PARA PARA

(1)

PARA PARA

SGK005 EKONOMİ VE GİRİŞİMCİLİK SGK005 EKONOMİ VE GİRİŞİMCİLİK

(Seçmeli Ders) (Seçmeli Ders)

Prof. Dr. Kasım Karakütük Prof. Dr. Kasım Karakütük

Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi

Öğretim Üyesi

(2)

2 2

Fiyat Kuramı (Teorisi) Mikro Ekonomi

Para Kuramı (Teorisi)

Makro Ekonomi

(3)

Para Kuramı Para Kuramı

 Paranın ekonomik yaşama etkisi. Paranın ekonomik yaşama etkisi.

 Paranı niteliği-doğuşu-tarihi Paranı niteliği-doğuşu-tarihi

 Mal Mal; Ayni değişim; Trampa Mal Mal; Ayni değişim; Trampa

 Mal Para Mal; Paralı değişim Mal Para Mal; Paralı değişim

 Para Mal Para Para Mal Para

 Paralı ekonomi: Bugünkü tüm ekonomik Paralı ekonomi: Bugünkü tüm ekonomik sistemler

sistemler

(4)

Para Para

Ekonomi biliminin varsayımı: Para kullanılmıyor Ekonomi biliminin varsayımı: Para kullanılmıyor

Oysa bugünkü tüm ekonomilerde:



Tüm gelirler, Tüm gelirler,



Borç-alacaklar, Borç-alacaklar,



Servet biriktirmede Servet biriktirmede para kullanılması.

para kullanılması.

(5)

Paranın Tanımı ve İşlevleri Paranın Tanımı ve İşlevleri



Değişim, alışveriş aracıdır. Değişim, alışveriş aracıdır.



Ortak değer ölçüsüdür: Ortak değer ölçüsüdür:



Alan-verence kabul görmektedir. Alan-verence kabul görmektedir.



Tasarruf aracıdır. Tasarruf aracıdır.



Borç ödeme aracı ve borç tutarını gösterir. Borç ödeme aracı ve borç tutarını gösterir.



Niteliğini yapıldığı maddeden almaz. Niteliğini yapıldığı maddeden almaz.

(6)

Para Türleri Para Türleri

 Asıl para: Kağıt para (banknot)-madeni para Asıl para: Kağıt para (banknot)-madeni para (ufaklık).

(ufaklık).

 Banka parası (kaydi para). Banka parası (kaydi para).

 Mal-para. Mal-para.

(7)

Likidite Likidite

Likidite:

Likidite: Bir ekonomik varlığın para gibi hemen Bir ekonomik varlığın para gibi hemen değişimde kullanabilme özelliğine sahip olmasıdır.

değişimde kullanabilme özelliğine sahip olmasıdır.

Paraya (nakde) çevrilecek varlıkları belirtir.

Likidite:

Likidite: Örgütlerin (işletmelerin) varlıklarını hızla Örgütlerin (işletmelerin) varlıklarını hızla nakde dönüştürebilme yeteneğini açıklar.

nakde dönüştürebilme yeteneğini açıklar.

Nakit para en likit varlıktır, duran varlıklar Nakit para en likit varlıktır, duran varlıklar

likiditesi en düşük varlıklardır.

(8)

Gerçek Likidite:

Gerçek Likidite: Örgütün (İşletmenin) tasfiye Örgütün (İşletmenin) tasfiye edilmesi durumunda borçlarını ödeyebilme edilmesi durumunda borçlarını ödeyebilme

yeteneğidir.

Teknik Likidite:

Teknik Likidite: Vadesi gelen borçların Vadesi gelen borçların ödenebilme yeteneğidir.

ödenebilme yeteneğidir.

Likidite Oranı:

Likidite Oranı: Örgütün (İşletmenin) kısa süreli Örgütün (İşletmenin) kısa süreli borçlarını ödeyebilme gücünü belirtir.

borçlarını ödeyebilme gücünü belirtir.

(9)

Para Sunumu (Arzı) Para Sunumu (Arzı)



Bir ulusal ekonomide dolanımdaki Bir ulusal ekonomide dolanımdaki

(tedavüldeki) toplam para miktarıdır.



Para basılması (TBMM’nin yetkisi, Anayasa), Para basılması (TBMM’nin yetkisi, Anayasa),



Kağıt parayı (Merkez Bankası) Kağıt parayı (Merkez Bankası)



Madeni ufaklık-anı para ile her türlü pul Madeni ufaklık-anı para ile her türlü pul

(harç-damga) ve değerli kağıdı, Cumhuriyet (harç-damga) ve değerli kağıdı, Cumhuriyet

altın sikkeleri ile Cumhuriyet ziynet altınları altın sikkeleri ile Cumhuriyet ziynet altınları

resmi mühürleri (Haz. Mal Bak. Darphane ve resmi mühürleri (Haz. Mal Bak. Darphane ve

Damga Matbaası Genel Müdürlüğü), Damga Matbaası Genel Müdürlüğü),



Bankalar (İş-Ticari)-Merkez Bankası. Bankalar (İş-Ticari)-Merkez Bankası.

(10)

 Bankalar-Merkez Bankasının İşlevleri Bankalar-Merkez Bankasının İşlevleri

(11)

Para İstemi (Arzı) Para İstemi (Arzı)

 Bir ulusal ekonomide kişilerin ve örgütlerin Bir ulusal ekonomide kişilerin ve örgütlerin bulundurmak istedikleri para miktarıdır.

bulundurmak istedikleri para miktarıdır.

(12)

12 12

Şekil 1. Lidyalılar Döneminde Kullanılan altın sikke

Kaynak: https://definesohbeti.com/antik-sikke-sorulari/10621-osmanli-para-birimleri.html

(13)

13 13

Şekil 2. Bizanslılar Döneminde Kullanılan Bir Para

(14)

14 14

Şekil 3. İlk Osmanlı Parası: Akça

(15)

15 15

Şekil 4. Osmanlı’da Mangır (Mankur): Bakır Sikke

(16)

16 16

Şekil 5. Osmanlı’da Lira

(17)

17 17

Şekil 6. Osmanlı’da Kağıt Lira (Banknot)

(18)

18 18

Şekil 7. Cumhuriyet’in İlk Kağıt Parası

(1927)

(19)

19 19

Şekil 8. Cumhuriyet’in İlk Kağıt Parası (1927)

(20)

Para Sistemleri Para Sistemleri

 Altın Para Sistemi: Altın-Külçe Sistemi, Altın Para Sistemi: Altın-Külçe Sistemi, Altın-Döviz Sistemi

Altın-Döviz Sistemi

 Gümüş Para Sistemi, Gümüş Para Sistemi,

 Çift Maden Sistemi: Biraz Altın-Biraz Gümüş Çift Maden Sistemi: Biraz Altın-Biraz Gümüş

 Kağıt Para Sistemi. Bank-not. Kağıt Para Sistemi. Bank-not.

(21)

Para Para

 Çevrilebilme (Konvertibilite), Çevrilebilme (Konvertibilite),

 Döviz, Döviz,

 Kur. Kur.

(22)

Paranın Değeri Paranın Değeri

 Rakamsal (Nominal) Değeri. Rakamsal (Nominal) Değeri.

 Gerçek (Reel, Sabit Fiyatlarla) Değeri. Gerçek (Reel, Sabit Fiyatlarla) Değeri.

(23)

Paranın Değerinin Ölçülmesi Paranın Değerinin Ölçülmesi

 Tüketici Fiyatları Endeksi, Tüketici Fiyatları Endeksi,

 Toptan Eşya Fiyatları Endeksi, Toptan Eşya Fiyatları Endeksi,

 Ücretliler Geçinme Endeksi, Ücretliler Geçinme Endeksi,

 Üretici Fiyatları Endeksi... Üretici Fiyatları Endeksi...

 Gerçek Fiyatlara Çevirme (Sabit Fiyatlara Gerçek Fiyatlara Çevirme (Sabit Fiyatlara Çevirme).

Çevirme).

(24)

Kaynakça Kaynakça Üstünel, Besim.

Üstünel, Besim. Ekonominin Temelleri. Ekonominin Temelleri.

Üstünel Besim.

Üstünel Besim. Makro Ekonomi. Makro Ekonomi.

https://definesohbeti.com/antik-sikke- https://definesohbeti.com/antik-sikke-

sorulari/10621-osmanli-para-birimleri.html sorulari/10621-osmanli-para-birimleri.html

adresinden 07.05.2020 tarihinde erişildi.

(25)

25 25