iki külıür Bilgi Dirnya§,l 2001, 2(2): 265-266
iri
xünar.
C.p. Snow.
Ankara: TÜBITAK, 2oo1. |SBN 975-403-245-9. Fjyatl: 3.ooo.0oo TL.
265
ingiliz bilim adamı ve yazar
c.
P. Snow'un 1 959 ylllnda Verdiği Rede Kon-feransl'nda sunduğu bildiri ve daha sonra bu konferansa gelen eleştirılere Verdiği yanltlarln yer aldlğl, ayrlca, Steİan Collini'nin oldukça uzun Ve kap-samll önsözünün bulunduğu kitap TÜB|TAK yaylnlarl araslndan çlkmlşt|r. Eserdeki görüşler her ne kadar eski sayllabilecek bir İarihİe sunulmuş olsa datartlŞt|ğl konu güncelliğini yitirmiş değildir.
insanoğlunun doğayl, toplumu Ve insanl (kendinİ) anlama çabasl olarak
tanlmIanabilecek, kendİne özgü yöntem Ve kavramlarla çalışan blllm ile aynı çabayı fark|ı bir dil (imgeler) ile gerçekleştirmeye çallşan edebiyat|, bu farklı-llktan dolayı
iK
Kjıti]r olarak tanlmIayan Snow, bu alanlardakileri de "edebi entelektüellea' Ve "doğa bilimcileri" olarak adlandürmaktadır. Snow, temel sa-vının, edebi entelektüeller ile bilimcilerin, birbirlerinin alanlanndan bu den|iuzak ve habersiz olmamaları gerektiği yönünde olmasına karşın, ne yazık ki,
bu "iki kültür araslnda, dünya sorunlarlnl halletmede teknolojinin başarl şan-sınl azaltan derin bir karşılıklı şüphe Ve anlaylşslzllk buIunduğunu" iddia
et-mektedir. oysa, bilim sanattan, sanat da bilimden yararlanmalldlr. Bu, her iki
alanın da daha üretken olmasına yardlmcl olacaktlr. Bilimsel bilgi ile sanat-sal bilgi (edebi bilgİ) bir bütünün parçalarldlr; aralarlnda bir karşltllk yoktur.
Aynı biçimde, doğayl araştlran "doğa bilimleri", toplumu araştlran 'loplum
bi-limleri" ile insanı araştıran "insan bilimleri" de aynı çabanın biçimsel
farklılık-lara sahip dilleridir. Ancak, Snow'a göre, özellikle edebi entelekİüellerle
bilim-ciler araslnda birbirlerini anlamaya çalışmak bir yana, küçümsemeye ve
dış-lamaya kadar Varan bir ilişki bulunmaktadlr. oysa, yine snow'a göre, bilimci-ler edebiyattan, edebiyatç|lar da bilimden anlamak, bu alanlarln temel kav-ramlarlnl bilmek durumundadlrlar. Bu biliş yaratlclllk için önemli Ve değerlidir. iki kültür arasındaki yakınlaşma insanoğlunun bilme çabaslnl anlamlı biçim-de etkileyecektir.
snow, kitapta, ayrıca dünyada zenginIerle yoksullar araslnda giderek ar-tan eşitsizliği, bu eşitsizliğin yol açtlğl açllk, hastaIlk, erken ölüm Vb. klsaca
Bilgi Dijnwsı 2001, 2(2): 265-266 Bilent yülmaz
"acl"nln neden olacağl insanllk sorunlarlnl görmemizin de zorunlu olduğunu belirtmektedir. Bu eşitsizliğin yok edilmemesi durumunda bir savaŞ
tehlikesi-ne dikkat çekmektedir. Elbette bu eşitsizliğin bilim yaşamInI etkilediği,
eşitsiz-liği yok etmek için Batl'nİn gelişmekte olan ülkelere sermaye Ve yetiŞmiş
in-san göndermesi gereKiğinin altl çizilmektedir.
"Birbiriyle iletişim kuramayan ya da kurmayan iki kültüre Sahip olmak
teh-likelidir. YazgImlzln önemli bir klsmlnl, yani yaşaylp yaşayamayacağlmlzl
bi-limin belirlemekte olduğu bir dönemde, bu durum en pratik anlamda da tehli-kelidir."
Hem kütüphanecilik biliminin kuramsal gelişiminde hem de kütüphanecilik mesleğinin doğru algllanmas|nda iki kültür yaklaşımını okumak zihin açlcl olabilir.
Doç.Dr. Büıent Yılmaz Hacettepe Üniversitesi
Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü
