Nazım'ın son sırları:Büyük şairin son günlerindeki aşk ve ilişkileri hakkında yeni iddialar ortaya atıldı

(1)

T g P L ^ M ^

NAZIM YILI

BUYUK SAİRİN SON GÜNLERİNDEKİ ASK VE İLİŞKİLERİ HAKKINDA YENİ İDDİALAR ORTAYA ATILDI

Nâzım’ın son sırları

Yaşamının son gü n lerin d e aslında Vera ile bozuştu. N edeniyse

M ü n ev v er’di. Çünkü Nâzım, bu büyük aşkını bir türlü

unutamıyordu. Vera eski kocasıyla buluşm aya başladı,

Nâzım da Adile H üseyinova’ya âşık oldu... Bir iddia daha var ki,

o cok tartışmalı: M ü n ev v er’in K em al Tahir’le ilişkisi vardı!

2002

_¡

Nâzım Hikmet'in 100. do ğum yıldönümü. Ünlü şairi tüm dünyayla birlikte Türkiye'de anıyor. İyilikleri, kötülükleri hakkındaki dediko dular, aşkları, politik yaşamındaki bilin meyen noktalar, eşleriyle ilişkileri bir bir kaleme alınıyor. Hatta kendilerini Nâzım Hikmet uzmanı ilan edenler de var. Kimi leri de Nâzım Hikmet adına yapılan ha berlerin onu yaraladığını iddia ediyor. Nâ zım Hikmet'in hayatı gibi doğum yıldönü mü de bir kaos içinde kutlanıyor.

Yeni aşkları çıkıyor, Stalin'in Nâzım Hikmet'e kin duyduğu iddia ediliyor...

2002’nin ilk günlerinde ortaya çıkan ye ni bir kadın da Nâzım Hikmet'in son aşkı olduğunu iddia ediyor. Tam 39 yıldır ken dini gizleyen, 73 yaşındaki sevgili Adile Hüseyinova'nın iddiaları gerçekten ilginç.

Şairin gizli sevgilisi olduğunu ve Vera- 'yla evliyken bile buluştuklarını söyleyen Adile Hanım, Nâzım Hikmet'in tam da öl düğü gün Vera ile birlikte yaşadığı evi terk ederek kendisine gelmeyi planladığı nı açıkladı. Hüseyinova'ya göre. Nâzım Hikmet, çok sevdiği eşi Vera'nın eski eşiyle buluştuğunu öğrenmişti...

Adile Hüseyinova'nın açıklamaları, o yıllarda Nâzım Hikmet'in dostu olup bu gün hâlâ hayatta olanlar tarafından da

doğrulandı. Moskova Devlet Yabancı Diller Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölüm Başkanı Prof. Dr. Tefık Melikov ve Nâzım Hikmet konusunda arşiv çalış ması yapan Mustafa Öztürk bu anılan doğruladı.

Adile Hüseyinova'nın bu kadar yıl su sup şimdi bu sırrı açıklamasının nedenleri arasında; Nâzım Hikmet'i rencide etme mek, Müslüman bir kadın olduğu için ev li bir adamla aşk yaşa

masının yanlış anlaşıl ması ve Vera'nın hayatta olmasıymış. Şimdiyse o, 73 yaşında bir kadın ve bu sırlarla gömülmek is tememiş. Nâzım Hikme t'in, eşi Vera ile birlikte yaşadığı evde birçok kez buluşan Adile Hanım, bu evde asla yakınlaşmadık larını ve Bakû'de sadece iki kez birlikte olduklan- nı da açıkladı.

nasıl anlattığını öğreniyoruz Güneri Civa- oğlu'ndan. Bu anılara göre; Nâzım Hik met, hayata gözlerini yumduğu 1963 yılı haziranında zor günler geçiriyordu. Vera, Güneri Civaoğlu'na o günün hikâyesini şöyle anlatıyordu. “ Akşamüstü bir adam geldi, yayın kurumundan. Nâzım, ‘Dışarı da konuşalım’ dedi. Güzel bir bahar gü nüydü. Aşağıdaki banklardan birine otur dular. Uzun uzun konuştular. Daha çok Nâzım ellerini kollarını sallayarak konuşu yordu. Bir şeyler izah etmek ister gibiydi. Döndüğünde çok üzgündü. ‘Ne oldu’ diye sordum. ‘Para... Yayınevinden çok avans çekmişim. Borçlanmışım’ dedi.”

“Erkeklerin en cok

etkilendiği aşk, son aşktır.

Vera da Nâzım’m en son

aşkıydı. Vera'ya çok âşıktı.

Ve Vera tüm aşklarından

daha güzel bir kadındı.”

GÜNERİ CİVAOĞLU

Vera’dan ‘son gece’

Gazeteci-yazar Güneri Civaoğlu da Nâ zım Hikmet'in 100. doğum yılının kutlan dığı 2002'ye bir Nâzım Hikmet anısı yaza rak girenlerden... Civaoğlu, 1994 yılında, Moskova'da, Nâzım Hikmet ve Vera'nın evinde, Vera ile birlikte Nâzım'la ilgili ko nuşmalarını aktarıyor yazısında. Nâzım'ın eşi Vera'nın, yani mavi kirpikli kadının, votka yudumlayarak şairin son gecesini

1 0 0 . DOĞUM YILI

Gazeteci-yazar Güneri Civaoğlu da Nâzım Hikmet'in 100. doğum yılının kutlandığı 2002'ye bir Nâzım Hikmet anısı yazarak girenlerden...

Ve

büyük sır

Güneri Civaoğlu ve Vera'nın konuşma larından ortaya çıkan bir de sır var. Ancak bu sırrın ne olduğunu Civaoğlu asla açık

lamıyor. Bununla birlikte Türkiye'de çeşitli çevre lerde konuşulan, Münev ver ve Kemal Tahir ara sında olduğu iddia edilen bir ilişki de kulaktan ku lağa dolaşıyor. Bu yazı daki sırra gelince; Vera bir akşam Nâzım'a, Nâzı- m'ın Münevver'i sevdiği ni söylemesi üzerine; “ Münevver'i madem ki bu kadar çok seviyordun, neden benimle evlendin, iki eve bakmakta zorlanı yorsun, hasta kalbin buna daha ne kadar dayanacak?” diye soruyor. Vera sorusu nu gecenin ilerleyen saatlerinde yeniden sorunca Nâzım Hikmet, “ Artık mümkün değildi” diyerek ona en büyük sırrını açı yor.

Nâzım Hikmet bu sırrı açıkladığı gece nin sabahında hayata gözlerini yumuyor.

Güneri Civaoğlu yazısında bu konuş maya ilişkin şunları anlatıyor:

“ Bu söyleşiyi o sıralarda hazırladığım Nâzım Hikmet belgeseli için yapmıştım. Vera'da bana, Nâzım'a acı veren o sırrı anlatmıştı.

Hatta, ‘Bu sırrı mektupla Nâzım'a

bil-llflll

(2)

GÜNERİ CIVAOGLU NA GORE NAZIM, SON NEFESİNE KADAR MÜNEVVER'! SEVMİŞTİ. GENÇ VERA'YA TUTULARAK, M ÜNEVVERİ POLONYA’DA YAPAYALNIZ BIRAKAN ADAM İMAJI TAM DOGRU

diren arkadaşlar var. Tam sır değil, çok dar çevrede tutulan bir olumsuzluk’ de mişti. Bunu belgesele yansıtmadım, çün kü Nâzım'a saygısızlık olabilirdi.

Ancak bilinmesi gereken şey... Nâzım son nefesine kadar Münevver'i sevmişti. Genç Vera'ya tutularak, Münevver'i Po lonya'da yapayalnız bırakan adam imajı tam doğru değil.”

Civaoğlu yazısında bunları söylüyor an cak Nâzım Hikmet'in hayatına giren ka dınlar arasında en tutkulu

bağlandığı kadın kim soru suna şu cevabı veriyor:

‘ ‘En çok etkilendiği aşk, son aşkıdır erkekler için. Vera en son aşkıydı. Vera 'ya çok âşıktı. Hatta buna ilişkin bir şairle konuşmam var. Bu aşkın başlangıcını anlattı. Bir toplantıdan dö nerken yolda genç şaire so ruyor Nâzım, ‘Uzun mu yaşayayım, kafama taş mı düşsün?’ O sıralarda dok

tor Galina ile yaşayan Nâzım'ın âşık oldu ğunu anlıyor genç şair ve ‘kafana taş düş sün’ diyor. Nâzım ertesi gün Vera'ya ka çıyor.”

Galina’niTilri hazin bir aşk

Gazeteci Can Dündar da, Nâzım Hik- met'le ilgili araştırma yapan isimlerden biri.

Dündar, ‘ ‘Nâzım Hikmet’in anılarıyla ilgili bir çalışma yaptım. Galina yeni bir isim değil aslında ama çok görünen biri değil. Türkiye'de nedense pek üzerinde durulmamış, hatta atlanmış. Rusya'da yayımlanan anıları var, kimse Türkçeye bile çe virmeyi düşünmemiş. Galina atlanmış biri, çün kü Vera gibi şiirlere konu olamamış. Belki tek ta raflı bir aşktı onunki. Bu nunla birlikte Nâzım'ın hayatındaki en uzun

iliş-“Calina atlanmış biri,

çünkü Vera gibi şiirlere

konu olmamış.

Nâzım'ın en uzun

ilişkisi ama şiir yok.

Belki tek taraflı, hazin

bir aşktı Calina’nınki.”

kişi. Ama onun üzerine yazılmış bir şiir olmayışı bana da ilginç geliyor. Anlaşılan o ki, arada bir aşk yok, tek yanlı bir sevda ilişkisi ve belki Nâzım'ın zaruretten doğan ilişkisi, doktoru Nâzım'ın. Evde bir an lamda bakıcılığını üstlenen bir kadın. Bu ilişki uzun vadeli bir birlikteliğe dönüşü yor ancak şiddetli bir aşk ilişkisi olmadığı kesin. Nâzım'a çok iyi bakmış ve dört kez ölümün elinden kurtarmış. Ancak şiirleri ne konu olmayı başaramamış. Hazin bir aşk hikâyesi yani. Kendisi de büyük bir olgunlukla şunu söyledi bana, ‘Benimle birlikteyken makale, piyes yazıyordu ama şiir yazamıyordu. Tüm şiirlerini Vera'ya yazdı’.

Ben Nâzım Hikmet'in sürgün yılları üzerinde yoğunlaştım ve Türkiye aşkları nı çok bilmiyorum ama

Nâzım daha çok, âşık olma fikrine tutkun bir insan. Kadınlar, çehre ler değişiyor ama o, bir ilhamın peşinde, diye algılıyorum. Nâzım'ın yaşadıkları o aşkın dal ga boyu, şiddeti, Nâzı- m'ın o an hissedişi ile ilgili. O kadınlar olma yabilir, başkaları olabi lirdi. Birbirlerine kıyas la biri daha ön planda olabilirdi. Nâzım'ın şiir yazmak için ilhama ih tiyacı vardı ve bir an lamda aşk onun şiirinin mürekkebiydi sanki.

Bence Nâzım konu sunda, ne kadar üzerin de durulsa azdır. Bunlar ilginç öyküler ve onu

anlamaya yarıyor. Nâzım'ın politik, edebi, özel hayatı var. Nâzım, politik kimliğin den soyutlanıp sadece çapkın boyutuna indirgenirse rahatsız edici olabilir ama bütün dünyada ünlü insanlar her yönüyle merak ediliyor. Bunun önüne geçilemez.

Benim, Nâzım Hikmet’in en çok sevdi ğim şiiri, Varna'da oğlu Memed'e yazdığı şiir. Onun özel bir öyküsü var. Belgeselde izledik. Karadeniz’de Türkiye'ye en yakın kıyıda durup oğluna bağırışı beni çok farklı etkiliyor. Aşk şiiri derseniz daha çok Münevver'e yazdığı şiirlerin en içten ve yoğun yazılmış şiirleri olduğunu düşü

nüyorum.” E® Füsun Sa k a fsaka@dbr.com .tr AŞIK OLMA FİKRİ Can Dündar, Nâzım Hikm et’in sürgün yılları üzerinde yoğunlaştığını

söylüyor, ona göre Nâzım daha çok, âşık olma fikrine tutkun bir insan.