T.C. PAMUKKALE ÜNĠVERSĠTESĠ
EĞĠTĠM BĠLĠMLERĠ ENSTĠTÜSÜ
EĞĠTĠM BĠLĠMLERĠ ANABĠLĠM DALI
EĞĠTĠM YÖNETĠMĠ, DENETĠMĠ, PLANLAMASI VE EKONOMĠSĠ
BĠLĠM DALI
TEZSĠZ YÜKSEK LĠSANS PROJESĠ
ĠMAM HATĠP ORTAOKULU 8. SINIF ÖĞRENCĠ
VELĠLERĠNĠN OKUL YÖNETĠMĠNDEN BEKLENTĠLERĠ
Veli EFE
T.C
PAMUKKALE ÜNĠVERSĠTESĠ EĞĠTĠM BĠLĠMLERĠ ENSTĠTÜSÜ
EĞĠTĠM BĠLĠMLERĠ ANABĠLĠM DALI
EĞĠTĠM YÖNETĠMĠ, DENETĠMĠ, PLANLAMASI VE EKONOMĠSĠ
TEZSĠZ YÜKSEK LĠSANS PROGRAMI
TEZSĠZ YÜKSEK LĠSANS PROJESĠ
ĠMAM HATĠP ORTAOKULU 8. SINIF ÖĞRENCĠ
VELĠLERĠNĠN OKUL YÖNETĠMĠNDEN BEKLENTĠLERĠ
Veli EFE
DanıĢman
TEZSĠZ YÜKSEK LĠSANS PROJE ONAY FORMU
Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Eğitim Yönetimi TeftiĢi Planlaması ve Ekonomisi Bilim Dalı öğrencisi Veli EFE tarafından hazırlanan “Ġmam Hatip Ortaokulu 8.Sınıf Öğrenci Velilerinin Okul Yöneticilerinden Beklentileri” baĢlıklı Tezsiz Yüksek Lisans Projesi tarafımdan okunmuĢ, kapsamı ve niteliği açısından Tezsiz Yüksek Lisans Projesi olarak kabul edilmiĢtir.
Yrd. Dç. Dr. Muammer KUNT DanıĢman
Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Yönetim Kurulu‟nun ……….. tarih ve ………. sayılı kararıyla onaylanmıĢtır.
Prof. Dr. ġükran TOK Enstitü Müdürü
TEġEKKÜR
Proje çalıĢmamda vermiĢ oldukları destek ve katkılarından dolayı okul yöneticilerimize, öğrencilerimize, öğretmen arkadaĢlarıma, hizmetlilerimize, güvenlik görevlisine, kantin çalıĢanlarımıza ve özellikle görüĢme formundaki soruları samimi Ģekilde yanıtlayan öğrenci velilerimize teĢekkür ederim.
Öneri ve destekleri ile projemi bitirmeme yardımcı olan danıĢmanım, Yrd. Doç. Dr. Muammer KUNT‟a teĢekkür ederim.
Gerek bu çalıĢmama verdikleri destekler ve gerekse eğitim liderliği alanında vizyonumu geliĢtiren hocalarım, Prof. Dr.Abdurrahman Tanrıöğen, Prof. Dr. ġükran TOK, Prof. Dr. Hüseyin Kıran, Doç. Dr. Kazım Çelik, Yrd. Doç. Dr. Aydan Ordu ve Yrd. Doç. Dr. Fatma ÇOBANOĞLU‟ na teĢekkür ederim.
Son olarak, onlara ayıramadığım zamanlar için anlayıĢlarını, sevgilerini ve desteklerini benden esirgemeyen eĢim Zinet ve oğlum Ufuk Efe‟ ye teĢekkür ederim.
ETĠK BEYANNAMESĠ
Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, tez yazım kurallarına uygun olarak hazırladığım, “ĠMAM HATĠP ORTAOKULU 8.SINIF ÖĞRENCĠ VELĠLERĠNĠN OKUL YÖNETĠMĠNDEN BEKLENTĠLERĠ” projesi içindeki bütün bilgi ve belgeleri akademik kurallar çerçevesinde elde ettiğimi, baĢkalarının eserlerinden yararlanılması durumunda ilgili eserlere bilimsel normlara uygun olarak atıfta bulunduğumu, Görsel, iĢitsel ve yazılı tüm bilgi ve sonuçları bilimsel ahlak kurallarına uygun olarak sunduğumu, atıfta bulunduğum eserlerin tümünü kaynak olarak gösterdiğimi, kullanılan verilerde herhangi bir tahrifat yapmadığımı, bu tezin herhangi bir bölümünü bu üniversitede veya baĢka bir üniversitede baĢka bir tez çalıĢması olarak sunmadığımı beyan ederim.
Ġmza:
ÖZET
ĠMAM HATĠP ORTAOKULU 8. SINIF ÖĞRENCĠ VELĠLERĠNĠN OKULDAN BEKLENTĠLERĠ
Efe, Veli
Tezsiz Yüksek Lisans Projesi Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı
Eğitim Yönetimi, TeftiĢi, Planlaması ve Ekonomisi Bilim Dalı Proje DanıĢmanı: Yrd. Doç. Dr. Muammer KUNT
Aralık – 2016, 61 Sayfa
Ġmam Hatip Ortaokulu 8. sınıf öğrenci velilerinin okul yönetiminden beklentilerinin belirlenmeye çalıĢıldığı bu araĢtırmada nitel araĢtırma yöntemi kullanılmıĢtır. Bu araĢtırmada durum çalıĢması nitel araĢtırma yöntemi olarak belirlenmiĢtir. Veri toplama yöntemi olarak “GörüĢme” yöntemi kullanılmıĢtır.
AraĢtırmanın veri kaynağını, Denizli ili Merkezefendi ilçesi Servergazi Ġmam Hatip Ortaokulu 2016-2017 eğitim öğretim yılı 8. sınıf öğrenci velilerinden, maksimum çeĢitlilik örnekleme yöntemi ile belirlenen 18 veli oluĢturmaktadır.
Okulun fiziki yapısına yönelik olarak velilerin; “Teknolojik donanımın yeterli hale getirilmesi sınıflardaki akıllı tahtaların ders iĢlenirken aktif olarak kullanılması, Fen Laboratuvarının ihtiyaçları karĢılayacak Ģekilde yeniden düzenlenmesi gerektiği, okula okul güvenliğini sağlayacak sayıda özel güvenlik görevlisi görevlendirilmesinin okula giren çıkanların kimlik kontrollerinin yapılarak ziyaretçi defterine kayıtlarının yapılması ve kameraların aktif kayıt yapması gerektiği, okul birimlerinin fazla olması okul bahçesinin geniĢ olması sebebiyle temizliğinin yetersiz olduğu ve hizmetli sayısının arttırılması gerektiği, okul kantininde fiyat listesinin asılı olması, fiyatların pahalı olmaması gerektiği ve kantin gıda denetiminin yapılması, yemekhanede kuyrukta fazla beklenilmesine çözüm
bulunulması ve yemeklerin yeterli verilmesi gerektiği, servis araç fiyatlarının uygun olması, öğrencileri alırken ve indirirken aynı durağı kullanması, trafik kurallarına uyarak okula zamanında ulaĢtırması gerektiği ” konularında beklentilerinin olduğu ortaya çıkmıĢtır.
Okulun eğitim-öğretim faaliyetlerine yönelik olarak velilerin; “ Kaliteli ve iyi bir eğitim verilmesi, Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) tarafından ortaokul 8. sınıf öğrencilerine uygulanacak Temel Eğitimden Ortaöğretime GeçiĢ (TEOG) sistemi kapsamında yapılacak olan merkezi sistem ortak sınavlarında akademik baĢarının artırılması için okulda parasız olarak açılacak destekleme ve yetiĢtirme kurslarına öğrencilerin katılımlarının sağlanması, her ay düzenli olarak deneme sınavlarının yapılması gerektiği, öğrenci-öğretmen iletiĢiminin saygı, sevgi ve hoĢgörü çerçevesinde artırılması gerektiği, çeĢitli dallarda yarıĢmalar ve etkinlikler düzenlenerek öğrencinin bireysel yeteneklerinin ortaya çıkarılması gerektiği, yabancı dil eğitimine, Ġngilizce ve Arapça‟ya verilen önemin arttırılması, Arapça ve Ġngilizce ağırlıklı sınıfların oluĢturulması, bu derslerde bol pratik yapılarak bu dillerde hikâye kitaplarının okunması, dil kursları açılması gerektiği, ders dıĢı sosyal kültürel ve sportif faaliyetlere yönelik olarak, aĢure ve pilav günleri düzenlenmesi, peygamberin hayatı ile ilgili Ģiir yarıĢması, Kur‟an-ı Kerim‟i güzel okuma, ezan okuma, ilahi okuma ve hafızlık yarıĢması düzenlenmesi, sene sonunda öğrencilerin çalıĢmaları ile ilgili okul sergisi yapılması gerektiği, öğrenciler becerisine göre sportif faaliyetlere yönlendirilmeli, sportif müsabakalar ve satranç turnuvaları düzenlenmesi gerektiği, okul rehberlik servisi tarafından, 8. sınıfta okuyan öğrencilere ve velilerine yönelik "AĠLE ve TEOG" konulu seminer verilmesi; TEOG, aile tutumları, sınav psikolojisi, öğrencinin etkili ögrenmesi, baĢarılı olması, meslekleri tanıma, okul tercihleri ve kendini gerçekleĢtirmesi hususunda ailenin önemi ve neler yapabileceği gibi konuların ele alınması gerektiği, okul gezilerinin bütçeye uygun olması gerektiği, liselere meslek tanıtım gezileri düzenlenmesi yurt dıĢı umre gezisi konularında beklentilerinin olduğu ortaya çıkmıĢtır.
Okul öğretmenlerinin niteliğine yönelik olarak velilerin; “Okuldaki disiplin uygulamalarının sevgi, saygı ve hoĢgörü çerçevesinde iyileĢtirilmesi gerektiği, okul öğretmenlerinin yüksek lisans almalarının eğitimin iyileĢtirilmesi anlamında faydalı olacağı, öğretmenlerin kendi alanındaki uzmanlık baĢarısının arttırılması, yeniliklere ve geliĢmelere açık olmak gerektiği” konularında beklentilerinin olduğu ortaya çıkmıĢtır.
Öğrenci velileri olarak; okul yönetiminin aldığı kararların uygulanabilir olması gerektiği, okulun ve okul yöneticilerinin telefonlarının daima açık olması gerektiği, çocuklarıyla okulda yaĢanan bir problemde velilerin anında haberdar olmalarının sağlanması gerektiği, problemlerin çözümü konusunda okulun kendilerine geri bildirim yapması gerektiği, veli toplantılarının düzenli olarak pazar günleri yapılması, TEOG sınavı ve liseler ile ilgili tüm velilere bilgilendirme semineri düzenlenmesi gerektiği” konularında beklentilerinin olduğu ortaya çıkmıĢtır.
Anahtar Kelimeler: Ġmam Hatip Ortaokulu, Temel Eğitimden Ortaöğretime GeçiĢ (TEOG) sınavı, Öğrenci Velisi, Okul Yöneticileri, Veli Beklentileri, Okul -Veli ĠletiĢimi
ĠÇĠNDEKĠLER
TEZSĠZ YÜKSEK LĠSANS PROJE ONAY FORMU... iii
TEġEKKÜR ... iv
ETĠK BEYANNAMESĠ ... v
ÖZET ... vi
ĠÇĠNDEKĠLER... ix
TABLOLAR LĠSTESĠ ... xii
GĠRĠġ ... 1
1.1. PROBLEM DURUMU... 1
1.2. AraĢtırmanın Problem Cümlesi ... 3
1.3. Alt Problemler ... 3 1.4. Amaç ... 5 1.5. AraĢtırmanın Önemi ... 5 1.5.1. AraĢtırmanın Sınırlılıkları ... 6 1.5.2. Tanımlar ... 6 ĠKĠNCĠ BÖLÜM ... 7
KURAMSAL ÇERÇEVE VE ĠLGĠLĠ ARAġTIRMALAR ... 7
2.1. Eğitim ve Önemi ... 7
2.2. Okul Yönetimi ... 8
2.3. Okul-Aile ĠĢbirliği ... 8
2.4. Okul Yönetimi Veli ĠletiĢimi... 10
2.5. Veli Beklentileri ... 11
2.6. Ġlgili AraĢtırmalar... 13
2.6.1. Yurt Ġçi AraĢtırmalar ... 13
2.6.2. Yurt DıĢı AraĢtırmalar ... 16
YÖNTEM ... 18
3.1. AraĢtırmanın Modeli ... 18
3.2. Veri Kaynakları ... 18
3.3. Veri Toplama Araçları ... 19
3.4. Verilerin Analizi ... 19
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM ... 20
BULGULAR VE YORUM ... 20
4.1. Okulun Fiziki Yapısına Yönelik Beklentiler ... 20
4.1.1. Teknolojik donanıma yönelik beklentiler ... 21
4.1.2. Okulun laboratuvar donanımına yönelik beklentiler... 22
4.1.3. Okulun güvenliğine yönelik beklentiler... 23
4.1.4. Okulun temizliğine yönelik beklentiler... 23
4.1.5. Okul da beslenme ile ilgili beklentiler ... 24
4.1.6. Okulun servis araçlarına yönelik beklentiler ... 24
4.2. Okulun Eğitim-Öğretim Faaliyetlerinin Niteliği... 25
4.2.1. Okulun akademik baĢarısı ... 26
4.2.2. Öğrenci – öğretmen iletiĢiminin niteliği ... 27
4.2.3. Öğrencilerin bireysel yeteneklerine yönelik çalıĢmalar ... 27
4.2.4. Dil eğitimine yönelik çalıĢmalar ... 28
4.2.5. Sosyal, sportif ve kültürel aktivitelere yönelik çalıĢmalar ... 28
4.2.6. Öğrenci rehberlik hizmetleri ... 29
4.2.7. Okul gezilerine yönelik beklentiler ... 29
4.3. Okul Öğretmenlerinin Niteliği ... 30
4.3.1. Okul disiplin anlayıĢına yönelik beklentiler ... 30
4.3.3. Öğretmenlerin alanlarındaki uzmanlıklarına yönelik beklentiler ... 31
4.4. Velilerin, Diğer Velilere Yönelik Beklentileri ... 32
4.4.1. Yönetimce alınan kararların uygulanabilir ve tutarlı olmasına yönelik beklentiler ... 33
4.4.2. Ġhtiyaç durumunda okul yönetimine rahatça ulaĢılabilme ... 33
4.4.3. Problemlerle ilgili çözüm uygulamaları ve geri bildirim ... 34
4.4.4. Veli toplantılarının ihtiyaçlara cevap verip vermemesi ... 34
BEġĠNCĠ BÖLÜM ... 35 SONUÇLAR VE ÖNERĠLER... 35 5.1. Sonuç ... 35 5.2. Öneriler ... 38 KAYNAKLAR ... 40 EKLER ... 43
EK-1 ARAġTIRMA ĠZĠN ONAY BELGESĠ ... 44
EK-2 ORTAOKUL ÖĞRENCĠ- VELĠ-OKUL SÖZLEġMESĠ ... 45
EK-3 VELĠ BEKLENTĠLERĠ GÖRÜġME FORMU ... 49
EK- 4 MĠLLĠ EĞĠTĠM BAKANLIĞI OKUL-AĠLE BĠRLĠĞĠ YÖNETMELĠĞĠNĠN ĠLGĠLĠ MADDELERĠ ... 52
EK-5 MĠLLĠ EĞĠTĠM TEMEL KANUNUNUN ĠLGĠLĠ MADDELERĠ ... 55
ÖZGEÇMĠġ ... 60
TABLOLAR LĠSTESĠ
Tablo 4.1 Okulun Fiziki Yapısına Yönelik Veli Beklentilerine İlişkin Tema, Kod ve Frekans
Dağılımı ... 20
Tablo 4.2 Okulun eğitim-öğretim faaliyetlerine yönelik Veli Beklentilerine İlişkin Tema,
Kod ve Frekans Dağılımı ... 25
Tablo 4.3 Okul Öğretmenlerinin Niteliğine Yönelik Veli Beklentilerine İlişkin Tema, Kod
ve Frekans Dağılımı ... 30
Tablo 4.4 Öğrenci Velilerine Yönelik Veli Beklentilerine İlişkin Tema, Kod ve Frekans
BĠRĠNCĠ BÖLÜM
GĠRĠġ
AraĢtırmanın bu bölümünde, araĢtırmaya konu olan problem durumu açıklanmıĢ; problem cümlesi ve alt problemler oluĢturulmuĢ; araĢtırmanın amacı ve önemi belirtilmiĢ; araĢtırmanın sınırlılıklarından söz edilmiĢ; araĢtırmada sıkça kullanılan tanımlara yer verilmiĢtir.
1.1.PROBLEM DURUMU
Sürekli değiĢen ve geliĢen dünyamızda yeniliklere ayak uydurabilmenin, çağdaĢlaĢmanın, kalkınmıĢ ve mutlu bir toplum olmanın yolu eğitimden geçmektedir. Türkiye‟de genç nüfus fazla olduğundan, gençlerden en üst düzeyde faydalanmak için onların iyi bir eğitim almaları sağlanmalıdır (Keskin ve Turna, 2010).
Bu eğitim her kademede aynı titizlikle devam ettirilmelidir. Ortaokul, sosyal, biliĢsel ve duygusal birçok alanda temellerin atıldığı ve öğrencilerin liseye hazırlandığı çok önemli bir dönemdir. Bu döneme özgü en önemli karar, çocuğun gideceği okulun seçilmesi aĢamasında verilecek karardır. Okul seçiminde önemli olan okulun özelliklerinin, çocuğun ve ailenin beklentilerine ve özelliklerine uygunluğudur. Her aile doğal olarak, çocuğunun en nitelikli ve en ideal okul imkânlarından yararlanmasını istemektedir. Öğrencilere yapılacak eğitsel ve mesleki rehberlik çalıĢmalarında yöneltme ve yerleĢtirme çalıĢmalarına ilköğretimin ilk yıllarından itibaren baĢlamak gerekmektedir (Güven, 2008).
Ġlköğretim sürecinde öğrencilerin ilgi, istek, yetenek ve kiĢilik özelliklerinin belirlenmesi ve uygun programlara yöneltilmelerine iliĢkin bazı usul ve esaslar uygulanmaktadır. Yöneltme; öğrencilerin ilgi, istek, yetenek ve kiĢilik özelliklerini dikkate alarak, olumlu bir benlik kavramı geliĢtirebilmelerine, seçeneklerden haberdar olmalarına, potansiyellerinin farkında olarak onu geliĢtirmeye çalıĢmalarına, bu doğrultuda kararlar alabilmelerine, aldıkları kararların sonuçlarını görebilmelerine ve sorumluluğunu almalarına yönelik bilimsel hizmetlerin düzenli ve sürekli bir biçimde verilmesine iĢaret eder (MEB, 2003).
Yöneltme süreci okulöncesinden itibaren baĢlar, temel eğitimin sonuna kadar devam eder. Yöneltme sürecinde sınıf gözlem formu altı, yedi ve sekizinci sınıflarda doldurulur. Öğrenciler ilkokulu bitirdikten sonra beĢinci sınıfta ikametgâh adresine uygun bir ortaokula veya herhangi bir imam hatip ortaokuluna gidebilir.
Sekizinci sınıfın sonunda sınıf gözlem raporları dikkate alınarak yönlendirme yapılır. Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) tarafından Temel Eğitimden Ortaöğretime GeçiĢ (TEOG) sınavı olarak ortaokul 8. sınıf öğrencilerine uygulanan sınavda öğrenciler aldıkları puanlara göre ortaöğretim okullarına tercihte bulunarak puan üstünlüğüne göre ortaöğretim kurumlarına yerleĢtirilirler.
Öğretmen, öğrencilerinin yardıma ihtiyacı olan veya çocuklarına karĢı olan sorumluluklarını hatırlayan anne ve babaları ziyaret etmek zorundadır. Bunun yanında anne ve babalara aile ile ilgili bir derse katılmaya davet etmelidir. Böylece, onların kiĢisel durumlarını ve çocuklarına ait sorunları ve kabul etmeyi öğrenmede öğretmen, anne ve babalara özel yardım sağlayabilecektir. Aynı zamanda, anne ve babaların kendileriyle veya çocuklarıyla sorunları olduğunda onlara yardımda bulunmalı ve öğrencilerini daha yakından tanımak için ailelerden yardım almalıdır (Biler, 1997:51).
Ülkemizin geleceği olan çocukların eğitiminde okul, aile, çevre, öğretmen ve eğitim sistemi gibi faktörler etkili olmaktadır. Türk eğitim sisteminde okul-aile-çevre arasında yeterince iĢ birliği sağlanamamaktadır. Bunda hem okulların hem de aile ve çevrenin etkisi büyüktür. Bu da öğrencileri olumsuz yönde etkilemektedir. Öğrenci baĢarısının düĢmesi, çocukların zararlı alıĢkanlıkları daha küçük yaĢlarda edinmeye baĢlaması ve okullarda yaĢanan disiplin problemleri bu durumun en önemli sonuçları olarak karĢımıza çıkmaktadır (Akyüz, 1991: 239;Akt. Porsuk ve Kunt,2012).
Bugün okul-aile iliĢkilerinin sadece ekonomik düzeyde kalması ailelerin okula katılımını güçleĢtirmektedir. Bu yüzden aileler eksik olduğu konular ve karsılaĢtığı problemler ile ilgili öğretmenlerle ve yöneticilerle görüĢememekte ve okul-aile iĢbirliğinin amacına yönelik ciddi programlar geliĢtirilememektedir. Dolayısıyla aileler çocuklarının öğrenme durumlarıyla ilgili karsılaĢtıkları problemlerin ya farkında olmamakta, ya da farkında olsa bile bu problemlerini nasıl çözeceklerini bilememektedirler (Öz; 1983: 235).
Okulların ailelere ilişkin işlevlerini beklentiler doğrultusunda karşılayabilmesi, öncelikle ailelerin çocuklarına yönelik eğitim ihtiyaçlarının saptanmasına bağlıdır. Bu nedenle aile eğitilmeden, ailenin eğitime ilişkin bakış açısı değiştirilip olumlu bir düzeye getirilmeden, çocukların
eğitilemeyeceği anlayışının benimsenmesi zorunludur. Türk eğitim sisteminde ailelerin eğitim ihtiyaçlarının karşılanmasına yönelik çalışmaların yeterince gerçekleştirilemediğini birçok araştırma bulgusu da doğrulamaktadır. Ailenin okul toplumu içerisinde yer almasını amaçlayan okul-aile birlikleri beklentilere yanıt verememekte; okul-aile ilişkilerinin beklenen yönde gerçekleştirilememesi ise öğrencinin başarısızlığıyla birlikte okula olan ilgi ve isteğinin azalmasına neden olmaktadır. Toplumdan uzak, aileden dışlanmış eğitim ise amacına ulaşamamaktadır (Aslan, 1984; Ataklı, 1999; Oğan, 2000; Öztürk, 1993; Akt. Özbaş ve Badavan, 2009).
Okulların iĢlevlerini amaçlanan yönde gerçekleĢtirebilmeleri için, çevreleriyle etkili iliĢkiler kurmaları gerekir. Ġlköğretim düzeyinde aileler, yasal ve yönetsel açıdan okulların etkili iliĢkiler kurmak zorunda oldukları en yakın sosyal çevreyi oluĢturmaktadır (MEB, 2004).
Eğitim sadece okulda gerçekleĢen bir süreç değildir. Okulun dıĢında aile de iyi bir eğitimin gerçekleĢmesinde önemli bir rol oynar. Aile, eğitim açısından okulun dıĢındaki en etkili çevredir ve çocuğun okula gitmesiyle bu çevrenin önemi azalmaz. Aile, çocuğun eğitiminde tek baĢına önemli rol oynayacağı gibi aynı zamanda eğitim ile doğrudan ilgilenen okulun da önemli bir partneri olarak görülebilir. Bu yüzden eğitim açısından okul-aile arasında sağlam bir iliĢkinin kurulması önemli bir gerekliliktir (Erdoğan, 2000).
Bazı okulların veli beklentilerini karĢılamada daha hassas davrandığı bazı okulların ise veli beklentilerini dikkate almadığı söylenebilir. Sağlam bir eğitimin temelleri ailede atılır. Bu nedenle eğitim açısından ailenin, çocuğun eğitimi adına ilk yıllardaki katkıyı okul çağında da sağlaması adına, okulla aile arasında sağlam bir iliĢkinin kurulması hem önemli hem de zorunludur. Bu bağlamda okul veli iliĢkisinin istendik yönde olabilmesi için, veli beklentilerinin bilinmesine ve karĢılanmasına ihtiyaç duyulmaktadır.
1.2. AraĢtırmanın Problem Cümlesi
Ortaokul öğrenci velilerinin okuldan beklentileri nelerdir?
1.3. Alt Problemler
1.Ortaokul öğrenci velilerinin “okulun fizikî yapısı” ile ilgili beklentileri nelerdir?
a) Okuldan teknolojik donanım ile ilgili beklentileriniz nelerdir? b) Okuldan laboratuvar donanımı ile ilgili beklentileriniz nelerdir?
c) Okulun güvenliğine yönelik beklentileriniz nelerdir? d) Okulun temizliğine yönelik beklentileriniz nelerdir?
e) Okulda beslenme ile ilgili beklentileriniz nelerdir?
f) Okulun servis araçlarına yönelik beklentileriniz nelerdir?
2. Ortaokul öğrenci velilerinin, okulun eğitim-öğretim faaliyetlerine yönelik okuldan beklentileri nelerdir?
a) Okulun akademik baĢarısı ile ilgili beklentileriniz nelerdir?
b) Öğrenci-öğretmen iletiĢiminin niteliğine yönelik beklentileriniz nelerdir? c) Öğrencilerin bireysel yeteneklerinin ortaya çıkmasına yönelik beklentileriniz nelerdir?
d) Öğrencilerin dil eğitimine yönelik beklentileriniz nelerdir?
e) Öğrencilerin sosyal ve kültürel faaliyetlerine yönelik beklentileriniz nelerdir? f) Öğrencilerin sportif faaliyetlerine yönelik beklentileriniz nelerdir?
g) Öğrenci rehberlik hizmetlerine yönelik beklentileriniz nelerdir? h) Okul gezilerinin niteliğine yönelik beklentileriniz nelerdir?
3. Ortaokul öğrenci velilerinin, okuldaki öğretmenlerden ve yöneticilerden beklentileri nelerdir?
a) Okul disiplin anlayıĢına yönelik beklentileriniz nelerdir?
b) Okul öğretmenlerinin akademik baĢarısına yönelik beklentileriniz nelerdir? c) Okul öğretmenlerinin alanındaki uzmanlıklarına yönelik beklentileriniz nelerdir? 4. Ortaokul öğrenci velilerinin, diğer velilerden beklentileri nelerdir?
a) Yönetimce alınan kararların uygulanabilir ve tutarlı olmasına yönelik beklentileriniz nelerdir?
b) Ġhtiyaç durumunda okul yönetimine rahatça ulaĢabilme hususunda beklentileriniz nelerdir?
c) Problemlerle ilgili çözüm uygulamaları ve Feedback (Geribildirim) hususundaki beklentileriniz nelerdir?
d) Veli toplantılarının ihtiyaçlara cevap verebilecek Ģekilde ve düzenli aralıklarla yapılabilmesi konusundaki beklentileriniz nelerdir?
1.4. Amaç
Okulun temel unsurlarından olan velilerin, okuldan, okul yöneticilerinden beklentilerinin neler olduğunun tespit edilerek veli beklentilerinin okul yönetimince tam olarak karĢılanmasını sağlamaktır.
1.5. AraĢtırmanın Önemi
Çocukların eğitim ortamındaki geliĢiminde en temel ilkelerinden birisi, öğretmenlerin, öğrencilerin, idarecilerin ve ailelerin bu süreçte hep birlikte yeralmasıdır. Çocukların okul ortamında kazandıkları becerilerin ev ortamında pekiĢtirilmesi ve geliĢtirilmesi, okul-ev tutarlılığının sağlanması ve ailelerinokul ortamının etkili bir ögesi haline gelebilmesi eğitim sürecinin en önemli hedefidir (Akkök,2004;Akt. Dam, 2008).
Okul müdürleri okullarında sürekli farklı kiĢiliklerle karĢı karĢıya bulunmalarından dolayı; bunların yol açtığı sorunları çözümlemek, istek ve beklentilerine cevap vermek, farklı kiĢilikleri okulun etkililiği ve verimliliği yönünde bir bütün olarak harekete geçirmek, ortak hedefler etrafında birleĢtirmek, istek ve beklentileri arasında bir ortaklık saptamak, kısaca bütün öğretmenleri okulun amaçları etrafında toplamak durumundadırlar. Okul müdürleri, bunu çok boyutlu etkileme yollarından en rasyonel biçimde yararlanarak sağlayabilir (SarıtaĢ 1991:174 Akt. Aslan, 2004).
Bu bağlamda okul yönetiminin öğrenci velilerinin beklentilerinden haberdar olması ve yapılan çalıĢmaların bu beklentiler doğrultusunda düzenlenmesi gerekir. Çağımızın değiĢim ve geliĢimlerine ayak uydurmak isteyen okul yöneticisi, velilerin beklentilerini önemsemek zorundadır. Bu beklentileri okul yöneticisi dikkate almalı, kendisi ve okulu için gerekli tedbirleri almalıdır. Yapılacak olan bu çalıĢma ile veli beklentilerinin okul
yönetiminden neler olduğu veli görüĢleri araĢtırılarak okul yönetimine yol gösterici ve yararlı olacağı düĢünülmektedir..
1.5.1. AraĢtırmanın Sınırlılıkları Bu araĢtırma;
Konu alanı açısından; velilerin okuldan beklentileri ile,
Yöntem açısından; nitel araĢtırma yöntemlerinden “durum çalıĢması” ile;
Veri kaynağı olarak; 2016-2017 eğitim-öğretim yılında, Denizli Ġli Merkezefendi Ġlçesinde bulunan Servergazi Ġmam Hatip Ortaokulu velilerinden üst gelir düzeyinde, orta gelir düzeyinde ve alt gelir düzeyinde olan belirli sayıdaki veliler ile
Nitel veri toplama aracı olarak “veli görüĢme formu” ile
Süre açısından; 2016-2017 eğitim-öğretim yılı ile sınırlı olacaktır.
1.5.2. Tanımlar
Müdür: Müdür, kanun, yönetmelik, program ve emirlere uygun olarak okulun bütün iĢlerini yürütmeye, düzene koymaya, denetlemeye yetkili kiĢidir. Müdür, okulun amaçlarına uygun olarak yönetilmesinden, değerlendirilmesinden ve geliĢtirilmesinden sorumludur (MEB, 2004).
Eğitim ve Öğretim Yılı: Eğitim ve öğretimin baĢladığı tarihten, sonraki eğitim ve öğretim yılının baĢladığı tarihe kadar geçen süre. Milli Eğitim Bakanlığı (MEB, 2014).
Temel Eğitimden Ortaöğretime (Liseye) GeçiĢ Sınavı (TEOG): Ortaokul 8. Sınıf öğrencilerine Milli Eğitim Bakanlığı tarafından uygulanan Temel Eğitimden Ortaöğretime (Liseye) GeçiĢ Sınavıdır.
Öğrenci Velisi: Öğrencinin annesi, babası veya yasal olarak sorumluluğunu üstlenen kiĢidir. Milli Eğitim Bakanlığı (MEB, 2014).
Veli Beklentileri: Velilerin okul, okul yöneticileri, öğretmenler, eğitimci olmayan personelden ve eğitimle ilgilenen kiĢi ve kuruluĢlardan, çocuğun eğitimi, öğretimini etkileyen her öğeye iliĢkin beklentileri olarak tanımlanır.
ĠKĠNCĠ BÖLÜM
KURAMSAL ÇERÇEVE VE ĠLGĠLĠ ARAġTIRMALAR
2.1. Eğitim ve Önemi
Eğitim, bireyin yaĢamının tamamını kapsayan bir süreçtir. Bu süreç istendik davranıĢlar aracılığıyla gerçekleĢen kasıtlı kültürleme süreci olarak ele alınmaktadır. Bir süreç olarak değerlendirilen eğitimin, istendik davranıĢları bireylere aktarması konusundaki en temel unsuru okullar oluĢturur. Okullar kültürleme sürecinde oynadıkları rolü daha çok öğretim etkinlikleri sayesinde gerçekleĢtirirler. Eğitim, belli girdi, süreç ve çıktı gruplarıyla bir misyon doğrultusunda yönetilen bir açık sistem faaliyetidir. Bireysel ve toplumsal baĢarıyı ve huzuru etkileyen faktörlerin baĢında gelir. Bu yönü ile her ülkenin en çok önemsediği ya da önemsemek zorunda olduğu bir alt sistemdir. Hoy ve Misken (2010:2)‟e göre; eğitim yönetiminin sistematik olarak çalıĢılması modern okul kadar yenidir; tek sınıflı kırsal okul, uzmanlaĢmıĢ yöneticilere ihtiyaç duymuyordu (Akt. Akbulut, 2013).
Toplum olarak, içinde bulunduğumuz çağa ayak uydurabilmemiz ve küreselleĢen dünyada önemli bir yere sahip olabilmemiz için eğitim çok önemli bir unsurdur. Eğitimin kalitesinin yüksek olması, nitelikli iĢgücü ve dinamik bir toplum anlamına gelmektedir. Böyle bir toplum içinde yer alan bireyler de, uygun koĢullar sağlandığında, ülkenin geliĢimine katkıda bulunacaklardır. Bu nedenledir ki, eğitimde yapıtaĢı görevini gören okullar, nitelikli insan yetiĢtirmede ve ülkenin refah düzeyinin artırılmasında hayati bir önem taĢımaktadır (DikbaĢ, 2008; Akt. Kaya, 2012).
Eğitim, insanın olgun, erdem sahibi, mükemmel bir varlık haline gelme/getirilme süreci olarak görülebilir. Eğitimle insanın insani özelliklerinin geliĢtirilmesi, insanın daha da insanlaĢtırılması amaçlanır. Eğitimin temel amaçlarından biri, insanın doğuĢtan sahip olduğu bazı yetenekleri ortaya çıkarmak ve geliĢtirmektedir. GerçekleĢtirilecek eğitimin onu iyi yönde geliĢtirmesi beklenir. Eğitim, sadece insanı bütün yönleriyle geliĢtirmek değil aynı zamanda onun insani ve nitelikli bir hayat sürdürmesini de sağlamaktır (ġiĢman, 2010).
2.2. Okul Yönetimi
Akyüz (1991)‟e göre: “Genel anlamı içerisinde okul, belli bir yeri olan, belli bir süre devam eden, öğrenci ve öğretmeni değiĢen, geniĢ bir çevreye hitabeden, eğitim faaliyetini planlı ve programlı bir Ģekilde sürdüren; yani öğrenme faaliyeti olarak devam ettiren genel ve mesleki çeĢitler içerisinde Ģekillenen bir kuruluĢ olarak tanımlanabilir”. Okul, Türkiye de okul açma yetkisi Milli Eğitim Temel Kanunu ile belli esas ve usullere bağlanmıĢ, açma ve denetleme yetkisi her türden okul için Milli Eğitim Bakanlığına verilmiĢtir (Akt. Akbulut, 2013).
Açık sistem yaklaĢımına göre okullar, belirli bir sosyal, kültürel, ekonomik ve siyasal bir çevre içinde yer alır. Okullar bu çevre ile karĢılıklı etkileĢim içindedir (ġiĢman, 2002: 192).
Gerçekten de çocukları en iyi tanıyan, onlarla en yoğun iliĢkide olan kiĢiler, anne-babalardır. Anne-babalar çocuklarının geliĢiminde, onlara yeni beceriler kazandırılmasında önemli bir role sahiptirler. Kendilerine güvenen, kendilerini ifade edebilen, kiĢiler arası iliĢkilerde baĢarılı olan bireylerin yetiĢmesinde okul ile aile arasında iĢbirliği ve iletiĢim oldukça etkilidir. Çocuklar ilkokul dönemi ile birlikte, ev ortamından çıkıp okul ortamına girdiklerinde onlardan çok yeni davranıĢ biçimleri geliĢtirmeleri beklenir (Tezcan 1985).
Okulda verilen eğitimi, aile eğitiminden ayıran baĢlıca özellik, ailedeki eğitimin düzensiz ve geliĢi güzel olmasına karĢılık okuldakinin sistematik ve planlı yapılmasıdır. Okulda her Ģey belli bir plan ve programa göre, belli aralıklarla gerçekleĢtirilir. Hangi yönü ile bakılırsa bakılsın, okul eğitimi bireyi güvenle topluma hazırlamanın en belli baĢlı yolunu oluĢturur (Yılman, 1978:111).
2.3. Okul-Aile ĠĢbirliği
Okul, aile ve çocuk arasında kaçınılmaz etki ve sorumluluk iliĢkisi vardır. Bireyin davranıĢ ve tutumlarının, bireyin ailesi ve okul tarafından etkilendiği kabul edilen bir gerçektir. Aile, özellikle ana-baba, çocuğun toplumsallaĢmasında çok büyük bir etkendir. Okul, özellikle öğretmen, bu süreci devam ettirir. Bundan dolayı, ailenin eğitim suresi içinde okulla iliĢki kurması kaçınılmaz bir zorunluluktur. Aile-okul iliĢkilerinin temeli bu ikisi arasında gerekli iĢbirliği ortamının yaratılmasına dayanır. Aile-okul iliĢkisi, temelde
öğrencinin istendik davranıĢlarını pekiĢtirmek olumsuz davranıĢlarını ortadan kaldırmak prensibine dayalıdır (Uluğ, 1999).
Eğitim-öğretim sürecinde, aile ve okul arasında sağlanan etkili bir iĢbirliği ve etkileĢim sürecinin gerek öğrenci baĢarısı gerekse okul baĢarısı açısından birçok getirisi vardır. Öğrencilerin okul baĢarıları ve sosyal geliĢimleri üzerinde etkili olan birçok faktör bulunmaktadır. KuĢkusuz, aile faktörü öğrencilerin her türlü geliĢimini ve akademik baĢarısını etkileyen faktörlerin baĢında gelmektedir. Bu açıdan, ailelerin çocuklarının geliĢimini ve baĢarı durumunu yakından takip etmesi ve okul süreçlerine katılımı büyük önem taĢımaktadır. BaĢarılı bir Ģekilde gerçekleĢtirilen iĢbirliği süreci, öğrencilerin öğrenmesine ve baĢarısına olumlu katkılarda bulunacaktır (AkbaĢlı ve Kavak, 2008;Akt, Balkar, 2009). “Özellikle ilköğretim kademesinde sağlıklı bir etkileĢim ve iĢbirliğinin oluĢturulması, çocuğun gelecekteki yaĢamında belirleyici olması bakımından çok büyük önem taĢımaktadır” (Gökçe, 2000:1;Akt, Balkar, 2009). Veliler öğretmenlerle olan iletiĢimleri sayesinde çocuklarını daha iyi tanıyıp, gereksinimleri ile daha yakından ilgilenebilirler. Öğretmenler de, ailelerden aldıkları bilgiler doğrultusunda öğrencilerinin geliĢimlerine daha anlamlı katkılar da bulunabilirler (Balkar, 2009).
Eğitimsel ve sosyal değiĢmelerin hızlanması, okul ile ailenin gittikçe daha çok yakınlaĢmasını gerektirmektedir. Bu yakınlık çerçevesinde okul, çocuk hakkındaki bilgileri alır ve böylece çocuğun okul dıĢı çevresi ve hayatı ile ailenin çocuğa karĢı tutum ve davranıĢlarını öğrenir. Toplanan bu bilgiler, çocuğun geliĢmesi için kullanılır. Öğrenmede ne aile okulun ne de okul ailenin yerini alamaz. Bu anlamda iliĢkileri geliĢtirmek için okul velilere açılmalı, okul kayıtları velilerle paylaĢılmalıdır. Gerektiğinde velilerin sınıf, ortamı, öğretmen, öğrenci okul hakkındaki görüĢleri alınmalıdır (BaĢar, 1999).
Etkili bir veli katılımı, belirli miktarda parasal kaynağa ihtiyaç gösterir. Okulun veli katılım ve desteğini geliĢtirmek için ailelere yönelik eğitim etkinlikleri düzenleyebilmesi, sosyal kültürel etkinlikler gerçekleĢtirebilmesi ya da en azından aileler ile düzenli bir iletiĢim sistemi oluĢturabilmesi için parasal kaynaklarının yeterli olması gerekir. Özel okullar için bu faktör engelleyicilik bakımından son sıralarda yer almakla birlikte, resmi okullar açısından önemli etkiye sahiptir. Öğretmen ve yöneticilerin ailelere karĢı tutumlarının olumsuz olması, okula ulaĢım güçlüğü olması gibi faktörleri de eklemek olanaklıdır (GümüĢeli, 2004).
Milli Eğitim Bakanlığı tarafından 2005 yılı ekim ayında yayınlanan genelgeyle yürürlüğe giren “Öğrenci- Veli- Okul SözleĢmesi” öğrenci ve velinin okulun iĢleyiĢine etkin katılımlarını sağlamak, velileri, öğrencilerin neyi nasıl öğrenecekleri konusunda bilgilendirerek çocuklarının okul dıĢındaki zamanlarını en etkili Ģekilde değerlendirmelerine yardımcı olmalarını sağlamak, öğrencileri ve velileri okul kuralları ve genel eğitim politikaları konusunda bilgilendirmek, okulun hizmet ve imkânları konusunda tarafları bilgilendirerek faydalanma imkânlarını artırmak, okul içinde ve dıĢında fiziksel ve psikolojik Ģiddete karĢı iĢ birliği yapmak, taraflar arasındaki iletiĢim kanallarını açık tutmak, tarafların birbirlerinden beklentilerini sağlam bir zemine oturtmak, tarafların bireysel potansiyellerini üst düzeye çıkarabilecekleri Ģartları oluĢturmak, öğrencilerin ve velilerin okulun performans değerlendirilmesi sürecine etkin katılımını sağlamak konularında taraflar için bir yol haritası niteliği taĢımaktadır.
2.4. Okul Yönetimi Veli ĠletiĢimi
Okul - veli iĢ birliği, öğrenci baĢarısını artıran önemli etmenlerden biridir. Güvenli ve düzenli bir okul ortamının sağlanmasında velilerin rolü büyüktür. Veli katılımının öncelikli amacı, okulun eğitim etkinliklerini yönlendiren okul personeline destek olmak, çalıĢmalara meslekleri ve yeterlilikleri doğrultusunda farklı düzeylerde katkı sağlamak, okul ve ev arasında sıkı bağlar kurarak öğrencinin eğitim sürecinde huzurlu ve mutlu olmasına yardımcı olmaktır.
Okul yöneticisinin öğretimin gerçekleĢmesi ve geliĢtirilmesinde kritik rol ve sorumlulukları vardır. Okullara yön veren eğitim yöneticilerinin okullarının performans düzeylerini etkilemekte önemli rolleri vardır. Ġyi bir okulun koĢulu iyi bir yöneticidir gerçeğinden hareketle, okul yöneticisi okulun veya öğretimin nerede olduğuna, nereye gideceğine karar vermek gibi önemli liderlik davranıĢları göstermekle yükümlüdür. Okul yöneticisinin yetki, sorumluluk ve görevleri yerine getirebilmesi için bu alanda gerekli bilgi ve becerilere sahip olması zorunludur (Ilgar, 2005: 91).
Burns ve diğerleri (1992)‟ne göre; anne-baba ve öğretmenler arasında kurulacak düzenli iletiĢimin önemi büyüktür. Velilerle okuldaki etkinlikler konusunda mektuplaĢma, okul kuralları, düzeni ve velinin gereksinim duyduğu yardımcı bilgiler konusunda hazırlanmıĢ bulunan broĢürler, kurulacak bu iletiĢimin geleneksel araçlarıdır. Öğrencilerle ilgili kiĢisel raporlar, öğretmen-aile telefonlaĢmaları, veli-öğretmen toplantıları, çocukla
ilgili özel tartıĢma ve görüĢmelerin yapılacağı, ayrıca çocuğun aile çevresi konusunda öğretmenlerin bilgileneceği ev ziyaretleri, çocuklarının sınıf içi etkinliklerini görme fırsatı elde edecekleri anne-babaya açık sınıfiçi etkinlikleri izleme günleri, okul-aile iliĢkilerinde uzun yıllardır uygulanan iletiĢim yollarıdır (Akt, Çelenk, 2003).
Okulun destekleyici, güvenli ve etkili bir ortamda çalıĢmak, toplumundan ve çevreden saygı ve destek görmek, alınan tüm kararlara ve okul kurallarına uyulmasını istemek, gerek görüldüğü takdirde planlanmıĢ eğitim etkinliklerinin yer, zaman ve içeriğini en az bir hafta önceden haber vererek değiĢtirmek, ödül ve cezalara karar vermek, öğrenci ve velilerin bu kararları saygıyla karĢılamasını ve önerilere uyulmasını beklemek, okulun hedeflerine uygun planlamalara öğrenci ve velilerin katılımını ve desteğini beklemek gibi hakları vardır Okul velisinin; Çocuğunun eğitimiyle ilgili tüm konularda bilgilendirilmek, adil ve saygılı davranıĢlarla karĢılanmak, çocuğuna okul ortamında nitelikli kaynaklar, eğitim ve fırsatlar sunulacağını bilmek, düzenli aralıklarla okulun iĢleyiĢi hakkında bilgilendirilmek, okul aile birliği aracılığı ile okul yönetimine yardımcı olmak ve böylelikle katkıda bulunmak.
Çocuğumun okuldaki geliĢim süreciyle ilgili olarak düzenli aralıklarla bilgilendirilmek, okulun veli eğitim çalıĢmalarından yararlanmak, okulun sunduğu tüm sosyal ve kültürel etkinliklerden yararlanmak gibi hakları vardır (MEB, 2005).
2.5. Veli Beklentileri
Veli ve öğrencinin okula olumlu bakıĢ açısı kazanmasında, öğrencinin baĢarı durumunun artmasında, okulu terk eden öğrenci sayısında düĢüĢ olmasında, ailenin öğretmene ve okula karĢı olumlu bakıĢ açısı kazanmasında veli tutumlarının etkisi büyüktür denilebilir.
Bütün zorluklara rağmen yine de velinin yer almadığı bir eğitim planlamasının olması düĢünülemez. “Ġnsanlar kiĢiliklerin temelini oluĢturan bir kısım davranıĢı aile ortamında kazanır. Çocuklar daha küçük yaĢlarda anne-babalarını ve ailede sevdiklerini, büyüklerini taklit ederek onlarla özdeĢleĢir. Ortak aile yaĢamı içinde ailenin temel davranıĢ kalıplarını ve değerlerini öğrenirler, informal eğitim süreci aile ortamında çok etkili olarak oluĢur” (Fidan 1996:6).
“Bireyin okulda diğer çocuklara ve öğretmeni ile iliĢkilerinin temelinde, aile de tesis edilmiĢ bulunan duygusal iliĢkilerin yattığı görülmektedir. Aileyi okula baĢlamadan önce bir hazırlık yeri olarak görmemiz yanlıĢ olmayacaktır” (Özoğlu, 1978).
Veli ve öğretmenlerin birbirinden beklentileri karĢılıklıdır. Bu beklentiler kültürel yapılara göre farklılık arz eder. En baĢlıca öğretmene yönelik beklentiler; hoĢgörü, sabır, anlayıĢ, duyarlılık, adalettir. Bu beklentileri karĢılayan öğretmen, anne-baba nezdinde iyi öğretmendir. “Öğretmenler bir yandan meslekî kültürü ve kiĢiliği ile diğer yandan da rehberlik etmek suretiyle sınıfta toplanmıĢ öğrenciler arasındaki duygu, düĢünce ve davranıĢ ayrılıklarını kaldırmak gibi çok yönlü sorumluluklar yüklenmiĢlerdir” (Demirel, 1999: 32).
Öğretmenden beklentilerini yüksek tutan veliler, bunu öğretmenlere ifade ederlerken de kırıcı olmamalıdır. Kendi sorumluluklarını da öğretmenden beklentiye dönüĢtürerek, yılgınlığa sebebiyet vermemelidir. “Ana-babanın okul yöneticisinden beklediği davranıĢların basında, iyi iliĢkilerin kurulması ve sürdürülmesi gelmektedir. Bunu, öğrencilerle ilgilenmek, ana-babayı tanımak ve onlara yardımcı olmak davranıĢları izlemektedir” (Bursalıoğlu, 2005:52).
Okul yöneticisi, çevrenin okula destek ve katılımını geliĢtirmek için değiĢik strateji ve yöntemler izleyebilir. En basitinden yönetici, çevrenin-velinin katılacağı bir takım etkinliklere okulunu açabilir, onları zaman zaman okula davet edebilir, okulun bazı olanaklarından yararlanmalarını sağlayabilir, çeĢitli iletiĢimi araçları sürecinde, telefon, mektup, okul gazeteleri, okul kitapçıkları, konferanslar vb. değiĢik iletiĢim araçlarından yararlanılabilir. Bunların dıĢında aile ziyaretleri gerçekleĢtirilebilir. Ölçek türü araçlarla çevrenin ve ailelerin okul ve eğitime iliĢkin beklentileri belirlenebilir (ġiĢman,2002: 196). 2011-2012 eğitim öğretim yılında MEB tarafından baĢlatılan OHOP (Okullar Hayat Olsun) projesi, okul-çevre bütünleĢmesini ve kaynaĢmasını gerçekleĢtirmeye yönelik bir düzenlemedir. Projenin amaca; okulları halka açmak, okulların imkânlarından çevre halkını faydalandırmaktır. Mahalli yönetimler ve Orman Bakanlığı projenin diğer ortaklarıdır (Can, 2002).
Hill ve Taylor (2004), ailelerin okul tutumları ve çocukların akademik baĢarıları arasındaki iliĢkiyi inceledikleri araĢtırmalarında veli ve okulun, baĢarıda ana mekanizmayı oluĢturduğunu belirtmektedirler. Velilerin okula katılımlarını ve tutumlarını;
sosyo-ekonomik yapıları, etnik kökenleri, demografik özellikleri, kültürel arka planlar, eğitim durumları, yaĢadıkları çevre, kaynakların yetersizliği, ulaĢım problemleri, stresli olma gibi veli özellikleri etkilemektedir (Akt. Akbulut, 2013).
2.6. Ġlgili AraĢtırmalar
2.6.1. Yurt Ġçi AraĢtırmalar
Kaya (2012) tarafından yapılan araĢtırmanın amacı; Ġlköğretim 1. Kademeye devam eden öğrenci velilerinin, okuldan beklentilerini saptayarak eğitimi daha etkili hale getirmek, veli beklentilerinin net olarak anlaĢılmasının sağlanması; okul-aile arasında sürekli, sağlıklı bir iletiĢim ve iĢbirliği kurulmasına katkı sağlamaktır. AraĢtırmanın evreni; 2009-2010 Eğitim Öğretim yılında Kocaeli ili Körfez ilçesi, ilköğretim okullarına devam eden ilköğretim 1. Kademe öğrenci velilerinin üzerinde yapılmıĢtır. AraĢtırmanın örneklemini 8 resmi ilköğretim ve 1 özel ilköğretim okulundan 1000 veli oluĢturmaktadır. AraĢtırmada veri toplama aracı olarak iki bölüm ve iki boyuttan oluĢan bir anket uygulanmıĢtır. Birinci bölümde velilerin kiĢisel bilgileri yer almaktadır. Ġkinci bölüm ise iki boyuttan oluĢmaktadır. Velilerle, öğretmenlerle ve yöneticilerle yapılan görüĢmeler ve yapılan literatür taramasından elde edilen veriler sonucunda, 40 tane beklenti alanı belirlenmiĢtir. Belirlenen beklenti alanları ankete yerleĢtirilmiĢtir. Uygulanan anketle, anketin ilk boyutu olan; belirlenen beklenti alanları ile ilgili velilerin okuldan beklenti düzeyleri ile anketin ikinci boyutu olan; belirlenen beklenti alanları ile ilgili velilerin okuldan beklentilerinin karĢılanma düzeyi ölçülmüĢtür. Uygulanan anketin geçerlik ve güvenirlik uygulaması 250 veli üzerinde yapılmıĢtır. AraĢtırmada elde edilen bulgular sonucunda çocuklarını özel okula gönderen velilerin okuldan beklentilerinin resmi okula gönderen velilerden daha yüksek olduğunu ve beklentilerinin karĢılanma düzeylerinin resmi okula gönderen velilerden daha yüksek olduğu saptanmıĢtır. Velilerin okullardan en yüksek beklentisi öğretmenin sahip olduğu bilgiyi öğretme yeterliliğidir. Velilerin beklentilerinin en yüksek düzeyde karĢılandığı madde ise öğretmenin sahip olduğu bilgileri öğretmedeki yeterliliğidir. Bu durumda velilerin en yüksek beklenti içerisine girdiği madde en yüksek düzeyde de karĢılanmaktadır.
Akhan (2009) tarafından yapılan “Velilerin özel ilköğretim okullarından beklentileri ve beklentilerinin karĢılanma düzeyleri” baĢlıklı araĢtırma, Ġstanbul, Avrupa yakasında Milli Eğitim Bakanlığına bağlı özel ilköğretim okulları velilerinin özel
ilköğretim okullarını tercih etme sebepleri, bu okullardan beklentileri ve beklentilerinin karĢılanma düzeyini incelemektedir. Tarama modeli kullanılan araĢtırmanın evrenini, Ġstanbul'un Avrupa yakasında bulunan özel okulların velileri oluĢturmaktadır. AraĢtırmanın örneklemini ise Ġstanbul Avrupa yakasında bulunan Milli Eğitim Bakanlığına bağlı, basit tesadüfi yöntemle seçilmiĢ 10 özel okulun velileri oluĢturmaktadır. Bu çerçevede anket soruları tesadüfi olarak belirlenen 320 öğrenci velisine uygulanmıĢ ve 302 kullanılabilir nitelikte anket formu elde edilmiĢtir. Sonuç olarak araĢtırma bulgularının % 95 güven aralığında, ± % 5 örnekleme hatası ile genellemiĢtir. AraĢtırmanın sonuçlarını aĢağıdaki gibi özetlemek mümkündür. Veliler istek ve beklentilerinin büyük bir çoğunluğunun gerçekleĢtiğini bildirmektedir. Velilerin genelini 31-40 yaĢ arası lise mezunu anneler oluĢturmaktadır. Velilerin büyük bir kısmı, çocuğunun okul hayatını önemseyen ve bütün etkinlikler katılan velilerdir. Velilerin özel okulları tercih etme sıralaması Ģöyledir: 1. Yabancı dili iyice öğrenme imkânı sağlaması, 2. Sınıf mevcutlarının az olması, 3. Öğretmen kadrosunun seçilerek alınması, 4. Temel bilgisayar eğitiminin verilmesi, 5. Tam gün çalıĢan sağlık görevlilerinin bulunması, 6. Okulda psikolojik danıĢmanın olması, 7. Okulun servis imkânlarının iyi olması, 8. Tam gün eğitim verilmesi, 9. Düzenli beslenme alıĢkanlığının sağlanması, 10. Okulun fiziki imkânlarının zengin ve çeĢitli olması (Akhan, 2009).
UlaĢılabilen alan yazında, okul tercihinde etkili olan faktörlerin belirlenmesi amacıyla yapılan bazı çalıĢmalar incelediğinde genel görüĢe göre okul tercihinde en önemli faktörler; okulun sınıf içi aktivitelere önem vermesi, sosyal etkinlikleri eğitimin parçası olarak görmesi, çocuğun gelecekte gireceği sınavların hepsinde baĢarı göstermesi, çocuğu birey olarak gören, ona saygı duyan ve kendine güvenmesini öğretecek öğretmenlerin olması, okulun temiz olması, sınıfların kalabalık olmamasıdır (Kahraman, 2008).
Aslan ve Yıldırım (2004)‟ın yaptığı ve 13. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayında sunduğu “Ġlköğretim Okul Müdüründen Beklentiler” isimli araĢtırmada okul müdürlerinden beklentilerini: “Yapılan iĢlerin takipçisi olma, okulda eğitim-öğretim adına bir rekabet ortamının yaratılmasını sağlama, disiplini kaba kuvvetle değil; farklı yaklaĢımlarla sağlama öğrenci ve veli arasında ayrım yapmama, kendisine iletilen okula ait sorunlara duyarsız kalmama, öğrenci sorunlarını velilere bildirmede kaygı duymama, okul çevresindeki yabancı kiĢilere karĢı duyarlı olma, okulda sosyal faaliyetlere önem verme,
sınıf içi öğretimi davranıĢlarının takipçisi olma, personel ile aynı amaçla olduğunu veliye ve çevreye hissettirme" olarak; öğretmenlerin okul müdürlerinden beklentilerini;
“Her zaman öğretmenlerin yanında olma, birlikte çalıĢtığı öğretmenlerin uzmanlıklarına güvenme, baĢarılı öğretmenin ödüllendirilmesi, değerlendirmede tarafsız olma, çalıĢanları ile sıcak iliĢkiler kurma, liderliğe uygun özellikler taĢıma, güler yüzlü ve saygılı olma, yaratıcı ve özgün fikirlere açık olma, tüm derslere aynı önemi verme, ilkeli ve tutarlı olma, kendini yenileyip geliĢtirme, önyargıdan uzak ve uzlaĢtırıcı olma, ders araç ve gereçlerinin teminini yerine getirme, sorunun parçası değil; çözüm sağlayıcı olma, sert ve kıĢkırtıcı davranmaktan kaçınma, devamlı odasında oturan, bürokratik iĢlerle uğraĢan kiĢi tablosu çizmeme, eleĢtiriye açık olma, etkili iletiĢim gücüne sahip olma, ana dilini doğru ve güzel kullanma becerisini kazanmıĢ olma, eğitime inanmıĢ ve adanmıĢ biri olma.” olarak belirlemiĢlerdir.
Öğrencilerin okul müdürlerinden beklentilerini ise: öğrencilerin çeĢitli ihtiyaçlarını göz önüne alarak okulun fiziki ihtiyaçlarını karĢılama, eğitimi engelleyen öğrencilere karĢı caydırıcı önlemler alma, 1. kademe ve 2. kademe öğrencilerinin ihtiyaçlarının farklı olduğunu göz önüne alma, öğrenci isteklerini sadece dinleyici değil, aynı zamanda uygulayıcı olma, teknolojiyi yakından takip edip okula kazandırma olma, ileriki hayatımızda seçeceğimiz meslekler hakkında bilgi verme, sanatsal etkinliklere ağırlık verme Ģeklinde belirlenmiĢtir.
Eğitimin her kademesinde yapılan yeniliklerle toplumumuzun aydınlanması ve geliĢmesi hedeflenmiĢtir. Öğrenim çağındaki genç nüfusun yoğunluğu, ekonomik ve mesleki kaygılar, velileri ve öğrencileri okul seçiminde farklı tür ve özellikteki okullara yönelten etkenlerdendir (Sertdamar, 2003).
Nural, (1987) yaptığı bir araĢtırmada, velilerin yönetici ve öğretmenlerle çok nadir görüĢtüğü bulgusunu elde etmiĢtir. Çocuklarına ilgisiz olan velilerin yöneticiler tarafından uyarılması, okulda velilerin rahatça konuĢabilecekleri bir ortam hazırlanması, yöneticilerin velilerin hatalarına karĢı hoĢgörülü olmaları velilerin, yöneticilerden bekledikleri davranıĢlardır. Veliler, yöneticilerin bu davranıĢları yeterli düzeyde gösteremediklerini ifade etmiĢlerdir (Nural, 1987).
Arıkan (2007) tarafından “Ġlköğretim okullarında çocukları olan ana babaların eğitim gereksinimlerinin saptanması ve okulların bu gereksinimleri karĢılamadaki mevcut
durumu” baĢlıklı araĢtırma sonuçlarına göre; ana babaların görüĢlerine göre; gereksinim duydukları eğitim konuları arasında verimli ders çalıĢma yöntemleri ve çocuklarla sağlıklı iletiĢim kurma yer almaktadır. Ana babaların gereksinim duydukları eğitim konularını, okul tarafından karĢılanan biçimlerinden daha farklı ortamlarda almak istedikleri tespit edilmiĢtir. Ana babaların okulda ana baba eğitim programı düzenlenirse katılmak istedikleri tespit edilmiĢtir. Veli toplantıları, uzmanların davet edildiği konferans, seminer ile bilgi almayı çok istedikleri tespit edilmiĢtir.
2.6.2. Yurt DıĢı AraĢtırmalar
Jacob ve Lefgren (2007), düĢük gelirli ailelerin eğitimden beklediklerinin sadece akademik baĢarı olduğundan, öğrencilerin sosyal faaliyetlere katılımına önem vermediğinden, okul idaresinin öğretmene öğrencisini tatmin edip etmediği konusunda verdiği rapora kayıtsız kaldığından, yüksek gelirli ailelerin akademik baĢarının yanı sıra resim, müzik gibi sosyal faaliyetleri olan ve öğrenci tatmininin yüksek olduğu okulları tercih ettiklerinden bahsetmiĢlerdir.
Friedman, Bobrowski ve Markow (2007), Amerika‟da 27 bölgede 121 okuldan 30.279 veli ile yapılan araĢtırmada okul yönetimine veli tatminini artırmak için bir yol göstermesini amaçlamıĢlardır. New York‟ta bulunan Haris Interactive Ģirketiyle ortaklaĢa yürütülen bu çalıĢmalarında, veli tatmininde en önemli faktörlerin; velilerin çocuklarının geliĢimi hakkında okuldan aldıkları yeterli bilgi, velilerin eğitim-öğretim faaliyetlerine katılımlarının sağlanması, okulda kaynakların yeterliliği, okul yönetiminin liderliği ve okul bütçesinin verimli kullanılması olduğunu belirtmiĢlerdir
Friedman, Bobrowski ve Geraci (2006), Amerika‟da farklı etnik yapıdan gelen velilerin (Afrikalı Amerikan, Asyalı, Beyaz, Ġspanyol kökenli) okuldan duydukları memnuniyet ve okul seçimi konusunda 27 farklı bölgede, 121 okul ve 27.605 veli ile araĢtırma yapmıĢlardır. AraĢtırma sonucunda velilerin okul memnuniyeti konusunda önem verdiği konular velilerin okula ne kadar dâhil edildiği, okul yönetimi ve teknoloji çeĢitliliğidir. Etnik grupların okul memnuniyetinde okulun güvenliği, bütçesi, faaliyetler ve öğretmen verimliliği gibi faktörlerin etkili olduğunu saptamıĢlardır. Diğer önemli faktörleri ise; idareciler, program kalitesi, bilgisayar teknolojisi, otobüsle ulaĢım, velilerle iletiĢim, velilerin eğitime katılımı, öğrenci baĢarısı olarak belirtmiĢlerdir.
Hill ve Taylor (2004), ailelerin okul tutumları ve çocukların akademik baĢarıları arasındaki iliĢkiyi inceledikleri araĢtırmalarında veli ve okulun, baĢarıda ana mekanizmayı oluĢturduğunu belirtmektedirler. Velilerin okula katılımlarını ve tutumlarını; sosyo-ekonomik yapıları, etnik kökenleri, demografik özellikleri, kültürel arka planlar, eğitim durumları, yaĢadıkları çevre, kaynakların yetersizliği, ulaĢım problemleri, stresli olma gibi veli özellikleri etkilemektedir (Akt. Akbulut, 2013).
Okagaki ve Frensch (1998), Parentand Children‟s School Achievement: Multiethnic Perspective isimli araĢtırmada, Asyalı-Amerikalı ailelerin diğerlerine oranla çocuklarının daha çok eğitim almasını istediklerini, Latin ailelerin bağımsız ve uyumlu davranıĢların geliĢmesi ile ailelerin izlemesine daha çok önem verdiklerini, Avrupa ve Amerikalı ailelerin de diğerlerine oranla çocukların okuldaki baĢarısı için yardım etme yetenekleri konusunda kendilerine daha çok güvendiklerini saptamıĢtır (Akt, Kaya, 2012).
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
YÖNTEM
3.1. AraĢtırmanın Modeli
Öğrenci velilerinin okul yönetiminden beklentilerinin belirlenmeye çalıĢıldığı bu araĢtırmada nitel araĢtırma yöntemi kullanılmıĢtır. Nitel araĢtırma, algıların ve olayların doğal ortamda gerçekçi ve bütüncül bir biçimde ortaya konmasına yönelik bir süreç izler (Yıldırım ve ġimĢek, 2005). Bu araĢtırmada durum çalıĢması nitel araĢtırma yöntemi olarak belirlenmiĢtir. Veri toplama yöntemi olarak “GörüĢme” yöntemi kullanılmıĢtır.
3.2. Veri Kaynakları
Bu araĢtırmanın çalıĢma grubunu, 2016-2017 eğitim öğretim yılında, Denizli ili Merkezefendi ilçesinde bulunan Servergazi Ġmam Hatip Ortaokulu 8. sınıf öğrenci velileri oluĢturmuĢtur.
Bu araĢtırmada nitel araĢtırma örnekleme yöntemlerinden biri olan “Maksimum çeĢitlilik örnekleme yöntemi kullanılmıĢtır. Bu amaçla; 2016-2017 eğitim öğretim yılında, Denizli ili Merkezefendi ilçesinde bulunan Servergazi Ġmam Hatip Ortaokulu 8. sınıf öğrenci velilerinden internetten Milli Eğitim Bakanlığı, (MEB) e-Okul okul yönetim bilgi sistemi modülünden tesadüfü örneklem yoluyla sosyo-ekonomik gelir durumları üst gelir düzeyinde olan velilerden altı, orta gelir düzeyinde olan velilerden altı ve alt gelir düzeyinde olan velilerden altı veli olmak üzere toplam 18 velinin gelir durumları tespit edilerek okul ortamının iyileĢtirilmesine yönelik veli beklentilerini konu alan nitel nitelikli bir araĢtırma olan “ görüĢme “ yönteminin kullanıldığı bir araĢtırmadır.
Katılımcıların, beĢi üniversite, beĢi lise, üçü ortaokul ve beĢi ilkokul mezunudur. Sekizi ev hanımı, ikisi esnaf, biri emekli, biri mühendis, ikisi öğretmen, üçü memur, bir veli de serbest meslek sahibidir.
Katılımcılardan dokuzunun evi kiradır. Dokuzunun evi ise kendine aittir. Yedi velinin evinde çocuğuna ait bir oda yoktur. 11 velinin çocuğuna ait bir odası vardır.
3.3. Veri Toplama Araçları
Verilerinin toplanması için nitel araĢtırma veri toplama aracı olarak “Veli Beklentileri GörüĢme Formu” hazırlanmıĢtır. (Ek-3 veli görüĢme formu, sayfa 49-50 ve 51 de verilmiĢtir) Bu amaçla ilgili literatür taranmıĢ ve uzman görüĢlerinden yararlanılmıĢtır. GörüĢme formunun deneme uygulaması yapılarak geçerlik ve güvenirlik çalıĢmaları gerçekleĢtirilmiĢtir. Veli beklentileriyle ilgili yapılan görüĢmede, velilerin gelir düzeyini saptamak için gerekli demografik bilgileri elde etmek amacıyla uygulanan görüĢme formunun ilk sayfasında “Ailenin Sosyo-Ekonomik Durumu” kısmından faydalanılmıĢtır.
3.4. Verilerin Analizi
AraĢtırmanın yapıldığı ortaokulda 8. sınıfta öğrencisi bulunan ve görüĢmeyi kabul eden 18 veliden randevu alınarak görüĢmeler yapılmıĢtır. GörüĢmenin yapıldığı ortamın sessiz ve uygun bir ortam olmasına dikkat edilmiĢtir. GörüĢmeler velilerle üçüncü kiĢilerin olmadığı ve görüĢlerini rahatça paylaĢabileceği bir ortamda gerçekleĢmiĢtir. GörüĢmelerin ikisi velilerin iĢyerinde velilerin uygun olduğu saatte, 16 veli ile okulda öğretmenler odasında görüĢme için uygun bir ortamda gerçekleĢtirilmiĢtir.
GörüĢmeler 20 ile 25 dakika arasında sürmüĢtür. GörüĢme sırasında veriler, velilerden izin alınarak “Veli GörüĢme Formu” na veliler tarafından veya araĢtırmacı tarafından yazılarak veriler toplanmıĢtır. Veri analizinde içerik analizi tekniğinden yararlanılmıĢtır. Ġçerik analizindeki temel amaç toplanan verileri açıklayabilecek kavramlara ve iliĢkilere ulaĢmaktır. Bu amaçla toplanan verilerin önce kavramsallaĢtırılması, daha sonra da ortaya çıkan kavramlara göre mantıklı bir biçimde düzenlenmesi ve buna göre veriyi açıklayan temaların saptanması gerekmektedir (Yıldırım ve ġimĢek, 2013). AraĢtırmada kullanılan veri toplama aracının uygulanması tamamlandıktan sonra, veriler bilgisayara aktarılarak elde edilen veri seti betimsel yolla analiz edilmiĢtir. Etik sorunları gidermek amacıyla veriler analiz edilirken görüĢülen veliler G1, G2, G3… biçiminde kodlanmıĢtır.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
BULGULAR VE YORUM
4.1. Okulun Fiziki Yapısına Yönelik Beklentiler
Velilerle yapılan görüĢme verileri çözümlendiğinde, okulun fiziki yapısına yönelik beklentilere iliĢkin tema ve kodlar aĢağıdaki tabloda gösterilmiĢtir.
Tablo 4.1
Okulun Fiziki Yapısına Yönelik Veli Beklentilerine İlişkin Tema, Kod ve Frekans Dağılımı Tema
Kodlar f
Teknolojik donanım Akıllı tahtalar aktif kullanılmalı Arızalar zamanında giderilmeli Okulda tekniker olması gerekliliği Bilgisayara, internete ulaĢabilme
14 5 6 3 Laboratuvar Deney araç gereçleri tam olmalı
Malzemelerin yeni olması Laboratuvar aktif kullanılmalı
8 2 12 Güvenlik Kameraların aktif kayıt yapması
Özel güvenlik görevlisi sayısı artırılmalı Okul kapılarının kapalı tutulması
8 9
2 Temizlik Okul ve bahçe temizliği yetersiz.
Hizmetli sayısı artırılmalı
Lavabolar da sıvı sabun ve kâğıt havlu bulunmalı Hijyenik okul
6 10 8
Beslenme Kantin temizliği iyi Kantin fiyat listesi asılmalı
Kantin ve yemekhane denetimi artırılmalı Doğal meyve satıĢı yapılmalı
2 7 15 2 Okul servisi Güvenli servis ve eğitimli personel
Servis ücreti pahalı, ücret uygun olmalı Öğrenciyi evden alıp zamanında okula götürüp getirmeli Sürücü öğrenci yoklama defteri tutmalı
8 10 8 4
Tablo 4.1‟de görüldüğü gibi, görüĢme yapılan 18 veliden gelen cevaplar ile teknolojik donanım, laboratuvar, güvenlik, temizlik, beslenme ve okul servisi olmak üzere altı tema belirlenmiĢ ve veli cevapları bu temalar kapsamında oluĢturulan kodlar altında gruplanmıĢtır.
4.1.1. Teknolojik donanıma yönelik beklentiler
GörüĢme verilerinin çözümlenmesi sonucunda, velilerin okulun teknolojik donanımına yönelik olarak; sınıflardaki akıllı tahtaların aktif olarak kullanılması, teknolojik cihazların arızalarının zamanında giderilmesi okulda tekniker olması gerekliliği,
bilgisayara internete ulaĢabilme beklentileri olarak belirlenmiĢtir.
“Akıllı tahtaların aktif olarak çalışmasını, arızalı bilgisayarların tamiratı için teknik personel bulunması gerektiği...”(G2)
“Günün gerektirdiği her türlü teknolojik imkânlardan yararlanmalı, arızaların giderilebilmesi için teknik personel bulundurulmalı…” (G5)
“Çocuğum okulun bilgisayarlarını kullanabilmelidir. Sınıfların akıllı tahtaları çalışmalıdır…”(G9) “Günün gerektirdiği teknolojik imkânlardan eksiksiz faydalandırılması, eksik olan (akıllı tahta, bilgsayar v.b) araç gereçlerin tedariki…”(G11)
“Okuldaki teknolojik cihazlar aktif olarak öğrenciler tarafından kullanılmalıdır. Arızalı cihazların tamiratları zamanında yaptırılmalıdır. Eskimiş cihazlar yenilenmelidir…” (G13)
“Yeterli olduğunu düşünüyorum…”(G14)
“Okulun bilgisayarlarından çocuğumun ders çalışmasını, test çözmesini istiyorum. İnternetten yararlansın. Eskimiş aletler yenilensin…”(G17)
Okulun teknolojik donanımı alt temasında öğrenci velilerinin okul yönetiminin teknolojiye destek verip vermediğinin ve beklentilerine yönelik ifadelerine yer verilmektedir. Velilerden teknolojiyle ve okulun teknolojik donanımıyla ilgili tepkileri belirlenmeye çalıĢılmıĢtır. Okulun teknolojik donanımının aktif olarak kullanılmadığını ve arızalarının zamanında giderilmediğini hisseden, sınıflarda bulunan akıllı tahtaların aktif kullanılmasını isteyen velilerin ifadeleri Ģunlardır;
Öğrencilerin okulun teknolojik donanımını aktif olarak kullanamadıklarını, arızaların zamanında giderilmediği, arızaların zamanında giderilebilmesi için okulda teknik personel bulunması gerektiğini belirtmeleri sosyo ekonomik düzeyleriyle bağdaĢtırılırsa iki orta gelir düzeyinde velinin, bir üst gelir düzeyinde velinin „ akıllı tahtaların aktif olarak çalıĢmasını, arızalı bilgisayarların tamiratı için teknik personel bulunması” ifadelerinden yola çıkarak çocuklarına okulda daha iyi bir teknolojik donanım sağlanması sonucuna varılabilir. 15. veli ise alt gelir düzeyinde veli olmasına rağmen teknolojiye düĢkün veya çocuğunun okuldaki bilgisayar dersindeki yaĢadığı bir problemi velisine iletmiĢ gerçeğiyle açıklayabiliriz.
4.1.2. Okulun laboratuvar donanımına yönelik beklentiler
Okulun laboratuvar alt boyutunda fen ve teknoloji laboratuvarı ile BiliĢim Teknolojileri Laboratuvarlarının, malzemelerinin tam olması ve derslerde laboratuvarların aktif olarak kullanılması ile ilgili beklentileri belirlenmeye çalıĢılmıĢtır. Velilerin ifadeleri Ģunlardır;
“Malzemeler yeni olmalıdır. Deneyler laboratuvarda yapılmalıdır…” (G1)
“Çocuğum bilgisayardan internete girebilmeli, ödevlerini araştırabilmelidir. Fen deneyleri laboratuvar da yapılmalıdır.” (G9)
“Laboratuvarda öğrencilere gerekli olan her türlü araç-gereçlerin bulunması ve eksiklerinin giderilmesi...”(G10)
“Bilgisayar ve fen Laboratuvarda öğrenciler derslerini işlemelidirler. Deneyler laboratuvar da yapılmalıdır…”(G12)
Ġki üst gelir düzeyinden ve iki orta gelir düzeyinden velinin ifadelerinden, okulun fen ve teknoloji laboratuvarının araç ve gereçlerinin yeterli olmasını geliĢtirilmesi gerektiğini vurgulamıĢlardır. Veliler malzemelerin eksikliğinden veya eskiliğinden
yakınmıĢlardır. Çocuklarının bu dersleri teorikten ziyade daha çok pratik yaparak, yaparak yaĢayarak öğrenmelerini isteyen veliler okulun bu konuda kendini biraz daha geliĢtirmesini istemiĢtir. Diğer veliler okulun laboratuvar donanımını yeterli bulmuĢ yada ilerleyen zamanda biraz daha iyi olacağına inancını belirtmiĢtir.
4.1.3. Okulun güvenliğine yönelik beklentiler
Okulun güvenlik, alt temasında velilerin; okuldaki güvenlikle ilgili olarak kamera sisteminin okula giren çıkanları aktif olarak kayıt yapması, özel güvenlik görevli sayısının artırılmasını ve okul dıĢ kapılarının kapalı tutulması ile ilgili ifadelerine yer verilmektedir. Bu temalarla ilgili olarak, velilerin okul yönetiminden istekleri belirlenmeye çalıĢılmıĢtır. Okuldan beklentilerini dile getiren veliler;
“Okulun güvenlik sayısı artırılmalı, kameralar aktif olmalı, dış kapılar kapalı tutulmalı…”(G2) “Okulda güvenlik iyi…”(G3)
“Okul girişleri güvenlik görevlisi tarafından kontrol edilmeli, okul içi ve okul dışı kameralarla izlenilmeli…”(G7)
“Okul kameraları aktif olarak kayıt yapmalı, okula gelenler güvenlik görevlisi ve nöbetçi öğrenciler tarafından ziyaretçi defterine yazılmalı, okul dış kapıları kapalı tutulmalı, özel güvenlik sayısı artırılmalı, okul çok büyük…”(G13)
Velilerin çoğu, okulun güvenliği ile ilgili olarak okula giren çıkanların kamera sistemi ile aktif olarak kayıt altına alınmasını, özel güvenlik görevli sayısının artırılmasını ve okul dıĢ kapılarının kapalı tutulması ile giderilebileceğini dile getirmiĢlerdir. Genellikle alt ve orta gelir düzeyinde olan aileler okul güvenliğini ortalamanın üstünde bulmuĢlardır.
4.1.4. Okulun temizliğine yönelik beklentiler
Okulun temizliği ile ilgili olarak okul ve okul bahçesinin temizliğinin yetersizliği, kantin temizlik ve hijyeni, kantin çalıĢanlarının hijyen ve temizliği ve Okul ve kantin denetiminin artırılması ile ilgili okuldan beklentilerini dile getiren veliler;
“Okulun, tuvalet ve lavabolarının temizliği daha sık yapılarak oluşan kokular giderilmeli. Kantin görüldüğü kadarıyla hijyen kurallarına uygun çalışıyor…”(G1)
“Okulda hijyen çok yetersiz gerekli temizlik yeterince yapılmıyor. Tuvaletlerde peçete yok ve koku hat safhada. Beslenme kantinden ve okul yemekhanesinden sağlanıyor. Daha fazla denetim altında olmalı, hizmetliler görevlerini tam olarak yerine getirmeli…”(G3)
“Tuvaletler daha temiz olabilir. Kantin çalışanları temiz duruyor…”(G10) “Okul hijyen beslenme konusunda iyi…” (G13)
“Okul temizlik hijyen bakımından çok iyi. Kantin hijyenik temiz ve öğrencilerimiz için yiyecek seçenekleri mevcut…”(G14)
Genellikle orta ve üst gelir düzeyinde olan ailelerin okulun temizliğinin çok iyi olmadığını bu zafiyetin hizmetli sayısının artırılması ile giderilebileceğini dile getirmiĢlerdir. Velilerin çoğu hijyen ve okulun temizliğini ortalamanın üstünde bulmuĢlardır.
4.1.5. Okul da beslenme ile ilgili beklentiler
Okul da beslenme, alt temasında velilerin; okul kantinin hijyenik olması, kantinde satılan ürünlerin fiyat listesinin asılmasını fiyatların pahalı olduğunu, yemekhanede çok uzun kuyruk oluĢtuğunu buna çözüm bulunması, yemeklerin az verilmemesi, yemek ücretlerinin düĢürülmesi ve kantin denetiminin arttırılması ile ilgili okuldan beklentilerini dile getiren veliler;
“Kantinde ve yemekhanede denetim artıırılmalı, kantinde satılanlar pahalı, fiyat listesi asılı olmalıdır…”(G1)
“Sağlıklı ve helal gıda satılmasına dikkat edilmeli, fiyatlar pahalı…”(G4)
“Kantin fiyatları öğrenciler için uygun olmalı, yemekhanede yemek dağıtımı hızlı olmalı, görevli sayısı ve yemek dağıtımı yeri fazlalaştırılmalı…” (G7)
“Kantin pahalı, fiyat listesi asılmalı, gıda denetimi yapılmalı, tane ile doğal meyve satışı yapılmalı…”(G10)
Genellikle alt ve orta gelir düzeyinde olan aileler okul kantin ve yemekhane ücretlerini pahalı bulmuĢlardır. bu sorunun fiyat listesinin asılması, yemek ücretlerinin, kantinde satılan ürün fiyatlarının düĢürülmesi ve kantin denetiminin artırılması ile beklentilerinin giderilebileceğini dile getirmiĢlerdir.
4.1.6. Okulun servis araçlarına yönelik beklentiler
Okul sevis durumu alt temasında velilerin; okul servis araçlarının hız yapmamalarını, trafik kurallarına uymalarını, öğrencileri aynı yerden alıp zamanında okula götürüp getirmeleri servis ücretlerinin düĢürülmesi ile ilgili ifadelerine yer verilmektedir. Bu temalarla ilgili okul yönetiminden istekleri belirlenmeye çalıĢılmıĢtır. Okul servis araçları ile denetiminin artırılması ile ilgili okuldan beklentilerini dile getiren veliler;
“Öğrenci servisi yoklama defteri tutulmalı, servis pahalı, evden alıp zamanında okula götürmeleri gerekmektedir…”(G1)
