Koman Sanatı — Kleber Haedens’ten çeviren: Yaşar Nabi. Varlık Yayınları. T T •Çi'ÇO'iÎ! D u mevsim içinde çıkan değerli eserlerden biri de Kleber ® Haedens’ten dilimize çevrilen «Roman Sanatı» adlı deneme kitabıdır. Asıl adı «Roman üzerine aykırı düşünceler» olması gereken bu kitapta Haedens’in birçok kimselere gerçekten ay kırı gelebilecek düşüncelerini okuyor, ama ona hak vermemezlik edemiyoruz. Çünkü Haedens gerçek sanatı savunuyor, gelip geçici, piyasa romanlarına alışmış olanları memnun edecek an layışlara hücum ediyor. Kitabın ön sözünü yazan değerli ya zarımız Abdülhak Şinasi Hisar da Haedens’in fikirlerini des tekliyor, romanın bir takım formüllere göre yaratılamıyacağını söylüyor. «Birçok edebiyat münekkidleri ve hocaları «roman»
1
kelimesine de sırf kendilerine göre verdikleri mânalar ve ro mana kendi başlarına çizmek istedikleri kaideler yüzünden bu nazik edebiyat meselesinin maruz bulunduğu zorlukları arttı rarak zihinleri karıştırıp dururlar. Hepsi de romanı kendi be ğendiği bir formül içine hapsetmek istiyor.»Kleber Haedens, roman sanatının hemen her yönünü ince liyor. Kesin kaidelerden kaçan hür bir tetkikçi sözüyle roman sanatının inceliklerine kadar giriyor. Keskin bir esprinin de süslediği bir üslûpla muasır romancıların üzerinde duruyor. Romancıyı her çeşit bağlardan, alışılmış kaidelerin zincirinden kurtarmak, ona tam serbestliği vermek İstiyor. «Romancıyı roman sanatının o mahut baskılarından kurtarmak, onu öldü ren bukağıları konarın atmak isterdik. Fakat ona daha büyük bir serbestlik veriyorsak bunu tembelliğini veya serserilik zev kini teşvik için yanmıyoruz. Ona yanlış prensinleri unuttu ran, pek keyfine göre yaşadığı işkence odasının kamlarını aç tıktan sonra, ondan her asıl ve verimli sanatın eski kaideleri olan yüksek kaidelere dönmesini istiyoruz. Bir roman üslû bu aramaya kalkışmayın, tanrılar sizi nasıl yarattı 'sa e gi din diyorsak, hiç şüphesiz bir takım çekingenlikleri yenmek için, fakat bilhassa yazarı yan sanatnm es->s güçlüğüyle kar şı karşıya bırakmak için bunu söylüyoruz.»
«Roman Sanatı» bilhassa edebiyatla yakından lleilenenler için bulunmıyacak değerde bir kitaptır. Bir kere değil, birkaç kere zevkle okunacak o nadir eserlerden biri... Varlık Yayın evinden bu çeşit kitaplar bekliyeceğiz..
