PARA VE BANKACILIK

PARA VE BANKACILIK

• Para, mal ve hizmetleri satın almaya yarayan araçtır.

Para kelimesi; gelir,servet ve kredi kavramları için de kullanılır. Satın alma, borç ödeme işlevi vardır

• Dünden bugüne para oldukça önemli bir evrim geçirmiştir. Mal (altın ve gümüş) para, sigara para(esir kampları), fiat para (kağıt ve madeni paraların malzeme değeri yoktur-bugünkü

gibi),çekler,EFT,havale gibi ödeme sistemleri(banka parası),bitcoin(kripto para) gibi çeşitli formları

kullanılmış ve kullanılmaktadır.

•  

PARANIN İŞLEVLERİ

• 1.Değişim aracı-İlk zamanlarda değişim aracı olarak kullanılan takas ve trampa siteminin

yerini para almıştır. Böylece, takas sisteminden kaynaklanan zorluklar ve maliyetler azalmıştır.

• 2.Hesap birimi-Mal ve hizmetlerin değerini ölçer.

• Ağırlık-kg

• Mesafe-metre

• Mal ve hizmetler-para

PARANIN İŞLEVLERİ

• 3.Değer muhafaza aracı-tasarruf fazlası serveti

muhafaza biçimidir. Herhangi birşeyin muhafaza aracı olması için alacağı mal ve hizmet miktarı zaman içinde azalmamalı, satın alma gücü korunmalıdır.

• Para bir varlıktır.Para dışında reel varlıklar

(altın,gümüş, otomabil,ev,vs…)ve finansal varlıklar (bono,hisse senedi,nakit) değer aracı olarak kullanılır.

Paranın en önemli özelliği “likit” yani “dönüştürülebilir

“ olmasıdır.

• Likit tutmanın riski, değer kaybının kolay olabilmesidir.

Dolayısıyla, para tutmanın alternatif maliyeti vardır.

Para arzı

• Para arzı=M1+M2+M3

• M1=Dar kapsamlı

• Dolaşımdaki nakit para ve vadesiz mevduatın toplamı

• M2= Geniş kapsamlı

• M2+ vadeli mevduat

• M3= Daha geniş kapsamlı

• M2+hazine bonosu,tahvil ve gayrimenkuller toplamıdır.

PARANIN ÖLÇÜLMESİ  

• Madeni para ve kağıt para dışında,

• vadesiz mevduat,

• vadeli mevduat,

• hazine bonosu,

• tahvil ve gayrimenkuller, piyasadaki “para arzını”belirler.

•  

• Ok yönünde likidite azalır.

•  

TCMB

• 1211.sayılı kanun “fiyat istikrarı”

• Para politikasını yürütmek

• Para arzı (MS)

• Enflasyon

• Kur riski

• Bankacılık sistemini düzenlemek

• Ödeme sistemleri

• Vade ve türleri

• Bankalara avans-kredi sağlar,zorunlu karşılık oranı belirler.

Türk Bankacılık Sistemi

• Mevduat %87

• Kalkınma ve Yatırım %7

• Katılım %6

• 2019-59 banka

Bankacılık -riskler

• Kredi riski

• Faiz riski

• Likidite riski

• Sistem riski

KORUYUCU

DÜZENLEMELER

• Bankaların denetimi

• Son çare borç sağlayıcı

• Mevduat sigortası

BANKA PARASI

• Para arzının önemli bir kısmı vadeli ve vadesiz mevduattan oluşur. Bankalar da kar amacı güden kuruluşlardır.Borç

vermek ve almak isteyenler arası aracılık yapar.Krediler ve mevduatlar aracılığı ile para arzını artırır.

• Tasarruf amacıyla kasada tuttuğu paranın bir kısmını kredi olarak kullandırarak kar elde eder.Kar elde etmesi için

Mevduat faizinin,kredi faizinden küçük olması gerekmektedir.

• Banka da tutulan paraya banka parası ya da kaydi para adı verilir. Bankaya 1000 tl mevduat girdiğinde, dolaşımdaki para 1000 tl azalır.Ancak toplam para arzı değişmez.

•  

BANKA PARASI

• Bankalar mevduat kabul edip kredi verince M_s artar

• Kaydi para veya banka parası

• %100 Rezerv Bankacılığı –M_s sabit kalır

• Kısmi rezerv bankacılığında mevduat alır, kredi verir.Bir miktar zorunlu karşılık tutar.

• Toplam rezerv=Zorunlu karşılık+Serbest rezerv

Kayıtsal Para Yaratma Süreci

1-Banka 2-Yeni mevduat (yeni

rezervler )

3.Yeni zorunlu rezervler

4.Kredile r (yeni atıl

rezervler )

X 1000 100 900

Y 900 90 810

Z 810 81 729

S 656 72,9 656

Para Çarpanı

• 1000+900+810+729…..

• ΔM_s=1000.1/0,1=1000 MB 1000 TL para basmış,

M_s 10000 TL artmış!

• Δrezerv= 100+90+81+72,9+...

• 100.1/0,1=1000

• M_s=Çarpan (θ)*Δrezerv

• θ=1/rrr (kaydi para oranı-zorunlu karşılık)

Para Piyasası ve Faiz

• Faiz-Para kullanım bedeli/tutmanın bedeli,

• Başkasına ait sermayeyi kullanmanın bedeli

• Nominal faiz oranı (i)

• Reel faiz oranı (r)

• Irving Fisher r=i-π_e

Tahviller ve Faiz Oranları

• Büyük şirket ve kurumlar tarafından

çıkartılan, parasal değer taşıyıp yatırım

amacıyla alınıp satılabilen finansal araçların genel adıdır.

• Tahvilin vadesi,itibari değeri,varsa kupon değeri

• Tahvil faizi=İtibari değer-tahvil fiyatı

• Tahvil faiz oranı=Tahvil faizi/Tahvil fyatı*100

• Tahvil fiyatı artarsa faiz düşer,vice versa

Para Talebi

• İşlem

• Önlem

• Spekülasyon güdüsü.

• Para talebi türev taleptir.

• i paranın fırsat maliyeti Md

Para talebini neler etkiler?

• Talep miktarındaki değişme? Talepteki değişme?

• Reel GSYH

• Fiyatlar Genel Düzeyi

• Diğer

Talepte değişme

Talep Miktarındaki değişme

Para Arzı

• Ms=M1+M2+M3

• Faiz ne olursa olsun Ms dik bir çizgi şeklindedir.

• Nasıl?

• Açık piyasa işlemleri-devlet iç borçlanma senetleri

• Reeskont kredileri-ticari bankalara borç verme işlemi

• Zorunlu karşılık oranı-bankaların zorunlu karşılığı

Varsayımsal Para Arzı

Para arzının değişmesi

Para piyasası Dengesi

• Md=Ms

• Tek bir faiz oranı sağlar

• Denge faiz

Para piyasası Dengesi

IS-LM Dengesi

• Mal ve para piyasaları arasındaki etkileşim

• Üretim-faiz dengesi

• Para ve maliye politiklarının etkisi

IS-LM Dengesi