'
5
t
7 - “>0^32 B
= llll=illlllllllllllllllllilllllll!l!lllilil!IIIIIIIIIIlll!lll!lilllimillilIIIIIIIIIIIIIIIIJIIIIimillllllll!llllllllli=lllli
T A R İ H Î B A H İ S L E R
|
IIII=IIIIİIIIIIIIIIIlllIIIIIIIIllİIIIIIIIIIIfllNllIİIIIIIIIIlllflltİlftlllIIIIlIlfllllIIIIIIIIIIIIIIlllflllftlllII1lllliSlllIGalata Mevlevihanesi
M evleviliğin tefek kıir tarihimizdeki m üstesna yeri ka dar, Güzel San at larım ızda da derin izleri vardır.Yazan: -
--Halûk
Y.
Şehsuvaroğlu
m uştu. M üdürlük 16 - 7 -1966 gün ve 070/818 sayılı ce - vabı yazısın d a; (Yenikapı M evle- vihanesinin Se-Tekke edebiyatının en seçkin nü-( Onsekizinci asrın son yıllarında |
munelerini M evleviler verm işler, G alata Mevlevihanesi tasav v u fu n ,1 musikide, tezhipte ve nihayet re- şiirin ve musikinin en güzel bir simde de isim leri unutulm ıyacak mektebi idi. Devrin nice güzidesi san atkârlar yetişm işlerdir.
îstan bulda bilhassa Yenikapı ve G alata Mevlevi haneleri eski asır larda Türk kültürünün şöhretli bi rer merkezi halinde faaliyet sarfet »nişler ve tarihimizde birer edep ve sanat mektebi olarak yer al m ışlardır.
G alata Mevlevihanesi Hicrî 897 senesinde İskender Paşa tarafından inşa ettirilm iş ve sonra m uhtelif a- sırlarda tam irler, ilâveler görerek bugünkü haline getirilm iştir. Son yıllarda bir fırtına yüzünden yıkı lan koca se rvi-ağ acı da, tekkenin inşası yıllarında, Divai Mehmet Dede Efendi tarafından dikilm işti.
G alata Mevlevihanesini, tarihi mizde bilhassa ebedileştiren Şeyh G alip’tir.
Şeyh G alip 1790 yılında G alata M evlevihanesi Şeyhliğine tayin o- lunmuştu. O tarihte Mevlevihane bakımsız ve haraptı.
Şair Şeyh, bu harabiyeti tasvir
eden bir kaside yazıp Babıâliye
göndermiş ve tekkenin tam ir edil mesini istem işti. Bu kaside III Selim ’e arzolunup tekkenin yeni baştan tam ir edilmesine irade alın mıştı. 1791 de başlıyan inşaat aynı yıl içinde tam am lanm ış ve bu mü nasebetle şairler m uhtelif tarihler söylem işlerdi.
Şeyh Galibin etrafında halka olu yor, M evlevihanede toplantılar ve ziyafetler tertip ediliyordu.
Buraya gelenlerin başında şair Padişah III. Selim de vardı. Su l tan Selim , Şeyh G alib’in zarafetin
den, şiirinden ve sohbetlerinden
haz ediyor, bazı günler ve gece ler G alata M evlevihanesine ziya retler yapıyordu.
G alata Mevlevihanesi tekke, taş mektep, terbiye ve Şeyh evleriy le bir külliye halindedir. Türbe den başka, bahçesinde ayrıca bir m ezarlık vardır. Harap bir halde bulunan Sem a’hane eski eşya ka rakterini ve tezyinatını kısmen mu hafaza etm ektedir. Onbeş sene ka dar evvel yapılan kötü bir tam ir fena bir tesir yapm aktadır.
G alata Mevlevihanesinin bir
M evlevi müzesi haline sokulm ası ve bu şekilde m uhafazası yolunda Millî Eğitim Bakanlığına yapılan tekliflere m üspet bir cevap alına m am ıştır. Ayrıca Mevlevihanenın restorasyon keşifleri de yaptırılıp Bakan)\ğa gönderilm iş fakat tah- sisatsızlık yüzünden bu da müm kün olam am ıştı.
K ısa bir zaman evvel yanıp kül olan Yenikapı M evlevihanesinin â- kıbetine burası da mahkûmdur.
Yenikapı M evlevihanesinin bah çesine evvelce Sağır, Dilsiz Okulu yapılm ası gibi bir gaflete düşül müş ve daha sonra da bu okul i- daresi Mevlevihanenin Sem a’hane- sine talip olmuştur. M illi Eğitim Bakanlığı yatakhane yapılm ak is tenilen Sem a’hane hakkında Eski E serler Encümeninden m ütalâa is tem iş, Encümen de bu hususu Top- kapı Müzesi Müdürlüğünden sor*
ma'hane kısmının yetiştirm e yur duna eklenm esi hakkındaki Yurt M üdürlüğü tezkeresi hayretle o- kunm uştur. Esasen bu kısım da bir yurt binası inşa edilm esi ve Me.v- levihaneye ait bir kısmın da bu
idareye verilm esi kanaatim izce
doğru olm am ıştır.
Tarikat vt; siyaset tarihimizde |
mühim bir yeri olan Yenikapı
Mevlevihanesinin hiç olmazsa Se- m a’hanesinin iyi bir şekilde muha faza edilm esi idaremize ve Vekâ- j letim ize düşen bir vazifedir. Se- j m a’hane vazifeye başladığım ız ta- j rihte iki bekçi tarafından işgal e- i
dilm iş bulunm aktaydı. Binaların
onarımı için bu yıla kadar bir tah sis yapılm am ıştır...)
Tezkere bu m inval üzere devam etm ektedir.
Müdürlük keyfiyeti ayrıca bir
tezkere ile Bakanlığa da bildirm iş ve burasının yurda verildiği tak dirde mes'uliyetin üzerinden a lın -, masını istem iştir, ö y le de yapıldı ve geçenlerde tarih! M evlevihane yanıp gitti. G alata Mevlevihanesi hakkındaki teklifleri de gerektiği
zaman neşretm ekte bir mahzur
yoktur. Yalnız candan temenni e- deriz ki Bakanlık burası da bir kazaya uğram adan evvel icabeden tedbirleri alır.
Bu m ünasebetle bir iki noktayı belirtm ek isteriz. Bu sene giden lerden duyduğum uza göre Mevlâ- na türbesine bir Banka tarafından zikreden M evlevi bebekleri konul muş. Bir türbenin mehabeti içinde bu manzaranın garabetine işaret ederiz, insanları kendi hayalleriy le, düşünceleriyle huzur içinde bı rakalım . Bu yakışıksız hareketlere tevessül etm iyelim. B ir kaç sene evvel ben de restore edilen Hacı Bayram Veli türbesini görmiye git miştim. Y apılan restorasyon beni hayretlere garketti. Türbenin du varlarına aplikler konulmuştu. A- sırlar öncesi bir türbe mimarisinin içine bunu kimin koyduğuna şaşıp kaldım . Türkiyede bir Eski E ser ler Umum M üdürlüğü varsa bütün bu garabetler niçin oluyor.
Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Ta h a T o ro s Arşivi
