HALDUN
DÖRMEN DEN
Ay kal’m derneği
g
O
rer
aykal
A
N K A R A Devlet Ope ra® ve Balesi’ nin yeni Genel Müdürü Gürer A y kaf la Oran'daki evinde bir taraftan çay içip, bir taraftan da konuşuyoruz. Cumhurbaş kanlığı Senfoni Orkestrası' nın yöneticisi Aykal, bilindiği gibi televizyonda geçen y ıl yaptığı m ü z ik p r o g r a m l a r ı n d a yakışıklılığı ile bir sinema yıldı zı kadar izleyicilerin ilgisini çekmiş ve klasik müziknrog-Haberler
83 yaşındaki “Blues” şarkıcısı Alberta Hunter, yirm i dört yıllık bir ayrılıktan son ra “The Cookery” adb gece kulübünde caz dünyasına geri döndü. Yaşlı sanatçı Ma Rainey ve Bessie Smith gibi lü k le rin bü yük blues şarkıcaları ile işe başlamış ve o yıllarda cazın en büyük yıldızlarından biri olarak sarılmaya başlanmıştı. 1895’te Memphis’ te doğan Hunter, 12 yaşmda şar kıcılığa başlamış, Birinci Dünya Savaşı’n- dan sonra Dreamland adlı caz kulübünün yıldızı olmuş. Waller, Armstrong gibi ünlü cazcılarla çalışmış, Londra'da Paul Robe son' la Showboat müzikalinde oynamış, Pa ris! te Follies Berger de Josaphine Baker’ in yerineyıldız olmuş, 1964'de birden bire her şçyi bırakarak kendisinden söz ettirmez ol muştu. 83 yaşmda olmasına rağmen “On The Sunpy Side of Street!’ gibi klasikleri büyük bir ustalıkla söyleyen sanatçı film, televizyon, plak ve konserler için sayısız teklifler ahyor.
Bu y ılın üçüncü platin p lağın ı O liv ia John N ew ton - John T r a v olta İk ilisin in Grease (Y a ğ ) adlı m üzikal film d e söy led ik le ri Y o u ’ re The One That I W ant adlı kırk beşlik al- nustır. İlk iki nl»k Be» - Gees Topluluğu’- nun Saturday N ight F ever ( Cumartesi Ge cesi Ateş# adlı filmde söyledikleri. N ight
Fever ve Staying A li ve adlı şarkılara veril miştir. Amerika'da bir milyonun üstünde satış yapan parçalsıra altın, iki milyonun üstüne çıkanlara da platin plak ödülleri ve rilmektedir. Long - play albümlere gelince, gene Bee - Gees’ in Saturday Night Fever adlı ikili albümleri bugüne dek 22 milyon satışla tüm rekorları kırmıştır. Piyasaya yeni çıkan Gresse1 in uzunçaları ise birkaç
ay içinde on milyonun üstünde satılmıştır. Bu albümün birkaç ay içinde Bee - Geiee’ in rekorunu aşacağı tahmin edilmektedir. Re kora hızla yaklaşan üçüncü long - play ise S gt Peppers Lonely Hearts Club Band adlı filmin piyasaya yeni çıkan albümüdür. Be atles topluluğunun eski bestesi bu kez, filmde de pyntyan Bee - Gees, Peter Frampto gibi ünlü pop yıldızlan tarafın dan plağa alınmıştır.
Geçen y ıl ülkemizde Derau Uzala adlı filmi büyük bir ilgiyle izlenen ünlü Japon yönetmeni A kir a Kurosowa, önümüzdeki günlerde W illiam Shakespeare’ in ölümsüz trajedisi K ral LeaPi filme çekeceğini açık ladı “ Shakespeare’ e dokunmadan tama men Japon olan bir film yapacağım” diyor yeni projesi için... 1910 yılında Tokyo’da doğan yönetmen, ününü, 1961’ de Rasho- mon filmi ile yapmış , o y ıl Venedik Festi val? nin büyük armağanım ve en iyi yaban cı film olarak Amerikan Oscar*ını kazan mış tı... Geçen y ıl Ruslarla işbirliği sonucu ortaya çıkan Derau Uzala da birçok ülkede çeşitli ödüller aldı.
O
Amerikan Uzay ve Havacılık Dairesi “ N A S A ” nın kuru luşunun 20 inciy ıldönümü törenlerinde Başkan Carter da bulundu ve 6 astronota Kongre kahramanlık nişanı ver dikten sonra ya ptığı konuşmada uzayda bulunan Amerikan ca sus uy dulanndan ilk kez resmen söz ederek Sovy etler Birliği üze rinde Amerikan casus uydularının sürekli dolaştıklarım açıkladı. Konuş manm yapıldığı Kennedy Uzay Merkezi’ nin eski adı neydi’a Cape Code, b. Cape Canaveral, c. Palm Beach
O
Devlet Başkanı Cafer Muhammed el Nim eyri ülkesine ekonomik yardım sağlamak için görüşmelerde bulunmak üzere Bonrfa geldi. Afrika Birliği örgü tünü n şimdiki Başkanı ve M ısır Devlet Başkanı Enver Sedat’ ın yakın dostu olan N irm y rfy e 10 bakam da eşlik ediyor. Birleşmiş Milletler Genel Kurulü na katılan ve toplantıda M ısır— İsrail barış görüş meleri anlaşmasıyla ilgili bir konuşma yaptıktan sonra Batı Al- m aıysfya uğrayan Nimeyri, hangi ülkenin devlet başkamdir?a. Sudan, b. Nijer, c. Angola
O
Lübnan1 da iç savaşın sona erişinden bu yana Arap Barış Gücüne bağlı Suriyeli askerlerle Sağcı Hıristiyan Falan- j istler arasında çıkan en sert çatışmalar sonunda yüzlerce kişi öldü, pekçokyaralanan oldu, Beyrut’ ta hayat geniş çapta et kilendi S u rye askerlerinin roket v e top, Hıristiyanlar’ ın ise ro ket kullandıkları bildiriliyor. A B D Başkam Carter ve BM Genel Sekreteri K urt Waldheim, ortak bir bildiri yayınlayarak çarpış malara son verilmesini istediler. Lübnan’ da iç savaş kaç ay önce sona enniştEa 14, b 21, c. 23
O
İngiltere! de işçi ücret artışlarmıyüzde 5 ile sınırlandıran ve hükümet Ûe sendikalar arasında varılan anlaşma gere ğince uygulanan kısıtlamanın tümüyle kaldırılması iste tiyor. Sendika liderleri bu anlaşmanın işçilere zarar verdiğini ileri sürerek bundan böyle yapılacak sözleşmelerde yüzde 5 sınırı ka bul etmiy eceklerini açıkladılar. Yüzde 5 ücret artışına karşı gele rek hangi Ingiliz şirketin 56 bin işçisi greve gitmişti?a Cıysler, b Ford, c. Ley land.
©
Devlet Başkanı Samora Machel başkent Maputo’da yeni bir askeri akademinin açılış töreninde hazır bulundu. Sa vunma Bakanlığı denetiminde bulunarak olan okul her yıl askeri ve politik eğitim için 4 bin öğrenci kabul edecek. Başkentte ysyınlanan “ Noticias” gazetesi biryazısında A frika’da emperyalist güçlerin faalyetlerini arttırmalarına karşı devrimleri ve ülke y i koruy acak güvenlik kuvvetlerinin kurulmasını övdü. Söz ko
nusu ülke hangisidir?
a A n gola b Zaira a Mozambik
O
Luneburg çevresinde düzenlenen manevralardan sonra, bir Amerikan topçu taburunun 7 askerim ormanlık bölge de unutup geri çekildiği ortaya çıktı. Durum manevralara katılan taburun Amerika' nın Kuzey Carolina’ daki karargamnaa dönmesinden sonra anlaşıldı. Lüneburg ormanlarında 3 tankla birlikte manevraya katılan 7 asker kendilerim günlerce yiyecek ge'm fy ince tanklarım bırakıp bir çiftliğe sığınmışlar ve o zaman lar birliğin döndüğünü öğrenmişlerdi. Olay nerede geçti?a Belçika b Batı Alnıanv a c. Lüksemburg
O
Zbigniev Brzezinski resmi bir ziyaret için Paris’ e gitti ve Fransa Devlet Başkam Valery Giscard «fE staing ile gö rüş melwe başladı Brzezinsk?nin Carter’m .Lü b n an bu nalımını çözümlemek için toplamayı planladığı Uluslararası kon feransa Fransa’ nm katılmasını ve desteğim sağlamak için çaba harc^acağı bildiriliyor. Brzezinski Paris'ten sonra Bonn’a va oradan da Londra’y a geçecek ve bu ülke yetkilileriyle aym konu- y u ele alacak. Brzezinskf nin Carter’ m yatımdaki görevi nedir? a. Maliye danışmanı, b. Güvenlik danışmanı, c. Silahdanış-O
Anastasio Somoza çok sıkı güvenlik önlemleri altında dü zenlediği basm toplantısında muhalefetle aralarında bu lunan anlaşmazlıklan gidererek 1981 yılında serbest se çimlerin y apılacağına söz verdi. Bilindiği gibi uluslararası Dir ko mite Somoza ile Somozsfya karşı olan işçiler, öğrenciler ve iş adamları arasında arabuluculuk yapmaya çalışıyor. Somoza ara bulucu komitey i de konuşmasında övdü. Anastasio Somoza han gi ülkenin devlet başkamdir,a Dominik, b Guatemala c. Nikaragua
©
Sadece 160 kilometrekare yü z Ölçümünde olan Liechten stein Prensliği nin Avrupa Konseyi’ ne kabul edilmesi bu ülkenin vergi kaçakçılarının cenneti sayılması nedeniyle güçleşiyor. Bazı temsilciler Avrupa Konseyinde kadınlarına se çim hakkı tanımayan Liechtenstein’ in bu tutumunu da hatırlata rak konsey e katılmasına karşı çıktılar. Avrupa Konseyi ikinci Dünya Savaşandan sonra Avrupa demokrasilerinin korunması ve yeniHitler lerin çıkmaması için kurulmuştu. Avrupa’nın mini ülkelerinden olan Liechtenstein’ in nüfusu nedit?a 24 bin, b 26 bin, c. 28 bin.
İsrail BaşbakanıMenahem Begin iki gece hastanede kai l i * diktan sonra taburcu edildi. 65 yaşındaki başbakan bir kaç gün önce kendim çok halsiz hissettiğini ve doktor de netiminden geçmek arzusunda olduğunu açıklayınca özel hekim leri hastaney e y atmasına karar vermişlerdi. Yapılan muayene ve analizlerden sonra Menahem Begin’ in sağlık durumunda korku lacak biışey olmadığı açıklandı ve İsrail Başbakanı taburcu edil d i Begin bir kalp krizi geçirdikten sonra sağlığına dikkat etmeye başlamıştı. Begin hangi y ıl kalp krizi geçirdi?
a 1975, b 1976, c. 1977, Y A N IT L A R
¿¿61 Ol ‘uiq p% g 'i’ nUîUH-vpç, -g ıuuUIsımıp Şîju.»\n;) 'I *s Aiımuf V ışeg
•9 'ipqmBzoJV g 'p j o j p -gj g 'rrepng -g Ibibabubo »dB3 q
ramlarının bir anda popülerieş- nıesine yardım etm işti
Birkaç aydır opera ve balenin y ö n e tic iliğ in i üstlenen A y kaf m oluşturmaya çalıştığı şeylerin başında, tıpkı Ergin Orbey gibi, kuruluşu kurum laştırmak, yıllardır sarsılan te mellerini tekrar sağlamlaş tır- mak geliyor, “önem li olan, bir daha kim gelirse gelsin, istediği gibi hareket edip bu kurutuşları tehlikeye sokmamasını sağla- maktıı' ’ diyor çtyım yudum layarak A y k a f m en fazla üs tünde durduğu şeylerden biri de, bir Türk opera ve balesi g e leneği yaratmak, “Atatürk 1934 de Adnan Sgygun’ a ö zsoy, Necil Kâzım Akserfe Bay önder operalarını ısmarladığın- dan buyana, aradan tam 44 y ıl geçti, ve sahnelerimizde yalnız altı Türk operası sergilenebil d i” diye anlatıyor üzülerek ve hemen ardından ekliyor: “ Ben kendi hesabıma bir sanatçı ola rak A tatü rk e karşı kendimi so rumlu ve suçlu hissediyorum. G ö re vim i tam anlam ıyla yapmamışım gibi geliyor
ba-1981 y ık Atatürk’ ün 100'üncü doğum yıldönümü olarak kut lanacak tüm yurtta. A y k a l o y ıl için şimdiden hazırkğa baş ladı ve programını yaptı. O y d ölümsüz önderimizin anısı için yalnız Türk yapıtları sergilene cek ve bir y ıl süreyle hiçbir ya bancı yapıta yer verilmeyecek. “Sizin için Verdi ve Puccini gibi klasik bestecilere Türk opera sında yer yok” denildi. Sözüne gülerek cevap v e riy o r : “Puccinf siz ya da Verdi siz bir opera düşünülebilir mİ? Am a yalnız halk tutuyor diye birkaç popüler besteciye dayanıp bir opera repertuvan yapmak da bu çağda anlamsız geliyor ba na.” A y kaf a göre, çağdaş so runları dile getiren bestecileri de repertuvara almak gerekli, amayer yerinden oynasa Verdi ve Puccinf y i bir kenara itebil mek olanaksız.
'1942de Mahmudiye’ de do ğan, ilk derslerini bir müzik öğ retmeni olan babasından alan, 1969 yılında Ankara D evlet Konservatuarı’ ndan mezun ci lan, ı ş n ıy ıl Londra'ya giderek Previn, Hurst, Schwartz gibi müzisyenlerin yanında eğiti mini sürdüren, daha sonra A cad em ia C higiana, R o y a l Academy of Music, Roma San ta Çecüa Akadem isinde or kestra şefi olarak eğitimini ta mamlayan genç sanatçı, halen vakit buldukça hem Cumhur başkanlığı Senfoni Orkestrası hem de Ankara Oda Orkestrası orkestra şefliğini yapmaktadır.
Aykal önümüzdeki mevsim re pertu varını öyle açıkladı. Ge çen yıldan kalma Midas’ m Ku lakları ve Halka tekrarlanacak. Cüneyt G ökçelin sahneye koy duğu G ılg a m ış D estan ı, M ozart m Figaro’ nun Düğünü Carl Orf un Carmina Burana’ ® Nazım Hikmet! in oyununda Melikov tarafından bestelenen Feıfaatile Şirin balesi, bir zamanlar Türkiye’ de çok oyna nan Azeri opereti Arş m Mal Alan, Kenneth MacMillan’ m Konçerto adlı balesi ve. Duygu A y k a l-K e m a l E b cioğlu i- kilisinin birlikte hazırladıktan çağdaş yeni bir bale yapıtı. “Bu y ıl daha az eser çıkaracak, fa kat bunlan daha çok oy nayacağız, Bilindiği gibi geçen yıllarda büyük masraflara çı karılan bir yapıt dört ya da beş kezden fazla oynanmıyor ve kimsenin görmesine olanak t a nınmyordu. Biz bu sistemi değiştirmeye çalışıyoruz.“
Aykal’m yapmaya çalış tık lan arasında dışarıdan gelen yöneticilere kurslar açtırmak, MÜH Eğitim Bakanlığı ile işbir liğ i y a p a ra k ilk v e orta okullarda bale ve operayı öğ rencilere tanıtıp sevdirmek, P oint-shoes (B a le A y a k kabılar# imalâtına önümüzdeki kasım ayında Türkiye’ de başla tıp döviz tasarrufu sağlamak, repetitör ve koropetitör yetiş tirmek, bale ve operayı tekrar eski popüler haline getirmek var. “Eksikliklerimizin hesabım çık a rttık . Bugüne kadar y apamadıklarımızı biliyoruz. İlerisi için maddi ve manevi ya tırımlar yaptık. Türk opera ve balesini sağlam bir geleneği olan bir kuruluş haline soka cağız.”
Gürer A y k a l gibi ne yap tığım bilen, ileriye sağlam ve gerçekçi gözlerle bakan genç bir sanatçının Devlet Opera ve Balesf ne büyük yararlan ola cağına kuşkumuz yok hiç, ama korkumuz onun gibi değerli bir orkestra şefinin dertli ile rin in yükü altında ezilip değneğini uzun bir süre kenara bırakması dır.
Gülerek bu korkunun yersiz olduğunu söylüyor. “Ben bu yöneticilik işini en fazla dört yd ya p a b ilirim . Ondan sonraki yerim gene orkestraların ö- nündedir. T ilk in in dönüp dolaş açağı y e r kürkçü dükkânıdır." diyor. Böylelikle A y k a r ın d eğn eğin den uzun süre a y rıla m a y a c a ğ ı an laşılıyor. Başka türlüsünü düşünmek b ile olanaksız geliyor insana.
cımı^ü
N,
üuüiginm
Yazı İşleri MOdOrü
DİNÇER GÜNER
Teknik Sekreter:
TÜMER ARGIN
İstanbul Şehir Üniversitesi Kütüphanesi Taha Toros Arşivi
