GEÇİCİ (ÖDÜNÇ) İŞ İLİŞKİSİ
Öğretim Görevlisi Yusuf Can Çalışır
1
1-meslek edinilmiş -meslek edinilmemiş geçici iş ilişkisi kavramları ve diğer ilişkilerden farkı
•
Geçici iş ilişkisi özel istihdam bürosu aracılığıyla•
ya da•
holding bünyesi içinde veya hangi şirketler topluluğuna bağlı başka bir işyerinde görevlendirme yapılmak suretiyle kurulan ilişkidir.1-meslek edinilmiş -meslek edinilmemiş geçici iş ilişkisi kavramları ve diğer ilişkilerden farkı
•
özel istihdam bürosu aracılığıyla Geçici iş ilişkisi,•
Türkiye İş kurumunca izin verilen özel istihdam bürosunun bir işveren ve geçici işçi sağlama sözleşmesi yaparak bir işçisini geçici olarak bu işverene devri ile kurulur.1-meslek edinilmiş -meslek edinilmemiş geçici iş ilişkisi kavramları ve diğer ilişkilerden farkı
•
Meslek edinilmemiş Geçici iş ilişkisi, işverenin devir sırasında yazılı rızasını almak suretiyle bir işçisini Holding bünyesinde veya aynı şirketler topluluğuna bağlı başka bir iş yerinde iş görme edimini yerine getirmek üzere geçici devretmesine kurulmuş olur.2- Meslek Edinilmiş Geçici İş İlişkisi
a- Yasal dayanağı ve kapsamı ----(İK Md 7)
•
İş Kanunu kapsamı dışında kalan 50'den az işçi çalıştırılan mevsimlik tarım işyerlerinde ve ev hizmetlerinde meslekedinilmiş Geçici iş ilişkisi kurulabileceği hükme bağlanmıştır.
•
Bu ilişkiler söz konusu olduğunda İK 7 hükümleri uygulama alanı bulacaktır.2- Meslek Edinilmiş Geçici İş İlişkisi
b-İlişkinin Kurulabileceği Haller ve Süreleri
• Not: Sürekli nitelikte olan işler için zorunlu haller dışında geçici çalışmanın kullanılması engellenmiştir.
1-Hamilelik, Ebevynlerin Kısmi Çalışması, Askerlik, Askı Hali 2- Mevsimlik Tarım İşleri
3- Ev Hizmetleri
4-İşletmenin Günlük İşyerlerinden Sayılmayan İşler
5-iŞ Güvenliği bakımından acil işler veya zorlayıcı nedenler 6-İşletmenin iş hacminin öngörülemeyen ölçüde artması
7-Mevsimlik işler dışında dönemsellik arz eden iş artışları
3- Geçici iş ilişkisi kurma yasakları
• İş yerinde sürekli özel istihdam bürosu işçisi istihdamını engellemek amacıyla geçici işverenin geçici işçi sağlama sözleşmesi sürelerinin sonundan itibaren aynı iş için 6 ay geçmeden yeniden geçici işçi çalıştırılamayacağı kurala bağlanmıştır.
• Bunun gibi toplu işçi çıkarılan iş yerlerinde 8 ay süresince Geçici iş ilişkisi kurulamaz.
• Diğer taraftan Kamu Kurum ve kuruluşlarında ve yer altında maden çıkarılan işyerlerinde Geçici iş ilişkisi kurulamaz.
• Özel istihdam büroları kamu kurum ve kuruluşlarının kadro ve pozisyonlar için aracılık faaliyeti yapamaz ve Geçici iş ilişkisi kuramazlar.
4- Özel istihdam bürosu - geçici işçi ilişkisi
• Meslek edinilmiş Geçici iş ilişkisinde işçi özel istihdam bürosu tarafından ödünç verilmek üzere yazılı iş akdi ile işi alınır.
• İş akdine; geçici işçinin Türkiye İş Kurumu'ndan veya bir başka özel istihdam
bürosundan hizmet almasını ya da iş görme edimini yerine getirdikten sonra geçici işçi olarak çalıştığı işveren veya farklı bir işverenin işyerinde çalışmasını engelleyen hükümler konulamaz.
• Bu düzenleme ile geçici işçinin iş bulma konusunda iş akdini kurduğu istihdam
bürosuna sürekli olarak bağlanması engellenerek sözleşme özgürlüğü korunmuştur.
5-Özel istihdam bürosu - geçici işveren ilişkisi
•
Meslek edinilmiş Geçici iş ilişkisi Türkiye İş kurumu'nca izinverilen özel istihdam bürosunun geçici işverenle yazılı bir geçici işçi sağlama sözleşmesi yaparak bir işçisini iş görme edimini
yerine getirmek üzere geçici olarak bu işverene devri ile İş Kanunu sayılan hallerde kurulur.
6-Geçici işveren - Geçici işçi ilişkisi
• Özel istihdam bürosu işçisinin geçici bir süre çalıştırılmak üzere geçici
işverene devrettiğinde işçi ile arasındaki iş akdi sona ermez, devam eder ve büro işveren sıfatını korur.
• Buna karşılık geçici iş ilişkisinde geçici işverenle geçici işçi arasında iş akdi kurulmuş olmaz.
• Çünkü burada tarafların iradesi bir iş akdinin kurulmasına yönelik
bulunmamakta, işçi sadece sınırlı bir süre için geçici işverene karşı iş görme edimini yerine getirmektedir.
3- Meslek Edinilmemiş Geçici İş ilişkisi
• Geçici iş ilişkisi özel istihdam bürosu aracılığıyla ya da Holding
bünyesinde veya aynı şirketler topluluğuna bağlı başka bir işyerinde görevlendirme yapılmak suretiyle kullanabilir.
• Bir Holding veya Şirketler Topluluğu bünyesi içinde özel istihdam bürosunun aracılığı olmaksızın iki şirket (işveren) arasında
gerçekleştirilecek (meslek edinilmemiş) geçici iş ilişkisinin kuruluşu iş kanunun 7 nci maddesinde yer almıştır.
3- Meslek Edinilmemiş Geçici İş ilişkisi
•
İşverenin devir sırasında yazılı rızasını almak suretiyle birişçisini Holding bünyesinde veya aynı şirketler topluluğuna bağlı başka bir iş yerinde iş görme edimini yerine getirmek üzere
devretmesi halinde de geçici iş ilişkisi kurulmuş olur.
3- Meslek Edinilmemiş Geçici İş ilişkisi
•
Geçici iş ilişkisinin kurulabilmesi için devir sırasında işçininyazılı rızasının alınması gerekir. İşçinin rızasının devir sırasında alınması gerektiğine göre önceden alınmış onay geçersiz sayılır.
3- Meslek Edinilmemiş Geçici İş ilişkisi
•
Meslek edinilmemiş Geçici iş ilişkisi yazılı olarak 6 ayıgeçmemek üzere kurulabilir ve en fazla iki defa yenilenebilir.
•
6 aydan fazla bir süre kararlaştırılmış bulunsa bile, ilişkiningeçerliliği 6 ayla sınırlıdır, bu süreden fazlası bağlayıcı değildir.
3- Meslek Edinilmemiş Geçici İş ilişkisi
•
İşçinin rızasının her yenilenme döneminde ayrı ayrı alınması gerekir.•
Geçici iş ilişkisinin azami 18 Ayla sınırlandırılması geçici işçi görüntüsü altında sürekli işçi çalıştırılmasının engellenmesi amacını taşır.3- Meslek Edinilmemiş Geçici İş ilişkisi
• Meslek edinilmemiş geçici iş ilişkisinin hangi hallerde kurulamayacağı hüküm altına alınmıştır.
• Buna göre kamu kurum ve kuruluşlarında, yeraltından maden çıkarılan işyerlerinde meslek edinilmemiş geçici iş ilişkisinin
kurulmasının mümkün olmadığı gibi toplu işçi çıkarılan işyerlerinde 8 ay süreyle 6356 sayılı yasanın 65 inci maddesi saklı kalmak
kaydıyla grev ve lokavtın uygulanması sırasında bu ilişki kurulamaz.
•
Kaynaklar:1-Sarper Süzek, İş Hukuku
