SİLAJ KATKI MADDELERİNİN SİLOLAMA SIRASINDA VE SİLAJLARDA FERMENTASYON ÜRÜNLERİ İLE MİKROORGANİZMİK DEĞİŞİM ÜZERİNE ETKİSİ

(1)

vet.nil.Il..-rı:.(im ),13,2:25-31

S

iLAJ

KATKı

MADDELERiNiN S

iLOLAMA

sıRASıNDA

VE SiLAJLARDA

F

ERMENTASVON ÜRÜNLERi iLE MiKROORGANiZMiK

DEGişiM

ÜZERiNE

ETKisi

-Kazım Şahin! Sait Çelik2 Talat Güler?

Nurhan Şahin3

i.

Ha li lçerçt'

T

he

Effectss of Si

lage

Additive

o

n t

he

l\1i

cro

b

i

al

S

uccession

a

nd

Ferm

entut ion

P

roductss

Durin

g Ens

iling P

eri od a

nd in

C

o

r

n S

ilage

Su mmary:This study was conducted to determ inethe effect of additive teatment onmicrcbial successicn and t er-mentaliancharacteristics duringd8 (0,2,4,8)ol ensilimng period olcom for silage and changesof nutrienl sconte nts . ferme n ıation producta andinvarc diğeslibbility of drymatter were investigated alter d 45ol ensiling. Com lar silage treated with addivıte wasdivided oto groups. These group. These groups were control group (K) no addivite.Aiv group (AlV) with %8 Alv solution. term e acidgroup (F) with %5 form icacid and HClgr oupwıth%5 HCl(H). Thet er-mentalian produc ts. e.g., lac tic,aceticacid and ammonia-Nincreasec, but countsof mold and aerob bacte riaeec

-reased as ensihng time advanced. This inereasin gor decreasing was lower in treatment group lhan control group. Leetic. acetic acidandemmeme-Nconcent rations were lowered by addilio n acld e.bULcountsof total aerobbacteria and moldwere hghe r incont rol group lhanintreatme nt gdoupsinsilage(p<0.01).Drymerter.ash, ether extractcan -ıents ol silage were not different (p>0.05) between groups,but organic matte r,crud e protein,nitrogen free extrac t were highe r than control group (P<0.05).Crude fiber content waslowered by addition acids (p<0.05). The invnrc dj· gestibilily ofdry manerin silage were 61.76,64.83,66.34and65.21% in K,Alv,FveHgroups, respect ively (p<0.05). Keywords:Can silage,edditive.filhngtime,bacteria. mold, digest ibiHty.

Ozet:Buçalışmada,silajlık mısırın8 (0.2,4,8) günlük siloma süresisırasında. katkı maddelerinınmikrobiy el üreme.ter

-rrentasvonseyri ile45gün sonraaçılansilajlardaki ferma ntasyonürünleri,besin maddebileş iml erive kurumaddenin invitro sindi rilme derecesi araştırılmıştı r. Silajlıkmı sıraaistkatılmayan grup Kontrol (K),%8 Alv çözeltisi katılan grup Aiv (AIV),% 5form ik asit katılangrup Formikasit (F)ve%5 HClkatılan grup da HCl (H) grubunu oluşturmuştur. Si-lolama periyod u boyunca termentasyo n ürünlerinde asetik asit ve amonyak düzey leri nde. deneme gruplar ı n a göre kontrolgrubun a dahafazlabirartıştespit edilirken, toplam aerob bakteri ve kül sayısındaise birdüşüştespitedilmiştir. Kaı kı maddesi ilave edilen siiajiarda laktik asit, asetik asitve amonyak düzeyl erikontr ol grubun a göre daha düşük, bua ka rşı lı k. toplam aerob bakteri ve kUlsayıl a rı isekontrol grubunda di!)er gruplara göre daha yüksek bulu n mu ştu r (p<O.Ol). Silajlarda kuru madde, ham kül, ham yağ düzeyler iarasın da birfark tespit edilme zken (p>0.05) organik madde,ham protein ve azotsu zöz madde düzeyleri asit ilaveedilen gruplardakontr ol grubunagöredaha yük sek bu -lunurken,r(p<O.OS), hamselüloz düzey i isekontr olgrubunda daha yüks ekbulunmuştur(p<O.OS).Silajlarda kuru mad -denin in vurc sındirilme derecesi K, Aiv,F ve H gruplarında sırası ile %61.76,64.83. 65.21 oldugu tespit edilmiştır. Gruplarar asındakilarkdaistatis tiksetolarakönemliçıkmıştı r(p<O.05) .

Anahtarkelimeler:Mıs ırsilaji,kalkı maddele ri. doldurma süresi, bakteri.kUl, sindirebilirlik,

Giriş

Bilindiği üzere. ruminant besl enme s i kaliteli kaba yeme dayalı olduğu sürece ekonom ik

01-maktadır. Nite kim. kaba yemler süt ineğ i re s-yanlarında %40- 70, ku ruda k i ineklerin ve derruzhk düvelerin rasyonlarında %90-100 koyun ra s-yanlarında da '%90- 95 oranında yer almaktadı r. (Ensmingerve O'entin.1980).Yeşil yemihtiyacının GelişTanhi:05.03.1997

• BuaraştırmaDPT tarafında ndc steklcnmrş tu.

ı.FO.Veterinerfak.,Hay.Bes.veBd .Hast.AnabilimDalı. ElA ZIG. 2.

F

.

O

.

Fen Edebiyat Fak.,KimyaBöl..EI.AZlc.. ,

(2)

ŞAHIN.(,:El.lK.(,Ü ı HCŞA I IIN.(,:ER(,:I

karşılanması için ilkakla gelen çözümçay ı rvem e-raların ıslah edilip, birim alanda daha fazla ürün

al ınmasını sağlamaktır. Ancak, ülkemiz iklim

ko-şullan dogal çayır ve meralardan yaratianmayı sı nırlandınnaktadır. Ülkemiz gibi yaz aylarında yağışı az olanülkelerdeyeşilyem ihtiyacının enekonomik karşılanma yolu sulama imkanının artırılıp, kaba yem olarak birinci veya ikinci ürün yeşil yem üre -timini teşviketmektegeçer.Günümüzde silaj

ama-cıy la yetiştiri len ve dekara 8-10 ton

ö

ren

veren mıs ır ikinciürün olarakekilecek önemli biryem bi t-kisidir. Nitekim . Çerçive ark. (1996b) Elazığ çev -resinde kısııh imkanlara rağmen, ikinciürün olarak dekara 3 ton silajl ık mısı r üretim i yapmışlardır. Ancak,söz konususilihkmısırı, mekanizasyonunun yetersiz olması nedeniyle usulüne uygun olaraks

i-lolamak oldukça zor olmuştur.

Övleki.

ım

kansız hkla r nedeniyle bir silonun doldurulup ka

-petdması 15-20 qün surmüştür. (Çerçl. 1996c ).Bir suoda fermanıasyonun yaklaşık 21 günde ta -mamlandığı dikkale ahnehğında söz konusu du -rumunkaliteli silajeldeetmed enekadarönemliol -dugu kendiliğinden anlaşılmaktadır. Bu arada, Çerçi ve ark. (1996)'nın farkl ı doldurma süresinin sila] kalitesin e etkisini tespit etmeye yönelik yap

-tıkları çalışmada, bir günde doldurulup kapatılan si -loda elde edilen silajın, kalite ve sindirilme de -recesinin 15 günde doldurulup kapat ılan siloda elde edilene göre daha yüksek olduğunu ortaya koymuşlardır.

Silodoldurma suresinin uzamasında aeropo

r-tamındaha uzun sürmesinebağlıolarak.eerop f er-mantasyon daha uzu n sürmekte ve aerop mik-roorganizmalarsilo yeminde besinmadde, özellikle de kolay eriyeb ilir karbonhidrat ve protein kaybına yolaçmaktadır. Ilerleye naşamalarda ise,kokuşma

bakterileri ve kütler de üreye rek çevreye kötü ko -kularsaçıp hem yemlerin çürümesinevarılacakde -receyekadar yem kalitesinibozmakta,hemdebazı zerert ı toksinler salgılayarak, kaliteli bir yemden besin madde düzeyi duşük kalitesizve sağlı ğa za

-rartı bir yem ürelilmekted ir. (KılıÇ, 1986). Söz ko -nusu imkansızh klarm onune geçilmediği d u-rumlarda ise, mikroorganiz maları n hızlı üremeterini önlemek ve fermantasyon seyrini güvence altına almak için _{çeşitli kcltkı} maddeleri _{kullanılmaktadır.}

En ço kullanılan katkı maddeleri ise, metas. arpa

kırmas ı, şeker pancarı gibi kolay eriyebilir ka r-bonhidrat kaynakları, yinelarkııamaçla HC L,H_{2S0 4}

ve bunların değişik kombinasyonları (AIV i, Alv

tuzu) gibi inorganik asitler. propiyo nik asil formik asit gibi organik asiüer. propiy onik asit .formik asit gibi organik asitter. NaCl, nitrat ve inorkulantlar yagın olarak kullanılmaktadır. (Harrison ve ark. 1989; Rook e ve ark. 1988: Westgaard. 1985; Murphy, 1986; Haigh ve Parket. 1985; Kennedy, 199Ob).Ikinci ürün olarak üretil en silajlık mısırın en ideal konservasyonu silola ma ile sağlanmaktadı r. Ancak,ülke şartları ve yetiştiricinin yetersizmakina vetchizatdurumlarına bağl ı olara ksilajlı kyernler is

-tenilen hızdadoldurulup kapatılamamaktadır (Çerçi. 1996c).Bu da istenmeyen mikroorganizmaları n ü

re-mesine ve si laj ın kalitesinin bozulmasına yol a

ç-maktadır. Bu çalışmada, söz konu su imkansızlı klar göz önünealınarakdoldurma süresi8 gün sürenbir siloda istenmeyen mikroorganizmaları n üremesini durdunnak veya minimize etmek için AIV, HCl ve HCOOH gibi asitterin kullanılmasının silonun ka-penlmesı sırasındaki fermantasyon seyri ile

mik-roorganizmaları nüremedurumları ve elde edilensi -lajlann besin madde bileşimmdeki değişimler ile kuru maddeninin vrtrosindirilme derecesinintespiti amaçlanmıştır.

Materyal ve Metot

Katkı Maddelerinin Hazırlanmas ı: Alv çözeltisi; % 95 sülfürik asit ile %37'lik HCl 1:1 oranı nda ka

-rıştırılmış ve bu asit karışımından 1 kısım alınarak üzerine 6 kısımsu ilaveedilerek hazutanmışnr. F or-mik asit çözeltisi: tormik asit 1:20 oranında s u-landmıatak hazırlanmıştır (Kılıç. 1986).HCl çözeltisi ise, samanıarın işlenmesinde kullanılan % 20 lik konsantrasyonuesas alınarak hazırlanmıştır.

Silaj Materyali veSilolanması: Tahıl hasat ı ndan hemen sonra,ikinci ürünolarakekilmişsilajlık mısır,

süt-ha mur olqunluquoda silolrakla biçilipdoğranmış ve asil ilave edilerek silolanma seyri takibe

atm

-mıştır. Silo kabı olarak ince uıun polyetilentoroalar kullanılmıştır. Her grupiçin5 torba her gün 20 cm'lik yüksekliktesıkışlırı larakdoldurulmuş,ikinci gunü ze-rine plastık birörtü konularak ilk günkü şekilde dol

-durulmuştur. Bu şekilde 8 gün boyunca doldunna

işlemidevametmiştir. Daha sonra silolardan biri o r-tadan kesilerek" ayrı ayrı günlerde doldurulan kı

(3)

-SilajKaıkıM ..ddelertnl nSlInl.. maSıras ın dave Si1ajlarda.. .

sunierden örnekleralı nara k fermentasyon seyri. si -lajların hem besin madde bileşimleri ve m ik-roorganizmik bakımından analizi yapılmıştır. Diğer silolarisein vitrosindirimi denemesineal ınm ıştı r.

Araştırma Gruplar:Sil materyalinekatılan asit· ler araştırma grupla rı nı oluşturmuştur. Buna göre,

s

uc

materyalineasit_katılma_yan grup Kontrol(K),% 8 AIV çözeltisi (1:6 oranında sulandırı lmış) katılan

grup AIV (AIV), %5 form ik asit (1:20 oranında su -landırılmış) katılan grup Formik asit (F) ve %5 HCl (%20'lik) katılan grup da HCl (H) grubunu oluş

turm u ştur.

Örneklerin Hazırlanması : Alınan örneklerde

uçucu yağ asitleri ve amonyak tayin i için 15 9

örnek tartmhp bir behere konarak üzerine 100 ml

distile su ilave edilmiş ve çalkalayıct da 20 dk ç al-kalanmıştır. Daha sonraörnekler süçülmuşve elde edilen süzuntüden uçucu yağ asitleri 5 ml alınıp

0,25 tormik asit ve 0.2S'lik % 2S'Iik metafesfonk

asil ilaveedilerek analiz içinhazırhate qetirilmiştir.

Artan sıv ı ise hemen amonyak tayini için ku

l-lanılmıştır. (Kung ve ark. 1989). Laktik asit tayini

için 15 görnek bir behere konulup üzerine 150 ml

0.1 N HCl çözeltisi ilave edilmiş ve 20 dk ç

el-kalayıcı da çalkalandıktan sonrü sözöımüş. elde edilen sıvıda laktik asit tayini yapılmıştır (Petit ve Flipot. 1992). Ham besin maddelerinin tayini için

silaj ernekleri 609C _{kurutulduktan} _so_nar _ku

-rutulduktan SOllar ögutulup analiz için hazır hale

getirilmiştir.

Analit ik Işlemler: Silolama periyodu boyunca

fermenıasyon seyri ve mikroorganizm ik değişimin tespiti iin alınan örneklerde ve silajlbarda. uçucu yağ asitleri Levent ini ve ark. (1 990)'ın bildırdikleri yönteme göre Gaz Kromolograficfe, amonyak dü

-zeyi Anino (1964)'nun bildirdiği yönteme göre

Sigma killeriyle spektrofotometrede. ham besin

madde düzeyleriA.O.A.C.(1990)debildirilen yön-temlere göre belirlenmiştir. Fermenlasyon strasmde

ve silajlardaki total aerob bakteri ve küf sayısı da

Şahin ve Sarı (1996)'ntn bild irdiği yntemıere göre

belirlenmiştir.

Siiajiarda kuru maddenin invitro sindirilme d e-recesi Geohri ng ve Van Soest (1975'inbildirdikleri neutral detergentyönl emi ilebelirlenmiştir. Hergrup için in vitro sindirim denemesi altı kez tekrar

edir-miştir.

Istatistiksel Analizler: Sonuçların de -ğerlendirilmesinde varyans analizi ve Duncan te s-tinden yararlanılm ıştır. (Snedecor ve Cochran.

1980).

Bulgular

Silolama periyodu boyunca silo materyalindeki

ve silajlardaki fermentasyan ürünleri ile mik·

roorgan izmik değişim Tablo 1 ve 2'de silajlardaki

besin madde bileşimleri Tablo 3'de ve kuru mad

-denin in vitro sindirilme derecesi Tablo 4'de

ve-rilmiştir.

Tablo'.Silolamaperiyoduboyuncatermemasyenürünleri,"love mikroorganizmikdeği ş im(109 10du/gl

K

A

l

v

F H

o

2

•

o

2

•

o

2

•

o

2

•

Laklı k8$11 0.23 2.31 3.45 3.52 016 1.88 320 3.86 0.28 2.19 390 4.25 0.28 203 3,19 3.58 ASQlık&$11 0.14 0.53 067 1.10 010 0.25 046 0,71 0,12 037 048 0.72 0,15 0.31 0.76 0.96 BUllnkasıt 0.001 NH3·N 0.081 0.090 0.10 0.18 0.037 0.067 0.087 0.09 0,033 0.057 0,059 0.08 0039 0.07 008 008 TAB 700 636 5.40 _' ₉₀ 5.81 5.02 4.12 000 5.66 4.93 4,12 0.00 6,37

.

"

4.21 000 ToplamKül 589 ' 00 3.41 3.08 4.70 3.81 3.00 0.00 4,6 1 ·3.60 345 000 4.78 3.90 3.25 000

K:Kontrol veyakatKımaddes ıkaıılmayansjomateryalı.Aıv:AlV çözelhsı katıl anSlIomate ryalı.F:Fonnı kasıtılave edılen sılo materyalı, H HClılaveedilensilcmateryali. TAB.:Toplamaerob bakteri.

(4)

ŞAlii N.çEI.IK.GÜLER.ŞAHIN,ÇERÇI

Tablo 2.Silaj açıldıktan 3 gün sonra alınanömeklerde tespitedilenlermentasyonürünleri,("lo.KM

üzerinden)ve mikroorga nizmikdeWşim,(l09 10 aH du/g)

Parametreler K

A

lv

F H

SE

M

laktik asit 5.06a 4.33b 4.89a 4.50b 0,09

Asetikasıt l.83a ı.ose 0,9OC 1.08b 0.05

Bütirik asit 0.002

NH₃-N 0.59a 0.11b 0.085c o.lOb 0.01

Aerobbakteri 6.51a 6.20b

e

.ooe

6.28b 0.23

KUl 5.ooa 4.51b 4.40b 4.43b 0.17

Tablo 3.Silajlann ham besinmadde bileşimi. "lo

Parame trele r K Aiv F H

S

E

M

Kurumadde' 34.10 34.74 34.8 1 34.89 0.10

HamKül" 10.44 10.12 10.25 10.40 0.37

OrganikMadde" 87.56a 89.88b 89.75b 89.60b 0.97

Ham Protein"

r

.oo

e

7.32a 7.34a 7.35a 0.08

HamYaQ" 2.42 2.43 2.39 2.62 0.08

Hamselüloz" 25.36a 24.70b 24.44b 24,28b 0.57

Nsiz Öz Madd e" 54.37a 55.43b 55.58b 56.05b 0.24

':Taze materyal üzerinden " :Kurumadde üzerinden Tablo4.Kuru maddenin invitrosindirilmederecesi."Io(n=6)

Kurumadde K 61.76a AiV 64.83b F 66.34b H 65.21b

SE

M

0.65 Tartışmave Sonuç

Su çalışmada. tahıl hasatından sonra ikinci

ürün olarak ekilen _s_{ilajlı k mı}_sır_a

A

lv

,

HCOOH ve

HCl'in katkı maddesi olarak ilave edilmesinin

si-lolamaperyodu boyunca.fermentasyon seyri,mik

-robiyal düzey ile silajlann besin madde bileşimi ve

kuru maddenin in vitrc sindirilme derecesi araş

tırılmıştır.

Silolama esnasında oluşan fennentasyon

urunlerinde laltik düzeyine bakıldığında (TabIo1),

kontrol grubunda asit ilave edilen deneme grup

-larına göre daha yüksek bulunmuştur. Yani, asit

ilave edilen gruplarda, kontrol grubuna göre, kar

-bonhidratlannparçalanma ürünlerindenolan aset ik

asit düzeyi ile proteinlerin parçalanma urünü olan

amonyak düzeyinin daha düşük olduğu tespit ed

il-miştir. Öte yandan, asit ilave edilen gruplarda b

ü-lirik asite rastlanma zken, kontrol grubunda dör

-düncü günden sonra bütirik asit tespit edilmiştr.

Fermentasyonun seyrinin takibi amacıyla 0,2,4.8

günler ile silaj açıld ıktan 3 gün sonra. alınan ö

r-neklerde, fermentasyon uranleri düzevinm tüm

grupla rdagittikçeyükseldiğigörülmüştü r. Solsenve

ark. (1992) tarafından yapılan çalışmada, silolarna

periyodu boyunca silajm fermentasyon seyrinin

benzerşekilde etkilendiği tespit edil miştir. Deneme

grupları arasındaen yüksekIaktikasid düzeyiile en

düşük amonyak ve asetik asitdüzeyiise formik asit

ilave edilen grupta tespit edilmiştir. Asitli gruplarda

fermentasyon urunlerinin düşük olması. bu asitterin

ortam pHsını hızla düşünnesi sonucu mik

-roorganizmaların vebunları n salgılandığıenzimlerin

inhibe edilmesinden kaynaklanabilir. Nitekim. ya

-pıyan bir çalışmada, amonyak düzeyi, fonnik asit

ilave edilen grupta düşük bulunmuş , bunun da f

or-mik asitin proteazı inhibe etmesinden dolayı g

er-çekleştiği bildirilmiştir (Haigh ve Parker, 1985).

Yine,diğerbirçalış madada asitilave edilen grupta

(5)

SilajKatkıMaddelcrinin SilolamaSırasmdavc Silajlarda ... göre daha düşük bulunmuş, formik asidin pl-l'yı

dü-şürmek suretiyle solunum süresini kısa tuttuğu, canlı hücrelerin de kısa sürede ölmesinden

kay-naklanabildiği belirtilmiştir. (Rooke, 1988).Nitekim,

Sarah ve Glen (1992)tarafından yapılanbenzeri bir

çalışmada da formik asit ilave edilen grubun en

düşük pH ve amonyak konsantrasyonuna sahip

ol-duğu, formaldehide göre formik asidin daha etkili

olduğutespit edilmiştir. Ayrıca aynı çalışmada, lak-tik asit ve aselak-tik asidin kontrol grubuna göre daha

düşük olduğu, bütirik asidin ise en yüksek düzeyde kontrol grubunda olduğu tespit edilmiştir. Kennedy (1990a), tormik asit ve sülfürik asit ilavesi ile

ha-zırlanan silajlarda amonyak, pH ve uçucuyağ asit-lerin kontrol grubuna göre daha düşük, formik asi-din sülfürik aside göre daha etkili olduğunu

belirtmiştir. Alv çözeltisi içerisinde bulunan sülfürik asit bu çalışmada, formik aside göre daha az etkili

bulunmuştur. Yine, diğer bir çalışmada, (Murphy, 1986) sülfürik asitin formik aside göre silaj kalitesi üzerine daha az etkili olduğunu belirtmiştir. Rooke ve ark. (1988)'ları da formik asit ilavesi ile amon-yak, asetik ve laktik asit düzeylerinin kontrol gru-buna göre daha düşük olduğunu, fakat suda eri-yebilir karbonhidrat ile etarıolun daha yüksek

olduğunu tespit etmişlerdir. Çerçi ve ark.

O

996a), körpe arpa hasılına HCl iel işlenmiş saman ilave ederek hazırladıkları silajlda, kontrol grubuna göre, asetik asit, bütürik asit ve amonyak düzeylerinin daha düşük olduğunu, bunun da HCI'dan gelen asidik ortamdan kaynaklanabileceğini

be-lirtmişlerdir. Haigh ve ark. (1985)'ları yaptıkları bu

çalışmada formik asidin bütirik asit oranının azıIt tığını tespit etmişlerdir. Söz konusu literatür bilgileri bu araştırma bulgularını önemli ölçüde des-teklemektedir.

Fermentasyon periyodu boyunca ve silajdaki mikroorganizma sayılarına göz atıldığında (Tablo 1,2), asitli gruplarda kontrol gruplarına göre daha

düşük sayıdaaerob bakteri ve küf sayısı tesbit

edil-miştir. Silolama periyodunun ilk gününde aerob bakteri ve kütlerin 2, 4 ve 8. günlere göre daha yüksek olduğu tespit edilirken, asitli gruplarda 8. günde aerob bakteri ve küfe rastlanılmamıştır. Bu da 8. gün de asitli gruplarda ortamın tam olarak anaerob olduğundan ileri gelmekterir. Ilk günlerde mikroorganizma sayısının yüksek bulunması, bitki

hücrelerinin solunum yapması sonucu ortamda ısı

oluşmasına bağlı olarak da basiller, mikrokok ve koli oluşmasına bağlı olarak da basiller, mikrokok ve koli gibi aerob bakteriler hızlı bir gelişim gös-tererek laktik asit bakterilerininkullandığı şekeri

kul-landıklarından sayıları yüksek bulunmaktadır. Yine, yem materyaline havadan toz ve topraktan da mik-roorgazimlar bulaşıp ilk günlerdeki ısının artmasına

bağlı olarak da hızlı bir üreme göstermektedirler. Diğer bir deyişle, ortam pH'sının hızlı düşmesine

bağlı olarak mikroorganizma sayısı azalmıştır.

Böyle ortamda kın, maya ve aerob bakterilerde ölüm görülmektedir. Silonun açılmasından üç gün sonra alınan silajlardaki total aerob bakteri ve küf

sayılarına bakıldığında ise (Tabloz) asitli gruplarda kontrol grubuna göre daha düşük sayıda bakteri ve küf sayısı tespit edilmiştir (p<0.05).bolsen ve ark. (1992)'ları, yaptıkları çalışmada silolama periyodu boyunca 1,3,7, 42. günlerde mikroorganizma s

a-yılarında benzeri artışların görülmesi, bu araş tırmanın güvenilirlik derecesini ortaya koymaktadır.

Yine, Moon ve ark. (1985)'ları da yaptıkları benzeri bir araştırmada aynı şekilde artış tespit etmişlerdir.

Rauramaa ve ark. (1987b) yaptıkları diğer bir ça -lışmada, AIV ilave edilen grupta kontrol grubuna göre enterobakter sayısının daha az olduğunu tes-pit etmişlerdir. Sarah ve Glen (1992)'ları tarafından yapılan diğer bir çalışmada, formik asit ilavesi ile toplam küf ve aerob bakteri sayılarında azalma

ol-duğutespit edilmiştir.

Deneme grublarındaki besin madde

yo-ğunluğu, kontrol grubu ile karşılaştırıldığında, or -ganik madde, ham protein ve azotsuz öz madde düzeyleri kontrol grubuna göre deneme gruplarında

daha yüksek,ham selüloz düzeyi ise asit ilave edi-len gruplarda kontrol grubuna göre daha düşükbu -lunmuştur (P<0.01).Asit ilave edilen gruplarda, or-ganik madde,ham protein ve açotsuz öz maddenin yüksek, ham selülozun düşük bulunması asitlerin fermentasyonu sınırlamasından, dolayısıyla

mik-roorganizmaların salgıladığı enzimlerin inhibe edil -mesinden kaynaklanabilir. Bu arada,fermentasyon ürünlerine gç;z atıldığında da aynı paralellik gö -rülmektedir. Örneğin, asitli gruplarda protein yı

kımının son ürünü olan amonyak ile

kar-bonhidratların yıkım ürünü olan asetik asit düzeyi kontrol grubuna göre daha düşük, bütürik aside ise

(6)

ŞAIlIN.ÇELI K.(iÜ I. ER.ŞA HIN.ÇERÇI

kontrolgrubundarastla mrken.asrt ligruplarda tespit

edilememiştir. Buradan da anlaşılacağı gibi asil

ilave edilen silajlar enerji ve proteince daha z

en-gindirler.Nitekim,benzeriyaklaşımla yapı lanbir ça

-lışmada, form ik asidin silajm ham protein düzeyini

yükselttiği, ham selüloz düzeyin i duşürdügü tespit

edilmiştir (Ko ve ark. 1986). Yine Rooke ve ark.

(1988)' ları yaptıkları çahşmada, formik asid ilave

edilen silajda kontr ol grubuna göre kolay eriyebilir

karbonhidrat düzeyinin daha yüksek olduğunu be·

Iirtmişlerdir,

Kuru maddenin in vitro sind irilme derecesine

bakıldı ğ ı nda, asitilaveedilengruplardakontrolgru

-buagöre in vitro sindirilma derecesiönemliölçüde

yukselmişt ir (pc ü.ü t}. Bu da silonun doldurulması

sırasında kontrol grubunda solunumun asitti grup

-lara göre daha uzun süre devam etmesi sonucu

aerobbakteri ve kOf sayısının hızlı gelişerek. kolay

yıkılabilir besin madde kayıplarının artmasından

kaynaklanabilir. Nitekim .Çerç ive ark.(1996 c) t

a-rafındanyapılan bir çalışmada, ı gündedoldurulup

kapatılmış siloda n elde edilen silajda, 15 gunde

doldurulup kapatılan siloda elde edilen silaja göre

ham besin maddelerinin sindirilme derecesi ham

yağhariç yuksekbulunmuştur. Bunun da 15 günluk

periyotta kapal1lan siloda yem kitlesi içerisinde

bu-lunan oksijenin etkisi ile solunumun uıun S

Ür-mesinden dolayı silajda sindirimi kolay kar

-bonhidralları n yerine sindirimi gOç ham selülozun artmasından kaynaklanabilecği belirtilmiştir. Ra-uramaaveark.(1987a),silajlıkçayıra A1V ii(formik

asit-ottotosforik asit) ilave ederek yaptıkları ça

-Iışmada, ham besin maddelerinin sindirilma

o

e-recetennd e kontrol grubuna olumlu bir etkinin o

l-duğunu tesbit etmiştir. Yine,Çerçi veark. (ı996a). körpe arpa hasılı ile hazırlanan siiajiarda yaptı kları

çalışmada, kuru maddenin vitro sindirilme d

e-recesinin HCl ile işlenmiş saman ilave edilen s

i-tajda. kontrol grubuna göre daha yüksek olduğunu

belirtmişlerdir. Söz konu su literatür bulgutan. bu

araştırmadaki silajları n fermantasyon yoğunlukları

ileaerob bakter iveküfsayılarını gösteren tablolara

göz atıldığında, in vitro kuru maddenin sindirilme

derecesinin asit ilave edilen gruplarda, asit ilave

edilmeyen gruba göredaha yüksekçıkmas ınınn

e-deni dekendiliğinde'nortayaçı kmaktadır.

Sonuç olarak. bu çalışmada. silaj katkı m

ad-delerinden olan

Alv

çözeltisi. formik asit ve

hi-roklorik asidin,ikinci urün olarak elde edilen silaj lı k

mısıra katılarakelde edilen silajların, asitilave

edil-meyerek elde edilen siiajiara göre daha kaliteli ve

fermantasyon seyri boyunca protein ile ka

r-bonhidratyık ı m ürünleribakımındandahadü ş ük

ol-dugukanısınavarılmışt ı r.

Kay na kla r

A.O.A.C.(1990). OfficalMethods ofAnalysisAs s oc i at ıo n

ofAgricultural Chemsts.Virgina.D.C.V+ 1215.

Annio, J.S. (1964).Clinical Chemist ry little Brown and Co.,155.

Belsen. K.K.. lin, C.. Beent. B.E" Feyerherm. A.M..

Urban J.E. and Aimut ıs, W.R. (1992). Ettectof Silage.

Additives on the Microbial Succession and Fermantation Proce ssofAlfalfa Ettec tolSilage.J.DairySeL75. 3066 -3083.

ererreten.EW and Mayn ard. lA (1938).The Relatıon

ol Cellulusa andlignin CentanttoNutr ıt iveValueofAni

-mal Feeds.J.Nutr.15.383-395.

Çerçi. I.H., Şahin . K. Güler, T. ve Çelik. S. (1996a) , Körpe Arpa Has ı h ile Yapılan Süajlarda Farklı Snolema Yöntemte nnin SilajKal ıte sıne EtkisiTr.J.Veterinary and

Animalseı. 20,399-404.

Çerçi,I.H.Şahin. K.veGüler.T.(1996b):Ara Ürün Ola

-rak Silajlık MısırYetiştirilmesive Bu Mısı rın Iki Farklı Or -ıa~a SilolonmasmmSilajkalitesine El kisi.F.O.Sağ. BiL. Der.10(2),183·191.

Çerçi.I.H ..Şahin, K.ve Güler.T.(1996c):SiloDoldurma Süresinin Mıs ır Silaj ı Kalitesine ve Koyunlarda Rumınal

Fermentas yon ile Ham Besin Maddelerinin Sındiri lma

DerecesineEtkisi.F.Ü.Sağ BiL.Der.10(2),237·244.

Ensminge r, M.E. and Olentm. C.G. (1980): Feeds N

ut-rıtion Complate, tst Ed.The Esmin ger Publishing Com

-pany,cajtcmre.x+1417.

Georing, H.K.and VanSoeet.P.J. (1975). Forage Fiber

Analysis (Appa ratus. geeçente. Proc eduresand Some

Applicahons). Agricultural Hand-Book No: 370, Was

-hington.~.C. 11-19.

Haigh. P,M.and Parket.J.M.G. (1985): Effect of Silage

Addilives and Wintıng on Silage Fermen talion,

Di-geslibilily and [ntake and on Liveweiqht Change ol Young cenıe.Grassand Forage Sci. 40(4),429-436,

(7)

Sila jKaıkı l\I:od dı.olı·rininSi ln h"ıı..Sı rıı ~ ınd.. u·Siı..jı..rtlıı... Hamson. J,H.. Soderlund. S.O. and loney KA (1989).

Effect of Inoculalion Rate of Sel1eeted Strains of Lecte Acid Bacteria on Fermen tation and in Vıl ro Oıgesııbihty

of Grass-legumaFcraqe.J.Oairy Sci.72,2421-2426.

Kennedy S,J. (1990a):An Evatuano n ol Three Becterial

Inoc utatnts and Formic Acid as Addil ivesfor First Acid Treated SilagesFet toBeefCartle.Grasand ForageSci.

45(1).1 7-28 .

Kılı ç . a. (1986). Silo Yemi.Bilgehan Basımevi, Borno va

-izmır.3-327,

Ko.Y.O., Moon,Y.S.Ryu,Y.M,(1986). EttectofFormic

Acidand ccncerreıe Addition on Ihe Quality ol Silage.

KoreanJ.Anim.Sci.28(1),27-32.

Kung, JL, Craig. W.M. and Sa tte r. L.O. (1989). Arn -moniaTreated Alfalfa Silage ter lactating OairyCows.J.

Oaiıyseı 72-2565 -2572 .

Leventini. MW.,Hunt,CW.Beitler.RE and Casebclt.

O.G. (1990). Eftect of Dietery Levet of Barley-Based Supple mets and Ruminal Buffe r on Dresnon and Grow1

By Beef

catue.

J.Anim.Sei.68,4334-4344.

Moon.J.N., Ely. L.O. andSudweeks.EM.(1981):Fer·

rnentation ofWheat. Com ad Alfall a Silages lnoculaıed

wit h lacıobacillus Acidophilus and Candida sp. At En -siling. J. OairyScL 64.807-813.

Murphy. J.J (1986): A Comparalive Evaluauon of The Feeding Value for Oa iıy Cows of Silages Treated wlIh Formic andSulphuric Acids.lrishJ.Agric.Research.25

(1),1-9 ,

Peta.H.V. and Flipct, P.M.(1992).Source and Feeding

of Nitrogen on Grawth and Carcas Charectensncs ol

31

Beef Steers Feed Grass as Hy or Silage . J. Anim. Sci. 70.867 -875.

Rauramaa, A., Setala. J .. Moisio. T.. Heikkila. T. And

lampila. M. (1987a): The Ettect ol lnocurants and

Sel-lulase on The Fermanlalion and Microbio!ogical Co m-position ofGrass Silaqe. i:Biochemical Changes in The

Silages .J.Agric.Sci.inPintand 59 (5), 361·37 0.

Rauramaa. A..Setala. J.. Moisio.T..Siveta, S. Heikkila. T.And lampila.M. (1987b): TheEnectoflnoculanı sand Seilulaseon The FermanlalionandMicrobiologicalC

om-position ol Grass Silage . ii: Micr obi olo gi ea ı Changes in The Silages.J.Agric.seı in Finland.59 (5),371-377.

Hocke, J.A., Maya, F.M.• Amold, JA and Armsl rong.

O.G. (1988): The Chemıcal Compositıon and Nutrmve

Value olöraeeSilages Preparedwrth NoAddltive orwith The Application ol Additıves Conıaining Either

lac-tobacillus Planlarum or ForrnieAcid.Grass and Forage SeL43 (1),87-95.

Sa-ah.AN.andGlen. A.B.(1992): ol FormicAcidorFo r-maldehide Trea tment of Alfalta Silage on Nutrient U

Ii-uzencn

ByOairyCows.J.Oaiıy

se:

75 (1),140-154 .

Snedecor. G.W.and Cocbran. W.G. lowa (1980). S ta-uetceı Methods. Seventh ed. The lowa State urw.

Prees,Ames.

Şahin, K.ve San. M. (1996). ElazlQ Yöresinde Yaygın Olarak Ku ll anılan Yemlerin Bakteri ve Mantar Floras ı Üzerine Bir Araştırma. F.Ü. SaQhk Bilim leri Oerg. LO,

251-258.

Westga ard.P.(1985):Formic Acid in aNew Form Bu