GÖRSEL KÜLTÜR 3. İmgenin Değeri
Yrd. Doç. Dr. Tuğba Taş
İmgelerin Değeri
İmgelere toplumsal değerini veren nedir?
- İmgeler kendi içlerinde değere sahip değillerdir,
- İmgelere belirli toplumsal bağlamlarda farklı değer türleri
atfedilir.
Sanat piyasası içinde, sanat yapıtının değeri ekonomik ve kültürel faktörler tarafından belirlenir.
Vincent van Gogh, Zambaklar, 1889
• Estetik stil ve teknik
• Otantiklik
• Eşsizlik
• Sanatçının hayatını ve yapıtlarını çevreleyen mitler
• Yaratıcı sanatçı miti
Marcel Duchamp, Çeşme, 1917
Sanat eserlerinin kutsal sayılmasına tepki Sanatın değeri ile beğeni ve sergileme pratiklerine yönelik saldırı
Eşsiz oldukları için değer atfedilen sanat nesnelerine değer yükleyen diğer bir
faktör popüler tüketime yönelik olarak yeniden üretilebilmeleridir.
• Kültürümüzde görüntülere yüklenen farklı değer çeşitleri de vardır.
• Farklı mediumlara değer biçmek için farklı kriterler kullanırız.
• Resimlere eşsizlik, otantiklik ve piyasa değeri gibi kriterle değer biçerken, televizyondaki haber görüntülerine
enformasyon ve erişilebilirlik sağlama kapasitelerine göre değer biçeriz.
• Haber görüntüleri açısından baktığımızda, enformasyon
sağlayan görüntüler ya da uzaktaki olayları geniş bir izlerkitle
için erişilebilir kılan görüntüler değerlidir.
Tiananmen Meydanı’ndaki protestolardan bir görüntü, 1989, Pekin.
İkonik Görüntüler
Tiananmen Meydanı’ndaki yalnız öğrenci görüntüsü tüm dünyada
demokrasi
mücadelesi için bir ikon (simge)
değerine sahiptir.
• İkon görüntülerin evrensel kavramları, duyguları ve anlamları temsil ettiği kanısı yaygındır.
• Belirli bir kültürde, mekanda ve tarihte üretilen bir görüntünün evrensel bir anlamı olduğu ve tüm kültürlerde tüm izleyiciler tarafından benzer şekilde yorumlanacağı düşünülür.
• Peki bu evrensellik kavramını destekleyen varsayımları
sorgulamak bizi nasıl bir sonuca ulaştırır?
Örnek çalışma: Anne-Çocuk İmgesi
Raphael, The Small ‚Cowper‘ Madonna, 1505
Joos van Cleve, Virgin and Child, 1525
• Anne-çocuk imgesi Batı kültürünün her yerine yayılmıştır.
• Genel olarak bunun;
1- ‘Annelik duygusu’ kavramını
2- Anne ile çocuk arasındaki temel bağı
3- Çocuğun anneye olan bağımlılığını temsil ettiğine inanılır.
• Anne-çocuk arasındaki bağın kültürel bir inşa değil, evrensel
bir doğru olduğu kabul edilir.
İkonlaşmış görüntüler aynı zamanda haz ve arzu da uyandırabilirler.
Marilyn Monroe’nun kadın güzelliği ve
cinselliğine dair Yirminci Yüzyıl’daki Amerikan değerlerinin bedene gelmiş hali olarak ikonlaştırıldığı söylenebilir.
Andy Warhol, 1962
Sanatçı Andy Warhol tüketim kültürüne ilişkin yapmış olduğu çalışmalarda Marilyn Monroe gibi neredeyse tüm bir halkın aşina olduğu kültürel ikonları kullanmıştır.
Görüntüleri bir ikon olarak ele almak, bağlam sorusunu
gündeme getirmektedir.
Görüntüler farklı kültürel ve tarihsel bağlamlarda farklı anlamlara sahip olurlar.
Örneğin Benetton’un bu
reklam imgesi annelik ikonuna göndermede bulunur,
Avrupa’da dolaşıma giren bu görüntü ABD’nin kölelik
tarihine ve siyah sütanne kavramına göndermede bulunduğu için, ABD’de dergiler bu reklamı basmayı reddetmiştir.
