Reaktif Artritli Hastalarda Chlamydia trachomatis’ in
Araflt›r›lmas›
(*) Karabük Devlet Hastanesi Mikrobiyoloji Laboratuvar›, Zonguldak
(**) Celal Bayar Üniversitesi, T›p Fakültesi Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal›, Manisa ‹smail TOSUN(*), Tamer fiANLIDA⁄(**) , Sinem AKÇALI(**), Beril ÖZBAKKALO⁄LU(**)
ÖZET
Reaktif artrit genellikle 18-60 yafl aras› erkeklerde, vücuttaki baflka bir odaktan kaynaklanan infeksiyonun ard›ndan gözlenen ve sinoviyal s›v›da ço¤unlukla mikroorganizman›n üretilemedi¤i akut, nonsupuratif bir oligoartrittir. Bu hastal›¤a en s›k gas-trointestinal ve ürogenital infeksiyonlarda rol alan Salmonella, Shigella, Yersinia ve Chlamydia trachomatis gibi mikroorga-nizmalar neden olmaktad›rlar. Bu çal›flmada klinik olarak reaktif artrit ön tan›s› alm›fl 32 hasta ve 29 kontrol grubundan al›-nan eklem s›v›lar›nda C. trachomatis Ag ve serumlar›nda C. trachomatis IgG ve IgM antikorlar› EIA yöntemiyle araflt›r›lm›fl-t›r. Hasta grubundaki 4 kiflide (%12.5) C. trachomatis Ag, 22 kiflide (%68.8) C. trachomatis IgG ve 12 kiflide de (%37.5) C. trachomatis IgM antikorlar› pozitif olarak bulunmufltur. Kontrol grubunda ise C. trachomatis Ag pozitifli¤i saptanmazken, 1 kiflide (%3.4) C. trachomatis IgM ve 17 kiflide (%58.6) C. trachomatis IgG pozitifli¤i bulunmufltur. ‹statistiksel de¤erlendir-melerde frekans analizleri, independent sample T test, Pearson X2testi ve Fisher’s X2testi kullan›lm›flt›r. Sonuç olarak C. trac-homatis Ag ve C. tractrac-homatis IgM pozitifli¤i ile Re A aras›nda istatistiksel olarak anlaml› bir iliflkinin varl›¤› gözlenmifl ve reaktif artrit etiyolojisinde C. trachomatis’ in önemli bir ajan oldu¤u, ancak bu etkenin reaktif artrit olgular›ndaki rolünün tam olarak ortaya konmas› için daha fazla say›da örne¤in moleküler yöntemlerle araflt›r›lmas›na yönelik çal›flmalara ihtiyaç oldu¤u sonucuna var›lm›flt›r.
Anahtar Kelimeler: Reaktif artrit, Chlamydia trachomatis, ELISA. SUMMARY
Investigation of Chlamydia trachomatis in Patients with Reactive Arthritis
Reactive arthritis is an acute, nonsupurative oligoarthritis that are frequently seen in men, between 15 and 60 years of age and that is developed after the infection localized in other region in the body and the causative microorganism can not mostly be determined in the synovium. Many microorganisms such as Salmonella, Shigella, Yersinia and Chlamydia trachomatis playing role in gastrointestinal and genitourinary infections. In this study, C. trachomatis Ag in synovial fluid, and C. tracho-matis IgG and IgM in serum were investigated by Enzim Immuno Assay (EIA) in 32 patients that is diognosed reactive art-hritis by clinical examination (study group). 29 asemptomatic patient samples were studied as control group. C. trachomatis Ag, IgG and IgM were found positive in 4 (12.5%), 22 (%68.8) and 12 (%37.5) of 32 patients respectively, in study group. In control group, IgG and IgM were found positive in 1 (%3.4) and 17 (%58.6) of 29, respectively. However, C. trachoma-tis Ag was not found positive in control group. No other microorganism was found in all groups, and rheumatologic markers were negative. Independent sample T test, Pearson X2and Fisher’s X2 tests were used for statistical analysis. In study gro-up, the relations between reactive arthritis and the positivity of the C. trachomatis Ag and Ig M was found statistically sig-nificant.
As a conclusion, C. trachomatis is an important pathogenic microorganism in reactive arthritis etiology, however, the role of C. trachomatis in the etiology of reactive arthritis should be investigated with molecular techniques in wide series. Key words: Reactive arthritis, Chlamydia trachomatis, ELISA.
‹letiflim : Sinem Akçal›
G‹R‹fi
Chlamydia infeksiyonlar› tüm dünyada yayg›n ola-rak gözlenmektedir. C. trachomatis, trahom gibi göz infeksiyonlar›na, yenido¤anlarda pnömonilere, geni-toüriner sistem (GÜS) infeksiyonlar›na ve LGV sufl-lar› taraf›ndan oluflturulan ve özellikle genital bölge-deki lenf dü¤ümlerinde patoloji oluflturan Lenfo Granüloma Venerum’ a, di¤er Chlamydia türleri ise akci¤er ve solunum sistemi infeksiyonlar›na neden olmaktad›r. Günümüzde ABD’ de en s›k bildirilen infeksiyon ajan› olarak göze çarpmaktad›r. Tüm bu infeksiyonlar dikkate al›nd›¤›nda özellikle geliflmek-te olan ülkeler baflta olmak üzere klamidyalar›n tüm dünyada ciddi bir sa¤l›k ve korunma sorunu olufltur-du¤u ve bu infeksiyonlar›n tan›s›n›n zor olmas›n›n da tedavide gecikmeye neden oldu¤u, bununla ba¤-lant›l› olarak da meydana gelen infeksiyonlar›n a¤›r bir seyir izleyerek yüksek mortaliteye yol açt›¤› orta-ya ç›kmaktad›r (1,2).
Özellikle son y›llarda C. trachomatis taraf›ndan oluflturulan infeksiyonlara yenileri eklenmifl olup bunlardan en önemlisi reaktif artrit (Re A)’ tir. An-cak eklemde nas›l harabiyet oluflturdu¤u yeterince aç›kl›¤a kavuflmam›flt›r. Bu konuda sitokinlerin üze-rinde durulmaktad›r. Özellikle HLA B27 (+) hasta-larda IFN-g düzeyinin yüksek oldu¤u bildirilmekte-dir (3).
Bu çal›flmada klinik muayene ile Re A öntan›s› alm›fl hastalardan al›nan serum ve eklem s›v›lar›nda C. trachomatis’in varl›¤› araflt›r›larak, Re A etyoloji-sindeki rolü saptanmaya çal›fl›lm›flt›r.
GEREÇ ve YÖNTEM
Hastalar. Mart 2002 ve Nisan 2003 tarihleri aras›n-daki Manisa ve ‹zmir bölgesindeki çeflitli hastanele-rin ortopedi, fizik tedavi-rehabilitasyon ve romatolo-ji kliniklerine baflvuran, diz eklemlerinde effüzyonu olan, bu kliniklerdeki uzman hekimler taraf›ndan ya-p›lan klinik ve radyolojik muayene sonucunda ek-lemlerle ilgili bir hastal›¤› oldu¤u düflünülen ve ayr›-ca yap›lan klinik ve radyolojik muayene yan›nda ge-riye dönük anemnez ile Re A ön tan›s› alan hastalar-dan oluflturulmufltur.
rinde s›v› birikimi olan hastalardan seçilmifltir. Her iki gruptan da kan ve eklem s›v›s› örnekleri al›nm›fl-t›r. Bu örnekler daha sonra C. trachomatis ile ilgili serolojik çal›flmalarda kullan›lmak üzere -20° C de saklanm›flt›r.
Çal›flmaya al›nan kiflilerin (hastalar ve kontrol gru-bu) demografik özelliklerinin ve Re A ile ilgili ola-bilecek bulgular›n kaydedildi¤i bir form düzenlene-rek hastalardan kan ve eklem s›v›lar›n›n al›nmas› s›-ras›nda doldurulmufltur. Bu forma hastalar›n ad› so-yad›, yafl›, cinsiyeti, flikayeti, flikayetlerinin süresi, daha önce tan› konamayan bir ürogenital infeksiyon geçirip geçirmedi¤i, flu an hangi eklemlerde flikayeti oldu¤u, eklemlerinde a¤r›, flifllik ve k›zar›kl›k olup olmad›¤›, hastalarda deri ve t›rnaklarda flekil de¤i-flikliklerinin olup olmad›¤›, göz muayenesi ile üveit olup olmad›¤›, psöriyasis ve inflamatuar barsak has-tal›¤› yönünden aile anemnezi olup olmad›¤› kayde-dilmifltir.
Al›nan kan örneklerinin bir k›sm›ndan mm3teki lö-kosit say›s›, lölö-kosit formülü, polimorf nükleer löko-sitler (PNL) ve lenfosit oranlar› ile 1 ve 2 saatlik se-dimentasyon düzeyleri belirlenerek kaydedil-mifltir. Al›nd›ktan sonra iki gruba ayr›lan eklem s›v›lar›n›n ilk grubundan s›v›n›n rengi, ak›flkanl›¤›, pürülan ya-da hemorajik görünümlü olup olmad›¤› gibi makros-kopik özellikleri belirlendikten sonra, iki lam üzeri-ne s›v›lardan preparatlar haz›rlanm›fl ve biri Gram, di¤eri Giemsa yöntemi ile boyanarak mikroskopta incelenmifltir. S›v›larda mikroorga-nizma ve lökosit varl›¤› araflt›r›lm›fl, varsa lökositlerin tipi ve mm3 hacimdeki lökosit say›lar› tespit edilm›flt›r.
Steril tüplere al›nan di¤er eklem s›v›lar› ise 3000 rpm’ de 10 dk süre ile santrifüj ifllemine tabi tutulduktan sonra, altta kalan k›s›mdan besiyerlerine ekimleri yap›l-m›flt›r. ß-hemolitik streptokoklar, stafilokoklar, Neisse-riae, Salmonella, Shigella, Yersinia ve Brucella cinsi bakteriler aç›s›ndan incelenmifltir.
Üreme görülen besiyerlerden al›nan saf kültürler identifiye edilmifl ve septik artrit etkenleri saptanan örnekler çal›flma d›fl›nda b›rak›lm›flt›r. Tüm bu ifl-lemler sonunda bakteriyolojik üreme görülmeyen eklem s›v›lar›nda C. trachomatis antijenlerinin
varl›-¤›n›n EIA yöntemiyle araflt›r›lmas›na karar verilmifl-tir.
Antijen Saptanmas›
C. trachomatis’e ait antijen Quorum EIA Chlamydi-a Ag (Quorum DiChlamydi-agnostics, CChlamydi-anChlamydi-adChlamydi-a) kiti kullChlamydi-an›lChlamydi-arChlamydi-ak üretici firman›n önerileri do¤rultusunda araflt›r›l-m›flt›r.
C. trachomatis Ig G ve Ig M antikorlar›n›n sap-tanmas›
C. trachomatis’e karfl› oluflmufl IgG ve IgM s›n›f›n-dan antikorlar›n varl›¤› C. trachomatis IgG ve IgM (ELISA) (Novum Diagnostica, Germany) kitleri kul-lan›larak üretici firman›n önerileri do¤rultusunda araflt›r›lm›flt›r.
Sonuçlar 450 nm dalga boyundaki polarize ›fl›k alt›n-da ELISA okuyucusunalt›n-da (Organon Teknika 1501) kuyucuklardaki absorbans de¤erleri okutularak elde edilmifltir.
Anti-nükleer antikor(ANA)
‹ndirekt immunfloresan yöntemiyle, üretici firman›n önerilerine uygun (Euroimmun) flekilde çal›fl›lm›flt›r. Romatoid faktör(RF)
N latex RF test kiti (Dade Behring) kullan›larak üre-tici firman›n önerilerine uygun olarak nefelometrik yöntemle çal›fl›lm›flt›r. 15 IU/ml’ nin üzerindeki ¤erler pozitif, alt›nda olan de¤erler negatif olarak de-¤erlendirilmifltir.
C3 – C4
N antisera to human complement factors(C3c- C4) test kiti (Dade Behring) kullan›larak üretici firman›n
önerileri do¤rultusunda nefelometrik yöntemle çal›-fl›lm›flt›r. C3 için 0.5-0.9 g/L ve C4 için de 0.1-0.4 g/L de¤erleri normal olarak kabul edilmifltir. ‹statistiksel Analiz
‹statistiksel de¤erlendirme için frekans analizleri, in-dependent sample T test, Pearson X2testi ve Fisher’s X2testi uygulanm›flt›r.
BULGULAR
32 kiflilik hasta ve 29 kiflilik kontrol grubunun eklem s›v›lar›nda yap›lan bakteriyolojik incelemelerde Re A ya da septik artrit nedeni olabilecek herhangi bir mikroorganizman›n üremedi¤i tespit edilmifltir. Hasta grubunu oluflturan 32 kiflinin 22’ sinde (% 68.8) C. trachomatis IgG, 12’ sinde (% 37.5) C. trachomatis IgM, 4’ ünde de (% 12.5) C. trachoma-tis Ag pozitif olarak saptanm›flt›r (Tablo 1). C. trac-homatis antijeni tespit edilen 4 hastada ayn› zaman-da C. trachomatis IgG ve IgM antikorlar›n›n zaman-da po-zitif oldu¤u gözlenmifltir.
Kontrol grubundaki 29 kifli incelendi¤inde; 17 kiflide (% 58.6) C. trachomatis IgG, 1 kiflide (% 3.4) C. trachomatis IgM pozitif olarak belirlendi. Kontrol grubunu oluflturanlar›n hiçbirisinin eklem s›v›lar›nda C. trachomatis Ag saptanmam›flt›r (Tablo 1). Hasta ve kontrol gruplar›nda elde edilen C. trachomatis IgM ve C. trachomatis Ag pozitiflik-leri aras›ndaki fark istatistiksel olarak anlaml› bulun-mufltur (p> 0.05). Hasta ve kontrol grubunda C. trac-homatis Ig G aç›s›ndan istatistiksel olarak anlaml› bir fark gözlenmifltir(p=0.41).
C. trachomatis Ag ile C. trachomatis IgG ve IgM karfl›laflt›r›ld›¤›nda ise C. trachomatis Ag ile C. trachomatis Ig M aras›nda istatistiksel aç›dan
an-Hasta C. trachomatis IgG C. trachomatis IgM C.trachomatis Ag Say›s› (n %) (n %) (n %) (n %) (n %) (n %)
(+) (-) (+) (-) (+) (-) Hasta Grubu 32 22 (68.8) 10 (31.3) 12 (37.5) 20 (62.5) 4 (12.5) 28 (87.5)
Kontrol Grubu 29 17 (58.6) 12 (41.4) 1 (3.4) 28 (96.6) - (0.00) - (0.00) Toplam 61 39 (63.9) 22 (36.1) 13 (21.3) 48 (78.7) 4 (6.6) 57 (93.4)
laml› bir iliflki tespit edilmifltir (p> 0.05).
Hasta grubunun hiçbirinde ANA pozitifli¤i mazken, kontrol grubunda 1 kiflide pozitiflik saptan-m›flt›r.
CRP, RF, C3 ve C4 (CRP <5 mg/L, RF <15 IU/ml, C3 0.5-0.9 g/L ve C4 0.1-0.4 g/l) düzeylerinin nor-mal referans de¤erleri baz al›narak yap›lan de¤erlen-dirmesi Tablo 2’de gösterilmifltir.
TARTIfiMA
Genito üriner sistem ve gastrointestinal sistem
infek-siyonlar›na neden olan çeflitli mikroorganiz-malar, geç ve zor tan› konulmas› ya da yetersiz tedavi gibi çeflitli nedenlerle, persistan infeksiyonlara neden olurlar ve çeflitli yollarla yay›larak eklemlerde infla-matuar bir reaksiyon olufltururlar; bu tablo Re A ola-rak tan›mlan-maktad›r. Bu tabloda Salmonella, Yer-sinia ve Campylobacter gibi gastrointestinal sistem-de infeksiyon oluflturan bakteriler s›kl›kla etken ol-makla birlikte, klamidyalar da s›k karfl›lafl›lan neden-lerdendir.
C. trachomatis ve artrit geliflimi aras›ndaki iliflkiyi ortaya ç›karmaya yönelik çeflitli çal›flmalar yap›lm›fl-t›r (4-7). Re A nedeni olarak C. trachomatis ve di-¤er etkenlerin rolü ile ilgili olarak Fendler ve ark’n›n (8) yapt›klar› bir çal›flmada Re A düflünülen 74 hasta incelenmifl ve bunlar›n yaklafl›k % 50’ sin-de etken bir patojen isin-dentifiye edilmifltir. Bunlar ara-s›nda C. trachomatis’ in oran› % 16 olarak bildiril-mifltir. Benzer flekilde çal›flmam›zda hasta grubunda C. trachomatis antijen pozitifli¤i % 12.5 olarak be-lirlenirken, kontrol grubunda hiçkimsede pozitiflik saptanmam›flt›r.
Bas ve ark. lar› (9) C. trachomatis kökenli Re A va-kalar›nda C. trachomatis antijenleri ve antikor-lar›-n›n hastalardaki seyri ile ilgili çal›flmalar›nda kad›n-larda C. trachomatis santijen-lerini daha düflük, anti-korlar› ise daha yüksek oranda gözlemlemifl-lerdir. Bu aç›dan bak›ld›¤›nda çal›flmam›zda antijen pozitif hastalar›n cinsiyet da¤›l›m›nda erkekler ile kad›nlar aras›nda fark gözlenmezken, antikor pozitifli¤i aç›-s›ndan kad›nlarda daha yüksek bir oran gözlenmifltir. Ancak bu durum istatistiksel aç›dan anlaml› bulun-mam›flt›r.
Çal›flmam›zda hasta grubunda C. trachomatisIgG ve IgM antikor pozitifli¤i kontrol grubuna göre daha yüksek oranda tespit edilmifl ve bu oran IgG antikor-lar› için % 68.8 ve IgM antikorantikor-lar› için de % 37.5 fleklinde bulunmufltur. Bu bulgular Nikkari (10) ile Bas ve ark.’n›n (11) yapt›klar› son y›llardaki iki ça-l›flman›n bulgular›yla uyumluluk göstermektedir. Yap›lan birçok çal›flmada C. trachomatis önem ka-zanan etken olarak karfl›m›za ç›kmaktad›r. C. tracho-matis’ in Re A hastalar›n›n eklem s›v›s›nda saptan-mas› için ELISA, DFA, MIF, elektron mikroskopisi, kültür ve özellikle son y›llarda öne ç›kan nükleik asit amplifikasyon yöntemleri kullan›lmaktad›r. Bu yön-temlerin duyarl›l›klar› özellikle ELISA ve immunf-loresan yöntemler için de¤iflken olup elektron mik-roskopisi, kültür ve nükleik asit amplifikasyon yön-temlerinin belirgin bir üstünlü¤ü söz konusudur (12, 13).
Moleküler yöntemler özellikle son y›llarda Chlamy-dia cinsi gibi hücre d›fl› ortamlarda yaflayamayan ve invitro besiyerlerinde üretilemeyen mikroorganiz-malarda h›zl› ve güvenli identifi-kasyonu sa¤lamak-tad›r. Ancak maliyeti oldukça yüksektir. Bu yüzden
Tablo 2. Hasta ve kontrol gruplar›nda CRP,RF,C3 ve C4 de¤erlerinin da¤›l›m›
n=61 Hasta say›s› ANA (%) CRP (%) RF (%) C3 (%) C4 (%)
+ - Y N Y N Y N Y N
Hasta grubu 32 - 32 18 14 4 28 29 3 6 26
(0.0) (100.0) (56.2) (43.8) (12,5) (87,5) (90.6) (9.4) (18.7 (81.3)
Kontrol grubu 29 1 28 16 13 3 26 24 5 2 27
27(3.4) (96.6) (55.2) (44.8) (10.3) (89.7) (82.8) (17.2) (6.9) (93.1)
(% 18,7) kiflide C4 ve 29 (% 90.6) kiflide de C3 dü-zeyinin normal s›n›rlar üzerinde oldu¤u, ancak far-k›n istatistiksel olarak anlaml› olmad›¤› gözlenmifl-tir.
Sonuç olarak 32 kiflilik hasta grubunun dördünün ek-lem s›v›s›nda C. trachomatis antijeninin pozitif ol-mas› ayr›ca bu hastalarda IgG ve IgM antikorlar›n›n da pozitif olarak bulunmas› bu çal›flma-da, C. trachomatis ile Re A aras›nda kuvvetli bir iliflkinin varl›¤›na iflaret etmektedir. Di¤er yandan ülkemizde Re A ve C. trachomatis aras›ndaki iliflki-yi inceleyen baflka bir çal›flma bulunamam›fl olup bu çal›flma ilk olma özelli¤ini tafl›maktad›r. Bu konuda özellikle moleküler yöntemler ve kültür gibi duyarl›-l›¤› daha yüksek olan çeflitli teknikler ve daha genifl hasta popülasyonlar›yla gerçeklefltirilecek çal›flmala-ra gereksinim vard›r.
KAYNAKLAR
1. Wyrick PB, Knight ST, Paul TR, Rank RG, Barbier CS: Persistent chlamydial envelope antigens in antibiotic-exposed infected cells trigger neutrophil chemotaxis. J In-fect Dis 179: 954 (1999).
2. Somani J, Bhullar VB, Workowski KA, Farshy CE, Black CM: Multiple drug-resistant Chlamydia trachoma-tis associated with clinical treatment failure. J Infect Dis 181:1421 (2000).
3. Bas S, Kvien TK, Buchs N, Fulpius T, Gabay C: Lo-wer level of synovial fluid interferon-gamma in HLA-B27-positive than in HLA-B27-negative patients with Chlamydia trachomatis reactive arthritis. Rheumatology 42: 461 (2003).
4. Zeidler HK, Schumacher HR: Chlamydia induced art-hritis. “Calin A, Taurog JD, (eds.) The Spondylarthriti-des.” p.69 Oxford Universitiy Press, Oxford (1998). 5. Ishikawa H, Ohno O, Yamasaki K, Ikuta S, Hiroha-ta K: Arthritis presumably caused by Chlamydia in Reiter syndrome. Case report with electron microscopic studies. J Bone Joint Surg Am 68:777 (1986).
6. Keat A, Thomas B, Dixey J, Osborn M, Sonnex C, Taylor-Robinson D: Chlamydia trachomatis and reactive arthritis: the missing link. Lancet 10:72 (1987).
7. Schumacher HR Jr, Magge S, Cherian PV, Sleckman J, Rothfuss S, Clayburne G, Sieck M: Light and electron microscopic studies on the synovial membrane in Reiter's syndrome. Immunocytochemical identification of chlamy-rutin uygulamada kolayl›kla kullan›lamamaktad›r.
Bu yöntemlerin kullan›ld›¤› çal›flmalarda daha yük-sek oranda do¤ru sonuçlara ulafl›lmaktad›r. Kuipers ve ark. (14) taraf›ndan yap›lan bir araflt›rmada C. trachomatis identifikasyo-nunda çeflitli PCR yön-temleri karfl›laflt›r›lm›fl ve en duyarl› olan yönteminin in house PCR oldu¤u bildirilmifltir. Yine Berlau ve ark.(15) çal›flmalar›nda DFA yöntemi ile in situ hib-ridizasyon ve PCR yöntemini karfl›laflt›rm›fl, hibridi-zasyon ve PCR yöntemlerinin daha duyarl› oldu¤u sonucuna varm›fllard›r.
Anti-nükleer antikorlar çal›flmam›zdaki hasta grubu-muzda tamamen negatif, kontrol grubugrubu-muzda ise sa-dace bir hastada pozitif olarak tespit edilmifltir. Ghinsberg ve ark.’n›n (16) yapt›klar› çal›flmada Chlamydia infeksiyonlar›nda ANA ve anti-DNA an-tikorlar›n›n yüksek titrede bulundu¤u bildirilmekte-dir. Ancak Andersen ve ark.’n›n (17) çal›flmas›nda ise anti-nükleer antikorlar›n hasta ve kontrol grupla-r›nda negatif oldu¤u bildirilmektedir. Bu nedenle otoimmun hastal›klarda C. trachomatis infeksiyonu-nun rolü ve özellikle C. trachomatis kökenli Re A hastalar›nda otoimmun bir hastal›¤›n geliflimi ve an-ti-nükleer antikorlar›n varl›¤› ile iliflkisini ortaya koymak için daha genifl hasta grubu ile ve çok mer-kezli çal›flmalar yap›lmas› gerekmektedir.
Çal›flmam›zda C. trachomatis antijen ve Ig G pozi-tifli¤iyle CRP, RF, C3 ve C4 düzeyleri aras›nda ista-tistiksel olarak anlaml› bir iliflki gözlenmemifltir. Ya-p›lan birçok çal›flmada CRP ve romatoid faktör ile C.trachomatis aras›nda direkt bir iliflki kurulamam›fl, ancak Re A hastalar›n›n HLA B27 antijenlerinin in-celendi¤i Sidelnikova ve ark. n›n çal›flmas›nda CRP düzeylerinin HLA B27 (+) olan hastalarda daha yük-sek seyir izledi¤i bildirilmektedir (18). Kobayashi ve ark.’n›n (19) çal›flmalar›nda ise HLA B27 (-) olan C. trachomatiskaynakl› Re A hastalar› incelenmifl ve bu hastalarda romatoid faktör negatif olarak bildi-rilmektedir.
Bununla birlikte Dacheva ve ark. (16) tüm artritler ile birlikte Re A hastalar›nda, Ghinsberg ve ark. (20) ise C. trachomatis’ in etken oldu¤u görülen otoim-mun patolojilerde C3 ve C4’ü yüksek olarak sapta-m›fllard›r. Bizim çal›flmam›zda hasta grubundaki 6
dial antigen in patients with early disease. Arthritis Rheum 31:937 (1988).
8. Fendler C, Laitko S, Sorensen H, Gripenberg-Lerc-he C, Groh A, Uksila J, Granfors K, Braun J, Sieper J : Frequency of triggering bacteria in patients with reactive arthritis and undifferentiated oligoarthritis and the relative importance of the tests used for diagnosis. Ann Rheum Dis 60:337 (2001).
9. Bas S, Scieux C, Vischer TL: Male sex predominance in Chlamydia trachomatis sexually acquired reactive art-hritis: are women more protected by chlamydia anti-bodies? Ann Rheum Dis 60:605 (2001).
10. Nikkari S, Puolakkainen M, Narvanen A, Aakre O, Toivanen P, Leirisalo-Repo M: Use of a peptide based enzyme immunoassay in diagnosis of Chlamydia tracho-matis triggered reactive arthritis. J Rheumatol 28:2487 (2001).
11. Bas S, Muzzin P, Fulpius T, Buchs N, Vischer TL: Indirect evidence of intra-articular immunoglobulin G synthesis in patients with Chlamydia trachomatis reactive arthritis.Rheumatology 40: 801 (2001).
12. Kingsley G: Microbial DNA in the synovium--a role in aetiology or a mere bystander? Lancet 12:1038 (1997) 13. Gaston JS: Immunological basis of Chlamydia indu-ced reactive arthritis. Sex Transm Infect 76 :156 (2000).
14. Kuipers JG, Andresen J, Kohler L, Schnarr S, Putschky N, Zeidler H, Wollenhaupt J: Evaluation of amplicor chlamydia PCR and LCX chlamydia LCR to de-tect Chlamydia trachomatis in synovial fluid. Clin Exp Rheumatol 20:185 (2002).
15. Berlau J, Junker U, Groh A, Straube E: In situ hybridisation and direct fluorescence antibodies for the de-tection of Chlamydia trachomatis in synovial tissue from patients with reactive arthritis. J Clin Pathol 51:803 (1998).
16. Ghinsberg RC, Zigner D, Shoshani-Perlmutter R, Elyan M, Nitzan Y: Chlamydia trachomatis as a possible agent of human autoimmune diseases. Microbiologica 12: 291 (1989).
17. Andersen P, Moller BR: Autoantibodies in patients with acute salpingitis caused by Chlamydia trachomatis. Scand J Infect Dis 14:19 (1982).
18. Sidel'nikova SM, Kut'ina RM, Zotikov EA: HLA-antigens and some pathogenetic aspects of reactive arthri-tis. Ter Arkh 70:20 (1998).
19. Kobayashi S, Suzuki S, Ueda A, Ushiyama C, Ta-mura N, Inoue H, Tsuda H, Takasaki Y, Hashimoto H: Chlamydia-induced reactive arthritis--HLA-B 27 negative two patients. Ryumachi 39: 11 (1999).
20. Dacheva V, Dimov DM, Nedialkova V, Koleva P: A comparative study of serum complement (C3 and C4) in inflammatory joint diseases] Vutr Boles 29:68 (1990).
