A. V. Vet. Fak. Derg 32 (1): 157-171. 1985
E~ZOOTiK ECTHYMA CO:\TAGIOSUM OVIS-NECROBACILLOSIS
Müjgan İzgür
4Müfit Kahraınan
2Şenay Berkin!
Rıfkı Hazıroğlu
3Ali. D. YonguçS
Enzootic Contagious Ecthynıa Associated with Necrobacillosis
Suınınary -
Enzootic contagious ecthyma, complicated with
necroba-cillosis was diagnosed in a sheep flock
(243sheep,
182lambs). In lam bs
mor-bidity was 90
%,
and the mortality 55
%.
The diagnosis were depended on
clinical, macro-and micoscopical findings,
including bacteriological and
trans-mission tests. The macroscopic lesions on the buccal mucosa and lips were exa.
mined in
3groııps. (ı)
At
iOto
30dayold
animals, lesions were generally
localized on the gingiva as hyperemic, hemorrhagic, and proliferatiııe lesions.
Same proliferatiııe and crusted lesions were also recognized on the lips.
(2)The
lesions of this group were alsa seen at the same age, but were more seııere type.
Most of these lesions were purulent, necrotic, pseudomembranous, erosiDe and
ulcerous ~)'pe. The)' were localized on the lips and all buccal mucosa, including
tonsils, phalynx
and tongue.
(3)They were seen at
3to
5month old animals,
(~speciallylocalized on the lips as proliferatiDe and crusted lesions. In addition
to these findings,
same papules and pustules were examined on the skin of the
lambs, and on the mammalY glands of the sheep. The microscopic features
of all these lesions were similar to the literature findings.
S. necrophorus was isolated from the lesions of the mouth, and the liDer.
Alsa, the disease was experimentally transmitted to lambs and sheep by the
inoculation of the emilsions prepared from the sacbs of the lips.
ı.Doç.Dr., A.Ü.Veteriner Fakültesi, Patoloji Anabilim Dalı, Ankara. 2. Dr. Med. Yet., A.C. Yeteriner Fakültesi, Patolo.ii Anabilim Dalı, Ankara. 3. Araşt.Görev., Veteriner Fakültesi, Patoloji Anabilim Dalı, Ankara. 4. Dr.Med.Yet. Veteriner Fakültesi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Ankara. 5. Med. Yet., Etlik Veteriner Araştırma Ensı. Etlik, Ankara.
158 Ş. BERKİN-M. KAHRAMAN-R. HAZIROGLU-M. iZGÜR-A, D. YONGUC
Özet --
Ankara
ili Elmadağ
ilçesinde 425 hayvanlık
(243 koyun,
182
kuzu) bir Akkaraman sürüsünde salgın halinde necrobacillosis ile komplike
Ecth)'ma contagiousum hastalığı saptanmıştır. Hastalığın
devam ettiği
nisan-temmuz 1983 )'ılı, 4 aylık süre içinde kuzulardaki morbidite
%)
90, mortalite
ise
%
55'e yakın bulunmuştur.
Bu çalışmada hastalığın klinik,
makroskopik
ve mikroskopik bulguları değerlendirilmiştir.
Ağız
leqonları
10-30 günlük
kuzularda,
ö'zellikle diş etinde hiperemik, kanamalı ve proliferatif
leqonlar
olarak başlamış, buradan bütiin ağız mukozası, dil, tonsil, farinks
ve larinkse
yayılarak nekrotik-ulserö'z bir gö'rünüm almıştır. Bu tablo içinde seyrek olarak
dudaklarda ufak proliferatif leqonlara
da rastlanmıştır. 3-5 Q)'lık kuzularda
ise sadece proliferatif,
kabuklu dudak leqonları
başlıca bulgu olmuştur.
Ay-rıca kuzularda deriııin kılsız bölgelerinde ue annelerde emme esnasında
meme-lerde şekillenen papül ve pustüller de hastalı,~ı belirleyecek niteliktedir.
Tanım-lanan bütün leqonların
mikroskop ik yapıları
literatür verileri benzeri
bulun-muştur.
Ağız
boşluğu lie karaciğerden )'apılan
bakteriyolojik yoklamalarda
S.
necroplıorus'un bol miktarda üremesi hastalı,~ın nekrobasillozis ile komplike
olduğunu gö'stermiş ve dudak le::yonlarından hazırlanan emilsi.J'onlarla
enfek-siyonun kuzu
ue koyunlara
nakledilebilmesi
de hastalığm
tanımlanmasını
desteklemiştir.
Giriş
Echyma contagiosum
(011, Scabb)' mouth, Kontagiyöz pustüler
sto-matitis, Kontagiyö'z pustüler dermatitis)
koyun ve keçilerin viral bir en-feksiyonu olup, özellikle dudaklarda papül, vezikül, pustül ve proli-feratif sert kabuklu lezyonların şekillenmesi ile karakterizedir (I, 3, 8, 10, 18). Enfeksiyon her yaş grubunda görülür fakat kuzu ve oğlak-lar daha duyarlıdır. Zoonoz bir hastalık olup direkt veya indirekt kontakla insanlara geçer ve çoğunlukla kollarda, parmaklarda veya yüzde sınırlı tek bir lezyon şekillendirir (7, i I, i3,ı
5, 18, 19). Ancak insan koyun kadar iyi bir konak~'ı değildir (15) ve insandan insana hastalığın geçtiği görülmemiştir (ll, 13, 14, 16). Hastalık spontan olarak köpektc de görülmüş (20), deneysel olarak da çeşitli hayvanlara nakledilebilmiştir (2, 14, 17, 18).Enfeksiyon koyun yetiştiren her yerde ve genellikle ilkbaharda görülür ve sürüdeki yayılması çok hızlıdır (3, 7, 8, 13). Merada kuru kabuklarda uzun süre yaşayan virus belli başlı enfeksiyon
kaynağı-ENZOOTİK ECTHYMA CONTAG10SUM", 159 dır (7, 9, i i, 14). Bulaşma kontamine malzeme, gıda ve yataklik ile olabildiği gibi, kalabalik da direkt transmisyonu kolaştırır (8). Seyri ise lezyonların şiddetine göre i-4 hafta sürmektedir (8, 14). Sekunder enfeksiyonlarla komplike olduğu zaman morbidite ve mortalite oranı yüksek olur (8, iO, i I, i7-. i9). Viseral komplikasyonlar sonucu ölüm oranının
%
50 ve hatta%
90'a çıkabileceği kaydedilmiştir (8, 9). Hastalığlll Türkiye'de bulunduğu bilinmektedir. Ancak bugüne kadar yapılan çalışmalar aşı hazırlanması, bu aşıların saha dene-melerine ve immunite kontrolü ilc virusun doku kültürlerinde pasajı ve antijenik özeııiklerine dayanmaktadır (4, 5, 6). Hastalik üzerinde yapılmış makro ve histopatolojik bir değerlendirme ile özeııikle mor-taliteyi yükselten nekrobasiııozis ile komplike şekline dair bir kayıta rastlanmamıştır.Bu çalışmada bir sürüde salgın halinde görülen Ecthyma conta-giosum-Necrobaciııosis hastalığının patolojik bulguları ile bakteriyo-lojik ve deneysel transmisyon sonuçları kaydedilmiştir.
Materyal ve Metot
Bu çalışmaya konu olan materyal Ankara ili Elmadağ ilçesinde, yaylada besiye alınan 425 hayvanlik (243 koyun, i82 kuzu) bir Ak-kare.man sürüsüne aittir. Sürü sahibi 24. 1,. i983 günü bir aylik ve 20 günlük 2 kuzuya ait iç organları Patoloji Anabilim Dalına getir-miş ve kuzulardan 50'ye yakınının öldüğünü bildirmiştir. Getirilen iç organlardan karaciğerde görülen lezyonlar ile hayvan sahibinin verdiği anamnez. Ecthyma contagiosum ile nccrobaciııosis'in birlikte seyrettiğini düşündürdüğünden olguları yerinde incelemek üzere EI-madağ ilçesi sürü mahaııine üç sefer gidilmiştir. Sürüden seçilen 4 ve daha sonra hayvan sahibinin getirdiği 2 kuzunun tam otopsisi yapıl-mıştır. Bütün lezyonlardan alınan örnekler
%
iO tamponlu formalinde tesbit edilmiş ve hazırlanan parafin bloklar 5-6 mikrcııı kalınlığında kesilerek Iıematoxylin-eosin ilc boyanmıştır.Deneysel transmisyon çalışması dudaklardaki kabuklu lezyon-lardan aldığımız örneklerle Ankara Etlik Veteriner Araştırma Enstitüsünde yapılmıştır. Bu marazi maddelerden hazırlanan emil-siyonlar 3 koyun ve 3 kuzunun inguinal bölgelerine intradermal
ola-.160 Ş. BERKİN-M. KAHRAMAN-R. HAZIROGLU-M. İZGÜR-A.D. YONGUÇ
rak inokule edilmi~tir. İnokulasyondan
sonra 4, 6,
iI. günlerde biopsi
materyalıeri
alınmı~ ve histopatolojik
incelemeye
tabi tutulmu~tur.
Hastalıkta
etiyolojik
değerlendirme
yapılabilmesi
için
alınan
marazi
maddeler
Ankara
Üniversitesi
Veteriner
Fakültesi
Bakteriyo-l~ji ve Viroloji Bilim Dallarına
gönderilmiştir.
Bulgular
Kliııi k- M akroskopik bulguiar
Kuzularda:
Hastalığın
devam
ettiği
:\i:;an - Temmuz
ayında
i
OO'e yakın
kuzu ölmüştür.
Enfekte
kuzularda
yaş dağılımı
farklı
olup (10-30 gün ilc 3-5 ay), şekillenen
lezyonlar da bunlara
bağlı
olarak
değişken
bulunmuştur.
Kuzulardaki
ağız boşluğu ve dudak Iczyonları
3 ayrı tablo
,ıçın-de incelenmiştir.
i-
Başlangıçta
(I 0-30 günlük
kuzularda),
özellikle alt çenede,
insisiv
dişlcr
altında
gingivada,
zaman
zaman
alt
ve üst dudak
mukozalarında
hiperemik,
proliferatif
ve gevrek
yapıda
üremeler
görülmüştür
(Şekil . I). Bu tip proliferatif
üremciere
daha az olarak
alt ve üst molar dişlerin gingivalarında,
diş sınırı boyunca içte ve dışta
veya dil ucunda da rastlanmıştır.
Bu tablo içinde dudak kenarlarında,
deri-kutan
mukoza geçitinde hafif, dudak deri~i üzerinde ise 3-4 mm.
büyüklüğüne
varabilen
papuller
üremelere
de rastlanmıştır.
2-
Aynı yaş grubunda,
üstteki leyonlarla birlikte olmakla
beraber
gelişme açısından
bu değişikliklere
üstün
izlenimi
veren
!ezyonlar
şeklinde ortaya çıkmıştır. Alt ve üst dudak,
damak ile yanakların
iç
yüzlerinde,
dilin ucunda ve dorsumunda
purulent-pseudomembranöz
bir yangı gelişmiştir (ŞekiL. 2) . Yer yer erosİv-ülseratif-nekrotik
özel-likte lezyonlara farinks, larinks ve ton3illerde de rastlanmıştır
(ŞekiL.
2). Molar dişler çevresinde
gingivada
derinlere
kadar inen, maddi
kayıph
ülseröz nekrotik
lczyonlar
da dikkat
çekmiştir.
3- Yaş olarak daha büyük olan
(3--5ay) kuzularda
ise lezyonlar
dudaklarda
ve özellikle alt dudakta yerleşmiştir (ŞekiL.
3,4). Alt dudak
bir hayli kalınlaşmış
ve bu kalınlık
komissuralara
kadar
ENZOOTİK ECTYHMA CONTAGIOSUM .. 161
Şekil
ı.
Eethvma contagiosull1 (20 günlük kuzu). Alı çencdc diş etlerinde proliferatif, erosiv lczyonlar.(l'rolifcrative and erosive lesions on the gingiva)
Şekil :!.Ecılıyma eontagiosuın (kuzu 30 ~ünıük). S.ııecmjl/zorll' il,. sekunder enfeksiyonda dil ve toıısillerdc ııı-krotik ülscriiz lczyonlar.
('\clTotic and uklTaıive lesions of tongııc and tonsils are the charactcristics of sccondary infecıion by S.ııcerophorııs)
162
ş.
BERKIN-M. KAHRAMAN-R. HAZIROGLU-M. iZGÜR-A.O. YONGeçŞekil 3. Eedıına eontagiosuın (kUZll 3 aylık). Alı ve ii,t dudaklarda proliferatif,.kabuk1u
lcz-yarılar.
(ProlifCrati"c and crusred lesions on bOlb upper, and lowcr lips)
Şekil 4. Contagioııs ccılıynıa (kuzu :3 aylık). Alt dudaklarda yaygın proliferatif sert kabuklu lezyoular.
ENZOOTİK ECTHYMA CONTAGIOSCM ... 163 Deri lczyonları
10-30
günlük kuzularda karın altında, koltuk altı ve kasıklar ilc ekstremitelcr üzerinde bazıları sesil özellikte. diğerleri pendüler olmak üzere proliferatif papüller halinde g;"rülmü~-tür (ŞekiL. 5). Bu kısımlarda deri kabuklu, seröz-ülseröz yapılı~ta ve yapı~kan bir özellik göstermi~tir. Kesit yüzleı'inde derma tabakası gevşek \T ödemli bulunmuştur.~ekiı 5. Contagious cctlıyına (kuzu 17 günlük). Karın altında papül benzeri üremeler. (Skin nodulcs of young ıaıııb~
Karaeiğerkrin makroskopik incelemesinde, özellikle parietal yüzde yerlqim gösteren dağılımları değişik,
2.-4
cm. çapında, boz sarı renkte, donuk mat görünüşlü ve uf~ılanabilir özellikte nekroz alanları bıılunmu~tur. BiL bölgeleriıı bazılarının diyagragmaya yapıştığı saptanmıştır.Otopside bir olguda artikulasyo-humeri üzerinde portakal büyüklüğünde, çevresi kapsüllenmiş, Cavum articularis'e kadar inen bir apse odağı görülmüştür. Benzeri lezyonlara süredeki kuzuların bazı-larında da değişik eklem lokalizasyonlu olarak klinik yoklamada rast-lanmı~tır.
164 Ş.BERKİN-M. KAHRAMAN-R. HAZIROGLU-M. iZGÜR-.A.D. YONGUÇ
Annelerde:
Annelerde sadece meme dcrisi üzerinde ve tck tük kasık derisinde başlangıçta2-4
mm. iriliğinde yuvarlak-m'al papül ve pustüllcre rastlanmıştır (ŞekiL.6;.
Bir ay sonra yapılan incelemekr-de bunların sikatrize oldukları görülmüştiir.Şekil G. Conıagioııs Ecıhyma (koyun). ).elcml'dc üiscraıif odak.
:Ukcratin"' lesian on ınarnınar)' glalld)
Dene.J'sel enfeksiyon:
Kuzu ve koyunların inokulasyon yerinde 4. giinde 2-4. mm. çapında papüller şekillenmiştir. Bunlar bir iki gün için-de pustüilere dönüşmüş ve 11. günden itibaren kü(;ülmeye başlamış-tır.:\1ikroskojJik bulgular
Kuzularda makroskopik görünümlcri:) ayrı grup içinde incelenen ağız boşluğu ve dudak lezyonlarının mikroskopik yapıları genellikle birbirinin aynı bulunmuştur.
Dudaklardaki lczyonlar Iakal olarak şekillenmiş ve iyi sınırlan-mıştır. Bazal epidermis tabakası, se/ükr dermis içine doğru cldiven
ENZOOTiK ECTHYMA CONTAGIOSüM. 165 parmağı şeklinde prolifere ol muşt ur (ŞekiL. 7). Bu bölged(~ spinosum hücrelerinde aeanthosis ile balonumsu dejenerasyon gürülmüştür (Şe-kiL. 8, 9). Bazı hücrelerde sitoplazına tamamen boşalmış, çekirdek pik-notik görünüm almış veya ortadan kaybolmuş ve sadece sitoplazma membranı hayal halinde seçilebilmiştir. İncelenen 2 hayvanda, bu sahalarda intrasitoplazmik, ckğişen büyüklükte, hcmatoxylin-eosin ile hafif pembe ren ge boyanan inkluzyon cisİmciklcrine rastlanmıştır
(ŞekiL. iO). Yine bu sahalarda ufak veziküller ilc para w Iıiperkera-tosis de görülmüştür (ŞekiL. 9, 10). Derına ise oldukça vasküler, hi-peremik, ödemli ve löko-histiositcr hücrelerle infilte olmuştur (ŞekiL.
7, 8).
Şekil 7. Ectlı)'ma conıagio51lın (kıızıı 20 günlük). Bazal epiıel tahakanın dcrrna i,;ine do.~rıı prol'iferasyonlı.H.E.X 300
(Fing<r-like downward proliferations of tlıe basa! epitlıclial eclIs)
Ağız mukozası ve diş cılerinde oluşan lezyonlar da mikroskopik yapı bakımından d udaklardaki Jezyonlara benzc rnektcdir. Ancak bazı sahalarda epidermisin üst tabakalarında geniş nekrozlar şek
illen-166 Ş. BERKİN-M. KAHRAVıAN R. HAZIROC;lU-M. İZGÜR-A.D. YONGCÇ
-,
;-~:~~~ ~
-:.~::,
'~:
...
~
...,Şekil 8. Eeıhyma contagiosum (kuzu ID güıılük). Stratum spinosum hücrclerinde halon-umsu dcjcnerasyon. Dcrma genellikle yuvarlak vc reıikula endoıelial hüerderlc infiltre
olmuş. esı kısımlarda ise az sayıd" n"trofil lökosit Inılunmakıa. I-I.E. X 7.10. (Hallooning degeneraıiom in ıhe "pperıııost edls or the SlrallJl1ı spinosun,. The derınal infiltraıe was coınposcd Iargely ol'roımd cdls. and rctieıılo-ı'ııdoıhelial eclis wiıh a few
poly-morphonuclcar cclls)
Şekil 9. Ectlı)'ıııa lonıagioSllI11 (kuzu 20 ;.;ünlıık). Str. spinosum hücrelerindc balonumsu dejcnerasyon \T ;,eanthosis. I-L.E. X 7;)0
ENZOOTİK
.
ECTHYMA BONTAGIOSUM 167ŞekiJ JO. Ecıhyma conıagiosııııı (klıZlI 30 günlük:. Dejencre bir hücr(',k iııırasi()plazınik inklıızyon cisilııciğİ (.,) vc parakcra lOsis. J-1.E. X 1200.
(Eosinoplıilic intracy!::>p!asıııic indıısion i" adegencra (cd '-'pİılıdial ("('ll: -'), miş ve bunların bir kısmı dermise kadar ilerleyerek ülserlere dönüş-müştür. Dil ve tonsillerdeki kzyonbr geniş, nekrotik-ülseröz yapı göstermiştir.
Kuzulardaki deri lezyonları dudaklarda saptanan bulgulara ben-zer yapıdadır. Annenin meme derisinden alınan birkaç örnek de ise fokal epidermis prolikrasyonu ile granulasyon dokusu ~ckillen-mesi ve yangısel infiltrasyoııa rastlanmıştır.
İncelenen karaciğerlerde keskin sınırlı, geniş koagula<;yon nek-roz odaklarına rastlanmıştır.
Deneyselenfeksiyon:
K uzu ve koyunların derisinde şekiııenen pa-pül-vezikül-püstül ve kabuklu Iezyonlar dudaklanla s8pt8nan bulgu-ların benzeri yapı göstermiştir (ŞekiL. i I). Aneak inkluzyon cisim-ciği saptanamamıştır.Bakteri);olojik
z;e Vir%jik
muayene
Ağız boşluğu ve karaciğer 1czyonlarından
S. necrophol/ls
üretil-miştir.168
ş.
BERKİ~-M. KAHRA\1AN-R. I-IAZIROGlU-\1. İZGÜR-A.D. YOGUçŞekil
ıı.
Eetlıyma contagiosunı (Deneysel. Kuzu G gün). Epitel hücnlerindc balonumsu dejenerasyoıı. Bazal epidermis tabakasının poliferasyonu "C dermada hücreinfiltras-vonu.
ıLı-:.
x
iSO.(Ballooning dcgeııClaıion in thc cpithdial u'lIs. Fingerlikc dowtı,,"ard prolikration of tlıc basal eclis atıd til(" dermal infilıraıinm)
Doku kültürü çalışmalarından ıse sonw,: alınamadl,~1 bildiril-miştir.
Tartışma ve Sonuç
Ecthyma contagiosum'da patogenezis basit olup, ancak nekroz basili, sitafilokok ve parazitlerIc sekunder enfeksiyonların kompleks bir yapı şekillendirdiği kaydedilmiştir (8, 1i, 17). Sekunder enfeksi-yonlar şekiııenmedi ise mortalite oranının çok düşük olduğu ve e[J-kkte Iıayvanlarda ağırlık kaybı ve büyüme hızındaki düşmeden baş-ka bir bozukluk görülmediği bildirilmiştir ~8, 17). Sekunder enfeksi-yonlarda mortalite oram
%
50 veya daha yüksek olabilmektedir (9). Bu çalışmada da morbidite%
90, mortalite%
!'ı5 civarında bu-lunmuştur. Ağız boşluğundaki nekrotik, ülserli odaklardan ve karaci-ğerdeki nekraz bölgc1erinekn bakteriyolojik muayenede S.necropho-ENZOOTi K FCTHYMA CONTAGIOSUJ' _ 169
rus'un üremesi, enfeksiyonun nekrobasillozis ilc birlikte yürüdüğünü ve mortaliteyi yükselttiğini göstermiştir.
Ecthyma contagiosum'da inkubasyon süresini takiben şekillenen papül, \!ezikül, pustül ve proliferatif kabuklu lezyonların sekunder enfeksiyon yoksa ]--4 hafta içinde iyilqeeeği ve hastalığın bir sürü-de 6 ay kadar kalabileceği kaydedilmiştir
(8,
9). Ayrıca (~nfeksiyon-dan sonra mutlak bir immunitenin şekillenece.£ti de bildirilmiştir(2,
7, i i, 18). Bu çalışmaya konu olan sürüde hastalık nekrobasillozis ilc komplike olarak 4 ay canlılığını korumuş ve yüksek mortalite yüz-desi nedeni ilc hayvan sahibinin sürüyü elinden çıkarmasına neden
olmuştur. .
Histopatolqjik bulgular ise şekillenen Iezyonlara göre değişik-lik göstermiştir
(2,
8, iO, i i, 18). L('zyon4.
günde dermada vasküler dilatasyon olarak başlamıştır. Beş ve G. günlerde Str. spinosum hüc-rclerinde acanthosis ve balonumsu dejencrasyon olarak belirlenmiş-tir. Yedi ve 8. günlerde ise balonumsu dejcnerasyon çok ilerlemiş, hücre çekirdek ve sitoplazmaları kaybolmuş \'c sadece sitoplazma membranı belirsiz olarak seçilmeye' başlamıştır. Bu değişiklikleri ve-zikül ve pustüllerin şekillenmesi takip etmiştir. Daha sonra hiper- ve parakeratotik değişiklikler ağırlık kazanmış, pustüller yırtılmış ve17-22. günlerde ise sert kabuklar şekillenmiştir. Bu sürede bazal epider-mis tabakasındaki hiperplazi nedeni ile epitel doku derma içine c1-diven parmağı şeklinde uzanmış ve şekillenen bu papillomatöz lez-yonlar deri üzerinde yükselrneğe başlamıştır. Dermada ise hiperemi ve öd~m yanında histiosit, makrofaj ve lenfosit!erle az sayıda nötro-fil lökosite rastlanmıştır. Daha sonra lezyonlariyileşmeğe başlamıştır. Bu bulgular yanında I. hafta içinde balonumsu dejenerasyona uğra-mış hücrelerde intrasitoplazmik ve nadiren intranukleer inklusyon cisimcikkri görülmüştür
(2,
9, iO, i I). Araştırıcılar bu inkluzyon cisimcikL~rinin içinde olgun virionları ortaya koymuşlardır(2,
iO, 11,18). Bu çalışmada da histopatolojik bulgular benzer yapıda olup, ancak deneysel çalışma olmadığı için bu değişikliklerin zamanla be-lirlenmesi yapılamamıştır.
Ağız boşluğu ve dudaklarda oluşan lczyonlar yaşa bağımlı ola-rak değişkenlik göstermiştir. i
0-30
günlük kuzularda bu !czyonlar genellikle diş eti ve ağız mukozasında lokalize olurken,3--5
aylık ku-kuzularda özellikle dudaklarda şekillenmiştir. Nekrobasillozis ilc komplikasyon da i0--30
günlük kuzularda ağız mukozasında şekille-nen !ezyonlardan gelişmiştir. Yaşa bağımlı !ezyonların bu yerleşimliO Ş BFRKiN-M. KAHRAMAN-R. HAZIROGLC-M. iZGÜR-A.D. YONGUÇ
özellikleri dalıa önce ~1arsh \"C Tunncliff
(12)
tarafından da vurgu-Lınmıştır.Ectlıyma contagiosum'da derinin kılsız bölgelerinde saptanan lczyonlar, hastalı.~ın yeni dağ'an kuzularda enzootik olarak seyretti-ği olaylarda görülenIerin benzeridir
(2,
i0). Aynı şekilde süt emme sırasında enICkte olan anne meme lezyonları da çoğunlukla hastalık-ta kaydedilen bulgulard;mdır(g,
19).Şimdiye kadar yapılan çalışmalarda hastalık teşhisini histopato-lojik bulgular yanında, florasan antikor tekniği, ultrastruktusal ola-rak vİrionların varlığı veya s(~rolojİk yöntemlerle hastalığın teşhisi ya da virusun izolasyonu ve doku kültürü sonuçları ile deneme ino-kulasyonları kesinleştirmiştir.
Bu
e,:alışmada da klinik, makro- ve his-topatolojik bulgular ilc kuzu ve koyunlardaki transmisyon denemele-rinin verdiği rnüsbet sonuçlar hastalığın Ecthyma contagiosum ola-rak tanımlanmasını sağlamıştır. Ağız boşluğundaki purulent-nekro-tik-ülseröz Iezyonlarla, karaciğerde bol miktarda S. ııecrophorus'un üre-mesi de lıastalığın necrobasillosis ilc komplike olduğunu göstermiş ve ölüm oranınd;ı yükselme nedeni olmuştur.Kaynaklar
1- Abdussalam, M. (EJ.')i). Coıılagoious pusııılar dmııalili.\. II. PalllOlogical Hıslology .
.l.
Conır>. Path. Tlıcrap., 67: 21i 222 .
.,- Asakawa, Y., Imazumİ, K. and Tajima, Y. (19',2). Sıudies of a c{)lılaginııs e!.lhpna-like dis,ase obsennI amoııg sheep ..Jap .
.l.
M.Sc.Biol., 5: '175-486.3- Blood, D.C., Henderson, I.A. and Radostits, O.M. (19i9). Conlagioııs Ecıhpna.
Ve(erinary :\lcdicinc-. Fiftlı Ed. Lca-Febiger.
4- Böğrün, Ö.,Gürsoy, N., Ataman, B. ve ışııda •.., B. (I9GO). Ekıima ajw iiceeriıı-de ça"ımalar. Türk Ve!. Hek. Dcrıı. Derg., Ib2 IW: 671 ..672.
5- Ergin, H. ve Köklü, A. (ı 'J73). Ekıima virusııliııli dokıı k.iillıirlerinde /Jf:sajı 1'e ril/lij';Tllk ö,elIikleriııilı iııce/enmesi. Pendik Ve!. Koııl. Araşt. Ensl. Derg .. 6(2): 12 20.
G- Ergin, H. ve Köklü, A. ~197i;. Peııdik ori;mli ekıima .f'isllll1ll1/Jasfljı, aşı haceıdam,ı mı-kaıılan re bıı flŞ1ll11lill/muııile .Iiire.liııi,ı .ayiııi. Peııdik Vel. Koni. Araşt. Ei! t. Dcrg., 9( i):
i5-IH.
1- Erick50n, G.A., Carbrey, E.A. and Gustafson, B.S. (1975;. Generalicee" Coıııa.~ioııs E(/I~l'ma iıı a S/ı,e/) Raııcher: Diflgııosli" Cnnsiderallldlf . .JA. V. [\'I.A., 1(,r,(3): 21,2 - 2G3. B- Jensen, R. (1974). Conlagwııs Erılı"",,,. Disease of Shccp. Philaddplıia.
'J .. Joubert, J., Prave, M., Chomel, B. et Duclos, Ph. (ı 983). I.es /Jo,viroses a"imales.
ENZOOTİK ECTHYMA CONTAGIOSUM ... 171
10- Kluge, J.P., Cheville, N.F. and Peery, T.M.(I 972). L'ltrastrucıural Stııdies of Conta. giO/lS Ecıhyma in Sheel). Am.j.Vct.Res., 33: 1191--1200.
11- Leavell, U.W., McNarnara, M.J., Muelleng, R., Talbert, W.M., Rucker, R.C. and Dahon, A.J. (1968). O~f Report ~f19 Ilmnan Cases wiıh Clinical and Pathological Observatioııf. J.A.V.M.A., 204: 657-664.
12- Marsh, H. and Tunnicliff, E.A.(1937). Slomatilis iız young lambs iııvolving AClinomyces
necrophorııs and ıhe virus ~LconlagioılS ecryma. J.A.V.M.A., 91: 600-605. (Lit. 15'den) i3- Moore, R.M. Jr.(1973). Hummı Orf in Ihe Uniled Stales. J.InfeeL Dis., 127: 731-732. 14- Newsorn, I.A. (196:)). Coıılagioııs Ecthyma. In :'\cwsom's Shcep Disease. 3rd. cd.
H. Marsh. vViııiams and V,Tilkins Company, Bahimore.
15- Pask, V.M., Mackerras, I.M., Sutherland, A.K. and Sirnrnons, G.C.(1951).
Transmission of Coızlagious Ecthyma from Sheep to Man. Med.
J.
Aust., 2: 628-632. 16- Phillips, R.M. (1983). Centagioııs Ecıhyma in a Pregııant Velerinary Sludenl. Vet. Med.Sma!! Animal Clinieian. 236.
17- Wheeler, C.E. and Cawley, E.P.(1955). Ecıhyma Contagiosıım (Orf). A.M.A.Areh. Dermatol., 71 :481-485.
18- Wheeler, C. E. and Cawley, E.P.(1956). The Microscopic Appearance of Ecthyma con-tngiosıım (O~f) in Sheep. Rabbils, and Man. A.J.PathoI., XXXII(3): 535-545.
19- Wheeler, C.E., Potter, M. and Cawley, E.P.,(1956). Experimeıztal Ectlıyına Conta-giosum (O~f). J. Invcst. Dermatal., 2G(4): 275-291.
20~ Wilkinson, G.T., Prydie, J. and Scarnell, J. (1970). Possible "Oif" (Contagious Pmtular Dermatilis, Conlagiozır EcIIl)'ma of Sheep) lııfecıion in the Dog. Vet. Rec., 87:
