6. HAFTAKARAYOLLARI VE LASTİK TEKERLEKLİ TOPLU TAŞIMA SİSTEMLERİ

(1)

6. HAFTA

KARAYOLLARI VE LASTİK TEKERLEKLİ TOPLU TAŞIMA

SİSTEMLERİ

(2)

Karayolu Kademelenmesi

Karayolu Genel Müdürlüğüne Göre (İdari Sınıflandırma);

1. Otoyollar

2. Devlet Yolları 3. İl Yolları

4. Köy Yolları

Ülkemizde anayol özelliğindeki yollar olan otoyollar ile devlet yolları ve toplayıcı özellikteki yollar olan il yolları ile ilgili her türlü uygulama ve işlemi Karayolları Genel Müdürlüğü (KGM) yürütmektedir. Şehir içi yollar yerel yönetimlerin sorumluluğundadır. Büyükşehir Belediyelerinde ise il genelindeki tüm yollar yerel yönetimin sorumluluğundadır.

(3)

Karayollarının Tanımlanması

Otoyollar, yüksek trafik yoğunluğunun yüksek hızla seyrine olanak tanımak amacıyla inşa edilirler.

Otoyollar, zıt yönlere ikişer şerit olmak üzere en az dört şeritli olarak planlanıp, röfüj ile bölünmektedir.

Otoyollarda eşdüzey kesişmelerin engellenmesi ayrıca yaya, bisiklet ve hayvan girişlerinin önüne geçilmesi için tam erişme kontrolü uygulanmaktadır. Erişme kontrolü her iki taraftan uygulanan engeller ile sağlanmaktadır.

Kimi ekspres yollarda girişlere izin verilmekte olup, bu yollar kısmi erişme kontrollü yollar olarak isimlendirilmektedir.

Devlet yolları bölünmüş ve bölünmemiş olarak ayrılmaktadır.

Devlet yolları aynı zamanda önem ve yoğunluğuna göre; birinci, ikinci ve üçüncü sınıf yol olarak sınıflandırılmaktadır.

Ülkemizde anayollar ve toplayıcı yolların bir kısmı çeşitli kodlarla numaralandırılmıştır. Ülke içi

kullanımda otoyollar (O) harfi, devlet yolları (D) harfiyle temsil edilir. Bazı yollarımız da uluslararası yol ağının bir parçasıdır. Bu durumdaki yollar ise (E) harfi ile temsil edilir. Farklı numaralı yollar bazı kesimlerinde çakışabilirler.

(4)

Karayolu Kademelenmesi- 1. Bölge

(5)

Güney otoyolları:

• (O-21) : Adana-Pozantı kesimi

• (O-51) : Adana-Mersin kesimi

• (O-52) : Adana-Gaziantep kesimi

• (O-32) : Ceyhan-İskenderun kesimi

Otoyolların İsimlendirilmesi

Kapıkule-Ankara otoyolu:

• (O-1) : Boğaziçi Köprüsü geçişi ve çevre yolları • (O-2) : Fatih Sultan Mehmet Köprüsü geçişi ve çevre yolları

• (O-3) : Kapıkule-İstanbul kesimi • (O-4) : İstanbul Ankara kesimi • (O-20) : Ankara Çevre yolu

Ege bölgesi otoyolları:

• (O-30) : İzmir çevre yolu

• (O-31) : İzmir-Aydın kesimi

• (O-32) : İzmir-Çeşme kesimi

(6)

Devlet Yollarının ve Avrupa Uluslararası Yollarının İsimlendirilmesi

• Devlet yolları:

• (D-100) : Kapıkule-İstanbul-Amasya-Erzurum-Gürbulak (İran sınırı)

• (D-200) : Çanakkale-Bursa-Ankara-Sivas

• (D-300) : Çeşme- Konya-Kayseri-Elazığ-Kapıköy (İran sınırı)

• (D-400) : Datça-Antalya-Gaziantep-Esendere (İran sınırı)

Avrupa uluslararası yol ağı: (TEM-Trans European Motorway)

• (E-80) : Kapıkule-İstanbul-Amasya-Erzurum-Gürbulak (Eski E-5)

• (E-87) : Aziziye (Kırklareli)-Çanakkale-İzmir-Antalya

• (E-90) : Çanakkale-Bursa-Ankara-Adana-Habur (Irak sınırı)

(7)

Karayollarının sınıflandırılması

Karayollarında başka bir sınıflandırma yolların işlevlerine göre yapılmaktadır;

1. Anayol: Ülke içi ve ülkeler arasındaki yerleşim merkezlerini birbirine bağlayan yollardır. Bu yollar, merkez yerleşmelerin ürettikleri ve çektikleri trafik yoğunluğunun yanında, toplayıcı

yollardan kaynaklanan yoğunluğu da taşımaktadır. Standartları yüksek olan bu yollar, bölünmüş yol veya bölünmemiş olabilirler. Ekspresyollar ve otoyollar anayollar içine girmekedir.

2. Toplayıcı Yol: Daha küçük yerleşim merkezlerini bağlayan, bu yerleşmelerin ürettikleri ve çektikleri trafik yoğunluğu taşıyan yollardır. Daha az hız ile seyre imkan veren bu yollara, İl yolları örnek verilebilir.

3. Yerel Yol: Toplayıcı yollara bağlanması öngörülen ve daha küçük yerleşim birimlerine ulaşımı sağlayan, aynı zamanda özel mülk ve özel tesislerin bağlantı kurduğu yollardır. Trafik, hız ve seyahat konforu standartları çok daha küçüktür. Bir ülke yol ağı içinde çok büyük bir alanı yerel yollar kaplamaktadır.

(8)

Kentlere Göre Yol Sınıflandırması

1. Kent Dışı Yollar 2. Kent İçi Yollar

(9)

Kent İçi Yollar

1. Bölge bağlantı yolları 2. Bölge içi toplayıcı yollar 3. Bölge içi yollar

4. Yaya yolları

(Görsel: Yoldaş 2008)

(10)

Kent İçi Yol Kademelenmesi

(Görsel: Yoldaş 2008)

(11)

Toplu Taşımada Lastik Tekerlekli Ulaşım Ögeleri

1. Otobüs

2. Metrobüs

3. Troleybüs

(12)

Tahsisli bir hat

Korunaklı ve güvenli istasyonlar

Diğer toplu taşıma sistemleri ile entegre istasyonlar

Enerji açısından etkin ve körüklü, yüksek kapasiteli taşıtlar (UNITAR, 2002)

Turnike sistemi ve yolculuk öncesinde ücret ödenmesi

Dakik hizmet verme ve 1-10 dakika arasında bekleme süresi (OECD-IEA, 2002)

Yüksek işletim sıklığı

Yolcu bilgi sistemi

Nispeten hızlı yolcu indirme ve bindirme özelliği

20-25 km/saat hız ile günlük toplam 500 km mesafe (OECD-IEA, 2002)