Kilimciyan, 2 yıla mahkum edildi

men aux assises

Kilııdjian est accusé d'avoir tenté r l’ambassadeur de Turquie à Berne

ERMENİ TERÖRİST

2. DERECEDE

SUÇLU BULUNDU

Jüri; Türkmen'e ateş

edenin KiHmciyan olmadığına karar verdi

Kilimciyan 2

yıla ınalıkflnı oldu

ı

Olayda kullanılan otomobili kiralamaktan

suçlu görülen terörist 8 şubatta serbest

bırakılacak

Kararın açıklanmasından sonra adliye

sarayındaki Ermeniler, «Yaşasın Fransız

Adaleti»

d iy e g ö s t e r ile r

yaptı

Türkmen'in avukatı Naguet,

«Bugün fanatik bir Ermeni terörizmiyle

karşı karşıyayız» dedi

de i a <h jx du

■»\*** □u1 >efd

Ermeni terörist Max Jirayir Kilimciyan duruşma sırasında Kendisini savunan avukatları ile birlikte (üstte). Dünkü Fransız gazeteleri Kilimclyan'ın duruşmasına oldukça geniş yer ayırdılar. Bunlardan "Le Figaro" Ermeni yanlısı bir hava içinde görünürken, "Le Matin ‘ daha tarafsız bir tutum içinde idi (altta).

«Beni

• • • • |

örgüte

sokanın

adını

söylemem»

• Kilimciyan’ın sor­ gusu “sağırlar di­ yalogu” halinde geçti

• Ermeni terörist, giz­ li örgütle ilk tema­ sını 1973 yılında kurduğunu açıkladı • Sanık,ifadeleri ara­ sındaki çelişkilerle ilgili sorulan ya­ nıtsız bıraktı • K ilim ciyan, Talat

Paşa’dan bahseder­ ken hâkim, “Kim bu Talat, tanık mı?” diye sordu

• Duruşmanın yapıl­ dığı salon, sivil po­ lislerden geçilmi­ yor ( Haberi 12. Sayfada

1

Ş? • “Kilimciyan’ın suçlu olduğunun şüphe gö­ tü rm ed iğ in i” söyle­ yen Savcı Pascal, Er­ meni teröristin 8 yıl hapsini istemişti

KİLİMCİYAN, 2 YILA

M A H K Û M EDİLDİ

B

ERN Büyükelçimiz D o­ ğun T ü rk m en ’e 6 şubıt 1980 günü su ik a st g irişi­ m inde b u lu n m ak tan Aix en Pro- vence'de 2 g ü n d ü r yargılanan Ermeni te rö rist Kilimciyan, jüri tarafın d an 2. derecede suçlu görülerek 2 yıl hapse m ahkûm edilm iştir.

K ilim ciyan, bu k arara göre 8 şu b at 1982 gü n ü serb est b ırak ı­ lacaktır. K ararın açıklanm asın­ dan sonra adliye sarayındaki Erm eniler, F ransız adaleti lehin­ de gösteriler y ap m ıştır.

DURUŞMA

K ilim ciyan’m d ünkü d u ru ş ­ m asının ilk bölüm ünde savunm a av u k atları tarafın d an gösterilen 11 tan ık dinlenm iştir. A ncak, bu tan ık lard an hiçbiri K ilim ciyan'ı tanım adığı gibi, söyledikleri de dava konusu sayılan Büyükelçi T ürkm en'e su ik ast girişim iyle il­ gili olm am ıştır.

Savunm a av u k atları, d u ru ş ­ m ayı. K ilim ciyan yerine T ü rk i­ y e ’yi y arg ılam a şekline d ö n ü ş­ tü rm ü şlerd ir.

ö n c e 1915-1920 dönem inde yaşam ış y a şlı Erm enilerin görgv tanıklığı dinlenm iş, hisler ve he­ y e c a n la r y ü k s e l d ik t e n s o n r a İngiliz, Belçikalı, F ransız E rm e ­ ni asıllı v eya tarafsız tarihçiler profesörler, y azarlar, ardı ardına E rm eni katliam ını ve Erm eni olayını tarih î, insancıl ve bilim sel y ö n l e r d e n i n c e l e m i ş l e r , anlatm ışlardır. 3 s a a t süreyle j ü ­ ri heyeti T alat P a ş a ’nın em riyle 1.5 milyon E rm e n i’nin öld ü rü l­ düğünü, sü rü ld ü ğ ü n ü , yeni T ü rk hüküm etinin bu katliam ı y ap an T alat P a şa 'y ı şim di yeniden o- nurlandırdığını T ü rk iy e ’nin tü m B a tıy a baskı y a p a ra k bu k a tlia ­ mın delillerini yok ettirm ey e ç a ­ lıştığım . T ü rk iy e'd ek i E rm enile­ rin b askı a ltın d a y aşad ık ların ı ö- ne sürm üşlerdir.

AVUKATIN SÖZLERİ

D oğan T ürkm en adına d u ru ş ­ m aya k a tıla n m üdahil av u k at Vidal N aquet öğledensonra y a p ­ tığ ı 1.5 saatlik konuşm ayla

Ki-lim ciyan’ın av u k atların ın sa v u n ­ m alarını y an ıtlan d ırm ıştır. Çok sakin ders v erir gibi konuşan ve dosyaya egem en olduğu izleni­ mini venen Vidal N aquet, ko­ nuşm asına şöyle başlam ıştır: “ Ben b u rad a D oğan T ü rk ­ m en’i tem sil ediyorum . Yani T ü rk devletinin a v u k a tı değilim. Bu çok önemli. Zira bu dava T ürkiye E rm eni d av ası olarak şekillendirilm eye başlandı. Dün ve bugünkü k onuşm alar T ü rk i­ y e ’nin suçlanm asına ve y a rg ıla n ­ m asına d ö n ü ştü . O ysa siz jüriler ve B aşkanlık D ivanı 1912’den bugüne’k ad ar gelen olayları y a r­ gılayabilir m isiniz? T arihçi m isi­ niz? Bilim adam ı m ısınız? H a ­ y ır... T om baladan çıkm a F ra n ­ sız, norm al jü ri üyelerisiniz. T a ­ rihi yargılam a yeteneğiniz yok. Ü stelik bu yarg ılam ay ı y apacak m addî verileriniz de yok. T ü rk i­ ye bu davaya k atılsay d ı, h erh al­ de b aşk a tü rlü h arek et ederdi. O zam an burada çok uzun bir süre kalıp doküm anlara day an arak gerçeği aram ak lüzum unu h isse­ derdik. T arihi b ir gerçek h erh al­ de böyle iki günde ve bazı ta n ık ­ ların an lattık ların a dayanılarak araştırılam az. Ve y a rg ıla n a m a z .” \ ’aquet daha sonra 23 ocak 1973 gününden b aşlay arak

bugü-NOTLAR

Kilimciyan: «Beni

Örgüte sokan

kişinin adını

söylemem»

D

A V A N IN ilk gününde, savunm a a v u k a tı Lee: lerc, k arşısın a hem en T ürkiye'yi aldı.

“ B iliyorsunuz D oğan T ü rk ­ men ilk ifadesinde bu d av ay a t a ­ ra f olarak k atılm ak istem ediğini söylem iştir. O ysa so n rad an t u ­ tum unu değiştirdi. B una k a ­ nunen itiraz hakkım ız var. A n ­ cak, şim di gerçek m uhatabım ızın T ürkm en değil, T ürkiye olduğu o rtay a çıktığı için itiraz etm iy o ­ ru z” dedi.

Bu girişten sonra Kilimci- y a n ’ın sorgusuna geçildi. A nnesi dinlendi. Yaşlı kadm , salonda bulunanları hayli etkiledi. A n ıla­ rını an latırk en titriy o r ve a y a k ta duram az hale geliyordu.

K ilim ciyan'm sorgusu ise, sağ ırlar diyalogu şeklinde geçti. T abiî önceden K ilim ciyan'ı k o n t­ rol eden psikolog k o n u şm u ştu ve “ Tüm aklî dengesinin son derece yerinde o ld u ğ u n u ” söylem işti.

H âkim K ilim ciyan'a, “ A ileni­ zin geçm işi s izi hasıl etk iled i” d i­ ye sordu.

K ilim ciyan: “ Çok etkiledi. E r ­ meni örgütleriyle tem asım , 1973 yılında M arsily fjd a açılacak olan a n ıta T ürkiye'nin b ask ı yapıp d u rd u rm ay a çalışm ası, h a tta b ü ­ yükelçisini geri çekm esi neden oldu. Birden T a la t’ı hatırladım . T ürk ler onun adını sokaklara v eriy o rla r.”

H âkim : K im bu T alat, tan ık mı?

K ilim ciyan: “ H ayır, Erm eni katliam ında O sm anlı İçişleri B a ­ k a n ı."

H âkim : E rm eni örgütleriyle nasıl tem as kurdunuz?

K ilim ciyan: "B iriyle M arsilya - Cenevre treninde k arşılaştık . Çok iyi d o st olduk. F ransızca bilm iyordu. Erm enice k o nuştuk. D irenm e örgütlerindenm iş. D ava için çalışabileceğim i söyledim .” H âkim : K im liğini sorm adınız mı?

K ilim ciyan: “ H a y ır.” H âkim : Neden?

K ilim c iy a n : “ B ils e m d a h i söyleyem em . ”

H âkim : A ncak arab ay ı siz k i­ raladınız. O zam an ne için k ira la ­ dığınızı sorm adım z mı?

K ilim ciyan: “ H a y ır.”

H âkim : A ncak otellerdeki g ö r­ gü tan ık ları adım ettiğ in iz k işiy ­ le çok iyi F ransızca k o n u ştu ğ u ­ nuzu söylüyorlar. G arip değil mi?

K ilim ciyan: “ Y anıt y o k ” H âkim : S u ik asti ne zam an öğrendiniz?

K ilim ciyan: “ A rabayı b ana geri getirip ve teslim e ttik te n sonra bir su ik a st girişim inde kullanıldığını sö y led i.”

H âkim : N asıl olur, daha önce­ ki ifadenizde, su ik a st girişim ini F ra n s a 'y a geçtikten sonra. Nice kentinde gazeteden öğrendiğinizi söylüyorsunuz.

(Y anıt yok)

H âkim bu şekilde giderek davadaki boşlukları doldu-m aya başladı. Son sorusu ise şuydu: "H a n g i suçla suçlandığınızı biliyorsunuz. Ekleyecek b ir şeyi­ niz v a r mı?"

K ilim ciyan: "B enim bir insana silah çekmem söz konusu o la ­ maz. Y apam am böyle bir şe y ." Salonun içi de, dışı da son d e ­ rece ilginçti.

D ışarda gösteriler, içerde ise, bazısı sam im i, bazısı politik he­ yecanlı in san lar ve salonda a y a ­ ğınızı kaldırsanız b ir sivil polis.

Bir ara K ilim ciyan, ailesinin bir üyesi bize y ak laştı. "H e r şey sizin yüzünüzden old u ” dedi. E t ­ raf dolu, söylenecek bir şey de yok.

İş te böylesine bir dava. A rdında çok derin sorular, h erk esin , bizim de Üzerinde düşünm em iz gereken bir dava.

ne k ad ar Erm eni su ik ast girişim ­ lerini o k um uştur. Y aralananların öldürülenlerin tek er teker isimle rini say an N aquet, “ Bugün fa­ n atik bir Erm eni terörizm iyle karşı karşıyayız. Erm eni davası adı altında insanlar öldürülüyor, y aralan ıy o r” dem iş, şunları s ö y ­ lem iştir:

“ 15 ülkede 56 su ik a st girişim i oldu. F ra n sa 14 girişim le b aşta geliyor. Bu listeyi okum am ın se ­ bebi şu: T ürkm en benim aracılı­ ğım la diyor ki, F ran sız adaleti bir su ik a st girişim cisi yakaladı. Ya bu girişim lere son verecek bir k arar alır veya eline bir tabanca geçiren b ir T ürk veya başkasını direnm e m askesi a ltın d a öldüre­ bileceğini h issed er.”

N aquet, terö rist Erm enilerin gerçekte T ü rk aleyhtarı ırkçılık y ap tık larım söyledikten sonra, K ilim ciyan’m suçluluğu h ak k ın ­ da hiçbir kuşku olm adığını ve m ahkûm edilm esinin terörizm i körüklem e anlam ına geleceğini bildirm iş, şöyle devam etm iştir:

“ K ilim ciyan, suçludur. H er y ö n d e n b ir ç o k la r ı ta r a f ı n d a n görtilm üş ve kesinlikle teşhis e- dilm iştir. Toplam 8 tan ık İngiliz şoför 10 m etre m esafeden olmak üzere bunu te s b it etm iştir. 8 t a ­ nıklık bir davada kuşku d u y u la­ maz. K ilim ciyan, su ik asti yapan kişidir. G erisi sadece K ilim ci­ yan ı cezalandırm aktır. D osya­ da hiçbir bügi yok ki, Kilimci- y an 'ı suçsuz g ö stersin .H er k a n ıt, her olay K ilim ciyan’m im zasm ı taşıyor. O ysa size K ilim ciyan’ı değil, T ürkiye'yi değil bir ırkı y argılatm ak istiyorlar. A m a, b u ­ na ne sizin hakkınız, ne de y e t­ kiniz var. A m a, size şu baskı y a ­ pılıyor, K ilim ciyan'ı suçlu b u lu r­ sanız, Erm enileri cezalandırm ış olacaktır deniliyor. K ilimciyan silahlı bir terö ris ttir. K arşısın d a­ ki tabancasız bir insan. E ğer o- yuna gelirseniz, K orsikalIlar, B rötanlar yarın adam öldürm ek­ ten y arg d an an arkadaşlarını a y n ı ş e k ild e b ü y ü k b a s ın kam panyaları, gösterilerle adalet sarayını sar. ırak büyük baskılar y a p a r a k s a v u n a c a k l a r d ı r . Terörizm di kabul edilebilecek veya edilemeyecek yönleri y o k ­ tu r. Terörizm te k tir ve cezalan­ dırılm alıdır."

N aq u et'in konuşm ası sıra sın ­ da 2 kez protesto sesleri çıkm ış ve b aşk an salonu b o şaltm a gere­ ği tehdidiyle dinleyicileri s u s tu r ­ muşum.

N aquet, bundan sonra E rm e­ niler adına konuşulm ayacağını belirtm iş, “ Bu arada Erm eniler adına konuşulduğunu, oysa b u ­ n u n y a la n o ld u ğ u n u b ü tü n E rm enilerin katil ve terö rist ol­ m adığını” söylem iştir. “ E rm en i­ ler ile teröristleri karıştırm ay ın . Sizi yanlış yola sevketm ek is ti­ yorlar, bu oyuna düşm eyin. E ğer K ilim ciyan'ı serb est b ıra k ırs a ­ nız, terörizm e prim verm iş olur­ su n u z” dem iştir.

SAVCININ SÖZLERİ

Bu konuşm adan sonra savcı P ascal da iddianam esini okum uş ve K ilim ciyan olayıyla 66 yıl ö n ­ ceki olaylar arasın d a hiçbir ilgi k u r u la m a y a c a ğ ın ı b e lir te r e k , “ O yuna düşm eyin. U luslararası terörizm le karşı karşıyasınız. K i­ lim ciyan, soğukkanlı b ir şekilde k u rşun sıkm ıştır. Bu konuda hiç­ bir k u şku y o k tu r" dem iştir.

Savcı, bundan sonra sanığın geçm işin de etkisi altın d a kalm ış olabileceğini gözönünde tu ta ra k , 8 yıl ağ ır h apse çarptırılm asını istem iştir.

KARAR

Daha sonra jü ri k a ra r için to planm ıştır. Jü rin in 2 saat k ad ar süren to p lan tısın d an sonra sonuç şöyle açıklanm ıştır: “ Jü ri 6 şu b at 1980 günü T ürkiye'nin Bern Büyükelçisi D oğan T ü rk ­ m en’e a te ş eden kişinin Kilim- ciyan olduğuna dair delilleri yeterli görm em iştir. A ncak Ki- liınciyan'ın bu su ik ast girişim ine suç o rtak lığ ı e ttiğ i konusunda kesin kan ıy a v arm ıştır. Suç o r­ taklığını araba kiralam ak su re­ tiyle gerçekleştirm iştir. Suç o r­ taklığının öteki nedenler de gözönünde tu tu la ra k cezası 2 yıl hapis olarak sa p ta n m ış tır."

K ilim ciyan'm 2 yıla m ahkûm olm ası, yakalandığı 8 ş u b a t 1980 gününden itibaren şim diye kadar ki tu tu k lu lu k halinin bu cezası­ nın büyük kısm ını karşılam ası anlam ına gelm ektedir. Kilimci­ yan ceza süresini 8 ş u b a t 1982 de tam am layacak ve h ap isten çıka­ caktır.

K ararın bu şekilde açıklanm ası üzerine adalet sarayının e tra fın ­ da toplanan Erm eniler, “ Y aşasın Fransız a d ale ti", “ Fransız adale­ ti gerçeği g ö rd ü " diye gösteriler y ap m ıştır.

SBF'tie lisansüstü

öğrencilerine

«Ermeni Sorunu»

konuiu ders verilecek

A N K A R A . AA A nkara Ü niversitesi S iyasal Bilgiler F akültesi nin 1982 kış yarı yılında lisa n sü s tü öğrenci­ lerine "E rm eni so ru n u " başlığını ta şıy a n b ir ders su n acağ ı öğre­ nilm iştir.

D ersi, kısa b ir sü re önce .->BF yayım olarak “ E rm eni So-unu B ibliografya” adlı b ir k itap çı­ karm ış olun Prof. T ürkkaya A taöv verecektir.

ç * ■ ' “"»v “* t x j z * v-’wrr"

Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Taha Toros Arşivi