Günlük Yaşamda Boyun Fleksiyonu Gerektiren Aktiviteler ile Servikal Omurga Dizilim Bozukluğu Arasındaki İlişki

Özlem fiahin, Aysu K›yan*, Mustafa Fatih Yaflar**, Cemal Tafll›gil***, fiirzat Ço¤algil**, fiükrü Burak Tönük**

*Abant ‹zzet Baysal Üniversitesi ‹zzet Baysal T›p Fakültesi, Halk Sa¤l›¤› Anabilim Dal›, Bolu, Türkiye

**Abant ‹zzet Baysal Üniversitesi ‹zzet Baysal T›p Fakültesi, Fiziksel T›p ve Rehabilitasyon Anabilim Dal›, Bolu, Türkiye ***Kastamonu Rehabilitasyon Merkezi, Kastamonu, Türkiye

Günlük Yaflamda Boyun Fleksiyonu Gerektiren Aktiviteler

ile Servikal Omurga Dizilim Bozuklu¤u Aras›ndaki ‹liflki

Relationship Between Activities Requiring Cervical Flexion

in Daily Life and Cervical Malalignment

ÖZET

Amaç: Günlük yaflamda boynu fleksiyona zorlayan aktivitelerin servikal omurgada dizilim bozuklu¤una

neden olup olmad›¤›n› araflt›rmakt›r.

Yöntemler: Çal›flmaya kronik boyun a¤r›s› flikayeti olan 104 olgu al›nd›. Servikal omurgada düzleflme ya

da kifotik deformite olmas› dizilim bozuklu¤u olarak kabul edildi. Servikal omurgadaki dizilim bozuklu¤u, posteriyor tanjant metoduna göre yan servikal omurga grafisinin de¤erlendirilmesi ile belirlendi. Boynu fleksiyona zorlayan aktiviteler s›rt üstü yatarak televizyon seyretme ve s›rt üstü yatarak ve oturarak kitap okuma aktiviteleri olarak belirlendi.

Bulgular: Dizilim bozuklu¤u olan grupta 32 olgu (%68,1) s›rt üstü yatarak televizyon seyrediyordu, 9 olgu

(%19,1) s›rt üstü yatarak kitap okuyordu, 20 olgu (%42,6) oturarak kitap okuyordu. Dizilim bozuklu¤u olmayan grupta, 32 (%71,1) olgu s›rt üstü yatarak televizyon seyrediyordu, 8 (%17,8) olgu s›rt üstü yatarak kitap okuyordu, 13 (%28,9) olgu oturarak kitap okuyordu. Gruplar aras›nda s›rt üstü yatarak televizyon seyretme, s›rt üstü yatarak ve oturarak kitap okuma da¤›l›m›na bak›ld›¤›nda istatistiksel olarak anlaml› farkl›l›k tespit edilmedi (p>0,05).

Sonuç: Bu çal›flman›n bulgular›na göre boynu s›kça fleksiyona zorlayan aktiviteler, servikal omurgada

dizil-im bozuklu¤una neden olmamaktad›r. Dizildizil-im bozuklu¤u, sorgulad›¤›m›z aktiviteler d›fl›nda boynu fleksiy-ona zorlayan baflka aktiviteleri ya da bireylerin omurga stabilitesini sa¤layan kas ve ba¤ yap›lar›ndaki olas› güçsüzlü¤ü akla getirmektedir. Bu konuda kesin yarg›ya varmak için daha fazla say›da olgu kat›l›m›n›n oldu¤u, boynu fleksiyona zorlayan aktivitelerin sorguland›¤› ve egzersizin de etkilerinin incelendi¤i prospektif çal›flmalara ihtiyaç vard›r. (FTR Bil Der 2010;13:99-103)

Anahtar kelimeler: Servikal dizilim bozuklu¤u, Kifotik deformite, Servikal fleksiyon, Günlük aktiviteler,

Rehabilitasyon

ABSTRACT

Objective: We investigated whether activities forcing the neck towards flexion cause malalignment in

cervical spine.

Methods: One-hundred and four patients with chronic neck pain were included in the study. Straightened

cervical lordosis and kyphotic deformity were defined as malalignment. Malalignment was determined by

Yaz›flma Adresi

Corresponding Author

Özlem fiahin

Cumhuriyet Üniversitesi T›p Fakültesi, Fiziksel T›p ve Rehabilitasyon Anabilim Dal›,

Sivas, Türkiye Tel: +90 346 258 00 00 E-posta: sahinftr@yahoo.com

Gelifl Tarihi/Received: 27.08.2010 Kabul Tarihi/Accepted: 10.10.2010

Fiziksel T›p ve Rehabilitasyon Bilimleri Dergisi, Galenos Yay›nevi taraf›ndan bas›lm›flt›r. Journal of Physical Medicine and Rehabilitation Sciences, Published by Galenos Publishing.

Girifl

Servikal omurga vertebral kolonun en hareketli bölgesidir (1). Medulla spinalis, spinal sinirler ve beyni besleyen damar yap›lar›n› korumas› nedeni ile önemli bir yere sahiptir (2). Bun-dan dolay› servikal omurgan›n stabilitesinin bozulmas› ciddi nö-rolojik hasarlara neden olabilir (3). Servikal bölgede nükleus pulpozus diskin ön k›sm›na do¤ru yerleflmifltir ve diskin ön yüksekli¤i arka yüksekli¤inden 2 kat daha fazlad›r. Bu anatomik özellik servikal omurgada sagital planda fizyolojik lordotik bir e¤rilik oluflmas›na katk›da bulunur (2). Servikal omurgan›n te-mel biyomekanik dengesinin korunmas›nda fizyolojik servikal lordoz önemlidir.

Servikal vertebralarda gözlenen dizilim bozukluklar›, servi-kal lordozda bozulmaya neden olur (4). Serviservi-kal omurga fleksi-yon, ekstansiyon hareketleri boyunca ve di¤er günlük yaflam aktiviteleri s›ras›nda önemli ölçüde gerilim ve zorlanmalar ile karfl› karfl›yad›r (1,5). Servikal omurgan›n stabilizasyonu omur-gay› çevreleyen ba¤, kapsül ve kas gibi yumuflak doku yap›lar› taraf›ndan sa¤lanmaktad›r (6). Bu yumuflak doku yap›lar› nor-mal koflullar alt›nda birçok hareketin s›n›rlar›n›n belirlenmesin-den sorumludur (7). Ayn› zamanda travma gibi eksternal yük-lenmeler karfl›s›nda servikal omurgan›n bütünlü¤ünün sa¤lan-mas›nda kritik rol al›rlar (7,8). Servikal omurgay› destekleyen bu yumuflak doku yap›lar›nda ortaya ç›kacak zedelenme omur-gan›n stabilizasyonunda bozulmaya ve dolay›s› ile dizilim bo-zukluklar›na neden olabilir (2).

Dizilim bozuklu¤u bir omurun normal pozisyonunun kom-flu omura göre yer de¤ifltirmesidir (9). Servikal omurgadaki di-zilim bozukluklar› servikal lordozda düzleflme, kifotik ve lordo-tik deformiteler olarak tan›mlan›r (10). Dizilim bozukluklar› do¤ufltan (11-13), travma sonras› (9) ve servikal omurgaya yö-nelik cerrahi giriflimlerden (14,15) sonra gözlenebilir. Dizilim bozukluklar› ilerleyen dönemlerde servikal omurgada dejenera-tif de¤iflikliklerin oluflmas›na (16), dejeneradejenera-tif de¤ifliklikler de ilgili segmentte instabiliteye, vertebrobaziler yetmezli¤e, spinal korda bas› yaparak nörolojik komplikasyonlara neden olabilir (17).

Biz çal›flmam›zda, günlük yaflam içinde s›kça yap›lan ve boynu uzun süreli fleksiyona zorlayan aktivitelerden s›rt üstü yatarak televizyon seyretme, oturarak ve s›rtüstü yatarak kitap okuma aktivitelerini temel de¤erlendirme aktiviteleri olarak be-lirledik. Bu zorlay›c› postürler omurgay› destekleyen yumuflak

doku yap›lar›nda zorlanmaya, dizilim bozuklu¤una ve dejenera-tif de¤iflikliklerin oluflmas›na neden olabilir. Uzun dönemde bu zorlay›c› aktivitelerin dizilim bozuklu¤una neden olup olmad›¤›-n›n bilinmesi, bireylerin bu zorlay›c› aktivitelerden kaç›nmas› ve koruyucu önlemlerin al›nmas› aç›s›ndan önemlidir. Bu çal›flma-n›n amac›, servikal omurgada zorlay›c› fleksiyon hareketine ne-den olan s›rt üstü yatarak televizyon seyretme, s›rt üstü yata-rak ve oturayata-rak kitap okuma aktivitelerinin servikal omurgada dizilim bozuklu¤una neden olup olmad›¤›n› araflt›rmakt›r.

Gereç ve Yöntem

Haziran 2009 ile Eylül 2009 tarihleri aras›nda Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon poliklini¤ine kronik boyun a¤r›s› nedeni ile baflvuran gönüllü 104 olgu çal›flmaya al›nd›. Çal›flmaya kat›lan-lar›n meslekleri, baz› mesleklerde boyun postürünün de etkile-nebilece¤i göz önünde bulundurularak sorguland› ve kaydedil-di. Daha önce bilinen boyun travmas› ya da servikal omurgaya yönelik cerrahi giriflim geçirenler, kronik inflamatuar romatolo-jik hastal›¤› olanlar, servikal omurgalarda konjenital deformite-si (blok vertebra gibi) ve deformiteye neden olabilecek bilinen konjenital hastal›¤› (Larsen Sendromu, diastrofik displazisi gibi) olanlar, kas spazm›ndan kaynaklanabilecek dizilim bozuklu¤u (servikal lordozda düzleflme) nedeni ile akut boyun a¤r›s› olan-lar ve muayenede belirgin paravertebral kas spazm› ve hassa-siyeti olan olgular çal›flmaya al›nmad›. Olgular›n hiçbiri a¤r› ne-deni ile medikal tedavi kullanm›yordu. Çal›flmaya dahil edilen tüm olgular›n ön-arka ve yan servikal omurga grafileri çekildi. Servikal grafilerinde omurgalarda dizilim bozuklu¤u olan olgu-lar hasta grubuna, dizilim bozuklu¤u olmayan olguolgu-lar kontrol grubuna al›nd›. Tüm olgular s›rt üstü yatarak televizyon seyret-me, oturarak ve s›rt üstü yatarak kitap okuma aktiviteleri yö-nünden sorguland›. Bu aktiviteleri yapanlarda günde en az 2 saat ve en az 1 y›l süre ile bu aktiviteleri yapma flart› arand›. Ça-l›flma için yerel etik kurul izni al›nd›. ÇaÇa-l›flmaya al›nan olgular ça-l›flma hakk›nda bilgilendirildi ve onaylar› al›nd›.

Radyolojik De¤erlendirme

Servikal omurga grafilerinin dizilim bozuklu¤u aç›s›ndan de-¤erlendirilmesi en son Harrison ve ark. n›n (18) tan›mlad›¤› posteriyor tanjant metoduna göre yap›ld›. Bu metoda göre ön-ce hastalar›n total servikal e¤rili¤i belirlendi. Servikal total e¤ri-li¤in belirlenmesinde C2 ve C7 servikal omurgalar›n gövdesinin

evaluating the lateral cervical graphies according to posterior tangent method. The habits of watching television in supine position and reading books in different positions were determined as activities forcing the neck towards flexion.

Results: Thirty-two patients (68.1%) in the malaligment group were used to watching television in supine position, 9 patients (19.1%) were

used to reading books in supine position, and 20 patients (42.6%) were used to reading books in sitting position. In the group of patients without malalignment, 32 patients (71.1%) were used to watching television in supine position, 8 patients (17.8%) were used to reading books in supine position, and 13 patients (28.9%) were used to reading books in sitting position. There were not any statistically significant differences between the groups regarding frequencies of these activities (p>0.05).

Conclusion: According to the results of the present study, activities frequently forcing cervical spine into flexion position do not cause

malalignment. Other activities which force neck into flexion other than those questioned or weakness of structures which stabilize the cervical spine may also be responsible. Before making definite suggestions, further prospective studies, with more number of patients where other activities requiring neck flexion and the effects of the exercises are questioned, are necessary.(J PMR Sci 2010;13:99-103)

arka duvar›ndan geçen do¤rular aras›ndaki aç› (posteriyor tan-jant aç›s›) ölçüldü (fiekil 1). Bu de¤erlendirmeye göre servikal e¤rilik, düzleflmifl ( tanjant aç›s›= -4° ile +4° aras›nda), lordotik (tanjant aç›s›= -4° den küçük ) ve kifotik (tanjant aç›s›=+4° den büyük) olarak belirlendi. Kifotik deformitesi olanlarda seviyeyi belirlemek için ayr›ca segmental e¤rilik ölçüldü. Segmental e¤-rilik birbirine komflu olan iki servikal omurgan›n gövdelerinin ar-ka duvar›ndan geçen do¤rular aras›ndaki aç›lar ölçülerek he-sapland› (fiekil 2). Bu ölçüme göre posteriyor tanjant aç›s›n›n en büyük oldu¤u seviye kifotik deformitenin oldu¤u seviye ola-rak belirlendi.

‹statistik

Tüm istatistiksel hesaplamalar için anlaml›l›k de¤eri p< 0,05 olarak kabul edildi. Gruplar›n yafl ve aktiviteleri yapma sü-relerinin normal da¤›l›m gösterip göstermedi¤i Kolmogrov-Smirnov testi ile belirlendi. Normal da¤›l›m göstermeyen veri-ler gruplar aras›nda Mann-Whitney U testi kullan›larak karfl›lafl-t›r›ld›. Meslek, s›rt üstü yatarak televizyon seyretme, oturarak ve s›rt üstü yatarak kitap okuma aktivitelerinin gruplar aras›n-daki da¤›l›m› Ki- Kare testi kullan›larak karfl›laflt›r›ld›.

Bulgular

Çal›flmaya kat›lan olgular›n demografik verileri Tablo 1’de gösterilmifltir. Çal›flmaya, al›nan 104 olgunun 92’si kad›n 12’ si erkekti. Erkek olgu say›s› kad›n olgu say›s›na göre anlaml› de-recede düflük oldu¤u için, normal istatistiksel da¤›l›m› bozaca-¤›ndan erkek olgular çal›flmadan ç›kar›ld›. Lordotik tanjant aç›s› normal fizyolojik servikal lordoz s›n›rlar› (-25°_ -42°) içinde (19,20) oldu¤undan patolojik olarak de¤erlendirilmedi. Çal›fl-mada dizilim bozuklu¤u olarak servikal düzleflme ve kifotik de-formite kabul edildi. Doksan iki kad›n olgudan servikal lordoz-da düzleflmesi olan 10 olgu ile kifotik deformitesi olan 37 olgu [toplam 47 (%51,1) olgu] hasta grubuna dahil edildi. Dizilim bo-zuklu¤u olmayan 45 olgu (%48,9) kontrol grubuna al›nd›. Kifo-tik deformite 26 olguda C4-C5 seviyesinde, 9 olguda C5-C6 seviyesinde, 1 olguda C3-C4 seviyesinde, 1 olguda ise C6-C7 seviyesindeydi. Çal›flmam›za kat›lan hastalar›n daha çok ö¤ret-men, ö¤renci, ö¤retim görevlisi, sekreter, memur, ev han›ml›-¤› ve hemflirelik gibi meslek gruplar›na dahil olduklar› görüldü. Bunlar, gün içinde boynu uzun süre fleksiyona getirerek çal›fl-may› gerektiren ve gerektirmeyen meslekler olarak kabaca be-lirlendi. Ö¤retmen, ö¤renci, ö¤retim görevlisi, sekreter ve me-mur gibi meslekler boynu uzun süreli fleksiyona getirmeyi ge-rektiren, ev han›ml›¤› ve hemflirelik meslekleri ise uzun süre boynu fleksiyona getirmeyi gerektirmeyen meslekler olarak kabul edildi. Bu aç›dan gruplar aras›nda farkl›l›k olup olmad›¤› de¤erlendirildi ve istatistiksel olarak anlaml› farkl›l›k bulunmad› (Tablo 1).

Hasta grubunda 32 olgu (%68,1) s›rt üstü yatarak televizyon seyrediyordu, 9 olgu (%19,1) s›rt üstü yatarak kitap okuyordu, fiekil 1. C2 ve C7 omurlar› aras› posteriyor tanjant aç›s›.

fiekil 2. C4 ve C5 omurlar› aras› segmental posteriyor tanjant aç›s›

Hasta grubu Kontrol grubu Sonuç (47 olgu) (45 olgu) (p de¤eri)

Yafl (y›l)* 30 (17-54) 36 (18-55) p= 0.056 Meslek** -Boynu fleksiyona 22 (%46.8) 22 (%48.9) p= 1.00 zorlayan -Boynu fleksiyona 25 (%53.2) 23 (%51.1) p= 0.773 zorlamayan

*: Veriler median (minimum-maksimum) olarak verilmifltir; **: Veriler say› (yüzde) olarak verilmifltir.

20 olgu (%42,6) oturarak kitap okuyordu. Alt› olgu (%12,8) her üç aktiviteyi de yap›yordu. On olgu (%21,3) bu aktivitelerin hiç birini yapm›yordu. Kontrol grubunda 32 (%71,1) olgu s›rt üstü yatarak televizyon seyrediyordu, 8 (%17,8) olgu s›rt üstü yata-rak kitap okuyordu, 13 (%28,9) olgu oturayata-rak kitap okuyordu. Yedi olgu (%15,5) her üç aktiviteyi yap›yordu. Gruplar aras›nda s›rt üstü yatarak televizyon seyretme, s›rt üstü yatarak ve otu-rarak kitap okuma da¤›l›m›na bak›ld›¤›nda istatistiksel olarak anlaml› fark yoktu (Tablo 2). Her iki grupta bu aktiviteleri yapan-lar›n, aktiviteleri yapma süreleri y›l olarak karfl›laflt›r›ld›¤›nda gruplar aras›nda farkl›l›k saptanmad› (Tablo 2).

Tart›flma

Bu çal›flman›n sonuçlar›na göre s›rt üstü yatarak televizyon seyretmek, s›rt üstü yatarak ve oturarak kitap okumak aktivite-leri servikal omurgada dizilim bozuklu¤una neden olmamakta-d›r. Bizim bilgilerimize göre bu çal›flma bu aktivitelerin servikal omurgada dizilim bozuklu¤una neden olup olmad›¤›n› araflt›ran ilk çal›flmad›r. Uzun süre öne fleksiyon postüründe kalmak pa-tolojik olarak servikal omurgan›n anterior elemanlar›na (omur-ga gövdesi, intervertebral disk, anteriyor longitüdinal li(omur-gament) yüklenmeyi art›rmakta, posteriyor elemanlar›n (lamina, faset, posteriyor longitüdinal ligament) traksiyon dayan›kl›l›¤›n› azalt-maktad›r. Bu durum ilerleyen dönemlerde servikal omurgan›n ön k›s›mlar›nda dejeneratif de¤iflikliklerin oluflmas›na, servikal kifoza ve instabiliteye neden olmaktad›r (1,4,8).

Günlük yaflamda s›k olarak yap›lan s›rt üstü yatarak televiz-yon seyretmek, s›rt üstü yatarak ve oturarak kitap okumak aktivi-teleri de servikal omurgay› öne fleksiyona zorlamakta, anteriyor

ve posteriyor elemanlara olan kompresif ve traksiyonel yüklen-meyi art›rmaktad›r. Bu nedenle uzun süreli bu aktiviteleri yap-man›n ilerleyen dönemlerde servikal omurgan›n stabilitesini sa¤layan yap›larda zedelenmeye ve dizilim bozukluklar›na yol açabilece¤i düflünülebilir. Çal›flmam›zda ise hasta ve kontrol grubu aras›nda, bu aktiviteleri yapmak aç›s›ndan bir fark göz-lenmedi. Bunun nedeni olarak, kontrol grubunda bu aktivitele-ri önemli ölçüde yapan olgular›n servikal omurga destek yap›-lar›n›n hasta grubuna göre daha dayan›kl› olmas› ya da gerçek-ten bu aktivitelerin servikal omurgay› destekleyen yap›lara za-rar verecek ölçüde bir zorlanmaya neden olmamas› gösterile-bilir. Literatürde konjenital anomaliler (11-13) travma (9) ve ser-vikal omurgaya yönelik cerrahi ifllemler (14,15) d›fl›nda serser-vikal omurgada dizilim bozukluklar›na yol olabilecek nedenlerle ilgili çal›flmalara rastlanmam›flt›r. Ancak, dizilim bozukluklar› ve anormal postür ile boyun a¤r›s› aras›ndaki iliflkiyi inceleyen ça-l›flmalar mevcuttur (10,20,21). Ariens ve ark. (21) uzun süreli boyun fleksiyonunun boyun a¤r›s›na neden olabilece¤ini ve bunun boyun kaslar›n›n dayan›kl›l›¤›n›n az olmas›ndan kaynak-lanabilece¤ini ileri sürmüfllerdir. Prospektif olarak yap›lan bu çal›flmada olgular›n 3 y›ll›k takipleri sonunda, fleksiyon postürü-nün servikal omurga dizilimini etkileyip etkilemedi¤i konusun-da bir bulgu araflt›r›lmam›flt›r. McAviney ve ark. konusun-da (20), yapt›k-lar› çal›flmada servikal lordozdaki azalman›n s›kl›kla boyun a¤r›-s›na neden oldu¤unu bildirirken Grob ve ark. ise (10) servikal lordoz ile boyun a¤r›s› aras›nda bir iliflki olmad›¤›n› öne sürmüfl-lerdir. Bu çal›flmalarda da dizilim bozuklu¤una yol açabilecek nedenler hakk›nda herhangi bir bilgi mevcut de¤ildir. Bizim ça-l›flmam›za kat›lan 92 kronik boyun a¤r›l› olgunun 47’sinde (%51,1) servikal omurgada düzleflme veya kifotik deformite varken, 45’ inde (%48,9) ise servikal dizilim bozuklu¤u yoktu. Çal›flmam›z›n bu sonuçlar›na göre boyun a¤r›s› ile servikal lor-doz aras›nda bir iliflki olmad›¤› söylenebilir.

Servikal omurgan›n stabilitesini sa¤layan yap›lar›n l›l›¤›nda bireysel farkl›l›klar olabilir. Bu destek yap›lar›n dayan›k-l›l›¤›ndaki farkl›l›klar uygun olmayan postürün servikalde dizilim bozuklu¤u oluflturmas›nda önemli olabilir. Özellikle servikal bölge kas yap›lar›n› düflündü¤ümüzde egzersizler ile bu yap›la-r›n güçlendirilmesi uygun olmayan zorlay›c› postürlerin zararl› etkilerinden koruyucu olabilir.

Servikal omurgan›n fleksiyon, ekstansiyon, lateral fleksi-yon ve rotasfleksi-yon hareketlerinin büyük bir k›sm› kafatas› ile at-las ve atat-las ile axis aras›nda olmaktad›r. Hareketlerin geri ka-lan k›s›mlar› ise alt servikal segmentler taraf›ndan tamamka-lan- tamamlan-maktad›r (2). Boyun hareketleri s›ras›nda her bir servikal omurda ve disklerde postural hareketlerle iliflkili olarak nispi yer de¤iflikli¤i görülmektedir (4,22). Alt servikal segmentler-de hareketler, ligamentöz esneklik, diskin bükülme ve s›k›fl-t›r›lmas›na ba¤l› olarak ortaya ç›kar. Bundan dolay› da alt ser-vikal segmentlerde zorlay›c› statik hareketler segmental sta-bilizasyon için önemli olan ba¤, disk ve kapsül yap›lar›nda ze-delenmeye neden olabilir (2).

Alt servikal bölgenin en hareketli segmentleri, C4-C5, C5-C6 segmentleridir. En fazla fleksiyon, alt servikal bölgede bu

Hasta grubu Kontrol grubu Sonuç (47 olgu) (45 olgu) (p de¤eri)

Aktiviteleri yapan olgu say›lar›* - - --Yatarak televizyon 32 (%68.1) 32 (%71.1) p= 0.753 seyreden -Yatarak kitap 9 (%19.1) 8 (%17.8) p= 0.865 okuyan -Oturarak kitap 20 (%42.6) 13 (%28.9) p= 0.171 okuyan Aktiviteleri yapma süreleri** - - --Yatarak televizyon 10 (3-16) 10 (2-20) p= 0.922 seyretme

-Yatarak kitap okuma 5 (3-10) 5 (3-20) p= 0.878 -Oturarak kitap okuma 5 (3-15) 5 (3-20) p= 0.908 *: Veriler say› (yüzde) olarak verilmifltir; **: Veriler median (minimum-maksimum) olarak verilmifltir.

Tablo 2: Gruplar›n s›rt üstü yatarak televizyon seyretme, s›rt üstü yatarak ve oturarak kitap okuma sorgulamalar› ve aktiviteleri yapan-lar›n aktiviteleri yapma sürelerinin karfl›laflt›r›lmas›

segmentlerde olmaktad›r. Hareketler s›ras›nda maksimum yüklenme ve en fazla eskime de bu segmentlerde gözlenmek-tedir (2). Bizim sonuçlar›m›za göre de servikal kifotik deformi-te en fazla %70,3 oran ile aktif olan C4-C5 segmentindeydi.

Çal›flman›n Zay›f Yönleri

Çal›flmam›z› yaparken, servikal omurgay› fleksiyona zorla-yan di¤er aktiviteler d›flland›ktan sonra özellikle s›rt üstü yata-rak televizyon seyreden, s›rt üstü yatayata-rak ve oturayata-rak kitap okuma aktivitelerini yapan olgular ile yapmayan olgular›n servi-kal grafilerini karfl›laflt›rabilseydik bu aktivitelerin dizilim bozuk-lu¤una neden olup olmad›¤› ile ilgili daha sa¤l›kl› sonuçlar elde edebilirdik. Fakat servikal bölgeye yönelik flikayeti olmayan ol-gular›n servikal grafilerini çektirmek etik aç›dan uygun olmaya-cakt›. Sadece poliklini¤e baflvuran kronik boyun a¤r›l› olgulara bu sorgulaman›n yap›lmas› ve bu olgular içinden dizilim bozuk-lu¤unun olup olmad›¤›n›n de¤erlendirilmesi çal›flma grubumu-zu k›s›tlam›flt›r. Olgular boyun bölgesine yönelik egzersiz yap›p yapmad›klar› konusunda sorgulanmad›. Gruplar egzersiz yap-ma al›flkanl›¤› aç›s›ndan da karfl›laflt›r›labilseydi, egzersizin dizi-lim bozuklu¤u için olas› olumlu etkilileri hakk›nda daha do¤ru yorum yapabilirdik.

Sonuç olarak, bu çal›flman›n bulgular›na göre s›rt üstü ya-tarak televizyon seyretme, s›rt üstü yaya-tarak ve oturarak kitap okuma gibi günlük yaflamda boynu s›kça fleksiyona zorlayan aktiviteler, servikal omurgada dizilim bozuklu¤una neden olma-maktad›r. Çal›flmaya kat›lan olgularda gözlenen dizilim bozuk-lu¤u, sorgulad›¤›m›z aktiviteler d›fl›nda boynu fleksiyona zorla-yan baflka aktiviteleri ya da bireylerin omurga stabilitesini sa¤-layan kas ve ba¤ yap›lar›ndaki olas› güçsüzlü¤ü akla getirmek-tedir. Bu konuda kesin yarg›ya varmak için daha fazla say›da ol-gu kat›l›m›n›n oldu¤u, boynu fleksiyona zorlayan aktivitelerin sorguland›¤› ve egzersizin de etkilerinin incelendi¤i prospektif çal›flmalara ihtiyaç vard›r.

Kaynaklar

1. Morishita Y, Hida S, Miyazaki M, Hong SW, Zou J, Wei F, et al. The effects of the degenerative changes in the functional spinal unit on the kinematics of the cervical spine. Spine. 2008;33: 178-82.

2. Hepgüler S, Eyigör S. Servikal Omurgan›n Anatomisi ve Biyome-kani¤i. Gökçe-Kutsal Y editör. Modern T›p Seminerleri:21. Ankara: Günefl Kitapevi, 2002;1-21.

3. Iwasaki M, Yamamoto T, Miyauchi A. Cervical kyphosis predicti-ve factors for progression of kyphosis and myelopathy. Spine. 2002;27:1419-25.

4. Xu-hui Z, Jia-hu F, Lian-shun J, Zhi-yong C, Yong Z, Xiong-sheng C, et al. Clinical significance of cervical vertebral flexion and exten-sion spatial alignment changes. Spine. 2009;34:21-26.

5. Urhan S, Kaçar C. Boyun A¤r›s›. Çeviri Editörü: Aras›l T. Kelly Ro-matoloji. Ankara: Günefl Kitapevi, 2006:537-56.

6. Yoganandan N, Kumaresan S, Pintar FA Biomechanics of the cer-vical spine Part 2. Cercer-vical spine soft tissue responses and bio-mechanical modeling. Clin Biomech. 2001;16:1-27.

7. Yoganandan N, Ray G, Pintar FA, Myklebust JB, Sances A. Stif-ness and strain energy criteria to evaluate the threshold of injury to an intervertebral joint. J Biomech. 1989;22:135-42.

8. Braddom RL. Management of cervical pain syndromes. In: DeLi-sa JA, Gans BM, editors. Rehabilitation Medicine. Philadelphia: Lippincott, 1993:1036-46.

9. Harris JH Jr. Malalignment: signs and significance. Eur J Radiol. 2002;42:92-9.

10. Grob D, Frauenfelder H, Mannion AF. The association between cervical spine curvature and neck pain. Eur Spine J. 2007;16:669-678.

11. Bethem D, Winter RB, Lutter L. Disorders of the spine in diastrop-hic dwarfism. J Bone Joint Surg. 1980;62A:529-36.

12. Johnston CE, Birch JG, Daniels JL. Cervical kyphosis in patients who have Larsen syndrome. J Bone Joint Surg. 1996;78A: 538-45.

13. Remes V, Marttinen E, Poussa M, Kaitila I, Peltonen J. Cervical kyphosis in diastrophic dysplasia. Spine. 1999;24:1990-5. 14. Albert TJ, Vacarro A. Postlaminectomy kyphosis. Spine.

1980;23:2738-45.

15. Iizuka H, Nakajima T, Iizuka Y, Sorimachi Y, Ara T, Nishinome M, et al. Cervical malalignment after laminoplasty: relationship to de-ep extensor musculature of the cervical spine and neurological outcome. J Neurosurg Spine. 2007;7:610-4.

16. Katsuura A, Hukuda S, Saruhashi Y, Mori K. Kyphotic malalign-ment after anterior cervical fusion is one of the factors promoting the degenerative process in adjacent intervertebral levels. Eur Spine J. 2001;10:320-4.

17. Çeliker R. Boyun A¤r›lar›nda Ay›r›c› Tan›. Gökçe-Kutsal Y editör. Modern T›p Seminerleri:21. Ankara: Günefl Kitapevi, 2002:68-78. 18. Harrison DE, Harrison DD, Cailliet R, Troyanovich SJ, Janik TJ, Holland B. Cobb method or Harrison posterior tangent method: which to choose for lateral cervical radiographic analysis. Spine. 2000;25:2072-8.

19. Harrison DD, Janik TJ, Troyanovich SJ, Holland B.Comparisons of lordotic cervical spine curvatures to a theoretical ideal model of the static sagittal cervical spine. Spine. 1996;21:667-75. 20. McAviney J, Schulz D, Bock R, Harrison DE, Holland B.

Determi-ning the relationship between cervical lordosis and neck compla-ints. J Manipulative Physiol Ther. 2005;28:187-193.

21. Ariens GAM, Bongers PM, Douwes M, Miedema MC, Hoogen-doorn WE, van der Wal G, et al. Are neck flexion, neck rotation, and sitting at work risk factors for neck pain? Results of a pros-pective cohort study. Occup Environ Med. 2001;58:200-7. 22. Ishii T, Mukai Y, Hosono N, Sakaura H, Fujii R, Nakajima Y, et al.

Kinematics of the subaxial cervical spine in rotation in vivo three-dimensional analysis. Spine.2004;29:2826-31.