KASTAMONU EĞİTİM FAKÜLTESİ TARİHİ (1956-1992)

(1)

EĞİTİMİN SOSYAL VE TARİHİ TEMELLERİ BİLİM DALI

KASTAMONU EĞİTİM FAKÜLTESİ TARİHİ (1956-1992)

YÜKSEK LİSANS TEZİ

Hazırlayan Selman Tunay KAMER

(2)

EĞİTİMİN SOSYAL VE TARİHİ TEMELLERİ BİLİM DALI

YÜKSEK LİSANS TEZİ

Hazırlayan Selman Tunay KAMER

Danışman

Yard. Doç. Dr. Ayşe Füsun ÖKSÜZOĞLU

(3)

i

JÜRİ ÜYELERİNİN İMZA SAYFASI

EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ MÜDÜRLÜĞÜNE

Selman Tunay KAMER’e ait "Kastamonu Eğitim Fakültesi Tarihi” başlıklı tezi jürimiz tarafından 19 Şubat 2008 tarihinde "Eğitimin Sosyal ve Tarihi Temelleri" Bilim Dalında Yüksek Lisans Tezi olarak kabul edilmiştir.

Adı Soyadı İmza

Üye (Tez Danışmanı): Yard. Doç. Dr. Ayşe Füsun ÖKSÜZOĞLU ... Üye : Prof. Dr. Tayyip Duman ... ... Üye : Yard. Doç. Dr. Sabri ÇELİK ... ...

(4)

ii ÖNSÖZ

“Kastamonu Eğitim Fakültesi Tarihi” adını taşıyan bu araştırmada; Kastamonu Eğitim Fakültesi’nin temelini oluşturan Kastamonu Kız İlköğretmen Okulu, Kastamonu Kız Öğretmen Lisesi, Kastamonu Eğitim Enstitüsü ve Kastamonu Eğitim Yüksekokulu tarihsel yöntemle ele alınıp incelenmiştir.

Öncelikli olarak lisansüstü eğitimim sırasında beni evlatları gibi görüp yetişmemde çok büyük emekleri olan değerli hocalarım Prof. Dr. Çağatay ÖZDEMİR, Prof. Dr. Ülker AKKUTAY ve Prof. Dr. Tayyip DUMAN’a çok teşekkür ederim.

Araştırmanın hazırlanmasında bazı değerli bilim adamlarının desteği ve katkıları olmuştur. Başta bu çalışmamda değerli fikir ve yardımlarını hiçbir zaman esirgemeyen danışmanım Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Bölümü öğretim üyesi Yard. Doç. Dr. Ayşe Füsun ÖKSÜZOĞLU’na, araştırmam konusunda beni her zaman destekleyen Gazi Üniversitesi Mesleki Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Bölümü öğretim üyesi Doç. Dr. Yücel GELİŞLİ’ye ve bu konuyu tez konusu olarak almamı öneren ve yöntem konusunda yardımlarını esirgemeyen Kastamonu Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Başkanı Yard. Doç. Dr. Serhat YILMAZ’a teşekkürü bir borç bilirim.

Çalışmam sırasında arşiv bilgilerine ulaşmam konusunda desteğini hiçbir zaman esirgemeyen Kastamonu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Bölümü Başkanı Yard. Doç. Dr. Muammer ERGÜN’e ve başta Öğrenci İşleri Birimi ve Personel İşleri Birimi çalışanları olmak üzere tüm fakülte çalışanlarına ayrıca araştırmam sırasında okullarda görev yapmış öğretmen ve idarecilerden anılarını ve arşivlerini benimle paylaşan; Yard. Doç. Dr. Mustafa ESKİ’ye, Yard. Doç. Dr. Münevver KAYKANACI’ya, Öğr. Gör. İbrahim TOZAN’a, Öğr. Gör. İsmail ESKİ’ye ve

(5)

iii

Kastamonu Kız İlköğretmen Okulu öğrenci örgütü başkanı Muzaffer KARTAL’a teşekkür ederim.

Arşiv çalışmaları ve araştırmanın bilgisayara aktarılması konusunda yardım eden kardeşim Serdal KAMER’e, ayrıca çalışmam esnasında maddi ve manevi desteklerini her zaman hissettiğim ailem ve de çalışmalarım arasında sürekli yanımda olan eşim Rahime KAMER’e teşekkür ederim.

(6)

iv ÖZET

KAMER, Selman Tunay

Yüksek Lisans, Eğitimin Sosyal ve Tarihi Temelleri Bilim Dalı Tez Danışmanı: Yard. Doç. Dr. Ayşe Füsun ÖKSÜZOĞLU

Şubat, 2008, 170 sayfa

Ülkelerin eğitim sistemlerinin yenileştirme ve geliştirme çalışmaları arasında öğretmen yetiştirme önemli bir yer tutmaktadır. Türk eğitim tarihi incelediğinde, Tanzimat döneminde geçekleştirilen eğitimi yenileştirme çabaları kapsamında öğretmen yetiştirme sorunu da ele alınarak yeni açılan Rüşdiyelere öğretmen yetiştirmek amacıyla, 16 Mart 1848’de İstanbul’da Darülmûallimin adıyla ilk öğretmen yetiştiren okulun açıldığı görülmektedir. 16 Mart 1848’den günümüze kadar geçen 159 yıllık zaman içerisinde, çağın ve toplumun ihtiyaç ve beklentileri dikkate alınarak, eğitim sistemimizin her kademesi için öğretmen yetiştirmek amacıyla yeni öğretmen okullarının açıldığı, farklı öğretmen yetiştirme modellerinin geliştirildiği bilinmektedir. Bu çalışmada, genel anlamda ilköğretime öğretmen yetiştirmenin ana hatları çizilirken, özel anlamda ise öğretmen yetiştiren kurumlardan olan Kastamonu Kız İlköğretmen Okulu, Kastamonu Kız Öğretmen Lisesi, Kastamonu Eğitim Enstitüsü ve Kastamonu Eğitim Yüksekokulu incelenmiştir. Bu okullar gerek amaç, gerek yönetim, gerekse eğitim-öğretim faaliyetleri açısından irdelenmiştir. Kuruluş gerekçeleri, fiziksel yapıları, öğrenci ve öğretim elemanı profilleri, öğretim programları, sosyal ve kültürel faaliyetleri detaylı olarak ortaya konmuş; sonuç olarak ta ülkemize 165 eğitici kadrosuyla 1958-1994 yılları arasında 7016 öğrenci mezun eden bu okulların sahip olduğu imkanların, uygulanan ders programlarının, kadrolarının ve fiziki yapılarının önemli birer faktör olduğu tespit edilmiştir.

(7)

v ABSTRACT

The training of teachers employes a very important place for renewing and improving the educational system of country. When the history of Turkish education is scrunitized, on 16th March 1848 the first school of teachers which is called “Darülmûallimin” was opened, in order to provide teachers for the secondary schools (“Rüşdiye”) within the context of renewal attempts in terms of education during Tanzimat Period. Within 159 years time, that is from 16th March 1848 up till our time, it is known that new school of teachers have been opened for every single educational level by taking the expectations and the requirements of the society and the age into consideration, and it is also known that techniques to train teachers have been developed. In this study, while determining the outlines of training teachers for primary schools, Kastamonu The Primary Female School of Teachers, Kastamonu Female School of Teachers, Kastamonu Educational Institute, and Kastamonu Educational High School have been studied. These schools are scrunitized in terms of their goals, management and training activities. The reason why these schools have been found, the physical structure, the student and the lecturer profiles, teaching programmes and cultural activities of these schools have been depicted and in the end, it has been found out that the educational programme, the staff and physical structures of these schools, which have 165 lecturers and have given 7016 graduates between the years of 1958 and 1994, are of great importance.

(8)

vi

İÇİNDEKİLER

JÜRİ ÜYELERİNİN İMZA SAYFASI ... i

ÖNSÖZ ... ii ÖZET ... iv ABSTRACT ... v İÇİNDEKİLER ... vi TABLOLAR LİSTESİ ... ix 1. BÖLÜM GİRİŞ ... 1 Problem Durumu ... 1 Araştırmanın Amacı ... 3 Araştırmanın Önemi ... 3 Araştırmanın Sayıltıları ... 6 Araştırmanın Sınırlılıkları ... 6 Tanımlar ... 7

Kastamonu’da Genel Durum ... 8

İlköğretmen Okullarının Tarihçesi ... 14

2. BÖLÜM İLGİLİ ARAŞTIRMALAR ... 17

3. BÖLÜM YÖNTEM ... 18

Araştırma Modeli ... 18

Veri Toplama Tekniği ... 18

Verilerin Analizi: ... 18

4. BÖLÜM BULGULAR VE YORUM ... 20

A-) KASTAMONU KIZ İLKÖĞRETMEN OKULU (1956-1975) ... 20

1-) KURULUŞ VE TARİHÇE ... 20

2-) FİZİKSEL YAPI ... 21

a) Derslikler, Laboratuarlar ve Spor Salonu ... 23

(9)

vii c) Kütüphane ... 24 3-) EĞİTİCİ KADROLARI ... 26 a) Yöneticiler ... 27 b) Öğretmenler ... 46 4-) BÖLÜMLER VE DERSLER ... 59

5-) ÖĞRENCİ SAYILARI VE MEZUNİYET DURUMLARI ... 65

6-) SOSYAL VE KÜLTÜREL FAALİYETLER ... 70

B-) KASTAMONU KIZ ÖĞRETMEN LİSESİ (1973-1978) ... 77

1. KURULUŞ VE TARİHÇE ... 77

2. FİZİKSEL YAPI ... 78

b) Yurt, Yemekhane ve Sağlık Hizmetleri ... 79

c) Kütüphane ... 79

3. EĞİTİCİ KADROLARI ... 80

a) Yöneticiler ... 80

b) Öğretmenler ... 83

4-) BÖLÜMLER VE DERSLER ... 87

5-) ÖĞRENCİ SAYILARI VE MEZUNİYET DURUMLARI ... 89

6-) SOSYAL VE KÜLTÜREL FAALİYETLER ... 90

C- KASTAMONU EĞİTİM ENSTİTÜSÜ (1975-1982) ... 91

1-) KURULUŞ VE TARİHÇE ... 91 2-) FİZİKSEL YAPI ... 92 3- EĞİTİCİ KADROLARI ... 92 a) Yöneticiler ... 92 b) Öğretmenler ... 97 4- BÖLÜMLER VE DERSLER ... 103

5-ÖĞRENCİ SAYILARI VE MEZUNİYET DURUMLARI ... 104

(10)

viii

D- KASTAMONU EĞİTİM YÜKSEKOKULU (1982-1992) ... 106

1-) KURULUŞ VE TARİHÇE ... 106

2-) FİZİKSEL YAPI ... 107

b) Yurt, Yemekhane ve Sağlık Hizmetleri ... 108

c) Kütüphane ... 108

3- EĞİTİCİ KADROLARI ... 109

a) Yöneticiler ... 109

b) Öğretmenler ... 111

4- BÖLÜMLER VE DERSLER ... 116

5- ÖĞRENCİ SAYILARI VE MEZUNİYET DURUMLARI ... 120

6- SOSYAL VE KÜLTÜREL FAALİYETLER ... 121

5. BÖLÜM SONUÇ VE ÖNERİLER ... 123

Sonuç ... 123

Öneriler ... 128

KAYNAKLAR ... 130

EK-1 RESMİ BELGELER VE YAZIŞMALAR ... 138

EK-2 DİPLOMA ÖRNEKLERİ ... 142

EK-3 OKULLARLA İLGİLİ RESİMLER ... 147

(11)

ix

TABLOLAR LİSTESİ

Tablo. 1. Kastamonu Kız İlköğretmen Okulu Müdürlerinin Branşlara Göre Dağılımı ... 32 Tablo. 2. Kastamonu Kız İlköğretmen Okulu’nda Görev Yapmış İdareci ve Öğretmenlerin Branşlara Göre Dağılımı ... 58 Tablo. 3. 1956-1970 Yılları Arasındaki Kastamonu Kız İlköğretmen Okulu’nun Haftalık Ders Programı ... 60 Tablo. 4 . 1970-1977 Yılları Arasındaki Kastamonu Kız İlköğretmen Okulu’nun Haftalık Ders Programı ... 63 Tablo. 5 . Kastamonu Kız İlköğretmen Okulu Mezunlarının Sayısal Durumu ... 67 Tablo. 6. Kastamonu Kız İlköğretmen Okulu’nu Dışarıdan Bitirerek Mezun Olan Öğrencilerin Sayısal Durumu ... 69 Tablo. 7. Kastamonu Kız İlköğretmen Okulu Mezunlarının Genel Durumu ... 70 Tablo. 8. Kastamonu Kız Öğretmen Lisesi’nde Görev Yapmış İdareci ve Öğretmenlerin Mezun Oldukları Branşlara Göre Durumları ... 87 Tablo. 9. 1973-1978 Yılları Arası Kastamonu Kız Öğretmen Lisesi’nin Haftalık Ders Programı ... 88 Tablo. 10. Kastamonu Kız Öğretmen Lisesi Mezunlarının Sayısal Durumu ... 90 Tablo. 11. Kastamonu Eğitim Enstitüsü Müdürlerinin Branşlara Göre Dağılımı ... 94 Tablo. 12. Kastamonu Eğitim Enstitüsü’nde Görev Yapmış İdareci ve Öğretmenlerin Branşlara Göre Dağılımı ... 102 Tablo.13. 1975-1982 Yıları Arası Kastamonu Eğitim Enstitüsü’nün Haftalık Ders Programı ... 103 Tablo. 14. Kastamonu Eğitim Enstitüsü Mezunlarının Sayısal Durumu ... 105 Tablo.15. Kastamonu Eğitim Yüksekokulu Müdürlerinin Branşlara Göre Dağılımı ... 110 Tablo.16. Kastamonu Eğitim Yüksekokulu’nda Görev Yapmış İdareci ve Öğretmenlerin Branşlara Göre Dağılımı ... 115

(12)

x

Tablo. 17. 1982-1989 Yılları Arası Kastamonu Eğitim Yüksekokulu’nun Haftalık Ders Programı ... 117 Tablo. 18. 1989-1994 Yılları Arası Kastamonu Eğitim Yüksekokulu’nun Haftalık Ders Programı ... 118 Tablo. 19. Kastamonu Eğitim Yüksekokulu Mezunlarının Sayısal Durumu... 120

(13)

1. BÖLÜM GİRİŞ

Bu bölümde yapılan araştırmanın problem durumu, amacı, önemi, varsayımları, sınırlılıkları ve araştırmada kullanılan başlıca terimlerin tanımı yer almaktadır.

Problem Durumu

Eğitim kişinin davranışlarında istenilen yönde kalıcı izli davranış değiştirme sürecidir. Gelecek nesillere kültürün aktarılmasında tanımdan da anlaşılacağı üzere eğitim çok önemlidir. Millet kültürünü fertlerine eğitim yoluyla aktarır ve kültürün devamlılığını, milli varlığın sürekliliğini böylece sağlamış olur.

Tarih ise milletin geçmişte yaşadıkları, siyasal, sosyal, ekonomik ve kültürel olayları sebep-sonuç ilişkisi içerisinde yer ve zaman göstererek inceleyen bir bilim dalıdır. Uluslar geleceğe giden yolda mutlaka tarihin tecrübesinden yararlanmak zorundadır. Öksüzoğlu’na (2004) göre “tarih, eğitimimiz için, kendimizi algılayabilmemiz için; yalnızca geçmişimizi değil, günümüzde olup bitenleri anlayabilmemiz için önemlidir.”

Her milletin kendine özgü bir eğitim sistemi vardır. Bu sistem, o toplumun sosyal, kültürel, politik ve ekonomik özelliklerine uygun olarak kurulur ve gelişir (Duman, 1991:19). Millet fertlerine tarihini eğitim yoluyla aktarır. Eğitimle ilgili araştırmalar ancak tarihsel bir temele dayandırıldıkları takdirde doğru ve nesnel olarak değerlendirilir. Yılman’a (2006) göre eğitim tarihi insanın eğitimle ilgili çalışmalarının, araştırmalarının kuram ve uygulamalarının geçmişten günümüze serüvenini anlatır ve bugüne yansıtır. Akyüz’e (2004:1) göre “eğitim tarihinin amacı, en eski tarihlerden günümüze kadar milletlerin ürettiği, benimsediği, geliştirdiği eğitim ve öğretimle ilgili

(14)

düşünceleri, kurumları, uygulamaları ortaya koymak, insan yetiştirme düzenini ve nasıl bir insan tipi yetiştirilmeye çalışıldığını araştırmak, toplumların mutluluğu ve mutsuzluğu ile eğitim ve öğretimlerinin ilişkisini araştırmak, bugünkü eğitim sorunlarımızı en iyi biçimde çözebilmek için geçmişten bir takım dersler çıkarılıp çıkarılamayacağını tartışmaktır.”

Benimsenmekte olan eğitim sistem yaklaşımları, ileriye sürülen ve önerilen görüş ve düşünceler hakkında doğru ve geçerli kararlar verebilmek, sağlıklı bir yargıya varabilmek için, eğitim alanında dün yapılmak istenen, yapılabilen ya da yapılamayanları iyi bilmek gerekir. Öksüzoğlu’na (2004) göre eğitim tarihimizi öğrenmek, günümüzde sürdürdüğümüz eğitim konusunda yeni düzenlemelere giderken, tutarlı ve geçerli kararlar alabilmemizi sağlar. Eğitim tarihinin incelenerek öğretmen yetiştirme biçimleri ortaya konulmalı ve geçmişteki durumlar değerlendirilerek günümüzde yeni projeksiyonlar hazırlanmalıdır.

Eğitim kurumları içinde öğretmen yetiştiren kurumlar belirleyici bir konuma sahiptir. Çünkü bu kurumlarda topluma uyum sağlayacak ve toplumu geliştirecek nitelikli insan gücü yetiştirme görevini üstlenecek insan gücü yetiştirilir. Üstüner’e (2004) göre bir ülkede öğretmenliğin meslek haline getirilmesi, devletin öğretmen için yetişme ve çalışma ölçüleri koymasıyla olmaktadır.

Kuruluşundan itibaren bir çok değişim geçiren öğretmen yetiştirmenin, dününün ve bugününün incelenmesi, değişmelerin nedenlerinin araştırılması, gelecekte olası değişimlerin yönünün kestirilmesine yardımcı olacaktır. Kastamonu Üniversitesi Eğitim Fakültesi’nin de geçmişinin incelenmesi, öğretmen yetiştirme programlarının ve bu programdaki girdi ve çıktıların bilinmesi eğitim tarihine ışık tutacaktır.

(15)

Bu amaçla araştırmada, Kastamonu Kız İlköğretmen Okulu’nun Kastamonu Eğitim Fakültesi oluncaya kadar geçirdiği evreler ile fiziksel yapısı, eğitici kadroları, dersleri, bölümleri ve mezunları açılarından tek tek ele alınmıştır.

Araştırmanın Amacı

Bir toplumdaki eğitim sisteminin temel amacı, topluma ait kültürel değerleri korumak, geliştirmek, genç kuşaklara aktarmak ve toplumu meydana getiren her bireyde çevresini tanıma, ona uyum sağlama ve onu kontrol etme yeteneğini geliştirmektir. Belirtilen bu temel amaç, okullarda kazandırılmaya çalışılır. Okulun sistem olarak en önemli öğesi ise eğitici personel yani öğretmendir. Yeni nesillerin gelişmesini ve şekillenmesini sağlayan öğretmenin, kaliteli bir eğitimden geçmesi şarttır.

Günümüzde daha bilinçli ve daha nitelikli öğretmen yetiştirebilmek için, geçmişin tecrübelerinden faydalanmamız gerektiği kaçınılmaz bir gerçektir. Dolayısıyla bu araştırmada ilköğretime öğretmen yetiştiren, Kastamonu Üniversitesi Eğitim Fakültesi’nin temelini oluşturan ve 1956 yılında kurulmuş olan Kastamonu Kız İlköğretmen Okulu’nun günümüze kadar olan tarihsel gelişimini incelemek, mevcut belgeleri saptamak ve bu zaman dilimi içinde meydana gelen olayları belgelere ve canlı kaynaklara (okullarda görev yapmış kişilere) dayalı olarak ortaya çıkararak, Cumhuriyet tarihimizde yer almış ve bugün bir fakülte olarak yaşamını sürdürmekte olan bir kurumun tarihini yazmaktır.

Bu amaçla araştırmada “Kastamonu Kız İlköğretmen Okulunun Kastamonu Üniversitesi Eğitim Fakültesi oluncaya kadar geçirdiği süreçler nelerdir?” ana problemi altında aşağıdaki sorulara cevap aranmıştır.

(16)

a) fiziksel yapısı nasıldır? Yurt, kütüphane, laboratuar, sağlık hizmetleri ve sosyal aktivite durum ve imkanları nelerdir?

b) yönetici ve öğretmen kadrosunda kimler görev yapmıştır? c) mezun öğrenci sayısı kaçtır?

d) hangi bölümler vardır? öğretim programı nasıldır?

2. Kastamonu Kız Öğretmen Lisesinin;

3. Kastamonu Eğitim Enstitüsünün;

4. Kastamonu Eğitim Yüksekokulunun;

(17)

Araştırmanın Önemi

Öğretmen, ülke kalkınmasında doğrudan ilişkili, millî birlik ve beraberlik ruhu içinde vatandaşların, mutlu, verimli, yapıcı, yaratıcı ve üretken bireyler olarak yetişmesinden sorumlu olan bir mesleğin temel öğesidir. Bu bakımdan öğretmen, her zaman ve özellikle çağımızda, gelişmiş toplumlarda dikkatleri daha çok üzerine çekmiş ve yetiştirme biçimi en fazla tartışılan konulardan biri olmuştur. Ayrıca, sosyoekonomik ve politik çalkantılar içinde bulunan dünyamızda, öğretmen yetiştirme ve öğretmenin niteliği üzerindeki tartışmalar yeni boyutlar kazanmaktadır (Ataünal, 1994).

Daha önce de değinildiği gibi eğitimimizi olumsuzluklardan arıtabilmek ve olumlu sonuçlardan daha çok yararlanabilmek için geçmişteki uygulamaları ve olayları incelememiz gerekmektedir. Geçmişteki gelişmelerden ve olaylardan yola çıkarak o günkü gereksinimlere göre yeni gelişmeler, ancak geçmiş bilinebildiği sürece bilinçli olarak gerçekleştirilebilir. Türk eğitim tarihi incelendiğinde, Arslanoğlu’na (1998:15) göre zaman zaman, eğitimde bazı uygulamalardan vazgeçilerek sistemin yeniden kurulmaya çalışıldığını ve önceki metotlardan tekrar yararlanıldığını görmekteyiz. Bunun sık sık yaşanmaması için geçmişin dikkatle incelenmesi ve atılacak yeni adımlarda bunun bir rehberlik görevi yapacağının benimsenmesi gerekmektedir. Çünkü bilimde ve kültürde olduğu gibi eğitimde de süreklilik esastır. Ayrıca kurumların tarihlerinin yazılarak kayıt altına alınması toplumun kimliğinin korunması açısından önemlidir.

Araştırma konusu olarak Kastamonu Eğitim Fakültesi’nin seçilmesinin temel nedeni aynı ilde ve aynı mekanda kesintisiz 51 yıldır başka bir deyişle yarım yüzyılı aşkın bir süreden beri öğretmen yetiştirilmeye devam ediliyor olmasıdır. Ayrıca Kastamonu geçmişten günümüze önemli olaylara sahne olmuş, dolayısıyla Türk tarihi ve kültüründe önemli yeri olan illerimizden birisidir. Nitekim 1872-1873 öğretim yılında Basra’dan Cezayir’e dek tüm Osmanlı Devletinde “Usul-ü Cedide Mektepleri”nin (yeni

(18)

yöntemci [yöntem] okullar) sayısı 3057 iken, Kastamonu’da aynı yıl okul sayısı 555 ve bu sayıyla Osmanlı Devletinde en çok okula sahip şehir durumundadır (KMEM, 1998). Ayrıca gerek Osmanlı İmparatorluğunda gerekse Türkiye Cumhuriyeti Devletinde yetişmiş ve Türk siyasi tarihinde olduğu kadar eğitim tarihinde de önemli yer tutan Sadrazam Baltacı Mehmet Paşa, 1914 yılında mebus olan ve “köye göre öğretmen yetiştirme” düşüncesini ortaya atan İsmail Mahir Efendi ve Orhan Şaik Gökyay gibi Kastamonulu düşünce adamlarının çok olması da dikkat çekmektedir.

Ayrıca Kastamonu öğretmen yetiştirmede de köklü bir geçmişe sahiptir. Kastamonu’da 1884’de Darülmuallimin ve 1915’de de Darülmuallimat açılmıştır (Kastamonu İl Yıllığı, 1967). Öğretmen yetiştirmede de köklü bir geçmişe sahip olması da araştırma için Kastamonu’nun seçilme sebeplerinden bir diğeridir.

Araştırmanın Varsayımları

Başlangıcı bir öğretmen okuluna dayanan Kastamonu Eğitim Fakültesi, köklü bir eğitim geleneğine sahiptir.

Araştırmanın Sınırlılıkları

1. Araştırma, Kastamonu’da bulunan eğitim fakültesinin, Kastamonu il merkezinde 1956’da kurulmuş olan Kastamonu Kız İlk Öğretmen Okulu’ndan, 1992’de Kastamonu Eğitim Fakültesi oluncaya kadar geçirdiği dönemleri kapsamaktadır. Dolayısıyla Kastamonu’da kurulmuş olan Göl Köy Enstitüsü ve Göl Erkek İlk Öğretmen Okulu Kastamonu

(19)

Eğitim Fakültesi’nin tarihsel temelinde bir etkisi olmadığı için bu araştırmanın kapsamına alınmamıştır.

2. Araştırma, kurumlar hakkında elde edilecek birinci dereceden sağlanan bilgi ve belgelerle sınırlıdır.

Tanımlar

Belletici: Yatılı öğretim kurumlarında öğrencilerin çalıştırılması, düzen ve disiplini ile ilgili görev yapan kişiye verilen addır (Akyüz, 2004:434).

(20)

Kastamonu’da Genel Durum

Bu bölümde Kastamonu ili tarihsel süreç, coğrafi ve demografik yapı, tarım ve hayvancılık, ormancılık, ticaret ve sanayi, turizm açısından kısaca açıklanacaktır.

Tarihsel Süreç

Kastamonu bazı arkeolojik kazı ve yüzey araştırmalarına göre Paleolitik dönemden günümüze kadar kesintisiz uzanan bir kronolojiye sahiptir.

Kastamonu’nun bilinen tarihi, Hitit imparatorluğu ile başlamaktadır. Hititlerden sonra Frigya ve Lidya Krallıklarının egemen olduğu bu topraklar, M.Ö. 4. yüzyılda Perslerin eline geçmiş, M.Ö. 4. yüzyılda Büyük İskender Anadolu ile birlikte Kastamonu topraklarını da Makedonya’ya katmış; Büyük İskender’den sonra yöreyi ele geçiren Pontus Krallığı M.Ö. 1. yüzyılda Romalılar tarafından ortadan kaldırılmış; uzun yıllar Roma imparatorluğu sınırları içinde kalan Kastamonu M.S. 395 yılında İmparatorluğun bölünmesiyle bütün Anadolu gibi Bizans imparatorluğuna katılmıştır (Kastamonu İl Yıllığı, 1973)

Bugün Kastamonu ve çevresindeki illeri de içine alan ve Romalılar devrinde adına Paflagonya (Paphlagonia) denilen Gasların kurduğu şehirlerden bir tanesi de “Timonion” veya “Tumana”dır ki, bazı yazarlar Kastamonu adının menşei konusunda; bu kelimenin “Gas” kelimesi ile “Timoni” veya “Tumana” kelimesinin (Gas ülkesi anlamında) birleşmesinden meydana geldiği görüsünü ileri sürmektedirler (Kastamonu İl Yıllığı, 1973)

(21)

Osmanlı dönemi’nde Bolu, Çankırı ve Sinop’u içine alan Kastamonu Vilayeti, daha sonra 1907’de Bolu’nun 1918’de de Çankırı ve Sinop’un ayrılmaları ile bugünkü duruma gelmiş, 20 Nisan 1924 ve 491 sayılı T.C. Teşkilâtı Esasiye Kanununun 60. maddesi ile il, ilçe, bucak ve köy idari taksimatının kabulüne müteakip Kastamonu İli 1969’a kadar merkez ile birlikte 12 ilçelik bir vilayet olmuş, bu tarihte de Bozkurt’un; Abana’dan ayrılması ile ilçe sayısı 13’e yükselmiş; daha sonra 1988 yılında İhsangazi, Şenpazar, Pınarbaşı, Doğanyurt 3392 sayılı kanun’la ilçe yapılarak ilçe sayısı 17’ye, 1990 yılında 3644 sayılı kanun’la Ağlı, Hanönü ve Seydiler ilçe yapılarak Kastamonu İlindeki ilçe sayısı Merkez ile beraber 20’ye yükselmiş; bugün Kastamonu İli’nde Merkez dahil 21 Belediye, 1070 Köy bulunmakta ve köy sayısı en çok olan iller arasında ikinci sırada yer almaktadır (Kastamonu Valiliği, 2005a).

Kastamonu Kurtuluş Savaşı sırasında lojistik destek açısından en güvenilir bölge olması nedeniyle milli mücadeleye büyük yarar sağlamıştır. Özellikle Ankara’ya yiyecek, giyecek, para, cephane ve silah nakli İnebolu-Kastamonu yoluyla yapılmıştır Kastamonu İl Yıllığı, 1967).

Cumhuriyetten önce Sinop sancağı, Kengırı (Çankırı) sancağı, Bolu sancağı Kastamonu vilayetine bağlı iken 20 Nisan 1924 ve 491 sayılı T.C. Teşkilâtı Esasiye Kanununun 60. maddesine göre sancaklar kaldırılmış, idari bölünme vilayet, kaza, nahiye ve köy olarak tespit edilmesinden sonra adı geçen sancaklar ayrı birer vilayet haline gelmiş ve Kastamonu bugünkü durumuna benzer bir durum kazanmıştır (Kastamonu İl Yıllığı, 1973).

Diğer taraftan Cumhuriyetin ilanından sonra, Mustafa Kemal Atatürk’ün 23-31 Ağustos 1925 tarihleri arasında Kastamonu’da yaptığı Kıyafet ve Şapka Devrimi, Cumhuriyet döneminin en önemli olaylarından biri olarak tarih sayfalarında yer almaktadır.

(22)

Coğrafi Yapı

Kastamonu ili; Karadeniz Bölgesinin batı kesiminde 41°42’ kuzey enlemleri ile 33°46’ doğu boylamları arasında yer almaktadır. Kastamonu; doğuda Sinop, güneyde Çankırı, kuzey-batıda Bartın, kuzeyde Karadeniz, batıda Karabük, güney-doğuda ise Çorum illeri ile çevrilidir Türkiye’nin Karadeniz’e olan 1215 km.lik kıyısının 135 km.si Kastamonu il sınırlan içinde kalmaktadır. 13.108 km2’lik yüzölçümüyle Türkiye topraklarının % 1.7’sini kaplayan Kastamonu’nun il merkezi deniz seviyesinden 850 m yüksektedir. Kastamonu’nun yüzölçümünün % 74.6’sı dağlık ve ormanlık, % 21.6’sı plato, % 3.8’i ovalarla kaplıdır. İI, 1990 yılındaki idari bölünüşe göre 20 ilçeden oluşmaktadır. Bunlar; Merkez ilçe, Abana, Ağlı, Araç, Azdavay, Bozkurt, Cide, Çatalzeytin, Daday, Devrekâni, Doğanyurt, Hanönü, İhsangazi, İnebolu, Küre, Pınarbaşı, Seydiler, Şenpazar, Taşköprü ve Tosya’dır. Kastamonu ilinde iki ayrı iklim tipi görülmektedir. İlin kuzeyinde Karadeniz iklimi egemenken, güneyinde İç Anadolu ikliminin etkilerine rastlanmaktadır (Kastamonu Valiliği, 2005a).

Demografik Yapı

2000 yılı nüfus sayımına göre İlin toplam nüfusu 375.476’dır. Nüfusun 174.020’si şehirde ve 201.456’sı da köylerde yaşamaktadır (TUİK, 2006). 1997 ile 2000 yılları arasında köylerdeki nüfusun, büyük şehirlere olan göç nedeniyle azalmasına rağmen 14 (Araç, Azdavay, Cide, Çatalzeytin, Daday, Devrekâni, Doğanyurt, Hanönü, İhsangazi, İnebolu, Küre, Pınarbaşı, Şenpazar ve Taşköprü) ilçe merkezinin nüfusunun köylerindeki toplam nüfuslarından az olduğu görülmektedir (Kastamonu Valiliği, 2005a). Türkiye’de il toplam nüfusuna göre en çok göç, sekiz ille, Karadeniz Bölgesi’nde görülmektedir. Kastamonu, Türkiye’de il toplam nüfusuna göre göç veren on beş il arasında beşinci sıradadır (TUİK, 2006).

(23)

İlde okuma ve yazma bilen nüfusun oranı ülke genelinde olduğu gibi her iki cinsiyet için de sürekli artış göstermektedir. 1935 yılında erkeklerin % 19.4’ü kadınların % 4.5’i okuma yazma bilirken, bu oran 2000 yılında erkeklerde % 90’a, kadınlarda % 72.3’e yükselmiştir. Kadın nüfusun okuryazarlık oranı erkek nüfusunkinden daha hızlı artmakla birlikte cinsiyetler arası farklılık devam etmektedir (Kastamonu Valiliği, 2005b).

Tarım ve Hayvancılık

Kastamonu Tarım İI Müdürlüğü’nün (KTİM) 2003 yılı kayıtlarına göre Kastamonu’daki toplam arazinin % 59’unu orman alanları, % 29’ini tarım alanları, % 8’ini çayır ve mera alanları ve % 4’unü de yerleşim alanları ve kullanılmayan araziler oluşturmaktadır. Kastamonu yarı karasal iklimin etkisi altında olduğundan dolayı bölgede tarımsal faaliyetler önemli yer tutmaktadır. Kastamonu’da 2003 yılında sanayi bitkisi olarak 7.158 ha ekili alanda 201.824 ton şeker pancarı ve 49.5 ha ekili alanda 99 ton kenevir (lif) üretilmiştir. 140.124 ha ekim alanında 314.811 ton hububat, 4.632 ha ekim alanında 4.515 ton baklagil ve 7.620 ha ekim alanında 96.236 ton sebze üretilmiştir. Yine aynı kayıtlarına göre Kastamonu’da; 248.759 adet sığır, 2.022 adet manda, 80.680 adet koyun, 16.000 tiftik keçisi, 8.940 adet kıl keçisi, 2.463 adet katır, 49.196 adet modern arı kovanı, 180 adet yerli arı kovanı, 16.854 adet merkep ve 1.938 adet at bulunmaktadır. Aynı yıl Kastamonu’da 96.912 ton süt, 1.902 ton et, 8.7 ton kıl, 13,6 ton tiftik, 10.583 adet deri, 101.383.100 adet yumurta ve 852 ton bal üretilmiştir (KTİM, 2003).

(24)

Ormancılık

Kastamonu Orman Bölge Müdürlüğü’nün (KOBM) 2005 yılı çalışma programına göre; Kastamonu sınırları içinde faaliyet gösteren Kastamonu Orman Bölge Müdürlüğü’nün toplam çalışma alanı 1.323.367 ha’dır. Bu alanın 774.806 ha ormanlık alandır. Geriye kalan 548.561 ha alan açıklıktır. Ormanlık alanın 502.657 ha’i yani %65’i odun üretimi açısından verimli ormandır. Bu ormanlık alanda 92.176.940 m3 dikili ağaç serveti bulunmaktadır. Kastamonu sınırlan içinde bulunan ormanlar her yıl 2.552.418 m3 artım yapmaktadır (KOBM, 2005).

Ticaret ve Sanayi

Kastamonu Ticaret ve Sanayi Odası’nın (KATSO) 2005’de hazırladığı rapora göre; Kastamonu’da genel olarak ticaret faaliyetleri merkez ilçe, Tosya, Taşköprü ve İnebolu ilçelerinde görülmektedir. Kastamonu’daki ticari faaliyetler daha çok giyim, tuhafiye, dayanıklı tüketim maddeleri ve tarıma dayalı olarak kendirden ip, sicim, urgan yapımı ile sarımsak, yün ve tiftik üzerine yoğunlaşmıştır. Kastamonu’dan diğer illere gönderilen ürünler; başta kereste, doğrama, yonga-levha, ağaç parke, sarımsak, pirinç, canlı hayvan ve hayvansal ürünler, kıl ipliği, tela, kendir elyafı, ip, sicim, urgan, bakırlı prit, sigara kağıdı ve çeşitleri, jüt ipliği, inşaat tuğlası, kristal şeker, küspe, zincir, elektrik motoru ve konfeksiyondur. İlde sanayi kuruluşlarının az olması ve alt yapı eksikliği nedeniyle direkt olarak ithalat yapılamamaktadır. Kastamonu’da geçim kaynaklarının büyük bir kısmı orman ve tarım ürünlerine dayalıdır. Hem bu ürünlerin hem de başka ürünlerin değerlendirilmesine yönelik sanayi faaliyetleri çok fazla gelişmemiştir. Kastamonu kalkınmada ikinci derece öncelikli iller arasından çıkartılarak 1995 yılında birinci derecede öncelikli iller arasına alınmıştır. İlde başlıca sektörler; madencilik, ormancılık, gıda ve içki sanayi, taş ve toprak sanayi, cam sanayi, madeni eşya sanayi, dokuma ve giyim sanayi, plastik eşya sanayi ve kağıt sanayidir.

(25)

Kastamonu’da toplam üç tane organize sanayi bölgesi ve 22 küçük sanayi sitesi bulunmaktadır (KATSO, 2005). Sanayi sicil belgeli 111 işyerinde 3868 işçi ve küçük sanayi sitelerindeki 2009 işyerinde 2645 işçi çalışmaktadır (Kastamonu Valiliği, 2005a).

Turizm

Kastamonu, doğal ve kültürel değerler yönünden oldukça zengin bir bölgedir. Bu zenginliklere Küre Dağları, Ilgaz Dağı, Ilgarini Mağarası, Valla Kanyonu, 170 km lik sahili, kaya mezarları, yaylaları, konakları, Selçuklu ve Osmanlı dönemine ait tarihi ve mimari özelliklere sahip olan yapıları örnek gösterilebilir (Kastamonu Valiliği, 2005a).

Küre Dağlan Milli Parkı, Ilgaz Dağı Milli Parkı, Ilgarini Mağarası, Ilıca Şelalesi, Valla Kanyonu, Dipsiz Göl, Liva Paşa Konağı-Kastamonu Etnografya Müzesi, Arkeoloji Müzesi, Kastamonu Valiliği Kent Tarihi Müzesi ve 75. Yıl Cumhuriyet Evi, anıt ağaçlar; iki tanesi uluslararası olmak üzere toplam 26 festival, panayırlar ve şenlikler Kastamonu’da yapılacak turizm faaliyetleri için önemli kaynaklardır.

(26)

İlköğretmen Okullarının Tarihçesi

Eğitim kurumları da diğer sosyal kurumlar gibi toplumun ihtiyaçlarına cevap verdikleri sürece yaşamışlar, bu fonksiyonlarını yerine getiremedikleri zaman değişikliğe uğramışlar veya yerlerini yeni kurumlara bırakmışlardır (Büyükkarcı, 1995). Öğretmen yetiştirme alanında, en fazla göze çarpan noktalardan birisi, temel ilkeler dışında, sık sık yapılan değişikliklerden kaynaklanan bir istikrarsızlığın egemen olmasıdır (Öztürk, 1996). Türkiye’de öğretmen yetiştiren kurumlar yeniden düzenlenmek yerine kapatılarak hemen yenisini kurmak gibi bir kısa yol seçilmiştir (Gelişli, 2006). Oysa Türkiye, öğretmen yetiştirme bakımından zengin bir tecrübeye sahiptir. Bununla beraber geçmişten günümüze öğretmen yetiştirme sistemimizde yapılan değişikliklerin başta gelen nedeni öğretmen açığının kapatılmasıdır.

Türk eğitim tarihine bakıldığı zaman Fatih Sultan Mehmet’in Eyüp ve Ayasofya medreselerinin sıbyan okullarında öğretmenlik yapacaklar için ayrı dersler görmesini istemesinin öğretmen yetiştirmede ilk adım olduğunu söyleyebiliriz (Başaran, 1996; Koçer, 1983; Akyüz, 2004). Ancak tarihe bakıldığı zaman bu uygulamanın sürdürülemediği görülmektedir.

Bugünkü anlamda öğretmen yetiştiren kurum olarak ilk defa İstanbul Fatih Semtinde 16 Mart 1848 yılında Darülmuallimin okulu açılmış; 1869’tan sonra erkek ve kız öğretmen okulları, 1874’te idâdiler buna eklenmiş ve sıbyan, rüştiye ve idadi okullarına öğretmen yetiştirmek üzere üç farklı statüye ayrılmıştır (Akyüz, 2004). 1868’den 1915’e kadar, okulun düzeyine göre değişmekle birlikte, öğretmen okullarının öğrenim süresi, genellikle ilkokul ya da rüştiyeler üzerine, üç yıl olmuştur. İlkokul üzerine olanlar ilkokula; rüştiyeler üzerine olanlar da orta öğretime öğretmen yetiştirmişlerdir (Binbaşıoğlu, 1995).

(27)

Mutlakiyet döneminde, öğretmen yetiştirilmesi alanında daha çok ilkokul öğretmeni yetiştirilmesine önem verilmiştir (Akyüz, 2004:228). İstanbul dışında bir öğretmen okulu 1882’de ilk olarak Edirne’de açılmıştır. Bunu Diyarbakır, Bosna, Girit, Bursa, Bağdat, Kudüs, Trabzon, Kastamonu, Halep, Erzurum, Van, Musul, Sivas, Konya gibi taşra bölgelerde ilkokul öğretmeni yetiştiren kurumlar izlemiştir (Koçer, 1983 ; Arslanoğlu, 1998:20).

Cumhuriyet dönemine geçilirken de öğretmen yetiştirme konusu çok önemli bir sorun olarak acil çözümler bekleyen alanlardan birisi olma niteliğini koruyordu. Bu dönemde çok sayıda ve nitelikte öğretmenler yetiştirilmesi gerekmekteydi. İllerde bulunan öğretmen okulları, il özel idareleri elinde gelişemedikleri için 22.03.1926 yılında yayımlanan 789 sayılı Maarif Teşkilatına Dair Kanun ile Maarif Vekaletine (Millî Eğitim Bakanlığına) bağlanıp genel bütçe içine alınmış ve 1935’lerden itibaren de Öğretmen Okulu hâline dönüştürülmüştür. Yine aynı kanun, şehir ve köy öğretmeni diye iki öğretmen tipi getirmiştir. Aynı yıl ilk defa Denizli ve ertesi yıl Kayseri’de üç yıl süreli öğretmen okulları açılmış ancak bu okullar 1933 ve 1934 yılında kapatılmışlardır (Akyüz, 2004). Ayrıca bu dönemde sayıları çok fakat öğrencileri az ve öğretimi yetersiz ilköğretmen okullarının sayıları azaltılıp, öğrenci mevcudu ve öğretiminin niteliği yükseltilmeye çalışılmıştır (Üstüner, 2004).

11.06.1937 tarih ve 3238 sayılı kanunla köylerin eğitim işlerinin yürütülmesi ve köylülere rehberlik edilmesi amacıyla eğitmen yetiştirilmeye başlanmıştır. “Eğitmenlik yönetmeliğinin (1938) birinci maddesine göre: Köy eğitmeni yetiştirme kurslarına eğitmen namzedi olarak, askerliğini başarı ile bitirmiş, okuma yazma bilen ve ziraat işleri ile meşgul arazi ve hayvan sahibi veya böyle bir ailenin çocuğu…” (Ayas, 1948) olanlar bu kurslara seçilerek alınmıştır.

I. Milli Eğitim Şûrasının köyler için yeni bir tip öğretmen yetiştirme kararı uygulamaya konulması için, 17.04.1940 tarih ve 3803 sayılı yasa ile Köy Enstitüleri

(28)

açılmıştır. Öğretim süresi beş yıl olan bu okullara alınacak öğrencilerin beş yıllık köy ilkokullarını bitiren kişiler olmaları şartı getirilmiştir (Ayas, 1948). 3-4 yıl gibi kısa bir sürede bu enstitülerin sayısı 21’e ulaşmış; bunların yanı sıra Köy Enstitülerine öğretmen, ilkokullara müfettiş ve gezici başöğretmen yetiştirmek üzere Ankara Hasanoğlan’da Yüksek Köy Enstitüsü açılmıştır (Akyüz, 2004).

1953 yılında kapatılan Köy Enstitüleri, 27.01.1954 tarihli ve 6234 sayılı yasa ile altı yıllık İlköğretmen Okulu adı altında yeniden düzenlenmiş; bu tarihten itibaren bu okullar yine ağırlıklı olarak köy ilkokulu mezunu öğrenciler almaya devam edilmiş ve diğer üç yıllık ilköğretmen okulları ile birlikte lise seviyesinde program bütünlüğü sağlanmıştır. Böylece köy ve şehir ilkokullarına farklı kaynaktan öğretmen yetiştirme uygulaması sona ermiştir. Ancak yeni düzenlemeye göre köy ilkokullarının öğretmen ihtiyacını karşılamak amacıyla hem üç hem de altı yıllık İlköğretmen Okulları mezunlarının zorunlu hizmetlerini köy ilkokullarında tamamlama zorunluluğu getirilmiş ve öğretim programlarına Köy Enstitüleri programlarında olduğu gibi iş ve tarım dersleri konmuştur (YÖK, 1998).

Kastamonu Kız İlköğretmen Okulu da 6234 sayılı yasaya göre 1956-1957 öğretim yılında açılmıştır. Öğretim süresi üç yıl olan okul, ortaokul mezunlarından sınavla öğrenci almıştır (GÜKEF, 1998). Okula öğrenciler, Talim Terbiye Kurulunun 7.12.1955 tarih ve 15 sayılı kararı ile kabul edilen “Öğretmen Okulları İdare, Disiplin ve İmtihan Yönetmeliği”ne göre seçilmiştir (Arslanoğlu, 1998). Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmen Okulları Genel Müdürlüğü’nün 1965-1966, 1966-67, 1968-69 ve 1973-1974 yıllıklarındaki kayıtlara göre Kastamonu Kız İlköğretmen Okulu açıldığı zaman Türkiye’de toplam 7 kız ilköğretmen okulu ve 10 karma ilköğretmen okulu bulunmaktadır.

(29)

2. BÖLÜM İLGİLİ ARAŞTIRMALAR

Türkiye’de öğretmen yetiştirme üzerine çok sayıda araştırma bulunmasına rağmen Kastamonu Eğitim Fakültesi’nin geçmişi ile ilgili bir araştırma bulunmaktadır.

İbrahim Arslanoğlu tarafından yapılan Kastamonu Öğretmen Okulları (1884-1977) isimli çalışmada eğitim sistemimizde önemli bir yeri olan Kastamonu öğretmen okullarından; Kastamonu Darülmuallimini, Kastamonu Darülmuallimatı ve Kastamonu Kız İlköğretmen Okulu eğitim programları, yönetici ve öğretmenleri ve fiziksel yapıları açısından ele alınmıştır. Çalışma 1991-1995 yılları arasında ve tarihsel alan araştırması yöntemiyle yapılmıştır. Ayrıca incelen kurumlarda görev yapan kişilerle görüşme yapılmıştır. Sonuç olarak Kastamonu Darülmuallimini 11 Muallim ve 100 öğrenciye sahip olduğunu, 1923 yılında Kastamonu Darülmuallimat’ın kapatıldığını, 1924-1925 Öğretim yılında da Kastamonu Darülmuallimin’in “Muallim Mektebi” olarak isim değiştirdiği ve 1932-1933 öğretim yılında da kapatıldığını tespit etmiştir. Ayrıca Kastamonu Kız İlköğretmen Okulu’nun 1956-57 öğretim yılında açıldığını, son mezunlarını 1976-1977 yılında verdiğini ve okulun kapandığını, okulda açılışından kapanışına kadar 8 müdür, 4 müdür yardımcısı, 3 eğitim şefi, 3 atelye şefi, 1 tarım şefi, 20 müdür yardımcısı ve 104 öğretmenin görev yaptığını ve okuldan okul içi ve okul dışı olmak üzere 314 erkek, 1946 kız öğrencinin mezun olduğunu tespit etmiştir. (Arslanoğlu, 1998).

(30)

3. BÖLÜM YÖNTEM

Bu bölümde, araştırmanın amacına ulaşabilmesi için kullanılan araştırma modeli, verilerin toplanması, verilerin analizi konularına yer verilmiştir.

Araştırma Modeli

Bu araştırma tarihsel bir alan araştırmasıdır. Bu nedenle tarihi araştırma yöntemi kullanılmıştır. Dilek’e (2004) göre tarihsel araştırma güncel problemlerimizin çözümlerinin geçmişte araştırılması, günümüze ve geleceğe ışık tutması ve geçmiş hakkında sahip olduğumuz hipotez, teori ve genellemelerle ilgili olarak verilerin yeniden değerlendirilmesi açısından önemlidir.

Veri Toplama Tekniği

Veriler toplanırken literatür taraması yapılmış, arşiv belgeleri incelenmiş ve okulun geçirdiği evrelerde okulda görev yapmış ve halen Kastamonu Üniversitesi Eğitim Fakültesi’nde görev yapmakta olan kişilerle görüşmeler yapılmıştır. Ayrıca özgeçmişler istenmiş, okulla ilgili fotoğraflara ve diploma örneklerine ulaşılmıştır.

Verilerin Analizi:

Elde edilen veriler kronolojik olarak sınıflandırılmış ve değişiklikler ayrı ayrı ele alınıp, okul hakkındaki bilgiler alt başlıklar altında verilmiştir. Elde edilen bulgulara

(31)

göre bazı kişiler okulun gelişim süreci içerisinde farklı evrelerde birçok kez görev yapmışlardır. Bunlarla ilgili biyografik bilgiler adların ilk geçtiği yerde verilmiştir.

Okullarla ilgili bulunan fotoğraflar, diploma örnekleri ve ilgili yazışmalar tezin ekler kısmında verilmiştir.

(32)

4. BÖLÜM

BULGULAR VE YORUM

Bulgular; araştırma konusu olan okulların arşivlerinden elde edilen bilgiler ve okulda görev yapmış öğretmenler ve idarecilerle yapılan görüşmeler sonucunda elde edilmiştir. Kastamonu Eğitim Fakültesi, fakülteye oluncaya kadar kendi bünyesinde dört farklı kurum olarak değişmiş ve gelişmiştir. Dört farklı okul kendi içinde alt başlıklar ve oluşturularak düzenlenmiştir.

A-) KASTAMONU KIZ İLKÖĞRETMEN OKULU (1956-1975)

1-) KURULUŞ ve TARİHÇE

Kastamonu Kız İlköğretmen Okulu 6234 sayılı yasa çerçevesinde 1956-1957 öğretim yılında ortaokul üzerine üç sınıflı (yıllık) bir okul olarak açılmıştır. Öğretmen Okulları Genel Müdürlüğü’nün 1965-1966, 1966-67, 1968-69 ve 1973-1974 yıllıklarına göre Kastamonu Kız İlköğretmen Okulu Türkiye’de açılan üç sınıflı yedinci kız ilköğretmen okuludur. Okulda hazırlık sınıfı yoktur.

Kastamonu Kız İlköğretmen Okulu ve diğer kız ilköğretmen okullarının uygulama ve öğretmenlik mesleği ile ilgili derslerin sayısını arttırmak ve bu okulları bitirenlerin genel lise mezunu sayılabilmesi için 1970-71 öğretim yılında eğitim süreleri bir yıl arttırılmıştır. Ayrıca ilköğretmen okullarının eğitim sürelerinin arttırılması, birkaç yıl sonra gerçekleşecek olan ilkokul öğretmeni yetiştirme işini yüksek öğretim seviyesine taşıma girişimleri için önemli bir başlangıç olmuştur (YÖK, 1998).

(33)

1974-75 öğretim yılından itibaren Temel Eğitim I. Kademe okullarına (ilkokullara) öğretmen yetiştirilmek üzere liseye dayalı iki yıllık eğitim enstitüleri açılmaya başlanmıştır (Akyüz, 2004:347). Kastamonu Kız İlköğretmen Okulu da 1975 yılında eğitim enstitüsüne dönüştürülen okullardan biridir. Okula, eğitim enstitüsüne dönüştürüldükten sonra lise ve dengi okullardan mezun olan öğrencileri alınmıştır (GÜKEF, 1998).

Ayrıca Öğretmen Okulları Genel Müdürlüğü 1965-66 ve 1970-71 yıllıklarına göre öğrenciler Kastamonu ve Zonguldak, 1973-74 yıllığına göre de Kastamonu, Zonguldak ve Çankırı illerinden alınmıştır.

2-) FİZİKSEL YAPI

Bu bölüm eski ve yeni bina olarak iki kısımda incelenecektir. Çünkü okul 1956-1970 yılları arasında bir binada, 1979-1977 yılları arasında bir başka binada hizmet vermiştir.

Eski Bina

Eyüpgiller’in “Kastamonu Kent Tarihi” isimli çalışmasında binanın tarihsel gelişimi şu şekilde anlatılmaktadır: 1885 yılında Mekteb-i İdadi projesine uygun, sağlam ve dayanıklılığı sağlamak için kargır bir bina olarak yaptırmak üzere Vilayet İdare Meclisi kontrolü altında bir komisyon oluşturulmuş; 2 Mayıs 1885 tarihinde, Vali Abdurrahman Nurettin Paşa’nın katılımıyla temel atılmış; temel için 1000 Osmanlı Lirası harcanmıştır. 1886 yılında inşaat için İstanbul’dan getirtilen, Belediye Meclis kalfalığını da yürüten Bogos Kalfa’nın vefat etmesi üzerine “fenne aşina” bir kalfanın,

(34)

aylık 1000 kuruşluk maaşı Belediye Dairesi’nce karşılanmak üzere Kastamonu’ya getirtilmesi istenmiştir. Bina tamamlanmadan müdüriyetine Celal Bey atanarak 1886 yılı şubatında Mekteb-i Rüşdi Askeri’nin bir koğuşunda eğitime başlanmış ve 1887 yılı eylül ayında resmi açılışı yapılmıştır. Binanın yapımı için temeli dışında 8500 Osmanlı Lirası harcanmıştır. 1908’de Mekteb-i Sultani, 1923’de ise liseye dönüştürülmüştür (Eyüpgiller, 1995).

Daha sonra ki dönemde Abdurrahman Paşa Lisesi’nin yeni binasına taşınmasından sonra, bu bina 1956 yılında açılan Kastamonu Kız İlköğretmen Okulu’na verilmiştir (Kastamonu İl Yıllığı, 1973). Kastamonu Kız İlköğretmen Okulu 1971-1972 öğretim yılında yeni binasına geçene kadar 15 yıl bu binayı kullanmıştır. Bina bir ara Kastamonu Defterdarlığı olarak kullanılmıştır. 2005 yılında Kastamonu Valiliği tarafından Kastamonu Üniversitesi’ne devredilen Mekteb-i İdadi Binasının, Rektörlük binası olarak işlevlendirilmesine karar verilmiştir. Maliye Bakanlığı’nın (Milli Emlak Genel Müdürlüğü) 15.01.2003 tarih ve 12/3121-885/1613 sayılı yazısı ile Fen Edebiyat Fakültesi hizmetlerinde kullanılmak üzere Gazi Üniversitesi Rektörlüğü’ne tahsis edilmiş fakat resmen 26.01.2004 tarihinde Gazi Üniversitesi Rektörlüğü’ne devredilmiştir. Kastamonu’da bulunan fakültelerin birleştirilerek Kastamonu Üniversitesi kurulmasıyla birlikte bina Kastamonu Üniversitesi Rektörlüğüne devredilmiştir. Rektörlük binası olarak hizmet vermek için binada tadilat çalışmaları devam etmektedir.

Yukarıda tarihçesi anlatılan Kız İlköğretmen Okulu’nun kullandığı ilk bina olan bu tarihi binada, bir bodrum, bir zemin ve bir kat bulunmaktadır. Giriş holünün karşısındaki merdivenle inilen ve dışarıdan ulaşılan bodrum katta altı oda yer almaktadır (Özçınar, 2006). Bodrum kattaki bu odalar atölye, ambar, banyo ve çamaşırhane olarak kullanılmaktadır (Münevver Kaykanacı ile röportaj). 1960 yılında Nuri Çelik Yazıcıoğlu’nun, İhsan Öğüş’ten müdürlüğü alırken tutulan tutanakta yazılan malzemeler

(35)

arasında soba, soba borusu, soba dirseği, soba tahtası, demir maşa, soba tablası ve kül küreği bulunduğuna göre okulun soba ile ısındığı anlaşılmaktadır.

Özçınar’ın (2006) tespitine göre zemin kat dokuz odadan oluşmaktadır. Bu odalardan üçü diğerlerine göre büyüktür. Bu odalardan biri müdür, ikisi de müdür yardımcısı odasıdır. Bu odalardan müdüre ait olan biraz geniş, diğerleri küçüktür. Odaların kapısı çift kanatlı biçimindedir. Ayrıca girişte sağda ahşap danışma bölümü bulunmaktadır. Birinci katta bir dershane, revir ve yatakhane yer almaktadır.

a) Derslikler, Laboratuarlar ve Spor Salonu

Öğretmen Okulları Genel Müdürlüğü 1965-1966 ve 1968-69 yıllıklarına göre okulda toplam 10 derslik bulunmaktadır. Eski binada spor salonu olmadığı için beden eğitimi dersleri okulun arkasındaki bahçede yapılmaktadır. Bu bahçede bir voleybol sahası bulunmaktadır. 1960 yılında Nuri Çelik Yazıcıoğlu’nun, İhsan Öğüş’ten müdürlüğü alırken tutulan tutanakta kayıtlı malzemeler arasında; bir tane jimnastik kasası bulunduğu kayıtlıdır.

Yine aynı tutanakta yazılan malzemeler arasında; elektrik akım sandığı, bir mekanik sandığı, optik sandığı, bir mercekler kutusu, yedi tane pipet, 10 tüp maşası, bir arşiment silindiri, iki termometre,iki demir saç ayak, dört ispirto lambası, dokuz erlanmayer, sekiz adet şişe, iki tane beher, bir adet barometre, bir adet mikroskop yer almaktadır. Ayrıca Öğretmen Okulları Genel Müdürlüğü 1965-1966 yıllığına göre okulda üç adet fizik takımı ve bir mikroskop; 1968-69 yıllığına göre ise okulda bir fizik takımı, bir kimya takımı, iki mikroskop bulunmaktadır. Bu bilgilerden de okulda fen laboratuarı bulunduğu anlaşılmaktadır.

(36)

b) Yurt, Yemekhane ve Sağlık Hizmetleri

Okulda bulunan revir ve yatakhane birinci katta bulunmaktadır. 1960 yılında Nuri Çelik Yazıcıoğlu’nun, İhsan Öğüş’ten müdürlüğü alırken tutulan tutanakta yazılan malzemeler arasında; üç adet çamaşır yıkama sehpası, bir çamaşır kurutma makinesi, altı otomatik elektrik ütüsü, on iki adet bakır çamaşır leğeni, üç adet Upu çamaşır makinesi, bir adet Nurmetal çamaşır makinesi, altı adet kömür ütüsü bulunmaktadır. Öğretmen Okulları Genel Müdürlüğü 1968-69 yıllığına göre sekiz dikiş makinesi, dört çamaşır makinesi bulunmaktadır. Buradan anlaşıldığı üzere çamaşırhane bulunmaktadır. Öğrenciler yurtta çamaşırları yıkayabilmekte ve ütülerini yapabilmektedirler. Yine aynı tutanakta on iki adet hamam tası bulunduğu yazmaktadır. Buradan da okulda öğrencilerin banyolarını yapabildiklerini anlaşılmaktadır.

Okulda, Öğretmen Okulları Genel Müdürlüğü 1965-66 yıllığına göre 196 öğrenci, 1966-67 yıllığına göre 200 öğrenci ve 1968-69 yıllığına göre 200 öğrenci yurtta kalmaktadır. Yemekhane, tek katlı ek binada hizmet vermektedir. Okulun birinci katında revir bulunmaktadır. Yine aynı tutanakta bir adet muayene masası bulunduğu yazmaktadır.

c) Kütüphane

Söz konusu tutanakta iki adet kütüphane masası, duvar kitaplığı, on adet askılı kitaplık, kitaplık dolapları, süreli yayınlar, ansiklopediler, Türk ve Dünya Edebiyatı klasikleri, birçok ders kitabı ve yardımcı kitaplar olmak üzere 2980 adet kitap ve dergi bulunduğu yazılıdır. Buradan da okulda bir kütüphane olduğu anlaşılmaktadır.

(37)

Yeni Bina

1967 yılında, Kastamonu Valisi Hasan Basri Kurdoğlu döneminde 25 dönüm arazi kamulaştırılarak beş birimden oluşan tesislerin temeli atılmış ve okul binası 1971 yılında Kastamonu Valisi Sabahattin Savacı döneminde eğitim-öğretime açılmıştır (Eski, 2000). 1970-1971 öğretim yılı sonuna kadar eski binada eğitim-öğretimi faaliyetlerini sürdüren Kastamonu Kız İlköğretmen Okulu 1971-1972 öğretim yılı başından itibaren yeni binasına taşınmıştır. Okulun taşındığı yeni yerde bir dershane, bir laboratuar, bir yatakhane, bir spor salonu, bir lojman olmak üzere beş bina bulunmaktadır.

a) Derslikler, Laboratuarlar ve Spor Salonu

Öğretmen Okulları Genel Müdürlüğü 1970-1971 yıllığına göre okulda on derslik, üç fen laboratuarı takımı ve iki sinema makinesi bulunmaktadır. Öğretmen Okulları Genel Müdürlüğü 1973-1974 yıllığına göre okulda on altı derslik, on adet laboratuar, on bir adet mikroskop, altı adet keman ve altı adet fen laboratuarı takımı bulunmaktaydı. Yıllıklarda spor salonu hakkında bilgi bulunmamaktadır. Fakat Muzaffer Kartal’la yapılan görüşmede; Kartal beden eğitimi derslerini spor salonunda işlediklerini aktarmaktadır. Kartal’ın bahsettiği spor salonu halen Kastamonu Üniversitesi Eğitim Fakültesi spor salonu olarak kullanılmaktadır.

b) Yurt, Yemekhane ve Sağlık Hizmetleri

Kastamonu Kız İlköğretmen Okulu’nun çıkarmış olduğu 1973-1974 yıllığına göre okulda Yeter Güler (Yıldırım) isminde bir hemşirenin görev yaptığı tespit

(38)

edilmiştir. Yeter Güler’in sicil dosyası incelendiğinde Isparta Köy Ebe Okulu mezunu olup, 1972-1975 yılları arasında Kastamonu Kız İlköğretmen Okulu’nda çalışmıştır.

1970-1971 öğretim yılında yatılı öğrenci sayısı 194 iken bu sayı 1973-1974 öğretim yılında 454’e yükselmiştir.

Yemekhaneden sadece yurtta kalan öğrenciler yararlanmakta fakat öğrencilerin hepsi yurt binasının alt katında yer alan kantinden yararlanmaktadır. Kantinin üstü ise revir olarak kullanılmaktadır (Muzaffer Kartal ile röportaj).

c) Kütüphane

Kastamonu Kız İlköğretmen Okulu’nun çıkarmış olduğu 1973-1974 yıllığındaki kayıtlara göre Sevim Bora (Yeşilalioğlu), 1971 yılında kütüphane memuru olarak Kastamonu Kız İlköğretmen Okulu’na atanmış; 1972 yılında İstanbul Kabataş Lisesi’nde düzenlenen Okul Halk Kütüphaneciliği kursuna katılmış; daha sonra kadrosu okulun gelişim evresi içerisinde kurulan Kastamonu Kız Öğretmen Lisesi’ne aktarılmış ve 1978 yılında Kastamonu Özel İdare Müdürlüğüne memur olarak tayin edilmiştir (Sevim Bora’nın Sicil Dosyası). Öğretmen Okulları Genel Müdürlüğü 1973-1974 yıllığına göre okulda bulunan kitap sayısı 4241 adettir. Muzaffer Kartal’ın aktardığına göre kütüphane dersliklerin bulunduğu binada giriş katında bulunmaktadır.

3-) EĞİTİCİ KADROLARI

Bu bölümde 1956-1975 yılları arasında okulda görev yapan yöneticilerin ve öğretmenlerin özgeçmişlerinden, ayrıca yöneticilerin görevlerinden bahsedilecektir.

(39)

a) Yöneticiler

19 Temmuz 1965 tarihinde Tebliğler Dergisi’nde yayımlanan İlköğretmen Okulları İdare Yönetmeliği’ne göre ilköğretmen okullarında yönetim organlarının başı müdürdür. Müdürden sonra müdür başyardımcısı, eğitim şefi, müdür yardımcıları, tarım eğitim şefi, atölye eğitim şefi ve sağlık eğitim şefi gelmektedir.

Öncelikli olarak ilköğretmen okulun müdürlerinin görevleri üzerinde durduktan sonra 1956-1977 yılları arasında okulda görev yapmış müdürlerin özgeçmişlerine yer verilmiştir.

İlköğretmen Okulu Müdürlerinin Görevleri

19 Temmuz 1965 tarihinde Tebliğler Dergisi’nde yayımlanan İlköğretmen Okulları İdare Yönetmeliği’ne göre ilköğretmen okulu müdürlerin görevleri aşağıdaki şekildedir:

1. Müdür, okulun amaçlarına uygun olarak, yönetilmesinden, değerlendirilmesinden ve geliştirilmesinden birinci derecede sorumludur.

2. Müdür, bütün görevlilerin başıdır. Bunların görevlerini kanun, tüzük, yönetmelik ve Bakanlıkça verilen emirlere göre yapmalarını denetler ve aralarında iş birliği yapmalarını sağlar.

3. Müdür, okulu eğitim-öğretime uygun bir çevre haline getirmek için her türlü tedbiri almakla yükümlüdür.

4. Müdür; tasdikname, diploma ve belgeleri onaylar. Tahakkuk memuru olarak harcama belgelerini ve bordroları imzalar. Demirbaş eşyanın iyi korunup kullanılmasından birinci derecede sorumludur. Emrindeki personelin atanması için Bakanlığa teklife ve cezalandırmaya yetkilidir.

(40)

5. Müdür, seferberlik, sivil savunma işleri ve Askerliğe Hazırlık Yönetmeliği hükümlerini yürütmekle yükümlüdür.

6. Müdür, öğretmenlerin bir günü geçmeyen ve bir öğretim yılında üçten fazla tekrarlanmayan devamsızlıkları inceleyerek kabule yetkilidir. Özürsüz devamsızlıklarda yetkisini kullanır, günü geçerse durumu üst makamlara bildirir.

7. Müdür, öğretim yılı içinde okulla ilgili hususları üst makamlara bildirir. Ayrıca ders dağıtım çizelgesini ekim ayı içerisinde, yönetim ve öğretim kadrosuyla ilgili raporu mayıs ayı sonunda, eğitim-öğretim ve kültürel çalışmalarla ilgili değerlendirme raporunu eylül ayı sonunda, inşaat ve onarımla ilgili raporu aralık ayı sonunda Bakanlığa gönderir.

Okulda Görev Yapmış Müdürler

Kastamonu Kız İlköğretim Okulu’nda, açılışından (1956) kapanışına (1975) kadar toplam sekiz müdür görev yapmıştır. Okulda görev yapan müdürler görev yaptıkları sıraya göre verilmiştir. Müdürlerin biyografileri ise kişisel dosyalarından elde edilmiştir.

1. Cemil SİLİSTRELİ (1956-1958)

Kastamonu Kız İlköğretim Okulu’nun ilk müdürü Cemil Silistreli’dir. 1913 (1328) yılında Silistre’de doğmuş, Gazi Eğitim Enstitüsü Pedagoji Bölümü’nü bitirmiş, daha önce Kepirtepe İlköğretmen Okulu’nun müdürlüğünü ve meslek dersleri öğretmenliğini yapmış ve 1956 yılında Kastamonu Kız İlköğretmen Okulu’na müdür ve meslek dersleri öğretmeni olarak atanmıştır. 1958 yılında müdürlükten ayrılarak meslek dersleri öğretmeni olarak görevine devam ederken 07. 02. 1958 yılında UNESCO’nun Köy İlköğretim Uzmanı ve Müşaviri olarak bir yıl süreyle Tunus’ta çalışması kararı alınmıştır. Müdürlük görevinden ayrıldıktan sonra yerine vekaleten Kastamonu Lisesi

(41)

Müdürü Adil Tol bakmıştır. 1963 yılına kadar Tunus ve Vietnam’da çalışmalar yapan Silistreli, 1963 yılında Milli Eğitim Bakanlığı’nca müstafi sayılmıştır.

2. Avni ÖZBENLİ (24.4.1958-01.10.1958)

1919 (1335) yılında Kastamonu’da doğmuştur. Ankara Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Felsefe Bölümü’nü bitirmiş, daha önce Eskişehir Çiftleler Yunus Emre İlköğretmen Okulu’nun müdürlüğünü ve meslek dersleri öğretmenliğini yapmıştır. 24.04.1958 tarihinde Kastamonu Kız İlköğretmen Okulu’na müdür ve meslek dersleri öğretmeni olarak tayin edilmiştir. Okulda aynı zamanda kurs mahiyetindeki İngilizce dersine girmiştir. 01.10.1958 tarihinde Ankara Atatürk İlköğretmen Okulu’na müdür olarak naklen atanmıştır. Öğretmen Okulları Genel Müdürlüğü 1973-74 yıllığına göre 1962 yılında Konya Eğitim Enstitüsü’ne kurucu müdür olarak atanmıştır.

3. İhsan ÖĞÜŞ (1958-1960)

1920 (1336) yılında Silifke’de doğmuştur. Gazi Eğitim Enstitüsü Pedagoji Bölümü’nü bitirmiş, daha önce Isparta Gönen İlköğretmen Okulu müdür başyardımcılığı yapmıştır. 27 Ağustos 1958 yılında Kastamonu Kız İlköğretmen Okulu’na müdür ve meslek dersleri öğretmeni olarak naklen geçmiştir. 2 yıl burada görev yaptıktan sonra 20 Ekim 1960 tarihinde Çorum Kız İlköğretmen Okulu’na müdür olarak atanmıştır. 1963 yılında ABD-GeorgeTown’a gitmiştir. 1969 yılında Gazi Eğitim Enstitüsü’ne öğretmen olarak atanan Öğüş, Pedagoji Bölümü Başkanlığı ve Gazi Eğitim Enstitüsü müdürlüğü görevlerinde de bulunmuştur. 1978-1980 yılları arasında Talim Terbiye Kurulu üyesi olmuştur. Ayrıca Öğüş’ün “İlköğretmen Okullarında Staj ve Uygulama” adlı bir kitabı vardır.

4. Nuri Çelik YAZICIOĞLU (1960-1965)

1932 yılında Kurşunlu’da doğmuştur. Gazi Eğitim Enstitüsü Pedagoji Bölümü’nü bitirmiştir. Zonguldak İlköğretim Müfettişi olarak görev yapmaktayken 1960 yılında Kastamonu Kız İlköğretmen Okulu’na müdür ve meslek dersleri öğretmeni

(42)

olarak atanmıştır. 1961 yılında Trabzon Beşikdüzü Kız İlköğretmen Okulu’nda düzenlenen “Yönetim ve Rehberlik” seminerine katılmıştır. Öğretmen yetersizliğinden okulda tarım derslerine de giren Yazıcıoğlu, Türkiye Öğretmen Dernekleri Kastamonu Temsilciliğini de yapmıştır. 1965’te askerlik görevi dolayısıyla okuldan ayrılmış ve askerlikten sonra Ankara Hasanoğlan Atatürk İlköğretmen Okulu’na meslek dersleri öğretmeni olarak atanmıştır. 1974 yılında Bakanlık Başmüşaviri olmuş ve 1977 yılında Çankırı’dan milletvekili seçilmiştir.

5. Erdoğan TAHMİSÇİOĞLU (1965-1967)

1941 yılında Kastamonu’da doğmuştur. 1963 yılında A.Ü. Fen Fakültesi Tabiiye Bölümü’nü bitirerek Kastamonu Kız İlköğretmen Okulu’na öğretmen olarak atanmıştır, 1965 yılında okula müdür olmuş ve bu görevini iki yıl sürdürmüştür. 1967 yılında da Sivas İlköğretmen Okulu’na müdür olarak nakli yapılmıştır.

6. Dr. Fahire YENAL (1967-1969)

1912 yılında İstanbul’da doğmuştur. İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Tabiiye Bölümü’nden mezun olmuştur. 1935 yılında İ. Ü. Fen Fakültesi’ne Nebatat asistanı, 1943 yılında Eczacılık Okulu’na İspançiyeri nebatat asistanı, 1948 yılında İ. Ü. Fen Fakültesi’nde Farmakobotanik asistanı olarak atanmıştır. Doktorasını bitirdikten sonra 1956 yılında Kastamonu Abdurrahman Paşa Lisesi’ne biyoloji ve tarım öğretmeni olarak tayin edilmiş ve aynı yıl Kastamonu Kız İlköğretmen Okulu’na biyoloji öğretmeni olarak görevlendirilmiştir. 1967 yılında bu okulun müdürü olmuş ve 5.7.1969 yılında da emekli olmuştur.

7. Aytaç AÇIKALIN ( 1969-1971)

1935 yılında Arapkir’de doğmuştur. 1958 yılında Gazi Eğitim Enstitüsü Resim Bölümü’nü bitirerek Akçadağ Ortaokulu’na resim öğretmeni olarak atanmıştır. Daha sonra 1965 yılında Van Kız İlköğretmen Okulu’nda müdürlük yapan Açıkalın, 1969 yılında Kastamonu Kız İlköğretmen Okulu müdürlüğüne atanmıştır. 1970 ve 1971

(43)

yıllarında Samsun Eğitim Enstitüsü’nde düzenlenen idarecilik kursuna katılmış ve öğretmen yetersizliğinden okulda İngilizce derslerine de girmiştir. 1971 yılında Hatay Milli Eğitim Müdürü olmuştur. Başarılı çalışmalarından dolayı 1971 yılında dönemin Milli Eğitim Bakanı Şinasi Orel tarafından teşekkür yazısı ve Kastamonu Valisi Sabahattin Savacı tarafından takdirname verilmiştir.

8. Hasan CAN (1975-1977)

Kastamonu Kız İlköğretmen Okulu’nun son müdürüdür. 1935 yılında Balıkesir’de doğmuş ve Gazi Eğitim Enstitüsü Fen Bölümü’nü bitirmiştir. 1959 yılında Van Alpaslan İlköğretmen Okulu’na atanmış, daha sonra Nevşehir ve Elazığ Kız İlköğretmen okullarında öğretmenlik ve idarecilik yapmıştır. 1972 yılında Kastamonu Kız İlköğretmen Okulu’na müdür olarak tayin edilmiştir. 1972 yılında branş değişikliği yapmış ve matematik öğretmenliğine atanmıştır. 1975 yılında aynı okul bünyesinde kurulan Kastamonu Eğitim Enstitüsü müdürlüğüne ve matematik öğretmenliğine getirilmiştir. Eğitim Enstitüsü’nün de ilk müdürüdür. 1973-1974 öğretim yılında Kız İlköğretmen Okulu’nun fiziki mekanı içinde kurulan Kastamonu Kız Öğretmen Lisesi’nin de ilk ve son müdürüdür. Muzaffer Kartal’ın aktardığına göre Hasan Can, okulun fiziksel yapısının değişmesinde büyük çaba sarf etmiş; okul bahçesini düzenletmiş, ağaç diktirmiş, çimen ve çiçekler ektirmiştir. Halen Kastamonu Üniversitesi Eğitim Fakültesi’nin bahçesini süsleyen çam ağaçları onun eseridir. (Muzaffer Kartal ile röportaj)

Kastamonu Kız İlköğretmen Okulu’nda görev yapan sekiz müdürden dördü meslek bilgisi, ikisi fen grubu, birinin resim, birinin de matematik öğretmeni olduğu görünmektedir. Okul müdürlerinden Fahire Yenal’ın doktorasını bitirdiği, Cemil Silistreli’nin yurt dışında eğitim aldığı, Avni Özbenli’nin de okulda İngilizce kursu verdiği göze çarpmaktadır. Ayrıca müdürlerden Avni Özbenli ve Nuri Çelik Yazıcıoğlu’nun dışındaki altı müdür iki yıl görev yapmıştır. Avni Özbenli beş ay, Nuri

(44)

Çelik Yazıcıoğlu’da beş yıl müdürlük yapmıştır. Müdürlerin branşlarına göre dağılımları Tablo 1’de gösterilmiştir.

Tablo. 1.

Kastamonu Kız İlköğretmen Okulu Müdürlerinin Branşlara Göre Dağılımı Müdürler Meslek Bilgisi Fen Grubu Resim Matematik

Cemil Silistreli X

Avni Özbenli X

İhsan Öğüş X

Nuri Çelik Yazıcıoğlu X

Erdoğan Tahmişcioğlu X Fahire Yenal X Aytaç Açıkalın X Hasan Can X Toplam 4 2 1 1 Müdür Başyardımcısının Görevleri

19 Temmuz 1965 tarihinde Tebliğler Dergisi’nde yayımlanan İlköğretmen Okulları İdare Yönetmeliği’ne göre ilköğretmen okulu müdür başyardımcısı okulun eğitim-öğretim ve yönetiminde ikinci derecede sorumludur. Müdürün olmadığı zamanlarda müdüre vekalet eder. Okulun yazışmalarının düzenli yürütülmesinden, öğretmen ve memurların devamlarının izlenmesinden, harcamaların hesaplarını gösteren raporların hazırlanmasından, inşaat ve mali işlerle ilgili istatistiklerin zamanında yapılıp ilgili mercilere gönderilmesinden sorumludur. Ayrıca disiplin kurulu başkanlığı, tahakkuk memurluğu, öğrencilerinin askerlik yoklamalarının yaptırılması, muayene komisyonu başkanlığı, ders dağıtım ve devamsızlık çizelgelerini hatırlatmakla görevlidir.

(45)

Okulda Görev Yapmış Müdür Başyardımcıları

Okul arşivindeki sicil dosyalarından tespit edilen bilgilere göre okulda görev yapan müdür başyardımcısı dört tanedir. Okulda görev yapan müdür başyardımcıları görev yaptıkları sıraya göre verilmiştir.

1. İhsan KURT- Meslek Bilgisi (1960)

1927 yılında Ağrı’da doğmuştur. 1946 yılında Erzurum Öğretmen Okulu’ndan ve 1957 yılında Gazi Eğitim Enstitüsü Pedagoji Bölümü’nden mezun olmuştur. Daha önce Ankara’da İlköğretim müfettişliği yapmıştır. 1957 yılında Kastamonu Kız İlköğretmen Okulu’na meslek dersleri öğretmeni olarak tayin edilmiştir. Öğretmen eksikliğinden dolayı aynı okulda biyoloji derslerine de girmiştir. 1957-1958 arasında grup öğretmenliği yapmış, 1958 yılında Bursa Kız İlköğretmen Okulu’nda yapılan yaz çalışmalarına da katılmıştır. 1960 yılında müdür başyardımcısı olmuş ve aynı yıl Edirne Kız İlköğretmen Okulu’na nakli yapılmıştır. Daha sonra Gaziantep İlköğretmen Okulu müdürlüğü yapmıştır. Öğretmen Okulları Genel Müdürlüğü 1973-74 yıllığına göre 1974’te kurulan Bornova Eğitim Enstitüsü’ne müdür olmuştur.

2. Şahabettin YILDIZ- Meslek Bilgisi (1960-1966?)

1926 yılında Merzifon’da doğmuştur. Gazi Eğitim Enstitüsü Pedagoji Bölümü’nü bitirmiştir. 1958 yılında Kastamonu Kız İlköğretmen Okulu’na meslek dersleri öğretmeni olarak atanmıştır. 1960 yılında müdür yardımcısı olmuş ve aynı yıl müdür başyardımcılığına getirilmiştir. 1969 yılında Bakırköy Kız Enstitüsü’ne naklen atanmıştır.

3. Hüseyin ÇAVUŞ- Meslek Bilgisi (1966-1972)

1937 yılında Kastamonu-Araç’ta doğmuştur. Gazi Eğitim Enstitüsü Pedagoji Bölümü’nü bitirmiştir. 1964 yılında Kastamonu Kız İlköğretmen Okulu’na meslek dersi öğretmeni olarak atanmış ve aynı yıl müdür yardımcısı olmuştur. 1966 yılında müdür

(46)

başyardımcılığına getirilmiştir. 1972 yılında müdür başyardımcılığı görevinden istifa etmiştir. 1974 yılında tarım eğitim şefi olmuş, aynı yıl bu görevinden istifa ederek müdür yardımcısı olarak atanmıştır. 1976 yılında Zonguldak Rehberlik Araştırma Merkezi’ne uzman olarak tayin edilmiştir. 1978 yılında Kastamonu Eğitim Enstitüsü ve Kız Öğretmen Lisesi’ne meslek dersleri öğretmeni olarak atanmıştır. 1980 yılında müdür yardımcısı olmuştur. 1981 yılında bu görevinden istifa etmiştir. 1983 yılında okulun gelişim evresi içinde kurulan Kastamonu Eğitim Yüksekokulu’na öğretim görevlisi olarak tayin edilmiştir. 1997 yılında öğretim görevlisi olarak görev yaptığı Kastamonu Eğitim Fakültesi’nden emekli olmuştur.

4. İbrahim TOZAN- Meslek Bilgisi (1972-1976)

1943 yılında Taşköprü’de doğmuştur. 1968 yılında Gazi Eğitim Enstitüsü Pedagoji Bölümü’nü bitirmiş, 1971 yılında Kastamonu Kız Öğretmen Okulu’na atanmış ve 1972 yılında müdür başyardımcısı olmuştur. 1976’da Denizli Rehberlik Araştırma Merkezi’ne uzman olarak atanan Tozan, okulun gelişim evresi içinde kurulan Kastamonu Kız Öğretmen Lisesi’ne dönmüştür. 1978 yılında da Kastamonu Eğitim Enstitüsü müdür yardımcısı olmuş, 1981’de müdür yardımcılığından ayrılmış ve okulun gelişim evresi içinde kurulan Kastamonu Eğitim Yüksekokulu’nda da görev yapmıştır. 1988 yılında G. Ü. Gazi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Bölümü’nde lisansını ve 1993 yılında G. Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü’nde Eğitim Yönetimi ve Denetimi dalında yüksek lisansını tamamlamıştır. Halen Kastamonu Eğitim Fakültesi’nde öğretim görevlisi ve 2000 yılından bu yana da İlköğretim Bölümü Okul Öncesi Öğretmenliği ABD Başkanı olarak görev yapmaktadır.

Okulda toplam 4 müdür başyardımcısı görev almıştır. Müdür başyardımcılarının hepsinin branşı meslek bilgisidir. Müdür başyardımcılarından İhsan Kurt en kısa, Hüseyin Çavuş en uzun süre görev yapan müdür başyardımcısıdır.