G‹R‹fi
Uluslararas› A¤r› Araflt›rma-lar› Birli¤i (IASP) a¤r›y› mevcut veya potansiyel bir doku hara-biyetine ba¤l› olan, hofl olma-yan duyusal ve duygusal bir ya-flant› olarak tan›mlamaktad›r (Doksat 1997). Birinci basa-mak sa¤l›k kurumlar›na ve has-tânelere baflvuran hastalar›n %40’›nda a¤r› ana yak›nmalar-dan biridir (Dilbaz ve ark. 1996). A¤r› ve depresyon iliflki-sine bak›ld›¤›nda, a¤r› depres-yonun bir komponenti olabilir, depresyon kronik a¤r›n›n komplikasyonu olarak gözlem-lenebilir veya a¤r› ve depres-yon birlikte ancak iliflkisiz ola-bilir (Yücel 2002). Depresyon-lu hastalar›n %50-60’›nda a¤r›-n›n önemli bir yak›nma oldu¤u ve a¤r› hastalar›n›n %60’›nda depresif belirtiler bulundu¤u gösterilmifltir (Dilbaz ve ark. 1996). A¤r›l› hastalarda motor gerginlik, endifle hâli, sürekli tetikte olma ve hemen irkilme, korkulu bir bekleyifl gibi anksi-yete belirtileri s›k görülür (Yü-cel 2002). Ruhsal çat›flmalar›n› bedensel yak›nmalar fleklinde ifâde eden somatizasyon hasta-lar›nda da a¤r› s›k karfl›lafl›lan bir durumdur.
Mastalji (meme a¤r›s›), me-me ile ilgili flikâyetler ile heki-me baflvuran kad›nlar›n önde gelen yak›nmalar›ndan biri ol-mas›na ra¤men, hâlen yeterin-ce iyi tan›nmayan bir belirtidir. Yap›lan bir çal›flmada kad›nla-r›n %66’s›nda meme a¤r›s› ol-du¤u belirlenmifl ve bunlar›n %21’i de a¤r›lar›n›n fliddetli ol-du¤unu dile getirmifltir. Ancak
M
M
Volkan Topçuo¤lu*, Mehmet Kemal Kuflçu*, Aylan G›mzal**, Yasin Bez***, Nurhan F›st›kç›***, Tebessüm Çak›r****, Bahad›r Güllüo¤lu*****
ALEXITHYMIA, DEPRESSION AND ANXIETY LEVELS IN MASTALGIA PATIENTS: A CONTROLLED STUDY ABSTRACT
Objective:Mastalgia is one of the leading problems for women seeking medical help but still remains somewhat unrecognised. Psychological factors and personality traits of the pa-tients, whose organic pathology about their mastalgia has been ruled out, have to be eva-luated carefully. In this study, it has been aimed to demonstrate psychological factors cont-ributing to mastalgia unrelated to organic causes, by making comparisons between fema-le patients suffering from mastalgia and healthy women in relation to depression, anxiety, alexithymia and their general level psychological symptoms.
Method: Out of the mastalgia patients who have applied to Marmara University Hospital General Surgical Department between December 2002 and March 2003, 22 of those without an organic ca-use, formed the study group. Thirty six women, who didn’t have any mastalgia, have formed the control group. For each group demographical particulars were determined and Beck Depression In-ventory (BDI), State Trait Anxiety InIn-ventory (STAI), Toronto Alexithymia Scale (TAS) and SCL-90R symptom check list were asked to be completed.
* Yrd. Doç. Dr. Marmara Üniv. T›p Fak. Psikiyatri Anabilim Dal›, ‹stanbul / Telefon: 0 216 327 10 10 (Dâhilî: 514) / 0 532 625 96 61 / e-posta: yasinbez@yahoo.com ** Uzm.Dr. Marmara Üniv. T›p Fak. Psikiyatri Anabilim Dal›, ‹stanbul
*** Arafl.Gör.Dr. Marmara Üniv. T›p Fak. Psikiyatri Anabilim Dal›, ‹stanbul **** Arafl.Gör.Dr. Marmara Üniv. T›p Fak. Genel Cerrahi Anabilim Dal›, ‹stanbul *****Doç. Dr. Marmara Üniv. T›p Fak. Genel Cerrahi Anabilim Dal›, ‹stanbul
Teflekkür: Çal›flmama›z›n meydana ç›kmas›nda esirgemedi¤i katk›lar›ndan dolay› Prof. Dr. M. Kerem Doksat’a teflekkür ederiz
A
AS
ST
TA
AL
LJJ‹‹ H
HA
AS
ST
TA
AL
LA
AR
RIIN
ND
DA
A A
AL
LE
EK
KS
S‹‹T
T‹‹M
M‹‹,,
D
DE
EP
PR
RE
ES
SY
YO
ON
N V
VE
E A
AN
NK
KS
S‹‹Y
YE
ET
TE
E D
DÜ
ÜZ
ZE
EY
YL
LE
ER
R‹‹::
K
KO
ON
NT
TR
RO
OL
LL
LÜ
Ü B
B‹‹R
R Ç
ÇA
AL
LIIfi
fiM
MA
A
ÖZETAmaç: Yeterince iyi tan›nmayan bir flikâyet olan mastalji, meme ile ilgili yak›nmalarla hekime baflvuran kad›nlar›n önde gelen problemlerinden birisidir. Mastalji ile baflvuran ve herhangi bir organik patoloji saptanmayan hastalarda ruhsal faktörler ve kiflilik özelliklerinin de¤erlen-dirilmesi gerekir. Bu çal›flmada mastaljisi olan kad›nlar depresyon, anksiyete, aleksitimi ve genel ruhsal belirtilerinin düzeyi aç›s›ndan sa¤l›kl› kontroller ile karfl›laflt›r›larak organik sebe-be ba¤l› olmayan mastaljinin ruhsal faktörler ile iliflkisinin gösterilmesi amaçlanm›flt›r. Yöntem: Marmara Üniversitesi T›p Fakültesi Hastanesi Genel Cerrahi poliklini¤ine Aral›k 2002 - Mart 2003 tarihleri aras›nda baflvuran mastaljisi olan hastalar aras›ndan organik bir patoloji saptanmayan 22 kad›n hastan›n ve meme a¤r›s› yak›nmas› tafl›mayan 36 kad›n-dan oluflturulan kontrol grubunun sosyodemografik özellikleri belirlenmifl ve her iki gruba Beck Depresyon Ölçe¤i, Durumluk-Sürekli Anksiyete Ölçe¤i (DSAÖ), Toronto Aleksitimi Öl-çe¤i (TAÖ) ve SCL-90R Belirti Tarama Listesi uygulanm›flt›r.
Bulgular: Hasta ve kontrol gruplar› aras›nda, yafl, medenî durum, e¤itim düzeyi, sosyoeko-nomik düzey, BDÖ puanlar›, DSAÖ her iki alt ölçe¤inin (durumluk ve sürekli) puanlar›, SCL-90R’›n genel belirti düzeyi ve alt ölçeklerinin puanlar› aç›s›ndan istatistiksel olarak anlaml› farka rastlanmam›flt›r. Hasta grubunun TAÖ puan› 10.54(4.19, kontrol grubunun ise 7.7(3.81’dir. Hastalar›n 11’i (%50), kontrol grubunun ise 6’s› (%16.7) aleksitimiktir. Aradaki fark istatistiksel olarak anlaml›d›r (p=0.016). Hem hasta grubunda hem de kontrol grubun-da TAÖ ve BDÖ puanlar› birbiriyle korele bulunmufltur.
Tart›flma: Çal›flmam›zda mastalji hastalar›n›n %50’sinin aleksitimik olmas› bir dizi psikoso-matik hastal›kta aleksitiminin yayg›n oldu¤u fleklindeki literatür bilgisiyle uyumludur. Çal›fl-mam›zda aleksitimi ile depresyon aras›nda pozitif korelasyon gösterilmifltir. Literatürde aleksitimi ile depresyon aras›nda korelasyon bildiren çal›flmalar oldu¤u gibi, her iki duru-mun birbirinden ba¤›ms›z oldu¤unu bildiren çal›flmalar da vard›r.
Sonuç: Aleksitiminin organik nedene ba¤l› olmayan mastalji hastalar›n›n bir kiflilik özelli¤i olup olmad›¤› daha genifl hasta gruplar›nda araflt›r›lmal›d›r.
Anahtar Kelimeler: mastalji, aleksitimi, psikosomatik hastal›klar
S Y M P O S I U
yeni
Yeni Symposium 41 (4): 178-181, 2003 M
S Y M P O S I U
yeni MYeni Symposium 41 (4): 178-181, 2003 179
bu kad›nlar›n sâdece yar›s› bu nedenle bir hekime bafl-vurmufltur. Baflka bir çal›fl-mada mastaljisi olan kad›nla-r›n sâdece %5’inin uzmanlafl-m›fl bir meme klini¤ine bafl-vurdu¤u gösterilmifltir (Klim-berg 1998).
Mastalji târif eden hastalar de¤erlendirilmek üzere genel-likle genel cerrahi poliklinik-lerine baflvururlar ve bu has-talara, meme kanseri araflt›r›l-mas› amac›yla mamografi in-celemesi yapt›rmalar› öneri-lir. Bu nedenle mastalji
yak›n-mas› ço¤unlukla anksiyete yaflant›s›n› beraberinde geti-rir. Hastalar›n ço¤unda, meme a¤r›s›na sebep olacak or-ganik bir patolojinin olmad›¤›n›n aç›klanmas› ve özellik-le de en çok korkulan durum olan meme kanserinin d›fl-land›¤›n›n bildirilmesi mastalji yak›nmas›n›n ortadan kalkmas› için yeterli olur. Ancak, ufak bir grup hastada mastalji fliddetlidir, meme kanseri olmad›¤› güvencesi-nin verilmesine ra¤men sürebilir ve psikiyatrik de¤erlen-dirmeyi gerektirebilir. Ader ve arkadafllar› (2001) Virgi-na’da telefonla arayarak ulaflt›klar› 877 kad›n›n %22’sin-de, menstrüasyon ile iliflkili olan ve ifllevselli¤i etkileyen meme a¤r›s› olarak tan›mlanan siklik mastalji tesbit et-mifllerdir. Araflt›rmac›lar siklik mastalji görülen kad›nla-r›n stres alg›lakad›nla-r›n› bu yak›nmas› olmayan kad›nlara göre daha yüksek bulmufllard›r. Jenkins ve arkadafllar› (1993) ciddi ve dirençli mastaljisi olan 25 hastay› Bileflik Ulusla-raras› Tan›sal Görüflme (CIDI) ile de¤erlendirdikleri ça-l›flmalar›nda bu hastalarda anksiyete, panik bozuklu¤u-na, somatizasyon bozuklu¤una ve majör depresif bozuk-lu¤a rastlam›fllard›r. Araflt›rmac›lar ciddi veya dirençli mastaljinin psikiyatrik bozukluklara yol açmas›n›n muh-temel oldu¤u sonucuna varm›fllard›r.
Aleksitimi ilk kez Sifneos taraf›ndan tan›mlanm›flt›r ve psikosomatik bozuklu¤u olan hastalar›n psikodina-mik yönelimli görüflmelerde duygular›n› ve düfllemleri-ni ifâde etmekte zorland›klar› fleklindeki klidüfllemleri-nik gözlem-lerden kaynaklanm›flt›r (Sifneos 1988). Kronik a¤r› has-talar›nda duygular› tan›ma ve tan›mlama güçlü¤ü, düfl-lem gücünün olmamas› ve içevuruk düflünce ile kendi-ni gösteren aleksitimi normâl popülasyondan daha yük-sek bulunmufltur (Elbi 1997).
AMAÇ
Mastalji ile baflvuran ve herhangi bir organik patolo-ji saptanmayan hastalarda ruhsal faktörler ve kiflilik özelliklerinin de¤erlendirilmesi gerekir. Bu çal›flmada mastaljisi olan kad›nlar›n sa¤l›kl› kontroller ile depres-yon, anksiyete, aleksitimi ve genel ruhsal belirtilerin dü-zeyi aç›s›ndan karfl›laflt›r›larak organik sebebe ba¤l› ol-mayan mastaljinin ruhsal faktörler ile iliflkisinin gösteril-mesi amaçlanm›flt›r.
YÖNTEM
Marmara Üniversitesi T›p Fakültesi Hastânesi Genel
Cerrahi poliklini¤ine Aral›k 2002 - Mart 2003 tarihleri aras›nda baflvuran mastalji hastalar› aras›ndan, yap›lan tetkikler sonras›nda organik bir sebep gösterilemeyen-ler çal›flmaya al›nm›flt›r. Hastalara çal›flma anlat›lm›fl ve sözlü onamlar› al›nm›flt›r. Yap›lan tetkikleri sonucunda mastaljiyi aç›klayacak herhangi bir organik patoloji sap-tanmayan 22 kad›n, hasta grubunu oluflturmufltur. Kontrol grubunda ise yaflça efllefltirilmifl, meme a¤r›s› yak›nmas› tafl›mayan 36 kad›n bulunmaktad›r. Yar› yap›-land›r›lm›fl bir görüflme formu ile hastalar›n sosyode-mografik verileri elde edilmifltir. Hastalara ayr›ca Beck Depresyon Ölçe¤i, Durumluk-Sürekli Anksiyete Ölçe¤i (DSAÖ), Toronto Aleksitimi Ölçe¤i (TAÖ) ve SCL-90R Belirti Tarama Listesi uygulanm›flt›r.
K
Kuullllaann››llaann ÖÖllççeekklleerr:: Toronto Aleksitimi Ölçe¤i (TAÖ): Do¤ru veya yanl›fl olarak yan›tlanan 26 madde-den oluflan bir özbildirim ölçe¤idir. Türkiye’de geçerli-lik ve güvenilirgeçerli-lik çal›flmas› Dereboy (1990) taraf›ndan yap›lm›flt›r. Bu çal›flmada ölçe¤in kesim puan› 11 olarak belirlenmifltir.
B
Beecckk DDeepprreessyyoonn ÖÖllççee¤¤ii ((BBDDÖÖ)):: Depresyonda görü-len bedensel, duygusal, biliflsel ve motivasyonel belirti-leri ölçer. Ölçe¤in amac› depresyon tan›s› koymak de-¤il, depresyon belirtilerinin derecesini nesnel olarak be-lirlemektir. Yirmi bir maddenin her birinde 4 seçenek vard›r ve her madde 0-3 aras›nda puan al›r. Bu puanla-r›n toplanmas› ile depresyon puan› elde edilir. Toplam puan›n yüksekli¤i depresyon fliddetini gösterir. Ülke-mizde geçerlilik ve güvenilirlik çal›flmas› yap›lm›flt›r (Hisli 1989).
B
Beelliirrttii TTaarraammaa LLiisstteessii ((SSCCLL--9900RR)):: Psikiyatrik hastalar-da ruhsal belirtilerin düzeyini ve hastalar-da¤›l›m›n› saptamay› amaçlayan bir ölçüm arac›d›r. Doksan soru içermekte ve kiflinin kendisi taraf›ndan doldurulmaktad›r. Dokuz ana belirti kümesi ve bir ek belirtiler kümesi olmak üze-re toplam on kümeden oluflmufltur. Ölçe¤in Türk üni-versite ö¤rencilerinde geçerlili¤i ve güvenilirli¤i Da¤ (1991) taraf›ndan yap›lm›flt›r.
D
Duurruummlluukk--SSüürreekkllii AAnnkkssiiyyeettee ÖÖllççee¤¤ii ((DDSSAAÖÖ)):: Du-rumluk ve sürekli anksiyete düzeyini belirlemek üzere Spielberger ve arkadafllar› taraf›ndan gelifltirilmifl yirmi-fler maddelik iki ayr› ölçektir. Denek durumluk anksiye-te ölçe¤inde belirli bir anda, sürekli anksiyeanksiye-te ölçe¤in-de ise genellikle kendisini nas›l hissetti¤ini ölçe¤in- derecelendi-Results: There were no statistically significant differences between the two groups regarding their age, marital status, educational background, socioeconomic status. Nor were there any differences according to scores of BDI, STAI, SCL-90R. TAS points of mastalgia group and control group are 10.54(4.19, 7.7(3.81 respectively. Eleven (50%) patients from mastalgia group and 6 (16.7%) from control group were alexythymic which meant a statistically signifi-cant difference (p=0.016). TAS and BDI points were positively correlated in both groups. Discussion: The finding of 50% alexithymia among the mastalgia patients in our study is concordant with the literature data that alexithymia is frequent in psychosomatic disorders. Positive correlation between alexithymia and depression has also been demonstrated in both groups. Besides the existence of some studies highlighting positive correlation betwe-en alexithymia and depression there are also other studies reporting no such correlation and claiming alexithymia and depression being independent from each other.
Conclusion: Alexithymia should be investigated in larger patient groups as a personality trait of mastalgia without an organic cause.
SY M P O S I U
yeni
Yeni Symposium 41 (4): 178-181, 2003 M
180
rir. Ölçe¤in ülkemizde geçerlili¤i ve güvenilirli-¤i Öner ve LeCompte (1985) taraf›ndan yap›l-m›flt›r.
‹‹ssttaattiissttiikksseell ddee¤¤eerrlleennddiirrmmee:: Veriler SPSS for Windows 11.0 istatistik paketi kullan›larak ana-liz edilmifltir. ‹statistiksel de¤erlendirmede ka-tegorik de¤iflkenlerin karfl›laflt›r›lmas›nda ki-ka-re testi, psikolojik test de¤erlerinin karfl›laflt›r›l-mas›nda ba¤›ms›z gruplar için t-testi kullan›l-m›flt›r. Anlaml›l›k düzeyi olarak p<0.05 kabûl edilmifltir.
BULGULAR
Hasta ve kontrol gruplar› aras›nda, yafl, me-denî durum, e¤itim düzeyi ve sosyoekonomik düzey aç›s›ndan farka rastlanmam›flt›r. Hasta grubunun yafl ortalamas› 40.7(9.0 (21-56), kont-rol grubunun yafl ortalamas› 38.9(8.7’dir (23-58). Hastalar›n 17’si (% 77.2) evli ve 5’i (%22.7) evli de¤il, kontrol grubunun 26’s› (%72.2) evli ve 10’u (%27.8) evli de¤ildir. Befl (%22.7) hasta ilkö¤retim, 7 (%31.8) hasta lise, 10 (%45.5) has-ta yüksek okul mezunudur. Kontrol grubunda ise 6 (%16.7) kifli ilkö¤retim, 11 (%30.5) kifli lise ve 19 (%52.8) kifli yüksek ö¤retim mezunudur. Hasta grubunda 4 (%18.2) kifli düflük, 16 (%72.7) kifli orta, 2 (%9.1) kifli yüksek sosyoeko-nomik düzeye sâhipken kontrol grubunda ise 6 (% 16.7) kifli düflük, 29 (%80.6) kifli orta ve 1 (%2.8) kifli yüksek sosyoekonomik düzeye sâ-hiptir. Gruplar›n sosyodemografik özellikleri Tablo 1’de gösterilmifltir.
Hasta grubunda BDÖ puan› 10.2± 6.3, kont-rol grubunda 11.5±9.2 bulunmufltur. Her iki grup aras›nda istatistiksel olarak anlaml› fark yoktur. Hasta grubu DSAÖ’nün Sürekli Anksiye-te Alt Ölçe¤i’nden (DSAÖs) 47.2±14.6 puan, kontrol grubu ise 48.1±14.2 puan alm›flt›r. DSAÖ’nün Durumluk Anksiyete Alt Ölçe¤i (DSAÖd) puanlar› ise hasta grubunda 45.5±8.0, kontrol grubunda 43.4±7.7’dir. Hasta ve kontrol gruplar› aras›nda DSAÖ’nün her iki alt ölçe¤inde de istatistiksel olarak farkl›l›k saptanmam›flt›r. Hasta ve kontrol gruplar› aras›nda SCL-90R’›n genel belirti düzeyi ve alt ölçek puanlar› aras›n-da aras›n-da istatistiksel olarak anlaml› farkl›l›k yoktur. Hasta ve kontrol gruplar›n›n BDÖ, DSAÖ ve SCL-90R puanlar› Tablo 2’de gösterilmifltir.
Hasta ve kontrol gruplar› aras›nda TAÖ puanlar›nda istatistiksel olarak anlaml› fark bulunmufltur (p=0.012). Hasta grubunun TAÖ puan› 10.54±4.19, kontrol grubu-nun ise 7.7±3.81’dir. TAÖ için önerilen 11 kesim puan›-na göre hastalar bu puan›n üstünde ve alt›nda olmak üzere iki gruba ayr›lm›flt›r. Hastalar›n 11’i (%50), kont-rol grubunu oluflturan 36 kad›n›n ise 6’s› (%16.7) alek-sitimiktir. Aradaki fark istatistiksel olarak anlaml›d›r (p=0.016). Her iki grubun TAÖ puanlar› ve aleksitimik tan›m›n› alan ve almayanlar›n oranlar› Tablo 3’te veril-mifltir. Hasta grubunda Pearson korelasyon testi ile TAÖ ile BDÖ puanlar›n›n korelasyonu incelendi¤inde, her
iki ölçe¤in puanlar› aras›nda pozitif ve istatistiksel ola-rak anlaml› ancak zay›f bir korelasyon bulunmufltur (r=0.44, p<0.05). Kontrol grubunda ayn› iliflkiye bak›ld›-¤›nda, her iki ölçe¤in puanlar› benzer flekilde pozitif ve daha güçlü korelasyon göstermifltir (r=0.61, p<0.05). Hasta ve kontrol gruplar›nda TAÖ ile DSAÖ puanlar› aras›nda korelasyon gösterilememifltir.
TARTIfiMA
Organik sebebe ba¤l› olmayan mastalji hastalar›n›n kontrol grubu ile karfl›laflt›r›ld›¤› çal›flmam›zda, hastalar ve kontroller aras›nda yafl, medenî durum, e¤itim düzeyi ve sosyoekonomik düzey aç›s›ndan istatistiksel olarak an-Tablo 1: Hasta ve kontrol gruplar›n›n
sosyodemografik özellikleri H
Haassttaa ggrruubbuu KKoonnttrrooll GGrruubbuu Yafl 40.7±9.0 (21-56) 38.9±8.7 (23-58) Medenî durum Evli 17 (%77.2) 26 (%72.2) Evli de¤il 5 (%22.7) 10 (%27.8) E¤itim düzeyi ‹lkö¤retim 5 (%22.7) 6 (%16.7) Lise 7 (%31.8) 11 (%30.5) Yüksek okul 10 (%45.5) 19 (%52.8) Sosyoekonomik düzey Düflük 4 (%18.2) 6 (%16.7) Orta 16 (%72.7) 29 (%80.6) Yüksek 2 (%9.1) 1 (%2.8)
Tablo 2: Hasta ve kontrol grubunun Beck Depresyon Ölçe¤i, Durumluk-Sürekli Anksiyete Ölçe¤i, SCL-90R puanlar›
H
Haassttaa GGrruubbuu KKoonnttrrooll GGrruubbuu Beck Depresyon Ölçe¤i 10.2±6.3 11.5±9.2 DSKÖs 47.2±14.6 48.1±14.2 DSKÖd 45.5±8.0 43.4±7.7 SCL-90-R
Obsesif-kompulsif 1.12±0.7 1.06±0.6 Anksiyete 0.71 ±0.7 0.7±0.8 Kifliler aras› hassasiyet 0.80±0.6 0.8±0.8 Depresyon 0.88±0.7 0.9±0.8 Öfke 0.81±0.8 0.9±0.7 Fobik kaç›nma 0.59±0.5 0.4±0.6 Paranoya 1.0±0.7 1±0.7 Somatizasyon 1.35±0.9 1±0.8 Psikotiklik 0.41±0.4 0.5±0.5 Di¤er 0.82±0.6 0.8±0.6 Genel belirti düzeyi 0.87±0.5 0.8±0.6
laml› fark bulunmam›flt›r. Hastalar ve kontroller demografik özellikler aç›s›ndan homojen bir yap› göstermektedir. Hasta grubunun depresyon, durumluk ve sürek-li anksiyete ve genel ruhsal besürek-lirtilerinin fliddeti kontrol grubundan farkl› bulunma-m›flt›r. Ülkemizde yap›lan bir çal›flmada Coflar ve arkadafllar› (2001), mamografi s›-ras›nda a¤r›s› olan kad›nlar›n a¤r› yak›n-mas› olmayanlara göre depresyon
düzey-leri aç›s›ndan farkl›l›k göstermedi¤ini bildirmifllerdir. Co-legrave ve arkadafllar› (2001) ise organik bir nedenle aç›k-lanamayan meme a¤r›s› hastalar›n›n, memelerinde kitlesi olan ancak a¤r›s› olmayan kontrol grubuna göre daha depresif ve anksiyeteli oldu¤unu tespit etmifllerdir.
Çal›flmam›zda mastalji hastalar› kontrol grubuna gö-re TAÖ’den daha yüksek puan alm›fllard›r. Hasta gru-bunda aleksitimik olanlar›n oran› kontrol grubuna göre daha yüksektir. Bir dizi psikosomatik hastal›kta aleksiti-minin yayg›n oldu¤u gösterilmifltir. Örne¤in hipertansi-yonda %47 ve %41, romatoid artritte %27.5, kronik am-fizem-bronflitte %44 gibi s›kl›klar elde edilmifltir. Kronik s›rt a¤r›s› ve psikosomatik sindirim sistemi hastal›klar›n-da hastal›klar›n-da yüksek aleksitimi puanlar› elde edilmifltir (Fernan-dez ve ark. 1989, fiahin 1991). Ülkemizde yap›lan çal›fl-malarda peptik ülser grubunda %53.85 (fiahin 1991) ve irritabl kolon sendromunda %46 (Sayar ve ark. 2000) oran›nda aleksitimi gösterilmifltir. Çal›flmam›zda orga-nik nedene ba¤l› olmayan mastalji hastalar›nda bu oran %50 bulunmufltur.
Çal›flmam›z›n bir di¤er sonucu da aleksitimi ölçe¤i puanlar› ile depresyon ölçe¤i puanlar›n›n pozitif kore-lasyon göstermesidir. Literatürde aleksitimi ile depres-yon aras›nda korelasdepres-yon bildiren çal›flmalar oldu¤u gibi, her iki durumun birbirinden ba¤›ms›z oldu¤unu bildi-ren çal›flmalar da vard›r (Sayar ve ark. 1999). Özen ve arkadafllar› (1999) bedensellefltiren hasta grubunda aleksitimi ile depresyon ve sürekli anksiyete aras›nda pozitif korelasyon bildirmifllerdir. Çal›flmam›zda aleksi-timi ile depresyon aras›nda gösterilen pozitif iliflki ayn› zamanda kontrol grubunda da gösterilmifltir. Hasta gru-bundaki korelasyonun kontrol grubuna göre daha zay›f oldu¤u saptanm›flt›r. Hasta grubunda belirgin depres-yon gösteren hastalar›n oran›n›n kontrol grubuna göre daha düflük olmas›n›n buna neden oldu¤u düflünülmüfl-tür. Bundan sonraki çal›flmalarda depresif semptomlar› benzer olan hasta ve kontrol gruplar›nda aleksitimi ile depresyonun korelasyonu araflt›r›lmas› gerekmektedir.
SONUÇ
Bu çal›flma, bildi¤imiz kadar›yla, mastalji hastalar›n-da meme a¤r›s› olmayan kontrollere göre yüksek aleksi-timi düzeylerinin bildirildi¤i ilk çal›flmad›r. Aleksialeksi-timi- Aleksitimi-nin organik nedene ba¤l› olmayan mastalji hastalar›n›n bir kiflilik özelli¤i olup olmad›¤› daha genifl hasta grup-lar›nda araflt›r›lmal›d›r.
KAYNAKLAR
Ader DN, South-Paul J, Adera T, Deuster PA (2001) Cyclical
mas-talgia: prevalence and associated health and behavioral fac-tors. J Psychosom Obstet Gynaecol; 22: 71-76.
Colegrave S, Holcombe C, Salmon P (2001) Psychological cha-racteristics of women presenting with breast pain. J Psycho-som Res; 50: 303-307.
Coflar S, Coflar B, Candansayar S, Özdemir A (2001) Mastalji ya-k›nmas› ile radyolojik incelemeye al›nan hastalarda hostilite, aleksitimi ve depresyon düzeyleri. Yeni Symposium; 39: 181-184.
Da¤ ‹ (1991) Belirti Tarama Listesi’nin (SCL-90-R) üniversite ö¤-rencileri için güvenirlik ve geçerli¤i. Türk Psikiyatri Dergisi; 2: 5-12.
Dereboy ‹F (1990) Aleksitimi özbildirim ölçeklerinin psikomet-rik özellikleri üzerine bir çal›flma. Uzmanl›k tezi. Ankara: Ha-cettepe Üniversitesi T›p Fakültesi, Psikiyatri Anabilim Dal›. Dilbaz N, Özen AR, Ozan G, Güz H (1996) A¤r› yak›nmas› olan
hastalarda psikiyatrik morbidite. IV. Ulusal Konsültasyon-Li-yezon Psikiyatrisi Kongresi Bildiri Kitap盤›, 226-235. Doksat MK (Yaz 1997) A¤r› ve psikiyatri. A Çelikkol, editör.
Konsültasyon-Liyezon Psikiyatrisi II, Ege Psikiyatri Sürekli Yay›nlar›. ‹zmir: Ege Üniversitesi Bas›mevi, 189-205. Elbi H (1997) Psikojenik a¤r› ve a¤r› bozuklu¤u. Psikiyatri Temel
Kitab›, Cilt 1. Güleç C, Köro¤lu E, editörler. Ankara: Hekim-ler Yay›n Birli¤i, 555-568.
Fernandez A, Sriram TG, Rajkumar S, Candrasekar AN (1989) Ale-xithymic characteristics in rheumatoid arthritis: a controlled study. Psychother Psychosom; 51: 45-50.
Hisli N (1989) Beck Depresyon Envanteri’nin üniversite ö¤ren-cileri için geçerli¤i, ve güvenirli¤i. Psikoloji Dergisi; 7: 3-13. Jenkins PL, Jamil N, Gateley C, Mansel RE (1993) Psychiatric ill-ness in patients with severe treatment-resistant mastalgia. Gen Hosp Psychiatry; 15: 55.
Klimberg VS (1998) Etiology and Management of Breast Pain. Bland KI, Copeland EM, editors. The Breast: Comprehensive Management of Benign and Malignant Diseases. 2nd Edition, Vol 1. Pennsylvania: W.B. Saunders Company, 247-260. Öner N, LeCompte A (1985) Durumluk-Sürekli Kayg› Envanteri
Elkitab›. ‹stanbul: Bo¤aziçi Üniversitesi Yay›nlar›.
Özen fi, Özçetin A, Özkan M ve ark. (1999) Bedensellefltiren has-talarda eksen-2 bozukluklar›, kiflilik özellikleri ve aleksitimi. Türkiye’de Psikiyatri; 1: 114-122.
Preece PE, Mansel RE, Hughes LE (1978) Mastalgia: psycho-ne-urosis or organic disease? Br Med J; 1:29.
Sayar K, Acar B, Yaz›c› K (1999) ‹ntihar girifliminde bulunan ki-flilerde aleksitimi. Nöropsikiyatri Arflivi; 36: 6-11.
Sayar K, Solmaz M, Trablus S, Öztürk M, Acar B (2000) ‹rritabl kolon sendromunda aleksitimi. Türk Psikiyatri Dergisi; 11: 190-197.
Sifneos PE (1988) Alexithymia and its relationship to hemisphe-ric specialization, affect and creativity. Psychiatr Clin North Am; 11: 287-292.
fiahin AR (1991) Peptik ülser ve aleksitimi. Türk Psikiyatri Der-gisi; 2: 189-196.
Yücel B (2002) A¤r›l› hastalar›n psikiyatrik de¤erlendirmesi. Er-dine S, editör. A¤r›, 2. bask›. ‹stanbul: Nobel T›p Kitabevle-ri, 64-70.
Tablo 3: Hasta ve kontrol gruplar›n›n TAÖ puanlar› ve aleksitimik olan ve olmayanlar›n oranlar›
TTAAÖÖ AAlleekkssiittiimmiikk AAlleekkssiittiimmiikk o
ollaannllaarr oollmmaayyaannllaarr Hasta Grubu (n=22) 10.54±4.19 11 (%50) 11 (%50) Kontrol Grubu (n=36) 7.77±3.81 6 (%16.7) 30 (%83.3) S Y M P O S I U yeni Yeni Symposium 41 (4): 178-184, 2003 M 184
