan belgedir.˝ şeklinde tanımlanmıştır. (İmar Planı, Plan Yapımına Dair Yönetmeliğin (R.G: 02.11.1985/18916 (Mükerrer), 3 maddesinin 11.

Fıkrası.)

İmar ve İmar Planı

İmar Planı sadece haritalardan ve plan paftalarından oluşmaz

Buna çeşitli araştırma sonuçlarını içeren bir raporla, tasarlanan bayındırlık

eylemlerine ilişkin önerilerin listesi ve benzer belgeler de eklenir. Bir kent

planında, önerilen arazi kullanma biçimlerinin yeri ve niteliği (konut alanı,

ticaret ve sanayi alanı vb.), kültür ve eğlence yaşamı için gerekli olanlar (parklar,

spor alanları, çocuk bahçeleri vb.), ulaşıma ayrılacak alanlar (caddeler, sokaklar,

yollar, terminaller, otoparklar vb.) kamu hizmetlerine ayrılmış yapılar (okul,

hastane vb.) ile kimi yerel kamu hizmetlerine ayrılmış yerler (su, elektrik,

doğalgaz, kanalizasyon tesisleri vb.) bulunmaktadır. (Keleş, 2018). Ancak yeni

planlanan alanlarda şehir plancılarının tesisler konusunda bu kadar teferruata

da inebilmeleri her zaman beklenmemelidir.

İmar ve İmar Planı

İmar planlarının hazırlanmasının amacı, İller Bankasınca Hazırlanan, İmar Planlarının Düzenlenmesi ile ilgili Teknik Şartlaşmada (Mad:2.01) şu şekilde belirlenmiştir:

“İmar Planı:

 Ülke, bölge ve kent verilerine göre,

 Oturma (iskân),

 Çalışma,

 Sosyal ve kültürel ihtiyaçlar (Yönetim, Eğitim, Sağlık, Kültürel vs.),

 Dinlenme, eğlence (Rekreasyon),

 Ulaşım

gibi kentsel fonksiyonlar arasında mevcut ve sağlanabilecek olanaklar

ölçüsünde en iyi çözümü koruma ve kullanma dengesini en rasyonel biçimde

belirleyerek, belde halkına iyi yaşama düzeni koşulları ve fiziksel çevreyi

sağlamak amacıyla hazırlanır” denilmiştir.

İmar ve İmar Planı

İmar Planı hazırlanırken şu hususlara özen gösterilir:

Devlet planında güdülen hedeflere, ülke fiziksel bölge ve çevre düzeni planı ana kararlarına uyularak, varsa eski imar planlarıyla ilişkili biçimde tanzim edilir.

Genel gelişme yönlerinde, eşik ve sınırlamalara uyarak kentin yaşayış ve

karakteriyle çelişmeyen, mahalli istekleri olanaklar ölçüsünde değerlendiren ve

kentin gelişme potansiyelinden yararlanan kararlar getirir.

İmar ve İmar Planı

Değişik arazi kullanma alanlarında yönetmeliklerle getirilen standart büyüklüklere uyulurken, bunların biçim ve konumlandırılmalarında birbiriyle fonksiyon ilişkilerine dikkat edilecek ve gelişebilir esnek plan anlayışı sağlanmalıdır.

Ulaşım şebekesinin, beldenin değişik alan kullanımları ile ve çevresiyle olan

bağlantıların gelişebilir, kolay ulaşılır, gelecekte yoğunluk artışıyla doğacak trafik

talebini karşılayabilir düzey ve kapasiteyi sağlayacak biçimde olmasına dikkat

edilmelidir.

Kaynaklar

 Ölçme Bilgisi Pratik Jeodezi, Prof. Dr. Erdoğan Özbenli ve Prof. Dr. Türkay Tüdeş, Trabzon, 2001.

 İmar Planı Uygulamaları Kentsel Alan Düzenlemesi, Prof. Dr. Türkay Tüdeş, Ankara, 2019.