N İL G Ü N T O P T A Ş
“ Londra Filarmoni Orkestrası Ravi Şankar’ın si- tar konçertosunu çalıyor. Bu eser Münir Nurettin’in ‘Dönülmez Akşamın Ufkundayım’ının yanında be şinci sınıf bir müziktir. Ama onlar çaldırıyor biz çaldıramıyoruz”. Türk müziğinin 35 yıllık emektarı Özdemir Erdoğan isyanını böyle dile getiriyor ve en büyük idealinin Türk müziğini bir gün New York Filarmoni Orkestrası’na çaldırmak olduğunu söy lüyor.
Özdemir Erdoğan’ın Türk müziğine dair büyük iddiaları da var. Batı müziğinin artık bittiğini tıkandığını belirten sanatçı “Dünya müziğini Türk musikisi kurtaracak” diyor.
Özdemir Erdoğan’la Türk müziğinin bugünkü durumu, geleceği ve yeni kaseti üzerine konuştuk.
- Yeni kasetinizin kapağında Türk müziğini çağ daş platformlara taşıma idealinden sözediyorsunuz. Bunu açar mısınız?
Türkiye Cumhuriyeti kurulurken Türk müziği alanında bazı yanlışlar yapılmış. Bu yanlışlardan biri de kendi kültürümüzü kenara iterek Baö’yla kültürel angajmana giril
mesi. Dünyada köklerini ve kültürünü inkar ederek uluslararası platformda saygın bir yer edinen ülke yok. Bu büyük yanlışlık ve içinde bulunduğumuz kargaşanın temelleri Ogün atılmış. Evrim kesilmiş. Türk müziği normal geliş me süre»' birdenbire otuz senelik kesintiye uğramış.
Bundan sonra tekrar toparlanmak, 50’ferden itibaren, TR T ’de Türk müziğine konan yasaklar kaldırılmış. Bunun dı şında başka olumsuz et kenler de var. Batı Türki ye’yi kendine çekmek isti yor. Doğuyla ve Müslü
manlıkla ilgili bir sürü geleneksel bağlantılarımız var. Bütün bunları yıkıp da yeni bir senteze ulaşa bilmek öyle kolay bir iş değil. Demokratik ve çağ daş ülke olma yolunda ilerlerken herkes gibi sa natçı da kendi üzerine düşen görevi iyi yapmalı.
Sadece halkının güncel ve zayıf yanlann bulup bu yönleri akıllıca ve zekice veya kurnazca bir ara ya getirerek popülizm yapmak gerçek sanatglıkla bağdaşır bir şey değil.
- Peki Türk müziği denince neyi anlamalıyız ? Bizde de dünyada olduğu gibi halk ozanlarının bağlamalarıyla, gitarlarıyla yaptıkları müzik var, bir de Türk sanat müziği denen saray müziği. Ne reden gelmiştir Bizans’tan. Fatih’le gelmiştir. Os- manlı tebası içindeki Rum, Yahudi, Ermeni sa- natçılarca da oturtulmuş. Zaten şöyle bir kökenine baktığınızda bunların belirtisini çokça görürsünüz. Mesela kanundaki komalı mandallan çakan usta Ermeni, bu çok ilginç bir durum. Asya’dan Anado lu'ya gelen bağlama iki tellidir.
Daha sonra Mezopotamya, Doğu Anadolu ve Kafkasya’daki kültürlerle etkileşerek bugünkü ha line almıştır. Bu tarihi çok iyi bilmemiz ve hiç kork madan da itiraf etmemiz lazım. Biz bu kültürlerin mirasçısıyız ve bundan da gurur duymalıyız. Ame rikan kültürü de dışandan gelen insanların getirdi
ği kültürdür ama bundan gocunmuyorlar. ‘Bimen Şen niye Yahudi asıllıdır, Yorgo Bacanos niye Rum asıllıdır, Udi Hırant niye Ermeni asıllıdır?’ gibi kompleks duymuyorlar. Bundan korkm a malıyız.
- Yeni kasetiniz Türk müziğini çağdaş platforma taşıma idealine nasıl katkıda bulunacak?
Yapmak istediğim, Türk musikisi dinleyenlere, meraklılara bu bas kulağını ve koymuş olduğum gizli akorlan önce yedirmek. Batı müziği sevenler arkadaki gizli akorlardan etkilenecektir. T ürk mu sikisi çevrelerinden onay almam lazımdı.Yaptığım işin mutlaka birçok eksiği, yanlışı vardır ama önce bu müziği en güzel yorumlayan birini, mesela M ü nir Nurettin’i koyun dinleyin sonra da benim kase timi dinleyin ‘Özdemir Erdoğan iyi bir iş yapmış’ di yeceksiniz. Benim en büyük idealim New York Fi larmoni O rkestrasına bu müziği çaldırmak. D ün yada birçok sanatçı modal (makamsa!, oryantal) müziğe yaklaşacak, bundan kaçış yoktur. Dünya müziğini Türk musikisi kurtaracak.
- Hedeflerinize ulaşmak için neler yapacaksınız? Bu kasetin ardından Türk halk müziği çalışması gelecek. O kasette de Ege türküleri, ‘Drama Köprü sü’, Malatya, Sivas türküle ri yer alacak. Halk müziği yorumlarımdan sonra be nim kendi bestelerim gele cek. Ben otuz beş yıldır mü ziğin içindeyim ve Türki ye’deki melodi zenginlikle rini gördükçe hayretler içinde kalıyorum.
- 7Ö’Ierde aranjmanlar yapıldı, bir kargaşa yaşandı ama iyi sanatçılar çıktı. Gü nümüzdeki kargaşadan da iyi şeyler çıkabilir nıi?
Tabii ancak bizde her şey enflasyonist. Şimdi ortalık Tarkan’dan geçilmiyor. Herkes üstüne saldırdı ço cuğun. Bu çocukların ken dilerini ve performanslarını korumaları lazım. Geri kalmış ülkelerin gerçeği bu. Ya ilahlaştınrlar ya da yerin dibine batırır öldürüler. İkisinin ortası yok.
- Türk popunun son çıkışını nasıl yorumluyorsu nuz?
Türk popu patladı diyorlar. Ekonomik açıdan doğru olabilir bu. Ama ‘Gipsy Kings’ melodilerini ya da Rum, Ermeni folklörünü, Rembetiko mü ziğini, Arap müziğini, Romen, Bulgar gibi komşu etnik müzikleri çıkarırsak geriye özgün yüzde yirmi ya kalır ya kalmaz.
Geçen gün Zülfîi Livaneli’nin çok güzel bir yazısı vardı. ‘Dağ Başını Duman Almış’tan başlayarak, ‘Bir Başkadır Benim Memleketinde dış kökenli mü zikleri yazıyor. Bir iddiaya göre ülkücülerin kendi lerine şiar edindikleri ‘Çırpınırdı Karadeniz’ Ermeni folkloründen alınmış. Acaba şimdi Mehmet Ali Yılmaz silahını hangi müzik eşliğinde patlatacak...
- Sizin döneminizden müzisyenlerin çoğu köşesine çekildi. Siz ise ilginç bir çizgi izleyerek bugüne geldi niz. Çok önemli iddialarla işe koyuluyorsunuz..
Ben iyi bir satranççıyım, sadece günü kurtarma çabasında değilim. Uzun vadeli oynayan biriyim. Bazı karizmatik yerlerden geçmiş olmalıyım, ma kamsa! müziği tanımalıyım. Müzisyen adam dev rimci, ufku geniş insandır ve inançlan uğruna her- şeye razıdır. Ben herşeyimi kaybetmeye razıyım.
Yeni kasetim ‘Türk Müziği
Y oram lan’nda yapmak
istediğim, Türk musikisi
dinleyenlere, meraklılara bu
bas kulağını ve koymuş
olduğum gizli akorlan
önce yedirmek. Batı müziği
sevenler arkadaki
gizli akorlardan
etkilenecektir.
Özdemir Erdoğan ’ın en büyük ideali Türk müziğini bir gün New York Filarmoni Orkestrası’na çaldırmak. Batı müziğinin artık bittiğini belirten sanatçı, ‘Dünya müziğini Türk musikisi kurtaracak’ diyor. (Fotoğraf: D E V R İM BA RAN)
T - ^■94'
İstanbul Şehir Üniversitesi Kütüphanesi Taha Toros Arşivi
