111 IIIII111111H1111 1111111 III l l l l 11
SAYFA: 3
Il H U I II I m i l l i l i l l l l IH I II I I I I I I I I I H I I I I I I I I I I I I I I l I I l l l l U l l l l l I H U I I U I U I I l I i r ^Unuttuğumuz
Adam
B
İR K A Ç g ü n e v v el g a z e te le rd e « f a k biı* te lg ra f h a b e r i ç ı k t ı . « F r a n -J
sfz A k a d em isi â z a s ın d a n K lo d F a r e r v e f a t e tm iştir.» O n d a n s o n ra = h iç b i r g a ze te d e b u ism e d a ir e sa s lı b ir m a lû m a t g ö rü lm ed i. B u g ü n jj s o k a k la rım ız d a n \ b irin e ism in i v e rd iğ im iz b u a d a m k im d ir ? A n la - E ş ılıy o r k i o n u u n u ttu k . F a r e r ’iıı k im o ld u ğ u n u h a tır la ta lım . H a n i b ize E k a r ş ı k a lb i, h iç b ir y ü re ğ in a la m a y a c a ğ ı k a d a r d e rin b ir m u h a b b e tle d o lu p E ta şa n b ir P iy e r L o ti v a r d ı. İş te b u K lo d F a r e r de o m u h a b b e t d e s ta n ın ın § ik in c i c ild id ir. B ü tü n d ü n y a a le y h im iz e d ö n d ü ğ ü b ir s ıra d a b u ik i a d a m = e n m ü h im g a z e te le rd e le h im iz e m a k a le le r y a z m ış la r v e bizi m ü d a fa a e t - E m iş le rd ir. H ele L oti, 1914 - 1918 h a r b in d e n so n ra k ö tü s iy a s e t y ü z ü n d e n E y e re s e rild iğ im iz ve b u g ü n dost o ld u ğ u m u z m ü tte f ik d e v le tle rin , bizi d ü n y a jj h a r ita s ın d a n s ile re k h isse k a p m a k is te d ik le r i b ir z a m a n d a : «E ğ er m e n su p § o ld u ğ u m F r a n s ız k a v m i, d ü n y a n ın e n fa z ile tli in s a n la r ı o la n T iirk d o s t- = lav ım ın a le y h in d e b ir k a ra ra iş tira k e d e c e k o lu rla rs a d a m a rla rım d a k i § F r a n s ız k a n ın ı k e se r a k ıtır ım .» d em işti.K lod F a r e r de o n u n gibi id i. Biz g a lib a b u ik i k ö tü g ü n d o stu n u da jj u n u ttu k . Ne z a m a n d a n b e ri n e L o ti’d e n , n e de F a ı e r ’d en b a h se d ilir. Bu ik i Ş b ü y ü k ş a h s iy e tin ö m iirn â m e le ri d e az ç o k b ir b i r in e b e n ze r. İk isi de B alı- E r iy e Z a b iti id i, ik isi d e e d e b iy a tı, esas m e sle k le rin e te rc ih e tm iş le rd i.
F a r e r ’in a s ıl ism i B a rg o n ’d u r, fa k a t e d e b iy a tta F a r e r ism in i a lm ış tır , jj 1876 d a L iy o n ’da d o ğ d u . E d e b iy a tta ş ö h re tin i « Ö ld ü re n A dam » a d lı ro m a n ı E ile te m in e y le d i. R o m a n ın m e v z u u İs ta n b u l’d a c e re y a n e d e r .
E se r p iy e s h â lin e k o n u lm u ş ve F irm e n J e m iy e ta r a f ın d a n o y n a n m ış - E t ı r . A y rıc a «M ed en îler» , « M uharebe» a d lı ro m a n la rı da v a r d ı r b ilh a ssa E T o m as L ’a n y e le a d lı k o rs a n ro m a n ın d a f e v k a lâ d e d ir . B u n la rd a n b a şk a § « M atm azel D ak s G en ç K ız» isim li e seri de p e k g ü z eld ir.
F a re r, M ü ta r e k e ’de İs ta n b u l’a geldi, p a rla k m e ra sim le k a b u l o lu n d u . E H a ttâ b ir m e h ta p â lem i te rtip e d ild i. B u m e h tâ b iyeye İs ta n b u l’u n h a n ım E iğ n esi p iy a d e le rin d e n s a la p u ry a la ra k a d a r bütün* d e n iz v a s ıt a la r ı i ş tiıâ k ~ e tm iş ti. M ü k em m el b ir in cesaz ta k ım ı m illî m u sik im iz in en güzel e s e r- 5 leriııi ç a lıy o rla rd ı. B u d e n iz n ıe v k ib in d e k ü r e k işle m iy o r, b ü tü n k a y ık la r E g ö k y ü z ü n d e n d ö k ü le n b ir n u r şellâle si a ltın d a a k ı n t ı ile y ü rü y o rd u .
F a re r, İz m it’te A ta tü rk ’le de g ö rü şm ü ş v e (Ö v r L İb r) m e c m u a s ın d a jj b u n ıü lâ k a tı p e k c a n lı s u re tte ta s v ir e tm iş tir.
F a r e r ’le P a r is ’te b ir k aç d e fa g ö rü ştü m . R oçild k o n a ğ ın d a t e r tip e d i- E le n k ita p s e rg isin d e G o rg u lo f ism in d e b ir R us, F r a n s ız C u m h u rre is i P o l E D u m e r’i ö ld ü rd ü ğ ü zam an F a r e r C u m h ftrre isin in y a n ın d a b u lu n u y o rd u . E H a ttâ b ü y ü k b i r c e s a re t g ö s te re re k c a n in in ü s tü n e a tılm ış v e k o lu n d a n \
y a ra la n m ış tı . E
F a re r, n e ş ’eli b ir a d a m d ı. M iz a h ın z ev k in i ta d a rd ı. İlk z iy a re tim d e E şö y le b ir h â tıra m v a r d ır :
K e n d isin e b ir m e k tu p y a z a ra k k im o ld u ğ u m u sö y led im v e z iy a re t e t - E m e k liğ im e m ü s a a d e iste d im , gü n tâ y in e tti ve b e n i k a le m e r b a b ın a ta h sis § e d ile n M azas k o n a ğ ın a d â v e t e y le d i. O sab a h da dişçiy e u ğ ra y a ra k şim d i \ p ro te z ’eledikleri ta k m a d işi a ld ım . D işçi, b u y a b a n c ı m a d d e y i a ğ z ım a E s ım s ık ı y e rle ş tird i ve « K a fiy e n ç ık a rtm a y a c a k s ın ız !» ta v siy e sin d e b u lu n - E m a y ı d a ih m a l e tm e d i. Bu h a ld e M azas k o n a ğ ın a g ittim , k a r tım ı y o lla - E d ım , b e n i b ir salo n a a ld ıla r , b ira z so n ra F a r e r geld i, e lim i s ı k t ı , h a t ı r ı m ı E s o rd u . C ev ap v e rm e k iste d im , fa k a t a ğ z ım d a k i diş, ç en e k e m ik le rim i ö y le f
b ir c e n d e re iç in e a lm ış tı k i k o n u ş m a k k a b il d eğ ild i. B ü tü n g a y re tim i E s a r f e ttiğ im h a ld e :
— O, o. go v ov! E
G ibi b ir ses ç ık a ra b ild im . F a re r e v v elâ h a y re tle b a k tı, f a k a t b e n im E bıı a c a ip le h ç em i h e y ec a n a v e rm iş o la c a k tı ki b o zm ad ı.
— K alem e rb a b ın a ta h sis e d ile n bıı ta rih î b in a e sk id e n (Ş an z e liz e) de E idi. F a k a t o rad a m u h te şe m iş b in a la r ı y a p ıld ığ ı için k o n a ğ ın a rs a s ı b ir E b in a y a h a sred ilcm e z d i.
— H u! H u! G u , gu! E
Bu «D oğru b u y u ru y o rsu n u z » d e m e k ti. O, d ev am e tti: — B iz a rs a y ı b ır a k tık . M azas y ık ıld ı...
— Va v a , v a ...
Bu da «V ah v ah !» d e m e k ti. A ln ım d a n n o h u t gibi te rle r a k ıy o rd u . E — F a k a t h e r ta şın , h e r b lo kıtıı ü z e rin e n u m a ra k o n u ld u ve b u ra y a § n a k le d ild i.
— H a, h a , va! E
F a re r, m u tla k a b e n i d e li z an n e d iy o r, am a y in e de b o z m u y o rd u . N ilıa - E y e t u y d u rm a b ir ö k s ü rü k le m e n d ili a ğ z ım a k a p a d ım , dişçi, p ro te z i öyle E b ir y e rle ştirm iş ti k i h a k ik î dişe ta k ıla n k ıs m ı sö k m ek k a b il d e ğ ild i. F a r e r E de d u rm u ş b en i sey re d iy o rd u . A zm in e lin d e n n e k u r tu l u r ? S ağ lam d işin § de f ır la m a s ın ı gözüm e a la r a k b ir ü a h a d a y a n d ım ta k d iy e ç ı k t ı . O ııdaıı § so n ra b ü lb ü l k e sild im . •
— Ü stâd ım ! D ed im , b u g ü n ilk d e fa o la ra k h u z u ru n u z a b i r r a tö ly e ile E g eld im , d e m in d e n b e ri ç ık a r d ığ ım a ca ip s e s le r b u n d a n ile ri g e liy o rd u . Ş im di E
k o n u ş a lım e fe n d im . E
F a re r, d ah a r a h a t g ü lm e k iç in k a n a p e y e o tu rm a ğ a m e c b u r oldıı.
..., , •••ı•* ın ı•ııııılıı•» ı••ı••ıııııııı•ıı•ıım t» ı••ı•» ı« » ıı•ııı,IIIH Itl^ H ıııııııııılllltllH lıııııın ı» |^ ^ ıı^ ıı^ ı, '
Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Taha Toros Arşivi
