SAMSUN’DA C‹NAYET KURBANI ÇOCUKLAR (1998-2007)*
Children victims of murder in Samsun (1998-2007)
Berna AYDIN, Ahmet TURLA, Neva SATALO⁄LU
Ayd›n B, Turla A, Satalo¤lu N. Samsun’da cinayet kurban› çocuklar (1998-2007). Adli T›p Bülteni 2009;14(1):16-21
Küresel bir halk sa¤l›¤› sorunu olan fliddetin tüm türleri, dünyan›n her yerinde görülmektedir. Kendi kendini yaralama, kiflileraras› ya da toplu fliddet sonucu, her y›l bir milyondan fazla kifli ölmekte ve çok daha fazlas› da yaralanmaktad›r. Ya-flanan fliddetten çocuklar ve gençler de etkilenmekte olup 2000 y›l› verilerine göre, dünyada 199.000 (Yüzbinde 9.2) genç cina-yeti oldu¤u, fliddet sonucu günde ortalama 10–29 yafl aras› 565 çocuk, adölesan ve genç eriflkinin öldü¤ü bildirilmektedir.
Bu çal›flmada, Samsun ‹l merkezinde meydana gelen 0–18 yafl grubu cinayet olgular› de¤erlendirilerek, çocukluk ça¤› cinayet-lerine yönelik baz› ç›kar›mlarda bulunmak amaçlanm›flt›r.
Samsun Adliyesi’ndeki kay›tlar retrospektif olarak incelene-rek; 10 y›ll›k (1998-2007) sürede Samsun A¤›r Ceza Merkezi bölgesinde gerçeklefltirilen 0–18 yafl grubu 18 cinayet olgusuna ait veriler de¤erlendirilmifltir.
Olgular›n %77,8 (14 olgu)’i erkektir ve en fazla olgu (11 olgu) 16–18 yafl grubundad›r. ‹ki olguda san›k belirlenememifl olup, 2’sinde annesi, 1’inde babas›, 8’inde arkadafl›, akrabas› ya da komflusu, 5 olguda ise tan›mad›¤› bir kiflidir. Sadece 2 olguda ölüme neden olan olay evde meydana gelmifltir. Olgular›n ço-¤unda (12 olgu) ateflli silah ya da kesici-delici alet kullan›lm›flt›r. Cinayet öncesi san›kla aralar›nda tart›flma oldu¤u bildirilen ol-gu say›s› 11’dir.
Çocu¤un yaflama ve sa¤l›kl› olarak yaflam›n› sürdürme
hak-k›n›n korunmas› için birey ve toplum olarak gerekli önlemleri almam›z ve toplumsal fliddetin azalt›lmas›na yönelik çal›flmalar yapmam›z gerekmektedir.
Anahtar kelimeler: Çocukluk ça¤›, cinayet
SUMMARY
As a global public health problem, every kind of violence is seen all over the world. More than one million people die and much more than that are injured every year as a result of self-infliction, interpersonal or collective violence. Children and yo-ung people are also influenced by violence. According to the da-ta in 2000, 199.000 (9.2 in 100.000) young people are murdered, and approximately 565 children, adolescents and adults betwe-en ages 10 and 29 are reported to be dead due to violbetwe-ence daily.
In this study, it is aimed at arriving at some implications abo-ut childhood murders by evaluating the murder cases of 0-18 age groups in Samsun provincial centre.
Entries in Samsun Law Court are examined retrospectively, and data belonging to 18 murder cases of 0-18 age group com-mitted in Centre of Samsun High Criminal District during 10 years (1998-2007) is evaluated.
77.8% (14/18 cases) of the cases are male and the majority of the cases (11/18 cases) are seen in 16-18 age group. The suspect is not found in two cases; but the mother in two cases,
Ondokuz May›s Üniversitesi T›p Fakültesi Adli T›p Anabilim Dal›, Samsun
* Bu çal›flma 15-18 May›s 2008 tarihinde Kocaeli’de düzenlenen VIII. Adli Bilimler Kongresinde poster bildiri olarak sunulmufltur.
Gelifl tarihi: 05.08.2008 Kabul tarihi: 13.11.2008
the father in one case, the friends, relatives or the neighbors in eight cases and unknown people in five cases are reached as sus-pects. Only in two cases the event leading to death occurred at home. Firearms or stabbing weapons are most commonly used (12/18 cases). The number of the cases in which the murdered and the suspect had an argument before the murder is 11.
As individuals and society, it is vital that we take the essenti-al precautions and that we must strive for diminishing the so-cial violence to protect the child’s right to live and to lead his/ her life healthily.
Key words:Childhood, murder
G‹R‹fi ve AMAÇ
Amerika Birleflik Devletleri (ABD) ve Somali d›fl›nda tüm ülkelerce imzalanan ve Türkiye Büyük Millet Mec-lisi (TBMM) taraf›ndan da onaylan›p 27 Ocak 1995 tari-hinde Resmi Gazetede yay›nlanarak 4058 say›l› yasa ile iç hukuk kural›na dönüflen Çocuk Haklar› Sözleflmesi (ÇHS)’nin 1. maddesine göre; ulusal yasalarca daha er-ken yaflta reflit olma durumu hariç, 18 yafl›n alt›ndaki her insan çocuk say›lmaktad›r. Sözleflmeye göre ayr›ca; ço-cukla ilgili bütün giriflimlerde çocu¤un yüksek yarar› tam olarak gözetilecek, ana-babalar ya da sorumluluk ta-fl›yan, çocu¤un velayetini elinde bulunduran kifliler bu sorumlulu¤u yerine getirmedikleri takdirde Devlet, ço-cu¤a yeterli dikkat ve deste¤i gösterecektir. Her çocuk temel yaflam hakk›na sahiptir, çocu¤un hayatta kalmas› ve geliflmesi için mümkün olan azami çaba gösterilmeli-dir. Bir çocu¤un velayetini elinde bulunduran kiflinin, o çocu¤un fiziksel güvenli¤ini, çevreden gelebilecek zarar-lardan korunmas›n›, temel gereksinimlerinin olabildi¤in-ce karfl›lanmas›n›, e¤itimini, t›bbi bak›m›n› sa¤lamas› zo-runlulu¤u vard›r. Devlet, çocu¤un yaflam›n› ve geliflmesi-ni güvence alt›na almakla yükümlüdür (1-3).
Gerek ev, gerekse de ev d›fl›nda okulda ve toplumsal düzeyde çocu¤a yönelik fliddet, ihmal ve di¤er istismarla-r›n önlenmesi ile ilgili olarak da ÇHS’nde, Devlet’in, ço-cu¤u ana-baban›n ya da çoço-cu¤un bak›m›ndan sorumlu baflka kiflilerin her türlü kötü muamelesinden koruyaca-¤›, çocuk istismar›n› önleyece¤i ve bu tür davran›fllara maruz kalan çocuklar›n tedavisini amaçlayan sosyal programlar haz›rlayaca¤› belirtilmektedir (1,2).
Anayasa’n›n 17. maddesinin ilk f›kras›nda herkesin ya-flama, maddi ve manevi varl›¤›n› koruma ve gelifltirme hakk›na sahip oldu¤u; 19. maddesinin 1. f›kras›nda ise herkesin kifli hürriyeti ve güvenli¤ine sahip oldu¤u belir-tilmifltir (4). Böylece vatandafl, yabanc›, çocuk, yetiflkin
ay›r›m› gözetilmeksizin herkesin yaflam ve geliflme hak-k› anayasal güvence alt›na al›nm›flt›r. Ayn› zamanda ÇHS’ni kabul eden taraf devletler, çocu¤un mümkün olan en yüksek sa¤l›k standartlar›na ve t›bbi rehabilitas-yon olanaklar›na ulaflma hakk›n› ve bununla ilgili gerek-li önlemlerin al›nmas›n› kabul ettiklerini beyan etmifller-dir (1). Bu hakk›n sa¤lanabilmesi için; temel sa¤l›k hiz-metlerinin gelifltirilmesi, temiz su ve yeterli besin ile uy-gun fizik ve sosyal çevrenin sa¤lanmas›, aile ve toplum kat›l›m›n›n gerçeklefltirilmesi, bebek ve çocuk ölümleri-nin azalt›lmas› en önemli unsurlard›r. Çocu¤un hem ana-yasal olarak hem de ÇHS’ne göre güvence alt›na al›nan temel yaflam hakk›n›n korunabilmesi amac›yla, yasa ko-yucunun üzerine düflen yasal düzenlemeleri yapmas› ve uygulamalar› denetlemesi gerekmektedir.
Tüm yasal düzenlemelere ra¤men, 2000 y›l›nda, dünya çap›nda 199.000 (Yüzbinde 9.2) genç cinayeti oldu¤u tah-min edilmekte, fliddet sonucu günde ortalama 10–29 yafl aras› 565 çocuk, adölesan ve genç eriflkin ölmektedir (5). Dünya Sa¤l›k Örgütü (DSÖ)’ne göre ise 2000 y›l›nda, 15 yafl alt› 57.000 çocuk cinayeti oldu¤u tahmin edilmekte olup, 0–4 yafl grubundakilerin 5–14 yafl grubundakilere oranla 2 kat daha fazla risk alt›nda oldu¤u bildirilmekte-dir (6).
Bu çal›flmada, Samsun il merkezinde meydana gelen 0–18 yafl grubu cinayet olgular› de¤erlendirilerek, çocuk-luk ça¤› cinayetlerine yönelik baz› ç›kar›mlarda bulun-mak amaçlanm›flt›r.
GEREÇ VE YÖNTEM
Samsun Adliyesi’ndeki kay›tlar retrospektif olarak in-celenerek; 1998-2007 y›llar› aras›ndaki 10 y›ll›k sürede ölü muayenesi-otopsi ifllemi yap›lan 3779 adli ölüm olgu-sundan, Samsun A¤›r Ceza Merkezi s›n›rlar›nda gerçek-leflen 0–18 yafl grubu 18 cinayet olgusu çal›flma kapsam›-na al›nm›flt›r.
Olgular yafl, cinsiyet, ölüme neden olan olay›n gerçek-leflti¤i yer, olay›n türü, olay›n nedeni ve ölen ile san›¤›n yak›nl›k derecesi yönünden de¤erlendirilmifltir.
BULGULAR
Samsun il merkezinde 1998-2007 y›llar› aras›nda 3779 ölü muayenesi-otopsi ifllemi yap›lm›fl olup, bu olgulardan 18 (%0,47)’inin Samsun A¤›r Ceza bölgesindeki 0-18 yafl ci-nayet olgular› oldu¤u saptanm›flt›r. Çal›flma grubunu olufl-turan 18 olgunun yafl grubu ve cinsiyetlerine göre san›kla-r›n ve olay türlerinin da¤›l›m› Tablo 1’de gösterilmifltir.
Yenido¤an olgulardan birisi poflet içerisinde cami önü-ne terk edilmifltir. Kimli¤i tespit edilemeyen bu olguda, olay›n faili de bulunamam›flt›r. Yenido¤an di¤er olgu ise annesi taraf›ndan tuvaletin penceresinden havaland›rma bofllu¤una at›lm›flt›r. Anne, eflinden boflanm›fl, yaflayan 1 çocu¤u olan, 22 yafl›nda, ev han›m›d›r. Evlilik d›fl› iliflki sonucu gebe kalm›fl ve babas›n›n evinin tuvaletinde do-¤urdu¤u bebe¤ini tuvaletin havaland›rma bofllu¤una at-m›flt›r.
Giysili olarak pofletin içerisinde denizde ölü bulunan 1–3 ayl›k olgunun kimli¤i tespit edilememifl ve olay›n fai-li de bulunamam›flt›r. Sekiz ayl›k olgunun, ekonomik ve aile içi sorunlar› olan 25 yafl›ndaki, ev han›m› annesi tara-f›ndan evde darp edilmesi sonucu öldü¤ü belirlenmifltir.
Befl yafl›ndaki olgu, babas› taraf›ndan beline tafl ba¤la-narak denize at›lan k›z çocu¤udur. Olaydan k›sa bir sü-re sonra baba da ayn› yöntem ile beline tafl ba¤layarak denize atlamak suretiyle intihar etmifltir.
14–18 yafl aras›ndaki 13 olgunun 6’s›n›n ateflli silah ya-ralanmas›, 5’inin kesici delici alet yaya-ralanmas›, 1’inin ke-sici delici alet yaralanmas› ve darp, 1’inin de darp sonu-cu öldü¤ü belirlenmifltir.
14–18 yafl aras›ndaki olgular›n tümünde ölüme neden olan olay sokak, pazaryeri, kamp, köy yolu gibi aç›k bir alanda, ev d›fl›nda meydana gelmifltir.
Bu 13 olgunun 6’s›nda san›k ölenin arkadafl›, 1’inde komflusu, 1’inde akrabas› olup, 5 olguda ise tan›mad›¤› bir kiflidir.
14–18 yafl aras›ndaki olgulardan birisinde san›k, arka-dafl› olan ölenin cep telefonunu al›p satmak için öldürdü-¤ünü ifade etmifltir. Bir olgunun, k›z arkadafl› yüzünden ç›kan tart›flma sonucu öldürülen okul arkadafl›n›n yan›n-da bulunmas› ve olay›n görgü tan›¤› olmas› nedeniyle ay-n› saay-n›k taraf›ndan öldürüldü¤ü, di¤er 11 olgunun ise da-ha önceki ya da o andaki bir tart›flma sonucu öldürüldü-¤ü saptanm›flt›r.
TARTIfiMA
Son y›llarda nedenlerinin azalt›lmas›na ba¤l› olarak çocukluk dönemine ait do¤al ölümlerde bir düflüfl görül-mekle birlikte, kaza ile baflka nedenlere ba¤l› yaralanma ve ölüm olgular›nda, çocu¤a yönelik cinayetlerde tam tersine art›fl oldu¤u görülmektedir (2). ABD ulusal sa¤l›k verilerine göre, 1999–2005 y›llar›nda ülke genelinde 1 yafl ve alt›nda en s›k do¤al nedenler ve takiben kazalar, 1–10 yafl grubunda s›ras›yla en fazla kazalar, do¤al ne-denler ve cinayetler, 10–24 yafl grubunda da en s›k kaza-lar ikinci okaza-larak da cinayetler ölüme neden olmaktad›r (7). Batalis ve arkadafl› (8) Güney Carolina’da yapt›klar› çal›flmada, 1989–2003 y›llar› aras›ndaki 15 y›ll›k sürede Tablo 1. Olgular›n yafl gruplar› ve cinsiyetlerine göre san›klar›n ve olay türlerinin da¤›l›m›.
YYaaflfl ggrruuppllaarr›› vvee cciinnssiiyyeett
0-4 1-12 1-3 4-5 6-10 11-18 TTooppllaamm
hafta ay yafl yafl yafl yafl
SSaann››kk OOllaayy TTüürrüü EE KK EE KK EE KK EE KK EE KK EE KK EE KK TT
Darp 1 1 1
A
Aiillee iiççii** Suda bo¤ulma 1 1 1
Yüksekten atma 1 1 1
A
Aiillee dd››flfl›› Ateflli silah yaralanmas› 2 1 2 1 3
ttaann››dd››¤¤›› KDA yaralanmas› 3 3 3
kkiiflflii**** KDA yaralanmas› ve darp 1 1 1
Darp 1 1 1
TTaann››mmaadd››¤¤›› Ateflli silah yaralanmas› 3 3 3
kkiiflflii KDA yaralanmas› 2 2 2
BBiilliinnmmiiyyoorr Suda bo¤ulma 1 1 1
Terk 1 1 1
TTooppllaamm 11 11 11 11 -- -- -- 11 -- -- 1122 11 1144 44 1188
EE:: erkek KK:: kad›n TT:: toplam KKDDAA:: kesici delici alet
gerçekleflmifl adölesan ölümlerini de¤erlendirmifl, 10–14 yafl grubunda s›ras›yla kaza, do¤al nedenler, cinayet ve intiharlar›n, 15–19 yafl grubunda cinayet, kaza, intihar ve do¤al nedenlerin, 10–19 yafl grubundaki tüm adölesan ol-gularda ise en fazla kazalar›n (%36) ölüme neden oldu¤u-nu, bunu cinayet (%34), intihar (%16) ve do¤al nedenle-rin (%12) izledi¤ini bildirmifllerdir. Ülkemizde Diyarba-k›r ilinde yap›lan çal›flmada tüm adli çocuk ve adölesan ölümlerinin %5,6’s›n›n cinayet orijinli oldu¤u, Afyonka-rahisar’da travmaya ba¤l› çocukluk dönemi ölümlerinin incelenmesinde en fazla kazalar›n ölüme neden oldu¤u, bunu intiharlar ve %6,6’l›k bir oran ile cinayetlerin izle-di¤i, Adana’da 0–18 yafl grubu ölümlerinde en çok kaza-lar›n, daha sonra s›ras›yla ani beklenmedik ölümler, inti-harlar ve %5’lik bir oran ile cinayetlerin görüldü¤ü, Sam-sun’da daha önce yap›lm›fl bir çal›flmada çocukluk ça¤› adli ölümlerinin daha çok kaza orijinli oldu¤u, bunu in-tihar, patolojik ölüm ve cinayetlerin (%3,7) izledi¤i belir-tilmifltir (9–12).
Samsun il merkezindeki 0–18 yafl grubu cinayet olgu-lar›na ait verilerin de¤erlendirildi¤i bu çal›flmada olgula-r›n sadece 4’ü k›zd›r, bunlaolgula-r›n da tümü 14 yafl ve alt›nda-d›r. Benzer çal›flmalar ile uyumlu olarak olgular›n büyük bir k›sm›n›n (14/18 olgu) erkek ve en fazla olgunun (11/18 olgu) 16–18 yafl grubunda oldu¤u saptanm›flt›r (9,12,13–18). Erkek çocuklar k›zlara oranla daha aktif bir yaflam sürmekte ve fliddet eylemlerine belirgin flekilde yatk›nl›k göstermektedirler (19). Ergenlik dönemi, biyo-lojik de¤iflikliklere efllik eden ruhsal geliflim ile birlikte psikososyal de¤iflimlerin de yafland›¤›, özellikle duygusal coflku, taflk›nl›k, çabuk kurulan ve bozulan iliflkiler, ko-lay etkilenme gibi davran›fl flekillerinin yo¤unlaflt›¤› bir süreçtir (20). Ergenlik döneminde çocuk, sadece kendisi sald›rgan eylemlere yatk›n bir dönem yaflamamakta, ay-n› zamanda bireysel ve toplumsal fliddet içerikli davraay-n›fl- davran›fl-lara da hedef olmaktad›r (21).
Merrick ve arkadafl›na (22) göre; 0–3 yafl grubundaki çocuklarda cinayetler ço¤unlukla aile içi, 12 yafl›ndan bü-yük çocuklarda ise ço¤unlukla aile d›fl› kiflilerce gerçek-lefltirilmektedir. Lyman ve arkadafllar› (23), 5 yafl ve al-t›ndaki cinayet olgular›n›n %89,3’ünde, Bennett ve arka-dafllar› da (16), 4 yafl ve alt›ndaki olgular›n›n %96,9’unda failin anne-baba, bak›c›, akraba ya da tan›¤› di¤er bir ki-fli oldu¤unu belirtmifllerdir. Ondört yafl ve alt›ndaki ci-nayet olgular›n›n %74 ile %77’sinde failin çocu¤un anne-babas›, kardefli, akrabas›, bak›c›s› gibi tan›d›¤› birisi
oldu-¤u rapor edilmifltir (13,24). Moskowitz ve arkadafllar› (15), 0–19 yafl cinayetlerinde kurbanlar›n %57,7’sinin ta-n›d›¤›, %13’ünün de yabanc› herhangi bir kifli taraf›ndan öldürülmüfl oldu¤unu, olgular›n %29’unda kurban-fail aras›ndaki iliflkinin bilinmedi¤ini, Hagelstam ve arkadafl› da (25), adölesan cinayetlerinde olgular›n %58’inde failin tan›d›¤› birisi, %12’sinde aile üyesi, %5’inde yak›n arka-dafl›, %25’inde de yabanc› birisi oldu¤unu bildirmifller-dir. Cinayetlerin gerçeklefltirildi¤i yer araflt›r›ld›¤›nda ise, 4 yafl ve alt›ndaki cinayetlerde olgular›n sadece %2,3’ünde, adölesan cinayetlerinde ise %40’›nda olay›n ev d›fl› bir yerde meydana geldi¤i bildirilmifltir (16,25). Bu çal›flmada da, küçük yafltaki çocuklarda failin daha çok aile içinden oldu¤u, adölesan dönemindeki çocukla-r›n tümünün ise aile d›fl›ndan tan›d›¤› ya da tan›mad›¤› bir kifli taraf›ndan ev d›fl›nda bir yerde öldürülmüfl oldu-¤u tespit edilmifltir. Çocuklar›n küçük yafllarda daha çok ev içinde olmas›n›n, yafl› büyüdükçe ise günlük yaflam içerisinde ev d›fl›nda daha fazla zaman geçirmesinin buna neden oldu¤u düflünülmüfltür.
Birçok çal›flmada çocuk cinayetlerinde en fazla kullan›-lan yöntem farkl›d›r. Vanamo ve arkadafllar› (13) 14 yafl ve alt›ndaki cinayet olgular›n›n %43’ünde ölümün bo¤-ma ya da suda bo¤ulbo¤-ma, %26’s›nda kafa travbo¤-mas› sonucu meydana geldi¤ini, Kumar ve arkadafllar› (26) 19 yafl ve alt›ndaki cinayetlerin ço¤unda ölümün fiziksel istismar ve ihmale ba¤l› oldu¤unu, Bennett ve arkadafllar› (16) 4 yafl alt›ndaki cinayetlerin %5,4’ünde ateflli silah kullan›l-d›¤›n›, Moskowitz ve arkadafllar› (15) da 0-19 yafl cinayet-lerinin yaklafl›k %60’›nda ateflli silah, %12’sinde b›çak kullan›ld›¤›n› belirtmifllerdir. Finlandiya’da yap›lan bir çal›flmada adölesan cinayetlerinde en s›k kullan›lan yön-temin b›çaklama oldu¤u, bunu vurma ve tekmelemenin izledi¤i bildirilmifltir (25). Muscat (14) 14 yafl ve alt›nda cinayet yöntemi olarak en fazla ateflli silah ve vurma-dövmenin kullan›ld›¤›n›, 4 yafl ve alt›ndaki olgularda en fazla kullan›lan yöntem vurma-dövme olup, bunun ileri yafllarda belirgin ölçüde azald›¤›n›, yine 1 yafl alt›nda ateflli silahlar›n kullan›m› oldukça az olmas›na ra¤men, 1 yafl›ndan sonra önemli ölçüde art›fl gösterdi¤ini ve 4 ya-fl›ndan sonra en fazla kullan›lan yöntem oldu¤unu belirt-mifltir. Bu çal›flmada da, ülkemizde çocuk ölümleri ile il-gili yap›lan di¤er çal›flmalar ile uyumlu olarak ateflli silah ve kesici-delici alet kullan›m›n›n fazla oldu¤u görülmüfl-tür (9,12,17,27,28). Ateflli silahlar ile kesici delici aletlerin kolay ulafl›labilirli¤i, tüm cinayetlerde oldu¤u gibi çocuk
cinayetlerinde de önemli bir faktör olarak gözükmekte ve bunun sonucu olarak da belki de sadece yaralama amac›yla yap›lan giriflimler ölümle sonuçlanmaktad›r.
Sonuç olarak; kesitsel nitelikteki bu çal›flma k›s›tl› sa-y›da olgu verisine dayanmakla birlikte, çocukluk ça¤› ci-nayetlerine ait baz› risk faktörleri söylenebilir. Bunlar›n en belirgin olanlar› “erkek cinsiyet” ve “ergenlik döne-mi” dir. Ancak daha genifl serilerden üretilebilecek risk faktörleri, çözüm önerisi sunmak ad›na daha yararl› ola-cakt›r. Ülke genelinde bu tür verileri en kolay toparlaya-bilecek kurumun Adalet Bakanl›¤› oldu¤u düflünüldü-¤ünde, ilgili Bakanl›k bünyesinde oluflturulacak bir yap›-lanma ile san›k ve ma¤dur profilleri de incelenerek, bu konudaki risk faktörleri ve bunlara yönelik çözüm öne-rilerinin belirlenmesi daha sa¤l›kl› olacakt›r. Yoksa s›n›r-l› olgu say›s› ile yap›lacak küçük ölçekli bu tür ças›n›r-l›flma- çal›flma-lar sonucundaki çözüm önerileri, gerçekçi olmay›p, flid-detin azalt›lmas› ve önlenmesine yönelik olarak e¤itim çal›flmalar› ve silahs›zlanma gerekti¤i gibi genel öneriler-den öteye geçemeyecektir.
KAYNAKLAR
1. Balo YS. Birleflmifl Milletler Çocuk Haklar›na Dair Sözleflme. Teori ve Uygulamada Çocuk Ceza Huku-ku, Ankara, Adil Yay›nevi, 2003;45–93:24–42. 2. Polat O. Adli T›p. DER Yay›nlar›, ‹stanbul; Aral›k
2000:326-83.
3. Çölo¤lu AS, Çakal›r C. Çocuk Ölümleri. Ed. Soysal Z, Çakal›r C. Adli T›p, Cilt I, ‹stanbul Üniversitesi Cerrahpafla T›p Fakültesi Yay›nlar›, ‹stanbul 1999:377-404.
4. TC. Anayasas›, Kabul Tarihi: 07.11.1982, K.no:2709 http://www.tbmm.gov.tr/Anayasa.htm. Eriflim ta-rihi: 18.09.2008
5. Mercy JA, Butchart A, Farrington D, Cerda´ M. Chapter 2. Youth violence. In; World report on vio-lence and health. Edited by; Etienne G. Krug, Linda L. Dahlberg, James A. Mercy, Anthony B. Zwi and Rafael Lozano, World Health Organization, Geneva 2002, http://www.who.int/violence_injury_pre-vention/violence/world_report/en/full_en.pdf. Eriflim tarihi: 03.04.2008
6. Runyan D, Wattam C, Ikeda R, Hassan F, Ramiro L. Chapter 3. Child abuse and neglect by parents and other caregivers. In; World report on violence and health. Edited by; Etienne G. Krug, Linda L.
Dahl-berg, James A. Mercy, Anthony B. Zwi and Rafael Lozano, World Health Organization, Geneva 2002, http://www.who.int/violence_injury_preventi-on/violence/world_report/en/full_en.pdf. Eriflim tarihi: 03.04.2008
7. ABD Ulusal Sa¤l›k ‹statistikleri. CDC: National Center for Injury Prevention and Control. WIS-QARS fatal injuries: leading causes of death reports. http://webappa.cdc.gov/sasweb/ncipc/leadca-us.html. Eriflim tarihi: 18.9.2008
8. Batalis NI, Collins KA. Adolescent death: a 15-year retrospective review. J Forensic Sci 2005;50(6):1444-9. 9. T›raflç› Y, Gören S. Diyarbak›r’da Çocuk ve Adole-san Cinayetleri. Dicle T›p Dergisi 2007;34(2):120-2. 10. Yavuz Y, Yürümez Y, Küçüker H, Fidan H,
Kork-maz M. Traumatic Childhood Deaths in Afyonkara-hisar. Marmara Medical Journal 2007;20(3):167-71. 11. Çekin N, Hilal A, Gülmen MK, Kar H, Aslan M,
Özdemir MH. Medicolegal Childhood Deaths in Adana, Turkey. Tohoku J Exp Med 2005;206:73-80. 12. Ayd›n B, Karaarslan B. Samsun’da çocukluk ça¤› ad-li ölüm olgular›n›n incelenmesi (1998-2003). Adad-li Bi-limler Dergisi 2005;4(2):25-32.
13. Vanamo T, Kauppi A, Karkola K, Merikanto J, Räsänen E. Intra-familial child homicide in Finland 1970-1994: incidence, causes of death and demograp-hic characteristics. Forensic Sci Int 2001;17:199-204. 14. Muscat JE. Characteristics of childhood homicide in Ohio, 1974-84. Am J Public Health 1988;78(7):822-4. 15. Moskowitz H, Laraque D, Doucette JT, Shelov E. Relationships of US youth homicide victims and their offenders, 1976-1999. Arch Pediatr Adolesc Med 2005;159(4):356-61.
16. Bennett MD Jr, Hall J, Frazier L Jr, Patel N, Barker L, Shaw K. Homicide of children aged 0-4 years, 2003-04: results from the National Violent Death Reporting System. Inj Prev 2006;12:39-43.
17. Karagöz YM, At›lgan M, Karagöz (Demirçin) S, Ak-man R. Adli çocuk otopsileri. III. Adli Bilimler Kon-gresi, poster bildiri. Adli T›p Bülteni 1999;4(3):120-2. 18. Arslan MM, Kar H, Çekin N, Karanfil R. Adana’da 1997-2001 y›llar› aras›nda otopsisi yap›lan çocukluk ça¤› ölüm olgular›n›n retrospektif olarak de¤erlendi-rilmesi. Adli T›p Bülteni 2004;9(2):37-42.
19. Köknel Ö. Bireysel ve Toplumsal fiiddet. 1. Bask›, Alt›n Kitaplar Yay›nevi, ‹stanbul 1996:17-26.
20. Yavuzer H. Çocuk Psikolojisi. 11. Bask›, Remzi Ki-tabevi, ‹stanbul 1994:279-96.
21. Tüzün B, Sözen fi, Çöpür M, Akkay E. Ergenlik Dö-nemi Çocuk ‹ntiharlar›, Özellikleri ve ‹ntihar Yön-temleri. Çocuk Forumu Dergisi 2000;3(4):18-22. 22. Merrick J, Morad M. Children and homicide. Int J
adolesc Med Health 2002;14:245-7.
23. Lyman JM, McGwin G Jr, Malone DE, Taylor AJ, Brissie RM, Davis G, Rue LW 3rd. Epidemiology of child homicide in Jefferson County, Alabama. Child Abuse Negl 2003;27:1063-73.
24. Dean PJ. Child homicide and Infanticide in New Zealand. Int J Law Psychiatry 2004;27:339-48. 25. Hagelstam C, Häkkänen H. Adolescent homicides
in Finland: offence and offender characteristics. Fo-rensic Sci Int 2006;164:110-5.
26. Kumar V, Li AK, Zanial AZ, Lee DA, Salleh SA. A study of homicidal deaths in medico-legal autopsies at UMMC, Kuala Lumpur. J Clin Forensic Med 2005;12(5):254-7.
27. Aksoy E, ‹nan›c› A, Çolak B, Polat O. Çocuk Ölümleri. 1. Adli Bilimler Kongresi, 12-15 Nisan 1994, Adana.
28. Demirci fi, Do¤an KH, Erkol Z, Deniz ‹, Günayd›n ‹G. Konya’da 2001-2006 y›llar› aras›nda meydana ge-len 0-18 yafl grubu ölümler. VII. Adli Bilimler Sem-pozyumu, 24-27 May›s 2007, Gaziantep.
‹‹lleettiiflfliimm:
Yrd.Doç.Dr.Berna AYDIN
Ondokuz May›s Üniversitesi, T›p Fakültesi Adli T›p Anabilim Dal›, Samsun
