\
\
o^cV>rv
Topkapı sarayında Abdülhamid’e biat edi lir, 101 pare top atılır -ve tahtında ancak üç dört gün şuuruna bir derece sahip olmuş bu- ,.-teman biçare Murad Han Dolmabahçe sara
yından kapalı araba ile artık ancak cenaze sinin çıkacağı Çırağana nakledilirken, bera berinde gidenler arasında iki de kızı bulu nuyordu: Altı yaşındaki Hatice-, ve ancak bir yaşındaki Fehime sultanlar, iki yıl sonra da, aldanmıyorsam Fatma sultanla ikiz olarak Aliye sultan dünyaya gelecek, Fatm a sultan hayatta kalacak ve Aliye sultan yirmisine varmadan, verem olup ölecekti. Şimdi üçü de meşrutiyeti ve cumhuriyeti idrak eden üç hemşire üzerinde ayrı ayrı duralım...
Hatice sultan., Osmanoğullarımn kadınları arasında hayatı en velveleli bir macera iie hakikî ve cidden dramatik bir roman ih tiva etmiş bir kadındır. Babasının intikam ı-m kendine göre alı-mış, aı-mcası II. Abdül-hamid’in en sevgili kızının kocasını, yâni Naime sultanın zevci Gazi Osman pasa za-de KemaledcUn paşayı kendine âşık ederek hiç değilse mektuplarında bu adamı kayna-tasma karşı isyana sevk 'etmiş, bu mektup ları sultan Abdülhamid’in -galiba istiyerek- eline geçirtmiş, bir iddiaya göre de Kema- leddin paşayı karısını zehirlemiye şevketmiş ve her halde amcazadesinin saadetinin
yıkıl-masına, kendisinden iki çocuk dünyaya ge tirdiği kocasından ayrılmasına sebep olmuş tur. Bir takım yeni vesikalarla ve müstakil bir yazı silsilesiyle anlatacağım, bu hikâye, üzerinde daha fazla durmaksızın, Hatice sul tanın bütün hayatını burada kısaca bahis mevzuu edeceğim. V. Murad’ın büyük kızı babası tahta çıktığı zaman altı yaşında idi. Yâni padişah kızı olmak gurur ve saadetini kendine güre tatmış ve ç'rağan sarayındaki mahpusluk hayatının acılarını ve isyanları nı ilk günden sezmiş, tamamen anlamakta gecikmemiştir. Âteşin mizaçlı ve diğer hem şirelerinin aksine müstesna denilebilecfek ka dar güzeldir. Fakat Çırağan sarayının dört duvarı içinde on altısına, yirmisine, yirmi
/
beşine gelecek ve gelin edilmesinin günü gü neşi görmesinin hiç ba}ıis mevzuu olmadığı nı görünce yıldıza haberler yollıyacak, “ve- levki sarayın harem ağalarından birine ve rilerek” bu zindandan kurtarılmasını ve müs takil bir daireye sahip edlimesini istiyecek- tir. Sultan Haıııid, Hatice ve Fehime sultan-larm Çırağandan alınmalarına nihayet razı olur, fakat bir daha ebediyen Çırağana dön- miyecekler, babalarının yüzünü görmiyecelc- lerdir. Otuza yaklaşan Hatice sultanla yir miyi aşkın bulunan Fehime sultan bu şartı kabul eder ve Yıldız sarayına misafir gider ler. Bu misafirlik uzun aylar devam edecek, mahpus ve hâlâ berhayat bir eski padişahın kızlarını istemiye vükelâ ve vüzera evlâdın dan kimse cesaret etmiyecektir. Nihayet, yeni bir istirham üzerine, sultan Hamid ye ğenlerine birer koca seçer. Hatice sultan tam otuz bir yaşında gelin edilecektir:
Çeyiz, düğün, saray, hemen hemen hepsi padişahın bizzat kendi kızlarına yapmış ol duğu mükemmelliktedir. Fakat kocalar alel- ftdedir, hele güzel ve daha haris ve mağrur olan Hatice sultanın kocası, her hangi orta halli memurun kızını vermiyeceği derecede bir insandır. Enderundan yetişmiş, kimin Bi olduğu rneçhûl, tahsilden mahrum, mabey nin âdi birtakım istintak işlerinde
J /
O
l
lir, hattâ yakışıklı ve ı genç bile olmıyan, uzun karabıyıkh bir Vasıf efendi; yekten vezir bir Vasıf paşa yapılıp Hatice sultana Ortaköyde verilen saraya damat paşa olarak yollan ıragür.
Hatice şultaıı bu kocayı hiç beğenmiyecek, hattâ bir/ hayli zaman yanına yaklaştırmıya- rak selâmlıkta yatırıp kaldıracaktır. “Kendi kızlerıjiı Gazi Osman paşanın oğullarına ver di de bizi kimlere münasip buldu!” bu, dilin den' düşmiyen bir sözdür, ve bitişiğindeki ya lıda padişahın en sevgili kızı, Gazi Osman pa ganın oğlu olan kocasiyle yaşamaktadır, Hatice sultan için intikam imkânları eli nin altındadır ve bu imkânları kullanarak sultanın kocasından ayrılmasına, Kemaleddin paşanın da Bursaya sürgün yollanmasına se bep olacaktır.
Bu, ikinci meşrutiyetten birkaç yıl önce vu- kubulmuş bir şeydir, ve 10 temimiz inkılâbiyle hürriyetini elde eder etmez, Hatice sultanın ilk işi bir gün kentdisine lâyık bulmamış ol duğu kocasından boşanmaktır ve sonuna ka dar çirkin bir şekilde hareket ettiğini ka bul etmek icap eden bu uydurma vezir, talâkı
C
>
U
9
v
' ^ 4
3
Taha Toros Arşivi
