U A li E m iri e fe n d i ( 1 8 5 7 - 1 9 ;^ -TTtfâWU<3
M İ l e t k ü tü p h a n e si is m iy le m em lekete b i r kütüphane h e d iy e etm iş o l a n z a t t ı r , D iy a r b a k ır d a d o lm u ştu r . D iy a r b a k ır ’ ın e s k i ş a i r l e r i n d e n S e y i t *“ehmet E m iri Çe
l e b i n i n to r u n la r ın d a n Mehmet Ş e r i f e fe n d in in o k lu d u r . D iy a r b a k ır d a i l k t a h s i l i n i görâıüş ve m edresede o k u m u ştu r. K ita b a m e ra k lı ve h a f ı z a s ı k u v v fe tli o ldu ğu n dan “’t a r i h e ve â â e b iy a t a d a i r b i r çok ş e y l e r ö ğ r e n m iş t ir . H a rp u t, S i v a s , S e l a n i k Ankara ve Adana a ş a r b a ş k a t i p l i ğ i n d e , K ozan, I ç e l , K ı r ş i h i r , L e s k o v i k ve Y e n işe h i r m u h a s e b e c ilik le r in d e ve Harput,Erzurnam , H alep üe f t e r d a r t ı k l a r ı n d a ,Y a n y a ,
İ ş k o d r a ve Yemen M aliye m ü f e t t i ş l i k l e r i n d e b ulun m uş.1908 den so n r a t e k a ü t o l a r a k İ s t a n b u l a y e r l e ş m i ş t i r .
A ld ı,fi m a a ş la r ı k i t a p l a r a v e r m i ş ,e v l i o lm a d ığ ı ve daim a y a ln ı z y a ş a d ı ğ ı i ç i n h a y a tın d a 15000 c i l t k a d a r k i t a p t o p l a m ı ş t ı r k i b u n la r ı F a t i h t e Tramvay d u r a ğ ın d a k i ş e y h ü lis la m F e y z u lla h e fe n d i m e d re se sin d e t e s i s e t t i ğ i kütüphaneye v a k f e t m i ş t i r , D iğ e r b a z ı V a k ıf k ü tü p h a n e le r de s o n r a l a r ı o ra d a t o p l a n m ı ş t ı r .
E m iri e f e n d i ’ Ş a rk k ü ltü r ü i l e y e t iş m i ş b i r ( B i b l i y o g r a f ) ve b i r a z d a (B ib liy om an ) y a n i k i t a p m e r a k lı s ı i d i . A cayip h a l l e r i bulun an ö r n e ğ i az ad am lardan d i .
" T a r ih ve E d e b iy a t" i s i m l i b i r a y l ı k m ecm uasını m ü n h asıran kendine düşman z a n n e t t i k l e r in e ve b i l h a s s a K öprülü zade Mehmet F u a t beye i s t e d i ğ i hücum ede b ilm e k i ç i n n e ş r e tm iş ve b i r h a y l i p a r a s a r f e d e r e k 31 r u sh a ç ı k a r m ı ş t ı .
İç in d e çok g a r i p y a z ı l a r ı b u lu n an bu mecmuada b a z ı f a y d a l ı e d e b i v e s i k a l a r da v a r d ı r .
Etaıiri e fe n d i pek çok manzume de y a z m ı ş t ı r . AD iv a n ıra n b i r kaç yüz b in b e - y i t l i k olduğunu ve 10 c i l t t u t a c a ğ ı n ı k en di i l â n e d e r d u ru rd u . Bu muazzam D i van b a s ı İmamı ş t ı r .
D iy a r b a k ırd a y e t i ş e n ş a i r l e r i n h a y a t ı n ı m uhtevi " T e z k e r e i ş u a r a y ı a m it" i s i m l i e s e r i n i n b i r i n c i c i l d i b a s ı l m ı ş t ı r ve b u ra d a k e n d in in de t u h a f f ı k r a l a r ı h a v i tercü m ei h a l i n i y a z m ı ş t ı r . "C e v a h irü lm ü lu k ","L e v a m iü lh a m id iy e " ve " E s h a r ı h a k ik a t " i s i m l i e s e r l e r i de v a r d ı r . E sk i e s e r l e r d e n b a z ı l a r ı n ı da h a ş i y e l e r y a z a r a k n e şr e himmet e t m i ş t i r k i "N e v n d iri Es l a f " ü n v a rı a l t ı n d a ç ık a n bu e s e r l e r i n i s i m l e r i ş u n l a r d ı r * Camı Cem-Âyin,Asafnam e H izam ı D ü v e l,L îa rd iç M ülüki, A r tık iy e t a r i h i , Tunus T a r ih i ,C in s e y a h a tn a m e si.
A li E m iri e fe n d i 67 y a ş ın d a ik e n Ş i ş l i d e F r a n s ız h a s t a h a r e s in d e ölm üş ve F a t ih t ü r b e s i c i v a r ı n a göm ü lm üştü r. G arip h a l l e r i a r a s ı n d a ömründe f o t o ğ r a f ı n ı a ld ırm a m ış olmak t a v a r d ı r . Adı h e d iy e e t t i ğ i m i l l e t k ü tü p h an esin d en d o la y ı daim a m i l l e t i n h a t ı r a s ı n d a ih t ir a m i l e yaşam ağa l a y ı k t ı r .
Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Taha Toros Arşivi
