£ 1 jrT m M 101«!
Ziya Gök alp ye
Tiirk inkılâbı
K
ahramanlıklarla vo felâket* lerle dolu olan 1870 Türk « Rus muharebesi sırasında Diyarbakırda bir Türk dâhisi dün yaya geldi, adını Mehmet Ziya koy« dular. Bir adı büyük İslâm Peygaınİ berinden diğer adı da o karanlık de^ rin pek muhtaç olduğu «ziya» dan alınan bu yavru 30 sone sonra Ziya: Gökalp diye meşhur oldu şimdi kendi si Allahın Rahmetine kavuşmuş bu lunuyor, fakat adı Türk inkılâp ta rihine, bir daha silinmemek üzere, altın harflerle yazılmıştır.Milletler bazen kötü talihleri ka dar iyi talihlerini de tesadüflere borç ludurlar; Ziya Gökalp yirmi bir ya şında İken bir sinir buhranına tutu larak alnının ortasına bir tabanca sıktı, kurşun dimağın iki yarım kü resi ve beyin zarı ile kafa tası ara sında kaldı, çıkardılar. Bu tesadüf bir rnücize kadar mühimdi ve Uiıı Tanrı o büyük adamı Türk milleti ne bağışlamıştı.
Türk inkılâbı ancak 1920 de Anka- rada Büyük Millet Meclisinin kurtıl- masile beraber başladı; son hızla yü rüyüşüne de 1923 de şahit oluyoruz. O zaman Ziya Gökalp Atatürkiin tat bik ettiği inkılâbın hemen hemen bütün esaslarını tesbit etmiş bulunu yordu.
Ziya Gökalp 1918 de «Yeni Hayat» isimli manzum İçtimaî eserini bastır dı; İçindeki fikirler kadar baskısı da pek güzel olan bu kitap Türk inlflâ- bının rüyasını anlatan destandır; çok geçmeden bu rüya bir hakikat Olmuştur.
-T 'P £v30
«Din» isimli ilk parçanın ilk kıtası şöyledir:
«Benim dinim ne ü m ittir, ne k o rk u ; Allahıma sevdiğim den taparım . Ne C ennet, ne Cehennemden bir koku Almaksızın vazifem i yaparını.»
Hayatta hakiki mürşidin ilim oldu ğunu Atatürktrn önce Ziya Gökalp söylemişti. «Vatan» manzumesine!* ise diyordu k i:
«Bir ülko ki camiinde T ürkçe ezan o k u n u r, Köylü an lar m anasını nam azdaki duanın. Bir ülke ki m ektebinde T ürkçe K u r’«
an o k u n u r, K üçük büyük herkes a n lar buyruğu nu H u d a ’nın.» «Bir ülke ki çarşısında dönen bütün
serm aye, S an atın a yol gösteren ilimle fen 'k ü r kündür ; T ersaneler, fab rik alar, vapur, tre n T ürkündiir, E y Türkoğlu, işte senin orasıdır va ta n ın ...»
Milli bayramlarda caddelerimizi süsleyen «Hepimiz birimiz için, biri miz hepimiz içini» Vecizesinl Ziya Gökalp şöylo İfade etmişti:
«Ben, son yokuz, biz varız, Biz demek bîr dem ektir.»
Onun şu sözlerini kendimize düs tur edinirsek Türk milleti dünya milletleri arasında ön safa geçer:
«Benim hakkım , m enfaatim , arzum y o k ; Vazifem var, başka şeye lüzum yok.. Gözlerimi kaparım ,
Vazifemi yaparım .»
Ziya Gökalp Türk İnkılâbının Pey gamberi «Yeni Hayat» da mukaddes kitabıdır. Tarihte fikirleri ve telkin lerde kendi yaşayışı ve karakteri bir birine taınamile uygun pek az adaın vardır; onlardan biri de Ziya Gö- kalptır.
Geçen günlerde onun ölümünün yirmi altıncı yıldönümünü andık; fakat bu kadarı kâfi değildir; hare ketlerimizde, yaşayışımızda, gayele rimizde onun gibi olmayı başardığı mız zamandır kİ aziz ruhunu şâd vs kendimizi selâmete ulaştırmış olu ruz.
Kadircan KAFLl
»”♦ o » » ♦ • - m • • • a e •Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Taha Toros Arşivi
