E
E
¤itim sistemimizde, akademik yay›nlara, raporlara, yaz›l› ve görsel bas›na yans›yan yönleriyle birçok so-runun yafland›¤› görülmektedir. PISA s›nav›nda son s›ralarda yer al›fl›m›z, ezbercilikten kurtulamayan ilkö¤retim ve ortaö¤retim sistemimiz, nas›l olmas› gerekti¤i konusunda karara var›lamayan ö¤retmen yetifltirme modelimiz, dünya üniversiteleri s›ralamas›nda, ilk 500’e sadece iki üniversitemi-zin son s›ralarda girmesi, altyap› eksikliklerine ra¤men artt›r›-lan üniversite kontenjanlar›n yaratt›¤› sorunlar, lisans düze-yinde kalabal›k s›n›flar, bu sorunlardan sadece birkaç›d›r. So-runlar için üretilen çözümlerin de an› kurtarmaya yönelik dar kapsaml› oldu¤u görülmektedir. Sürekli de¤ifltirilen ortaö¤re-tim seçme s›nav›, üretilen çözümlere örnek olarak verilebilir. S›nav›n türü de¤ifltirilerek, ezbercili¤e ve s›nav merkezli dört seçenek aras›na s›k›flt›r›lm›fl ö¤retime çözüm getirilece¤i dü-flünülmektedir. Yap›lan sürekli iyilefltirme çabalar› bu çözüm-lerin ifle yaramad›¤›n›n bir göstergesidir. Üniversitelerdeki kalabal›k s›n›flar, üniversiteler aç›larak ve yeni binalar yap›la-rak azalt›lmakta fakat bu defa ö¤retim üyesi sorunu ortaya ç›kmaktad›r.E¤er siz de yukar›daki düflünceleri paylafl›yorsan›z, Bakio¤-lu ve Baltac› taraf›ndan 2010 y›l›nda yaz›lan “Akretditasyon. E¤itimde Kalite” kitab› çözüm için önemli yollar sunmaktad›r. Kitap alanda çal›flan yöneticilere, karar vericilere ve uygulay›c›-lara e¤itimdeki temel sorunuygulay›c›-lara daha genifl aç›dan bakma pers-pektifi kazand›rmaktad›r. Sorunlara genifl aç›dan bakma ise çö-zümün de daha genifl boyutta ve sa¤l›kl› biçimde bulunmas›n› sa¤layacakt›r. Kitap e¤itim aflamalar›n›n tamam›na iliflkin akre-ditasyon çal›flmalar›nda kullan›lmak üzere e¤itimcilere öneriler ve yollar sunmaktad›r. Sundu¤u kapsaml› bilgilerle Türkiye’de bir ilk olup alanda çal›flan akademisyenler için bir baflucu kita-b› niteli¤i tafl›maktad›r. Ayr›ca lisansüstü ö¤renim gören ö¤ren-ciler için de akreditasyonu net olarak anlamalar›n› sa¤layacak
kapsaml› bir akademik kaynak özelli¤i tafl›maktad›r. Kitap sun-du¤u kuramsal bilginin yan›nda akreditasyon uygulamalar›na uzun y›llar önce bafllayan ülkelerin deneyimlerini de okuyucu-lar›yla paylaflmaktad›r.
Yazarlar yeri geldi¤inde kendi deneyimlerini k›sa öyküler fleklinde “Yaflad›klar›m›z” bafll›¤›yla paylaflmakta, standartla-r›n var olmamas›ndan do¤an problemlerin insan hayat›na et-kisi vurgulanmaktad›r. Özellikle standarts›zl›¤›n insan hayat›-n›, psikolojisini, devletle iliflkisini, güven duygusunu, motivas-yonunu nas›l etkileyece¤ine vurgu yap›lm›flt›r. Kitap olumsuz deneyimlerin yan›nda olumlular› da paylaflmaktad›r.
Kitap 537 sayfa olup 13 bölümden oluflmaktad›r. Birinci ve ikinci bölümlerde akreditasyonla ilgili kuramsal bilgilere yer verilmifltir. ‹lk bölümde, akreditasyonla ilgili kavramlara aç›kl›k getirilmifl ve terimlerin tan›mlar› yap›lm›flt›r. Bu bo-yutta e¤itimde kalite, kalite temini, bilgi ça¤›, küreselleflme, e¤itim-kalite iliflkisi, hesap verme, sorumluluk, iç denetim türlerinin neler oldu¤u ayr›nt›l› olarak aç›klanm›flt›r. ‹kinci bölümde ise akreditasyon ve öz de¤erlendirme kavramlar›, ta-rihi geliflimleri, amaçlar›, faydalar› ve uygulama süreçleri aç›-s›ndan incelenmifltir. Bu iki bölüm okuyucunun zihninde e¤i-timde akreditasyonla ilgili temel bir yap›n›n oluflmas›n› sa¤la-maktad›r.
Üçüncü bölümde ilk ve ortaö¤retimde akreditasyon çal›fl-malar›na iliflkin uygulama örnekleriyle birlikte temel bilgiler de verilmektedir. Bu çerçevede Uluslararas› Bakalorya prog-ramlar› geliflim, misyon, program gelifltirilmesi, içerik, felsefe ve organizasyonu boyutlar›yla tan›t›lm›flt›r. Ayr›ca Uluslara-ras› Bakalorya programlar›n›n Türkiye’ye yans›yan boyutlar› hakk›nda da bilgi verilmifltir. Bu bölümde sunulan deneyim-lerin ilk ve ortaö¤retim seviyesinde yürütülecek akreditasyon çal›flmalar› için yol gösterici niteli¤i bulunmaktad›r.
Akreditasyon
E¤itimde Kalite
Yazarlar: Ayflen Bakio¤lu, Resul Baltac› Yay›nevi: Nobel Yay›n Da¤›t›m, Ankara Bas›m y›l›: 2010Sayfa say›s›: XXX + 537 ISBN: 978-605-395-339-5
Kitap De¤erlendirmesi
/ Book Review
Yüksekö¤retim Dergisi 2011;1(1):56-57. © 2011 Deomed Gelifl tarihi / Received: Nisan / April 14, 2011; Kabul tarihi / Accepted: Nisan / April 28, 2011;
Cilt/ Volume1 |Say›/ Issue1 |Haziran/ June 2011 57
Akreditasyon. E¤itimde Kalite
Dördüncü bölümde, ABD’de bulunan iki akreditasyon birli¤inin standartlar› hakk›nda bilgi verilmifltir. ‹lk olarak, ABD Orta Eyaletler Okullar ve Üniversiteler Birli¤i’nin fel-sefe, finansman, e¤itim program› vb boyutlarda 12 akreditas-yon standard› aç›klanm›flt›r. Ard›ndan ise New England Okullar ve Üniversiteler Birli¤inin kamu ortaö¤retim kurum-lar›na iliflkin yedi standard› aç›klanm›flt›r. Bu standartlar›n alanda oldukça ileri seviyede olan ABD’nin deneyimlerinden yararlanma aç›s›ndan faydal› olaca¤› kesindir.
Beflinci bölümde e¤itim sisteminin kaliteli hale getirilme-sinde bafl aktör olan ö¤retmenlerin meslek standartlar› üze-rinde durulmufltur. Özellikle bu alanda ileri seviyede olmala-r› nedeniyle ABD ve ‹ngiltere’nin ö¤retmen standartlaolmala-r› ile Türkiye’deki ö¤retmenlik yeterlilikleri üzerinde durulmufl-tur. Alt›nc› bölümde flemsiye akreditasyon kurulufllar› aras›n-da yer alan Avrupa Yüksekö¤retim Kalite Temin Birli¤inin standart ve ilkelerinden bahsedilmifltir. Ayr›ca, ülkemizde yüksekö¤retimde akademik de¤erlendirme, kalite gelifltirme çabalar›na yer verilmifltir.
Yedinci bölümde daha önceki bölümlerden farkl› olarak prati¤e dönük öneriler yer almaktad›r. Bölümde akreditasyon uygulamas›na geçmek isteyen e¤itim kurumlar› için sürecin na-s›l olmas› gerekti¤ine iliflkin bilgiler verilmifltir. Bu bilgiler hem ilk baflvuru hem de akreditasyon yenilemeyi kapsamaktad›r.
Sekizinci, dokuzuncu, onuncu ve onbirinci bölümlerde yüksekö¤retim seviyesinde dört farkl› alanda akreditasyon uy-gulamalar› hakk›nda bilgi verilmifltir. Bunlar; e¤itim fakültele-ri, hukuk fakültelefakültele-ri, t›p fakülteleri ve mühendislik fakülteleri-dir. Her bölümde ilgili alanda akreditasyon çal›flmas›n›n nas›l
yap›laca¤› hakk›nda ayr›nt›l› bilgi bulunmaktad›r. ‹lgili fakülte-lerde akreditasyon çal›flmas› yapmak isteyen yöneticiler için bu bilgiler temel baflvuru kayna¤› niteli¤i tafl›maktad›r.
On ikinci bölümde, yazarlar farkl› ülkelerdeki akreditas-yon çal›flmalar›na de¤inmifllerdir. Bunlar aras›nda Avrupa, Uzakdo¤u, Asya ve Arap yar›madas›ndan birçok ülke bulun-maktad›r. Ülkelerin akreditasyonda izledikleri yollar, baflar›-lar› ve yaflad›kbaflar›-lar› baflar›s›zl›klar, akreditasyon çal›flmabaflar›-lar›na yeni bafllayan ülkemiz aç›s›ndan faydal› bilgiler sunmaktad›r. Bölüm okundu¤unda mutluluk ve mutsuzluk duygular› ayn› anda yaflanmaktad›r. Mutluluk önümüzde birçok örne¤in bu-lunmas› ve onlar›n düfltükleri hatalara düflmeyece¤imizdir. Mutsuzluk nedenimiz ise birçok alanda onlardan ileride oldu-¤umuzu düflündü¤ümüz ülkelerin akreditasyonda bizden ile-ride olmas›d›r. Bölümde ayr›ca ülkemizdeki akreditasyon ça-l›flmalar›n›n tarihi geliflimi incelenmifltir.
Kitab›n oniki bölümünden de anlafl›laca¤› üzere yazarlar dünyadaki ve Türkiye’deki akreditasyon çal›flmalar› üzerinde oldukça genifl araflt›rma yapm›fllard›r. Bu araflt›rmalar›ndan ve kendi flahsi deneyimlerinden elde ettikleri kazan›mlar, onü-çüncü bölümde görülebilece¤i üzere Türkiye için özgün bir model önerisine dönüflmüfltür. Model alanda deneyimli ülke modellerinin sentezi biçimindedir. Bu niteli¤iyle geçmiflin hatalar›ndan ar›n›kt›r.
Ö¤r. Gör. Dr. Süleyman Avc›
Marmara Üniversitesi E¤itim Fakültesi, ‹stanbul suleyman.avci@marmara.edu.tr
