TX
Celaleddin Rumi (Mevlana -1207-1273)
Şarkın en büyük şa irlerin d en b ir i ve Mevlevı^Cdenen ta rik a tın p i r i d i r .
E serleri acemce,ve Türkçe y a z ıla r ı pek az olmakla beraber kendisi ve soyu h a lis Türktür. Babası Sultanül ülema ünvaniyle meşhur olan Mehmet Bahaeddin Ve- led d ir . Celaleddin Horasanın Beİh şehrinde doğdu. Soyu harzemşah hükümdar a i l e s iy le akrabadır ve ananeye göre uzak s o y la r ı Ebubekir i l e b i r l e ş i r . Babası Har- zemşahların kendi şöh retini çekemeyişderinden dolayı memleketi bırakarak onunla b ir lik t e Hicaz’ a, sonra Şam’ a,Malatya ve Erzincan’ a g itm işle r, Hihayet Konyaya g e lip yerleşm işler ve Sultan Alaeddinin himayesini görm üşlerdir. Bahaeddin Veled Konyada meşhur müderris olmuş,vefatından sonra yerine Celaleddin geçerek zeka- s i y l e ,ş i i r i y l e ,i l m i y l e pek büyük b ir şöhret kazanm ıştır.
Mevla'na Celaleddin, Çemsettini Tebrizi ile görüştükten sonra d e r s le r in i bırakmış ve tasavvufa d a lm ıştır. M ev lev iliğ i bundan sonra kurmuş ve Şark ş i i r i ni en büyük şaheserlerinden b ir i alan Mesnevii de bu tasavvuf aşkiyle y a zm ıştır. 47000 b e y iti muhtevi olan Mesneviden başka 30000 b e y it lik b ir büyük d ivan ı,
(Fih raafih ce M ecalisi Seb’ a) isim li e s e r le r i v a r d ır. Konyada ölmüş ve aradâki türbesine gömülmüştür.
Onun Konyadaki makamı Cümhuriyetin ilanına ve tekkelerin kaldırılm asına kadar adeta b ir manevi hükümdarlık g ib i i d i . O Makama geçmivŞ olan o ğ u lla rı ve torun ları Çelebi ünvanını a l ı r l a r d ı . Konyadaki Mevlana dergahı müzesi,kütüpha n esi ve te fe rru a tiy le mühim b ir müessese i d i . Mevlana f i k i r ş a ir i olmaktan z i yade his ş a i r i d i r . Mesnevi a l t ı kitapsan m üteşekkil,m asallardan,fıkralardan,
tem sillerden ve tasavvufi mülahazalardan mürekkep b ir e serd irj Birçok y e rle rin de çok i n c e ,l i r ik ş i i r l e r v a rd ır.
Türkçeye Süleyman Nahifi tarafından manzum olarak çev rilm iş ve 1268 de Bulak matbaasında b a s ılm ış tır . Ankaravinin de a l t ı c i l t l i k mesnevi şerhi v a rd ır. Abidin paşa da mesneviyi şerh etm iştir.
Muhtelif Garp likaların da da tercüm eleri, hülasaları ve şe rh le ri v a rd ır. Cami^ûin Mevlana Celaleddin Rumi hakkında (Ben onun iç in ne söyliyeyim ki Peygamber d e ğ il,fa k a t k ita bı vardır) maalinde acemce b e y ti pek meşhurdur.
I
*
İstanbul Şehir Üniversitesi Kütüphanesi Taha Toros Arşivi