‹‹b
brra
ah
hiim
m M
Mü
ütte
effe
errrriik
ka
a y
ya
a d
da
a ‹‹llk
k O
Os
sm
ma
an
nll›› M
Ma
attb
ba
aa
a S
Se
errü
üv
ve
en
nii
((1
17
72
26
6–
–1
17
74
46
6)) Y
Ye
en
niid
de
en
n D
De
e¤
¤e
errlle
en
nd
diirrm
me
e
Orlin SABEV (Orhan Salih)
‹stanbul: Yeditepe Yay›nevi, 2006. 470 s.
ISBN 975-6480-42-4
B
Booookk RReevviieeww:: Ibrahim Muteferrika or First Ottoman Printing Adventure (1726–1746): The New Re-evaluation.
Teknoloji merkezli bak›fl aç›lar›n›n hemen her alanda oldu¤u gibi alan›m›zda da böylesine egemen oldu¤u bir dönemde Osmanl›’n›n ilk mat-baa serüvenini anlatan bir eserin yaz›lmas›, yay›mlanmas› ve tan›t›lmas› ak›nt›ya karfl› kürek çekmek midir, bilinmez ama bu kitap, konu olarak ‹brahim Müteferrika’y› ve ilk Osmanl› matbaa serüvenini incelemektedir. Bafll›¤› oluflturan mecazi ifade, gerçekte araflt›rman›n amac›n› daha iyi biçimde gösterir ki, bu amaç 18. yüzy›l›n ilk yar›s›nda gerek Osmanl› Devleti’nin durumu, gerekse Avrupa’daki matbaa geliflmeleri ba¤lam›nda Osmanl› toplumunun henüz tan›mad›¤› yeni bir iletiflim arac›n›n kullan›lmas›na att›¤› ilk ürkek ad›mlar› anlatmak, incelemek ve de¤erlendirmektir. Kitab›n bir di¤er amac› elde bulunan belgelere dayanarak olanakl› oldu¤u ölçüde Müteferrika matbaas›n›n okurlar aras›ndaki gerçek baflar›s› ve Osmanl› toplumunun de¤iflik kesimleri taraf›ndan nas›l ve hangi ölçüde kabul edildi¤inin belirlenmesidir. Çünkü ilk Osmanl› matbaas›n›n toplumsal tarihine aç›kl›k getirmek, onun el yazmas› kültürden basma kitap kültürüne geçifl sürecindeki önemi ve katk›s›n› daha nesnel bir biçimde de¤erlendirilmesine yeni olanaklar sa¤lamak anlam›na gelecektir.
Eserin ilk bölümünde araflt›rman›n, üzerine oturtuldu¤u tarih anlay›fl› ile araflt›rman›n yöntemi ve kaynaklar› gibi bilgiler yer almaktad›r. Daha sonraki bölümler; “‹lk Osmanl› matbaac›s›n›n yaflam öyküsü”, “‹lk Osmanl› matbaas›: Bafllang›c›n vodvili”, “Müteferrika bask›lar›”, “‹brahim Müteferrika’n›n neflriyat politikas›”, “ Okurlar ve matbaan›n ticari baflar›s›”, “Osmanl› bask› kültürü” ve
318 B
“sonuç”tan oluflmaktad›r.
Eser, alan›m›za iliflkin kuramsal bilgiyi art›r›r nitelikte olup, okunmas› fliddetle önerilir!
B
Büülleenntt YY››llmmaazz Hacettepe Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü
319 Tan›t›m BBiillggii DDüünnyyaass›› 2006, 7(2): 313-319
