Yıldız Kenter, Müşfik «enter ve Şükran Güngör’ün 1968’de
kurduğu Kenter Tiyatrosu’nun perdeleri; hastalıkta da,
ölümde de, sağlıkta da hep açık...
At the Kenter Theater, founded by Yıldız and Müşfik Kenter
and Şükran Güngör İn 1968, the curtain opens in sickness
and in health, even in death...
H T A N S E L T Ü Z E L p ° 7 K E N T E R L E R A R C H IV E
Tiyatronun duayeni Muhsin Ertuğrul (Yıldız ve M üşfik Kenter’in arasında), Şükran G üngör’ün (ayakta en sağda) Kenterlerle bir araya gelmesini sağlayan kişiydi (üstte).
The doyen of Turkish theater, Muhsin Ertuğrul (between Yıldız and Müşfik Kenter), who brought the Kenters together with Şükran Güngör (above).
Y
ıldız Kenter tiyatro yapmaya kesinlikle karar verdiğinde yaşı 11’di. Ingiliz asıllı ve beş çocuklu annesinin tüm diretmelerine karşın, isteğini biraz zorla da olsa kabul ettirdi. Hayatı boyunca en çok ter, gözyaşı döktüğü ve üzüntü duyduğu kavramı ‘tiyatro’ olarak açıklayan Kenter, bütün ömrünü tiyatrocu olarak yaşamaktan büyük mutluluk duyuyor.Onun güçlüklerle mücadele ederek açtığı kapıdan dört yaş küçük kardeşi Müşfik Kenter, oyuncu olmaya niyeti olmadığı halde, büyük bir rahatlıkla geçti. Ankara Devlet Konservatuvarı’nı sınıfları atlayarak bitiren Yıldız Kenter, o yıllardaki tiyatro aşkını ailevi nedenlere bağlayarak basitçe açıklıyor: “Beş kardeştik. Ablm güzel mandolin çalardı, ablam güzel şarkı söylerdi, Müşfik bebekti ve en çok o sevilirdi. Beni de fark etsinler, ben de bir şey yapayım istiyordum. Bunu idrak
Y
ıldız Kenter was only eleven years old when she decided to enter the theater. With a little force she managed to get her way, despite all the resistance o f her English-born mother o f five. Kenter, who explains that the concept o f ‘theater’ is the one for which she has shed the most sweat and tears and experienced the most anguish in her entire life, derives great happiness from having lived her life as an actor. Although her little brother Müşfik, four years her junior, had no intention o f becoming an actor,he slipped easily through the door that she had opened following such a struggle. Yıldız Kenter, who skipped several classes on her way to graduation from the Ankara State Conservatory, attributes her love o f the theater in those years very simply to family reasons: “We were five siblings. My elder brother played the mandolin beautifully, and my older sister could sing. Müşfik was the baby o f the family and the
Yıldız ve Müşfik Kenter, aralarına Şükran G üngör’ü de alarak kurdular Kent Oyuncuları'nı. Sahnelerinin tozunu yutan gençler bir süre sonra Türkiye’nin değerli oyuncuları haline geldiler. Taking Şükran Güngör into their midst, Yıldız and Müşfik Kenter formed the Kenter Players. Nurtured on the dust of the stage, the young people soon became Turkey's most esteemed theater actors.
ettiğimde zaafımı güce çevirmeye çalıştım. O zaman sorumluluğunuz, çalışma saatleriniz, disiplininiz ve dikkatiniz artıyor. Şunu da söylemem lazım; annemin annesi ile babası oyuncuymuş. Yani kanımızda Shakespeare oyuncularının kanı var. Anneannem ile dedemin kumpanyaları varmış.” Genlerin mi, Yıldız Kenter’ln zaafından doğan gücün mü daha etkili olduğu bilinmez, o, baş koyduğu yoldaki basamakları İkişer ikişer çıktı... Ve 12 Aralık 1948’de, 20 yaşındayken
Shakespeare’in ‘On İkinci Gece’si ile Ankara Devlet Tiyatrosu’nda profesyonel oyunculuğa başladı.
“ADAM OLACAĞIN YOK BARİ ARTİST OL”
Müşfik Kenter’ln bu dünyaya adım atışı ise, bilinenin tersine ağabeyi Mahmut’un bir sözüyle gerçekleşti. Yıldız Kenter o sıralarda
favorite. I wanted to do something to be noticed. When I realized this, I tried to turn my weakness into my strength. When you do that, your attention and discipline, your study time and your sense of responsibility are all heightened. I should also explain that my mother and father were theater actors. In other words, we had the blood o f Shakespearean actors in our veins. ” Whether her genes or the strength that was born o f Yıldız Kenter's weakness was the more influential is a toss-up, but what is certain is that she took the stairs two at a time on the path she had laid out for herself... And on 12 December 1948, at the age o f 20, she embarked on her professional career in Shakespeare’s ‘Twelfth Night’ at the Ankara State Theater.
15 yaşında olan kardeşinin çok iyi bir basketçi olduğundan söz ederek devam ediyor; “Milli Takım’a girebilirdi. Bu yüzden derslerini ihmal ediyordu. Ağabeyimiz Mahmut hepimize babalık yapmıştır. Bir gün eve gelip Müşfik’e, ‘Senin adam olacağın yok, bari artist ol’ dedi. Yani Müşfik’in tiyatro serüveninin başlamasının nedeni ben değilim; Mahmut. O da gitti ve oldu. Onu ben
“YOU’LL NEVER AMOUNT TO ANYTHING SO BE AN ACTOR”
But when Müşfik Kenter set foot into this world, the exact opposite of his big brother's words came true. Yıldız Kenter's brother, who was 15 at the time, is still spoken o f as a great basketball player. “He could have joined the national team. Consequently he neglected his studies. Our big brother Mahmut was a father to all o f us. One day he came home and told Müşfik, ‘You’ll never amount to anything, so be an actor. ’ In other words, I was not the reason behind Müşfik’s career in the theater. It was Mahmut. So Müşfik went and became an actor. I trained him, but he was always laughing, never took it seriously." Müşfik Kenter >
çalıştırdım; ama hep gülüyor, ciddiye almıyordu. Fakat muhteşem bir öğrenci oldu. İçinde yatan oymuş demek ki." Müşfik Kenter ise o yıllardan şöyle bahsediyor: “Derslerde çok gülen bir çocuktum. Lisede o yüzden her perşembe disiplin kuruluna çıkardım. Konservatuvar sınavına girdim. Bana dediler kİ ‘Oyunundan çok etkilendik, ama İyi hal kağıdın yok’. Ama sonunda aldılar, iyi ki de aldılar, yoksa oyuncu olmayıp ne olacaktım.” Kenter Tlyatrosu’nun kuruluşunda büyük emeği geçen, yüreğiyle çalışıp destek veren Şükran Güngör’ün, Yıldız ve Müşfik Kenter ile bir araya gelmesi ise tiyatronun duayeni Muhsin Ertuğrul sayesinde oldu. Ertuğrul, Şükran Güngör'ü İstanbul'dan Ankara’ya getirten kişiydi. Yıldız Kenter onu ilk kez sahnede gördü; birlikte çalışmaya başlayınca da önce dostluk, sonra aşk başladı... Kenter, 2002’nin
Yıldız ve M üşfik Kenter, ‘Sandalyeler’i sahnelerken (üstte solda). Kenter Tiyatrosu 1968’de perdelerini halka açtı (altta solda). Yıldız Kenter, Türkiye’nin 2. Cumhurbaşkanı ism et İnönü'yle (altta sağda).
Yıldız and Müşfik Kenter staging ‘Sandalyeler’ (above left). The Kenter Theater opened in 1968 (below left). Yıldız Kenter with Turkey's second president, İsmet İnönü (below right).
describes those years as follows: 7 was a kid who
laughed a lot in class. For that reason I was brought before
the disciplinary committee in high school. I took the entrance examination for the
conservatory. They told me, ‘We were impressed by your acting, but you don’t have good marks for deportment. ' But they accepted me in the end. And it’s a good thing they did: otherwise what would have become o f me?"
Şükran Güngör, who supported the establishment o f the theater
with all his heart and put a great deal o f labor into it, came together with Yıldız and Müşfik Kenter thanks to the dean of Turkish theater, Muhsin Ertuğrul. It was Ertuğrul who brought Güngör to Ankara from Istanbul. Yıldız Kenter first saw him on stage, and their friendship, and eventual love, began the minute they started working together. Kenter describes her husband, whom she lost in October 2002, as follows: "We were together for 44 years, for which I thank God. Without him there would >
Ekimi’nde yitirdiği eşini anlatıyor: "44 yıl boyunca beraberdik. Bunun için şükrediyorum Allah’a. Onsuz hiçbir şey olmazdı. O kadar dosttu, o kadar yardım etti, o kadar yanımdaydı ki... Kendisi için bir insan bu kadar uğraşmazdı. Ben mutlu olayım diye çalıştı.”
BORÇ HARÇ KURULAN TİYATRO
Şükran Güngör ve Müşfik Kenter ile birlikte 450 kişilik Kenter Tiyatrosu’nu hayata geçirme süreçlerini ise “çok zor” olarak nitelendiriyor Yıldız Kenter. “Biz birkaç nedenden ötürü Devlet Tiyatroları’ndan istifa ettik. Muhsin Bey’i (Ertuğrul) işten uzaklaştırdılar. Şükran’ı da kötü bir şekilde yollamışlar. Bunlar çok dokundu bize. Ve İstanbul’a geldik. Ama yer yok, yurt yok. Metin And’ın anne ve babasının evinde kaldık ve ‘Salıncakta İki Kişi’yi orada çalıştık. Kimse oyuncuyuz diye ev vermiyor... Önce evden eve, sonra da tiyatrodan
tiyatroya dolaşmaya başladık. Karaca’da çalışıyorduk. Ardından ihtilal oldu. Muhsin Bey bıraktı. O sırada Site Tiyatrosu’na geçtik, küçücük bir yerdi. Tekrar Karaca’ya döndük.
Ondan sonra bir süre Ses Tiyatrosu’nda çalıştık; Dormen Topluluğu ile birlikte. O sıralarda Talat Halman, Amerika’daki koltuk satma sisteminden söz etti. Satılan tiyatro koltuğuna, o kişinin ismi yazılıyordu. Ben de satmaya karar verdim. Erol Simavi, bize on koltuk parası göndermişti. Hayatımda onu bir defa daha gördüm, fakat ömrüm boyunca ona vefa borcum var. Çünkü onun alması birçok insana yol açtı ve koltuklar satıldı. Ben de o yaz ‘Pembe Kadın’ı oynuyorum; bütün Anadolu’yu dolaşıyoruz. Orhan Pekin diye bir müteahhit gelip 'Alt katları size uygun iki apartman yapıyorum’ dedi. Borç harç evleri aldık ve yeniden borç para aramaya çıktık. Kâzım Taşkent, ‘Temel atılmadan size para vermem’ dedi. Ne yaptık ettik temeli attık. 1962’de bize 350 bin lira verdi. Çok paraydı. Böylece
have been nothing. He was such a friend, such a helpmeet; he was always at my side... No human being would have gone to such trouble for himself. He worked to make me happy."
FOUNDED ON BORROWED MONEY
Yıldız Kenter describes the process o f bringing the 450- seat Kenter Theater to life together with Şükran Güngör and Müşfik Kenter as “very
difficult". “We resigned from the State Theaters for a number o f reasons. They dismissed Muhsin Bey (Ertuğrul) and gave the boot to Şükran too in an ugly way. We were all hurt by these things. So we came to Istanbul. But we had no place to live. We stayed at Metin A n d ’s parents’ house and rehearsed 'Two People in a Swing’ there. No one would rent us a place because we were actors. We moved from house to house, from theater to theater. First we worked at the Karaca. Then the 1960 coup occurred, and Muhsin
Bey left. We moved to the Site Theater, which was a tiny place. Then we returned again to the Karaca. After that we worked briefly at the Ses Theater, together with the Dormen Ensemble. Around that time, Talat Halman told us about the system o f selling theater seats in the U.S. If you bought a seat, you got your name inscribed on it. I decided to sell seats too. Erol Simavi was the first taker and sent us the money for ten seats. It was the first time I ever laid eyes on him, but I owe him a debt o f gratitude for m y entire life because when he bought a seat other people followed suit and the seats were sold. I was playing in 'Pembe Kadm’ that summer. We toured all over Anatolia. A contractor by the name o f Orhan Pekin came to us and said, ‘I'm building two apartments whose ground floors are suitable for you'. We borrowed money and bought the flats and then started looking for >
Yıldız Kenter, 44 yıllık hayat arkadaşı Şükran G üngör He Tennessee W llliam s'in ‘Arzu Tram w ayi’m sahnelerken (altta).
Yıldız Kenter with her life partner, Şükran Güngör, in Tennessee Williams’ 'A Streetcar Named Desire’ (below).
1968’de, yedi sekiz yıllık bir uğraşının ardından bitirdik. Tiyatro tamamlanınca burada çalışan herkesi ortak yaptım. 1971'den sonra işler bitti, borçlar arttı. Ve satışa çıkardık tiyatroyu, o arada çocuklar ayrılmıştı. Ama biz çalıştık çabaladık ve bugünlere geldik.”
ÇEHOV’DAN HİDAYET SAYIN’A...
Kenterlerin işi yalnızca kendi tiyatroları olmadı hiçbir zaman. Sinema ve televizyonda büyük başarılara imza atarak pek çok ödül aldılar. Müşfik ve Yıldız Kenter, 40 yılı aşkın bir süre hocalık yaptı.
Bugün pek çok tiyatroda, televizyon dizisinde, sinemada onların emek verdiği öğrenciler rol alıyor.
Tiyatrolarında
Shakespeare'den Çehov’a pek çok ünlü yazarın eserini canlandırdı Kenterler. Müşfik Kenter unutulmaz Hamlet oldu; Yıldız Kenter seyircinin belleklerinden çıkmayan enerjik bir Arkadina... Üç Kız Kardeş’ten Martı’ya, sahnede Çehov’un kendisi kadar ince bir doktor, Şükran Güngör. Ama yerli yazarları hiç ihmal etmediler. Hidayet Sayın'ın Pembe Kadın’ını
Güngör D ilm en’in yazdığı ‘Ben A nadolu’ adlı oyun 1984’te yurtdışında da sahnelenmişti (solda). ‘Güle Güle' (1999) film inden bir kare, soldan sağa: Eşref Kolçak, Şükran Güngör, Yıldız Kenter ve Zeki Alasya (altta solda). Yıldız Kenter, yeni oyunu ‘O scar ve Pembeli M eleği'nde (altta sağda).
Güngör Dilmen’s 'I Anatolia’ was even staged abroad in 1984 (left). A frame from the 1999 film ‘Güle Güle', left to right: Eşref Kolçak, Şükran Güngör, Yıldız Kenter and Zeki Alasya (below left). Yıldız Kenter in her new play, ‘Oscar and the Pink Angel' (below right).
money again. Kâzım Taşkent said he wouldn't give us any money until the foundation had been laid. Somehow or other we got it laid, and in 1962 he gave us 350 liras. It was a big sum for the time. And thus, in 1968, we finally finished the theater following eight years of effort. When it was done, I made everyone who worked in it a partner. Starting in 1971 things went badly again and our debts mounted. So, we put the theater up for sale and the group broke up. But we worked and slaved and somehow managed to make it to the present..."
FROM CHEKHOV TO HİDAYET SAYIN...
But the Kenters were never involved only in their own theaters. They also put their signature on a number o f big television and cinema hits and took a raft of prizes. Müşfik and Yıldız also taught theater for over forty years, and the students they trained are appearing in many theaters, films and television series today.
In their theaters the Kenters brought to life the works of immortal playwrights from Shakespeare to
Chekhov. Müşfik Kenter was an unforgettable Hamlet, Yıldız Kenter an energetic Arcadina who inscribed herself in her audience's memories.
yıllarca kapalı gişe oynadılar.
Ve kimler geldi, kimler geçti bu tiyatrodan... Genco Erkal, Tuncel Kurtiz, Çolpan Ilhan, Pekcan Koşar, Güler Ökten, Gülsen Tuncer, Erol Günaydın, Ergun Köknar, Göksel Kortay, Erdal Özyağcılar, Çiğdem Selışık, Kemal Sunal, Yılmaz Koksal, Meral Taygun, Mustafa Alabora, Cüneyt Türel, Ayhan Kavas... Ve daha gençler; Tllbe Saran, Demet Akbağ, Berna Laçin. İlk kez profesyonel olarak o sahnede seyirciyle buluşan ve hâlâ orada çalışan, Mehmet Blrklye, Hakan Gerçek, Yeşim Koçak, Engin Hepllerl, Okan Yalabık... Ve en unutulmaz tiyatro afişlerini onlar için çizen Mengü Ertel... Bu ay Kenter Tlyatrosu’nda iki yeni oyun birden var. ‘Nasreddln Hoca Bir Gün’de Müşfik Kenter ve Kadriye Kenter birlikte rol alırken, Yıldız Kenter 'Oscar ve Pembeli Meleğl’nde hem küçük bir çocuğu, hem de 80 yaşında bir kadını canlandırıyor. Yani 38 yıldır süren alkış susmamacasına devam ediyor...
M üşfik Kenter, bugün Türk tiyatrosu denince akla gelen ilk isimlerden biri. Kenter Tiyatrosu’nun yeni oyunu olan ve ilk kez sahnelenen 'Nasreddin Hoca Bir Gün’de eşi ile aynı sahneyi paylaşıyor. Oyun, H oca’ya ayak uydurm ak İsteyen bir Türk aydınının soluk soluğa hoş bir serüveni...
Müşfik Kenter, one of the leading names in Turkish theater today, shares the stage with his wife in the Kenter Theater's new premier production of ‘One Day Nasreddin Khodja’. The play is the fast-paced adventure of a Turkish intellectual who tries to keep step with the legendary Khodja...
Şükran Güngör was a stage doctor as refined as Chekhov himself in The Seagull and Three Sisters. But they did not neglect the Turkish playwrights either. Hidayet Sayın 's ‘Pembe Kadın’ played for years to a sold-out box office.
Who all did not come and go through the Kenter Theater over the years? Genco Erkal, Tuncel Kurtiz, Çolpan Ilhan, Pekcan Koşar, Güler Ökten, Gülsen Tuncer, Erol Günaydın, Ergun Köknar, Göksel Kortay, Erdal Özyağcılar, Çiğdem Selışık, Kemal Sunal, Yılmaz Koksal, Meral Taygun, Mustafa Alabora, Cüneyt Türel, Ayhan Kavas... And the younger generation: Tilbe Saran, Demet
Akbağ, Berna Laçin. Not to mention Mehmet Birkiye, Hakan Gerçek, Yeşim Koçak, Engin Hepiieri, and Okan Yalabık, who made their professional debuts and are still playing there today. A nd last but not least, Mengü Ertel, who designed the Kenterler’s unforgettable theater posters.
This month the Kenters are staging two new plays simultaneously. While Müşfik Kenter and Kadriye Kenter are performing in ‘One Day
Nasreddin Khodja’, Yıldız Kenter is playing both a small girl and an 80-year-old woman in ‘Oscar and the Pink Angel'. And the applause has never died down in 38 years... □
3 /2 0 0 5 SKYLIFE 55
