s.ü.
Vet. Fak. Derg., 6,1, 69-71
69YEMLERiNE
p
-KAROTiN iLAVE EDiLEN SÜT SIGIRLARINDA BAZI
BiYOKiMYASAL DEGERLERiN VE SÜT VERiMLERiNiN
ARAŞTIRILMASI
lnvestlgations on some biochemical parameters and mllk.yleld in
dairy cows fed supplemental
~-carotene
Mehmet NiZAMliOGLU 1, Ali Muhtar TiFTiK2,
Kürşat IŞIK
3 Summary: In this study, same bioch,emicalvalu-es and milk production were in vvalu-estigated in dairy cows· fed supplemental ~-carotene. A total of 12 Swedish Red Cows were used as materials. Animal were divided two equal groups. Group 1; given ~-carotene periods of 5 weeks (1 gr/dy/each cow). Group 2; control group.
~-carotene, ALP and GOT were determined in blood samples. Daily milk yield was measured for 4 months. ~-carotene and GOT values were changed sta-tistically (P<0.05; P<0.01) in experimental and control groups respectively. The differences of the average of ·mil k production in groups increased after giving ~
carotene.
Özet : Bu, çalışmada ~-karotin verilen süt
sığırlarında bazı kan parametreleri ölçüldü ve süt verimi incelendi. Çalışmada 12 baş isviçre esrneri inek
kul-lanıldı ve deneme iki grup halinde yürütüldü. Birinci gruptaki her hayvana günde 1 gr ~-karotin yemlerine
katılarak 5 hafta süre ile verildi. Ikinci grup ise kontrol grubu olarak bırakıldı.
Alınan kan örneklerinde ~-karotin, ALP ve GOT
değerleri ölçüldü. Günlük süt verimleri 4 ay süre ile takip edildi. Deneme grubunda ~-karotin, kontrol grubunda ise GOT değerlerinde değişmeler (P<0.05, P<0.01) gözlendi. Iki gruba ait hayvanların süt verimleri
ortala-masında da farklılıklar tesbit edildi.
Giriş
Vitamin A'nın provitamini olan ~-karotin, diğer ka-rotinler arasında tabiatta en yaygın olarak bulunan bir
bileşiktir. Sığırlarda tüketilen ~-karotinlerin önemli bir bölümü vitamin A'ya dönüşmeden doğrudan doğruya emildiği için sığırlarda kan plazmasının rengi gözle far-kedilebilir şekilde sarıdır (11 ).
Ashes ve ark. (3), yüksek yoğunlukta doymamış yağ ihtiva eden rasyonla beslenen sığırlarda plazma ~
karotin düzeyinin normalin dört katına yükseldiğini
bildir-mişlerdir. Aynı araştırıcılar süt sığırianna günlük 1 gr ~
karotin verildiğinde plazma ~-karotin düzeyinin 900 ı.ıJ
100 ml'ye çıktığını kaydetmişlerdir. Falmen ve ark. (7) da süt sığırianna günlük 700 mg ~-karotin verildiğinde plaz-ma ~-karotin miktarının 656.9 mg/1 00 ml'ye çıktığını tes-bit etmişlerdir.
Hayvanlarda ~-karotin depoları çok sınırlı
oldu-ğundan bu provitaminin yetersiz alınması halinde plaz-. madaki yoğunluğu hızla düşeceğin den ~-karotin
nok-sanlığına bağlı olarak spesifik belirtilerin ortaya çıktığı
bildirilmektedir (9, 1 0). Diğer taraftan hipervitaminozis A 1 Doç. Qr., S.Ü. Veteriner Fakültesi Biyokimya Anabilim Dalı, Konya 2 Dr. S.U. Veteriner Fakültesi Biyokimya Anabilim Dalı, Konya 3 Vet. Hek., Hayvancılık Merkez Araşurma Enstitüsü, Konya.
durumlarında serum alkali fosfataz (ALP) gibi bazı en-zimlerde artışların görüldüğü (8). ~-karotin verileri hay-vanlarda okzalasetik transaminaz (GOT) değerierirıda
önemli bir değişikliğin tesbit edilemediği belirlenmiştir
(2).
p-karotin bakımından yeterli şekilde besteneri'le-yen s.üt sığırlarında önemli fertilite ve reprodüksiyon
bo-zukluklarının meydana geldiği birçok araştırtcı (4, 14, 1.7', · 18, 19) tarafından ortaya konmuştur. Süt sığtrlannd:aJ~
tasyon süresi ile plazmadaki ~-karotin ihtiyacı
fazfafh,r:
Süt yağı oranındaki artış, ~-karotin ihtiy~'ıl'iı artıracağından plazmadaki ~-karotin seviyesine negatif etki yapacağı bildirilmektedir (4). · _Mıshanın ve Kaval (12), P-karotin ve Vitamin A düzeyleri yetersiz olan süt sığırlarının yemlerine bu
maq-:.
~·
delerin ilave edilmesiyle günlük süt verimlerinde % 7.1 · süt yağında ise 0.14 lük artışlar olduğu ve Immün siS-temlerin de daha aktif hale geçtiğini tesbit etmişlerdir. ~-· ··""
Sunulan bu çalışmanın amacı, süt sığırlarıneni { yeme ilave edilen P-karotinin bazı kan parametrel~rın·e ve süt verimine etkisini araştırmaktır. ·
Materyal ve Metot
Çalışmada materyal olarak aynı taktasyon · döneminde bulunan 12 baş isviçre esrneri inek
kul-lanıldı. Hayvanlar deneme ve kontrol grubu olarak rki eşit gruba ayrıldı. Deneme grubundaki hayvaniann 'h&r:-birine sabah yemleri ile birlikte günde 1 gr olmak üzer& 5 hafta süre ile P-karotin verildi. Deneme sür:Bsince ·hay-vanlardan haftada bir kez kan örnekleri :. alındr. Araştırmaya alınan hayvanların süt verimleri denemeden 2 ay önce başlayarak deneme bitiminden 1 ay sonrasına
kadar geçen 4 ay süre içinde kontrol edildi. Plazma ~
karotin değerleri Miller ve Chung (13)'un metotlarına
göre yüksek basınçlı likit kromatografi cihazı ile tayin edildi ALP değerleri Bioberg test kitleri ile, GOT değerleri ise Boehringer test kitleri ile ölçüldü.
Bulgular
Çalışmada elde edilen ~-karotin, ALP ve GOT
değerleri ile bunlara ait istatistiki karşılaştırmalar sırasıyla tablo 1, 2, 3'de özetlenmiştir.
Tartışma ve Sonuç
P-karotinin yetersiz alınmasının hayvanlarda birçok metabolik bozukluklara sebep olduğu bildirilmek-tedir (15, 16). Normal beslenen süt sığırlarında ~-karotin
'1
ı
1
ı
t
S.Ü. Vet. Fak. Derg .• 6,1, 69-71
yetersizliğinin söz konusu olmadığı ve normalde ~karotin düzeyinin 400-500 ı.ıg/1 00 ml olduğu tesbit
edil-miştir (5). Sunulan bu çalışmada normal beslenen inek-lerde plazma ~-karotin düzeyinin 388 ı.ıg/1 00 ml olduğu
ve literatür verilerine uyduğu görülmüştür. Yemlerine ~
karotin ilave edilen deneme grubu hayvanlarda ise bu miktar ortalama 554 ı.ıg/100 ml olarak belirlenmiştir. De-neme grubu plazma ~-karotin değerlerinin kontrol grubu-na grubu-nazaran artış oranı diğer araştırıcılar (1, 6, 15)
tarafından da belirtildiği gibi yeme ilave edilen karetinin ancak % 30'unun absarbe edildiğini göstermektedir. Fal-man ve ark. ,(7) yemlerine günlük 700 mg karetin ilave edilen süt sığırlarının plazma ~-karotin değerlerinin arta-rak ortalama 656.9 ı.ıg/1 00 ml'ye-yükseldiğini tesbit
etmişlerdir. ·
Hough ve ark. (8), hipervitaminozis A
durum-larında ve ~-karotinin aşırı dozda verildiği zamanlarda serum alkali fosfataz (ALP) gibi bazı enzimierin
mik-tarının arttığını bildirmişlerdir. Ascarelli ve ark. (2), ~
karotin verilen hayvanlarda plazma glutamik okzalasetik
70
transaminaz (GOT) değerinde bir değişme olmadığını bildirmişlerdir. Yapılan bu çalışmada ise, süt ineklarine ~-karotin verilmesinin serum ALP değerinde istatistiksel
bakımdan önem taşıyan bir değişiklik meydana getirme-diği görülmüştür. Bunun sebebinin, günlük 1 gr olarak verilen ~-karotin miktarının yeterli dozda olduğu ve hiper-vitaminozis A oluşturmadığı kanısına varılmıştır. Serum GOT değerinde ise ~-karotin verilen deneme grubunda bir değişiklik tesbit edildiği halde kontrol grubunda hafta-lar arasında önemli (P<0.01) farklılıklar bulunmuştur.
Black ve Farmer (4), Mıshanın ve Kaval (12), süt ineklerinde plazma vitamin A ve ~-karotin miktarı ile süt verimi . arasında yakın bir ilişki bulunduğunu, kan düzeyleri normal bulunan hayvanlarda noksan olanlara nailaran süt veriminde yaklaşık % ?'lik bir artış gösterdiğini bildirmişlerdir. Sunulan bu çalışmada da de-neme ve kontrol grubu hayvanların 4 aylık süt verimi
in-celendiğinde ~-karotinin verilmesinden sonra süt verimi üzerine olumlu bir etkinin olduğu tesbit edilmiştir.
Tablo 1 :Deneme ve kontrol gruplarında~ -karotin değerleri (i.J.g/100 ml)
Haftalar 1 2 3 4 5 F
Deneme 330.39
±
26b.19 560.81 ± 34a.15 590.43 ± 36a.o1 588.79 ± 44a.41 703.83 ± 62c.45 8.315** Kontrol 335.20 ± 45.25 412.18 ± 48.10 433.78 ± 52.04 369.60±54.15 390.44 ± 29.48 0.55T
0.09 1.85 2.4* 3.04* 4.85***P<0.05, **P<0.01. Aynı sırada farklı harfler taşıyan değerler birbirlerinden farklı bulunmuştur.
Tablo 2 : Deneme ve kontrol gruplarında ALP değerleri (U/L)
Hafta~:!!' 1 2 3 4 5 F
Deneme 27.83 ± 3.29 31.78 ± 3.44 29.23 ± 2.69 31.64 ± 3.56 27.60 ± 1.46 0.459 Kontrol 30.13 ± 2.45 29.97 ± 2.91 29.50 ± 2.60 29.88 ± 3.55 27.63 ± 2.08 0.12
T 0.57 0.404 0.07 0.35 0.012
Tablo 3 : Deneme ve kontrol gruplarında GOT değerleri (U/L)
Haftalar 1 2 3 4 5 F
Deneme 42.67 ± 3.93 37.05 ± 3.58 43.42 ± 2.59 41.43 ± 2.61 39.58 ± 1.72 0.733 Kontrol 35.30 ± 1. 78b 33.60 ± 2 (' ,.J 46.32 ± 1.32a 44.43 ± 3.39a 37.18 ± 3.3ob 5.129**
T 1.709 O.,. J9 0.996 0.701 0.644
s.ü.
Vet. Fak. Derg., 6,1, 69-71 71 Kaynaklar1. American Society of Hospital Plıarmacist (1989). AHFS drug information, Betlıesta.
2. Ascarelli, I., Edelman, Z., Rosenberg, M. and Fol-man, Y. (1985). Effect of diatary carotene on fcrtility of High-yiclding dairy cows, Aniın. Pro<,i. 40, 195-207. 3. Ashes, J.R., Burley, R.W., Sıdhu, G.S. and Sleigh,
R.W. (1984). Effect of particle size and lipid compositi-on of bovine blood lıiglı dcnsity lipoprotein on its ftınc
. tion as a carrih of [3-carotene. Bio chemica et Biophysi-ca Acta 797, 2, 171-177.
4. Block, E. and Farmer, B. (1987). The status of ~
carotenc and vitamin A in Puebcc Dairy Hcrds; Factors affecting their status in cows and tlıeir cffect on repro-ductive performance. Can. J. Aniın. Sci. 67, 775-788. 5. Bucowevic,
J.
(1975). The level of vitamin A andcaro-tene content in the blood serum of dairy vows dcpcn-, ding on scansons on lactatioh pcriods. 'V eterinary,
Sara-jcvo,24, ı, 103-ıı2.
6. Chew, B.P., Hollen, L.L., Hillers,
J.
K. and Herlug-son, M.L. (1982). Relationship between vitamin A and~-carotenc in blood and milk mastiis in holstcin, J. Dairy S ci. 85, 211 1.
7. Folman, Y., Ascarelli, I., Kraus, D. and Barash, H. (1987). Adverse effect of ~-carotene in cliet on fcrtiliy of dairy cows. J. Dairy Sci. 70: 357-366.
8. Houglı, S. Avioli, L. Ve., Mir, H., Gelderblom, D.,
.Jenkins, G., Kurasi, H., Slatepolsky, E., Bergfeld, M.A. and Teitelbaum, S.L. (ı988). Effect
ofhypervita-ıninozis A on the bone and mineral metabolism of the
rat. Endocrinology, 122, 6, 2933-2939.
9. Inaba, T., Inove, A., Shimizu, R., Nakano, Y. and Mori, J. (1986). Plasma concentration of progestcronc, cstrogcnes, Vita-min A and ~-carotene in vows retaining fetal meınbranes, Jpn . .J. Vet. Sci. 48, 3, 505-508. 10. Inaba, T., mezan, M., Shimizu, R., Nakano, Y. and
Mori,
.J,
(ı986). Plasma concentration of ~-caroteneand vitamin A whith ovarian cyst. Jpn. J. Vet. Sci. 4R, 6, 1275-1278.
ı 1. Kol b, E. (1971). Vitamin und vitamin mangel KrankJıe
iten 815-921, in : Herausberger; Kolb, E. und Gürter,
H. Erna ehrungshplıysiologie der land writsc hafilichen Nutzticrc, VEB, Gustav Fisher, Verlog, .Jcna.
12. Mıshanın, Y.U.F. and Koval, M.P. (1985). Effect
of vitamin A and ergocalcifcrol on naturcl immunity and productivity in cows, Vet. Nauka, SSR, ı23, 133-138.
13 . . Miller, K. W. and Chung, S.Y. (1985). An Isocreatic
Higlı-Performance liquid Chromatography method for
the simultaneusanalysis of plasma retinol, a-tocopherol and various caroten oids. Analytical Biochemistry. 145, 21-26.
14. Pethes, Gy., Huszenicza, Gy., Margit, K. and Somar-jai, Gy. (1984). Expericnces on the synthetic bcta-carotene feciing in large-scale dairy formas. II, Comcia-tion between the progesterone concentraComcia-tion of milk anel beta-carotene supplementation. Kü!ön lenymomat a Magyar Allotorvosok Lapja, 5, 263-266.
ı5. Philips, R.W. (1982). Fat soluble vitamins in Veteri-nary Pharmaco logy and Therapeutics, 625-627, fiflh cdition, Ed. Booth, N.H., Leslie, E. McDonald, The Lova State Unversity Press, Ames.
16. Smith, E.L., Hill, R.L., Nelıman, R.I., Lefkowitz, R.J.a nd Handler, P. (1983). Principles of Bioche-mistry (mammalian biocheBioche-mistry), seventh edition McGraw-Hill international Editions Chemistry Series, London.
ı 7. Somorajai, Gy., Kulcsar, M., Huszenicza, Gy. and Petbes, G. (1984). Interrelation of milk progestcrone and plasma ~-carotcne concentrations in the cow. Acta Physiologica Hungairca, 83, 374-375.
18. Stamatovi, S., Samanc, H., Damjanovic, Z. and Vu-covi, D. (1987). A contribution to study of ~-carotene
concentration in blood serum of cows under intesive production condition. Vet. Glasnic. 41, 11-12, 979-982. 19. Vucovic, D., Samanc, H., damnjanovic, Z., Percovic,
S. and Ignjıc, Dj. (1987). Concentration of Ca, P, ca-rotenes and vitmnin A in the blood serum of the Sim-mental cow and its clisturbet fertility vet. Glasnik, 41, 11-12, 927-930.
