Tan›sal ve Giriflimsel Radyoloji (2003) 9:371-376
G ‹ R ‹ fi ‹ M S E L R A D Y O L O J ‹
A R A fi T I R M A Y A Z I S I
G
elişen diyaliz teknolojisi ve tedaviler sayesinde kronik böbrek yetmezlikli hemodiyaliz hastalar›n›n yaşam süreleri uzamakta-d›r. Buna karş›n aç›lan hemodiyaliz fistüllerinin ömrü yeterli uzunlukta olmamaktad›r. Bu nedenle pek çok kez fistül operasyonu ge-çiren ve nativ fistül olanağ› kalmayan hastalarda sentetik polytetraflu-oroethylene (PTFE) greftler s›kl›kla kullan›lmaktad›r (1). Greft fistül-lerde en s›k ve en önemli problem fistül trombozu olup nefrologlar ve diyaliz ünitesinde çal›şan doktorlar aç›s›ndan büyük sorun oluşturmak-tad›r. Tromboze fistül tedavisinde kullan›lan cerrahi yöntemler, hasta-nede kal›ş süresinin uzamas›, ağr›, kan kayb›, vasküler yolun kaybol-mas› gibi durumlara neden olabilmektedir. Bu aç›dan tromboze greftle-rin tedavisinde yöntemlere ihtiyaç vard›r. Son y›llarda perkütan giri-şimsel teknikler, greft fistül trombozlar›nda cerrahi trombektomi ve re-vizyona alternatif olarak yayg›n olarak kullan›lmaya başlanm›şt›r (2-14). Perkütan tekniklerden biri olan mekanik trombektomi işlemi h›zl›, etkili ve minimal invaziv bir yöntem olup, bu işlemde kullan›lan cihaz-lardan birisi de “Arrow-Trerotola” mekanik trombektomi cihaz›d›r. Bu çal›şman›n amac› tromboze greft arteryovenöz (AV) fistülü olan diya-liz hastalar›nda fistülün rekanadiya-lizasyonunda, Arrow-Trerotola cihaz›-n›n etkinliğinin ve güvenilirliğinin araşt›r›lmas›d›r.Gereç ve yöntem
Aral›k 2000-May›s 2002 tarihleri aras›nda kronik böbrek yetmezliği (KBY) tan›s› ile hemodiyaliz program›nda olan yaşlar› 22-73 aras›nda değişen (ortalama 39,9) 10 hastada (6 kad›n, 4 erkek) tromboze olan greft AV fistülün rekanalizasyonu amac›yla, toplam 13 kez perkütan trombektomi işlemi uyguland› (Tablo 1). İşlem, greft trombozu diyaliz günü tespit edilen hastalara ayn› gün uyguland› ve sonras›nda hastalar diyalize al›nd›. Diğer hastalarda ise diyalize girme s›kl›ğ› ve genel du-rumlar›na göre, diyaliz ile ayn› gün veya bir gün önce gerçekleştirildi. 7 hastada işlem birer kez uygulan›rken, 3 hastada ayn› fistülün değişik zamanlarda tekrar tromboze olmas› sebebiyle perkütan trombektomi iş-lemi birer kez daha tekrarland›. AV fistül, hastalar›n 7’sinde brakiyal ve 3’ünde femoral bölgede idi ve t›kan›kl›k süresi 1-3 gün aras›nda de-ğişmekteydi. Fistül trombozlar›n›n tan›s› klinik muayeneyi takiben renkli Doppler ultrasonografi (RDUS) ile konuldu.
Hastalar›n anjiyografi masas›na (Siemens, Multistar, Top) al›nmas› sonras›nda intravenöz yolla sedasyon ve lokal anestezi uyguland›. US
AMAÇ
Tromboze arteryovenöz fistülü olan hemodiyaliz hastalar›nda perkütan mekanik trombektomi iflle-minde kullan›lan Arrow-Trerotola cihaz›n›n etkinli-¤inin ve güvenilirlietkinli-¤inin araflt›r›lmas›.
GEREÇ VE YÖNTEM
Greft fistül oklüzyonu olan 10 hastaya Arrow-Tre-rotola cihaz› ile perkütan mekanik trombektomi ifl-lemi yap›ld›. 10 hastaya toplam 13 kez ifllem uyg-land›. Teknik baflar›, komplikasyonlar, primer ve sekonder aç›k kal›m oranlar› de¤erlendirildi.
BULGULAR
Teknik baflar› oran› %84 idi (13 ifllemin 11’inde). Hastalar›n hiç birisinde majör komplikasyon izlen-medi. Ortalama takip süresi 8,5 ay idi. Yedi hasta-da greft fistüller hala patenttir. Bu 7 hastan›n 3’ün-de patensinin 3’ün-devam› için ek ifllemler uyguland›. Üç ayl›k primer ve sekonder aç›k kal›m oranlar› s›ras›y-la %66 ve %77 os›ras›y-larak hesaps›ras›y-land›.
SONUÇ
Arrow-Trerotola perkütan mekanik trombektomi cihaz› tromboze hemodiyaliz greftlerinin tedavisin-de kullan›lan etkili bir yöntemdir.
Tromboze greft arteryovenöz fistülü olan
hastalarda Arrow-Trerotola cihaz› ile perkütan
mekanik trombektomi
Ali F›rat, Cüneyt Aytekin, Fatih Boyvat, Remzi Emiro¤lu, Mehmet Haberal
A. F›rat (E), C. Aytekin, F. Boyvat
Baflkent Üniversitesi T›p Fakültesi, Radyoloji Anabilim Dal›, Ankara
R. Emiro¤lu, M. Haberal
Baflkent Üniversitesi T›p Fakültesi, Genel Cerrahi Anabilim Dal›, Ankara
eşliğinde 18 G iğne ile tromboze fistü-lün önce venöz ucundan daha sonra arteryel ucundan girilmesini takiben iki adet 5 F yada 7 F vasküler k›l›f bir-birlerini çaprazlayacak şekilde yerleş-tirildi ve opak madde verilerek fistü-lografi işlemi yap›ld› (Resim 1 ve 2). Daha sonra tromboze greft içerisine ya direkt olarak ya da k›lavuz tel üze-rinden ilerletilen Arrow-Trerotola ci-haz› (Arrow International Inc, PA, ABD) ile mekanik trombektomi işle-mi uyguland›. İşlem s›ras›nda hastala-ra inthastala-ravenöz 2000-3000 IU heparin verilde ve trombektomi sonras›nda idame doz uygulanmad›. Tetkik süre-since hastalara 50-100 ml aras›nda de-ğişen miktarlarda non-iyonik kontrast madde verildi.
Arrow-Trerotola cihaz› belirli bir h›zda (dakikada 3000 dönüş) dönme özelliğine sahip nitinol basket, baske-tin içerisinde yer ald›ğ› kateter ve bas-ketin dönmesini sağlayan enerjiyi ak-taran bir pil k›sm›ndan oluşmaktad›r (Resim 3). Aç›l›nca 9 mm çapa ulaşan nitinol basket 5F kateterin içerisinde yer almakta olup 5F vasküler k›l›f›n
içerisinden geçebilecek şekilde tasar-lanm›şt›r. Cihaz›n 5F versiyonunun k›lavuz tel üzerinden ilerletilme özel-liği yok iken, 7F versiyonu bu özelli-ğe sahip olup 0,025 inç k›lavuz tel üzerinden ilerletilebilmektedir. Niti-nol basket, trombüsü çoğu 1 mm’den daha küçük olmak üzere 3 mm’den küçük fragmanlara ay›rmaktad›r. Fragmante trombüs partikülleri kate-terden rahatl›kla aspire edilebilmekte-dir.
Arrow-Trerotola cihaz› tromboze AV fistül içerisinde iken yaklaş›k 1-3 dakika süre ile çal›şt›r›ld› ve daha son-ra ç›kar›lason-rak serum fizyolojik ile ka-teter içerisindeki p›ht›lar›n temizlen-mesi sağland›. Vasküler k›l›flar›n bir-birlerini çaprazlayacak şekilde yerleş-tirilmesindeki amaç fistüldeki büsü tamamen temizlemek ve trom-boze segment kalmas›n› önlemekti. Perkütan trombektomi sonras› kontrol fistülogram çekilerek fistülün çal›ş-mas› değerlendirildi (Resim 4).
İki işlemde ek olarak balon ile me-kanik trombektomi, 2 işlemde ise pul-se-sprey streptokinaz tedavisi (toplam
doz: 150.000 ve 350.000 IU) uygulan-d›. Ayr›ca 8 işlemde, fistülün trombo-ze olmas›na sebep olduğu düşünülen venöz anastomoz düzeyindeki steno-tik segmentlere 5-8 mm çap›nda balon kateter ile perkütan translüminal anji-yoplasti (PTA) uyguland›. Balon dila-tasyonu 1-3 kez, maksimum 2 dakika süresince yap›ld›. PTA sonras› kont-rol fistülografi ve bas›nç ölçümleri yap›ld›. Yüksek atmosfer bas›nçl› ba-lon kateterlerle dilatasyona rağmen bas›nç gradyentinin 10 mmHg’n›n ve/veya darl›ğ›n %50’nin üzerinde kald›ğ› 3 fistüle, çaplar› 6-8 mm, uzunluklar› 15-40 mm aras›nda deği-şen metalik stent (Palmaz stent, Cor-dis) yerleştirildi (Resim 5).
Trombektomi sonras›nda fistülde ak›m sağlanan tüm olgularda, hemos-taz› sağlamak için perkütan giriş yeri-ni içine alacak şekilde, damar k›l›fla-r›n›n etraf›ndaki subkütan doku torba dikiş (“purse-string”) tekniği ile sütü-re edildi ve k›l›flar çekilirken gsütü-reft gi-riş trakt› kapanacak şekilde sütür s›k›-laşt›r›ld› (15). Dikişler bir gün sonra yap›lan RDUS kontrolleri s›ras›nda Resim 1. 22 yafl›nda erkek hastada sol koldaki U
fleklindeki greft fistülün kateterize edilmesinden sonra elde olunan fistülogramda proksimaldeki k›sa bir segment haricinde AV fistülün tamamen t›kal› oldu¤u görülüyor.
Resim 2. Arteryel ve venöz anastomozlara do¤ru yerlefltirilen vasküler k›l›flar›n birbirlerini
al›nd›.
Trombolitik ajan uygulanan olgular işlemden sonra ünitemizde veya
diya-liz ünitesinde yaklaş›k 6 saat, diğer ol-gular ise ünitemizde 1 saat takip edil-diler.
Tüm olgulara ayn› seansta mümkün-se juguler, değilmümkün-se subklavyan ya da femoral venlerden birinden santral ve-nöz diyaliz kateteri yerleştirildi ve fis-tül çal›şsa bile sonraki bir ya da iki di-yaliz seans› bu kateterlerden gerçek-leştirildi.
İşlem sonras›nda teknik başar›, komplikasyonlar, primer ve sekonder aç›k kal›m süreleri değerlendirildi. Te-daviden sonra AV fistül üzerinden “thrill” al›nmas› ve RDUS’de ak›m saptanmas› teknik başar› olarak kabul edildi. Başar›l› mekanik trombektomi işlemi sonras›, takipte, fistülde kal›c› t›kan›kl›ğ›n oluşmas› veya fonksiyo-nunun devam› için ek bir işlem gerek-tirmesi primer aç›k kal›m süresinin so-nu, fistülün, uygulanan ek işlemlere rağmen hemodiyaliz için kullan›lamaz hale gelmesi sekonder aç›k kal›m sü-resinin sonu olarak değerlendirildi.
Diyaliz s›ras›nda fistül çal›şmas›nda problem olmazsa üç ayda bir RDUS ve/veya fistülografi tetkiki ile takip edildi. Diyaliz s›ras›nda yeterli fistül ak›m› sağlanamayan, bas›nçlar›n nor-malden yüksek olduğu olgularda bir sonraki diyalizden önce AV fistül gö-rüntülenerek restenoz veya yeni bir lezyonun var›l›ğ› araşt›r›ld›. Stenoz saptanmas› durumunda dilatasyon iş-lemi tekrarland›.
Bulgular
Olgular›n hiçbirinde semptomatik pulmoner embolizasyon, arteryel em-bolizasyon, cerrahi gerektirebilecek greft ya da damar yaralanmalar› gibi majör komplikasyonlar izlenmedi. Toplam 13 işlemin 11’inde tromboze greftler teknik olarak başar›yla reka-nalize edildi ve hastalar mevcut fistül-lerinden hemodiyalize al›nabildiler (teknik başar› %84). Bir olguda ilk iş-lemde, bir olguda ise başar›l› olan ilk perkütan trombektomiden bir ay son-ra, fistülün tekrar t›kanmas› nedeniyle yap›lan ikinci işlemde fistüller tama-men rekanalize edilmedi ve işlemden hemen sonra yap›lan RDUS’da ak›m tespit edilmedi.
İşlemin başar›l› olduğu olgularda ta-kip süreleri 1-18 ay (ortalama 8,5 ay) aras›ndayd› (Tablo). Fistülün tekrar Resim 3. A. Nitinol basket, basketin içerisinde yer ald›¤› kateter ve basketin dönmesini sa¤layan enerjiyi aktaran
bir pil k›sm›ndan oluflan Arrow-Trerotola cihaz›. B. Cihaz›n ucundaki nitinol basketin aç›k hali.
Resim 4. ‹fllem sonras› elde olunan kontrol
fistülogramda fistülün tamamen aç›k oldu¤u görülüyor.
A
tromboze olmas› nedeniyle, trombek-tomi bir hastada 3 gün, bir hastada ise 7 ay sonra birer kez daha tekrarland› ve fistüller aç›ld›. Bir başka hastada 3 ay sonra fistülün tromboze olduğu iz-lendi, ancak hastan›n transplantasyon haz›rl›ğ›nda olmas› nedeniyle işlem uygulanmad›. Fistül venöz anastomoz düzeyine stent yerleştirilen bir olguda ise, yaklaş›k 5 ay sonra yap›lan kont-rol fistülografide stentte saptanan res-tenoz, balon dilatasyonu ile genişletil-di. Yedi hastada fistüller halen fonksi-yonel olup, üç ay sonunda primer ve sekonder aç›k kal›m oranlar› s›ras›yla %66 ve %77 olarak hesapland›.
Tart›flma
Hemodiyaliz hastalar›nda kullan›lan greft fistüllerde en s›k görülen komp-likasyon olarak ortaya ç›kan fistülün trombozu; hipotansiyon, yetersiz kar-diyak debi, vasküler yetmezlik, hiper-koagülabilite, travma ve enfeksiyon gibi multifaktöryel sebeplere bağl› oluşmakla birlikte etyolojide en önemli faktör venöz stenozdur (2,16,17). Bu stenozlar s›kl›kla venöz anastomoz düzeyinde neointimal pro-liferasyona sekonder oluşmaktad›r. Artm›ş venöz bas›nç, türbülans, da-mar çap› farkl›l›ğ› ve yetersiz genişle-me kapasitesi nedeniyle bu lokalizas-yonda stenozun daha kolay oluştuğu bildirilmektedir (18,19). Bizim çal›ş-mam›zda da 10 olgunun 8’inde venöz darl›k vard›. Santral venlerde, özellik-le subklavyan vende, önceden yap›lan kateter işlemlerinin sonucu olarak ge-lişen stenozlar da ayn› taraf fistülde disfonksiyona yol açabilmektedir (2).
Tromboze hemodiyaliz greftlerinde trombüsün temizlenmesi cerrahi yolla yap›labildiği gibi alternatif olarak perkütan yöntemlerle de gerçekleştiri-lebilir (2-14). Tedavinin geçikmesi ya da yetersiz olmas› ağr›, kan kayb›,
po-tansiyel vasküler yolun kayb› ve has-tan›n bir süre hastanede kalmas› gibi problemleri beraberinde getirmekte-dir. Bu nedenle uygulanacak işlemin h›zl›, etkili, güvenilir, kolay uygulana-bilen ve minimal invazif bir yöntem olmas› gerekmektedir. Perkütan teda-vi cerrahi yönteme göre h›zl› olmas›, daha az ağr› ve kan kayb› olmas›, has-ta has-taraf›ndan daha iyi tolere edilmesi gibi üstünlükler taş›maktad›r. Ayr›ca cerrahi aç›s›ndan kontrendikasyon oluşturan s›v›-elektrolit dengesizliği gibi durumlarda ya da anestezi almas› sak›ncal› olan hastalarda, perkütan te-davi uygulanabilmektedir.
Perkütan tedavi yöntemleri içerisin-de mekanik trombektomi ve tromboli-tik ajan verilmesi s›kl›kla kullan›lan yöntemler olup kombine olarak da uy-gulanabilmektedirler. Her iki tedavi yönteminde de benzer başar› oranlar› bildirilmekle beraber mekanik trom-bektomide işlem süresinin belirgin k›-sal›ğ› avantaj sağlamaktad›r (2,3). Tromboaspirasyon tekniği, mekanik tromboliz tekniği, balon ile trombüs temizleme tekniği ve mekanik cihaz-lar›n kullan›ld›klar› teknikler kullan›-labilecek mekanik yöntemlerdir (2-8, Resim 5. A. 45 yafl›nda bayan hastada sol koldaki düz tipte tromboze greft fistüle birbirini çaprazlayacak flekilde
damar k›l›flar› yerlefltirilmifl olarak izleniyor. B. Fistülde ak›m›n sa¤lanmas› sonras› elde olunan fistülogramda venöz anastomoz düzeyinde darl›k (ok) saptand›. C. Yetersiz kalan balon dilatasyonu sonras› darl›k düzeyine stent (ok) yerlefltirildi.
A B
Tablo. Hasta ve ifllem bilgileri ile takip süreleri
Hasta Yafl/ Greftin yeri Ek ifllem Takipte Sonuç Takip süresi
no cinsiyet ek ifllem ve sonuç
1 73/K Sa¤ brakiyal sefalik PTA 2. kez trombektomi ‹lk ifllem baflar›l›, 1 ay, fistül (Treretola) ikinci ifllem baflar›s›z t›kand› (1. ay)
2 52/E Sa¤ femoral arter-ven PTA/stent/ 2. kez her iki ifllem de 11 ay, streptokinaz trombektomi baflar›l› halen aç›k
(Treretola) PTA (7. ay)
3 47/E Sol femoral arter-ven PTA – baflar›l› 4 ay, ek ifllem gerekmeden aç›k 4 28/K Sa¤ – – baflar›l› 3 ay, fistül t›kand› 5 25/K Sol brakiyal sefalik PTA – baflar›l› 4 ay, ek ifllem
gerekmeden aç›k 6 45/K Sol brakiyal-aksiller PTA/ PTA (5. ay) baflar›l› 18 ay,
stent halen aç›k 7 36/K Sa¤ femoral arter-ven PTA – baflar›l› 9,5 ay, ek ifllem
gerekmeden aç›k 8 29/K Sa¤ brakiyal aksiller PTA/ stent/ – baflar›l› 11 ay, ek ifllem
streptokinaz gerekmeden aç›k 9 41/E Sa¤ brakiyal sefalik PTA – baflar›s›z –
10 22/E Sol brakiyal sefalik – 2. kez her iki ifllem de 15 ay, trombektomi baflar›l› halen aç›k (Treretola)
PTA (3. gün)
11-14). Perkütan mekanik trombekto-mide amaç mekanik enerji kullanarak dissolüsyon, fragmantasyon ve aspi-rasyonla trombüsün temizlenmesidir. Mekanik trombektomi işlemi s›ras›n-da pulmoner emboli, arteryel emboli-zasyon, venöz rüptür, psödoanevriz-ma forpsödoanevriz-masyonu, greft infeksiyonu, sepsis gibi komplikasyonlar görülebi-lir (6,8-12). Greft etraf›nda hematom mekanik trombektomi sonras›nda gö-rülebilmekle beraber trombolitik ajan infüzyonuna k›yasla daha düşük oran-da gerçekleşmektedir (10).
Değişik çal›şmalarda tromboze he-modiyaliz greftlerinde, perkütan me-kanik trombektomi işleminin teknik başar› oranlar› %82 ile %100 aras›nda değişmekte olup üç ayl›k primer aç›k kal›m oranlar› %39 ile %70 aras›nda-d›r (2,3,6,7,12). Bizim çal›şmam›zda da teknik başar› %84, üç ayl›k primer aç›k kal›m oran› %66 olarak bulun-muştur.
Arrow-Treretola cihaz› en son geliş-tirilen mekanik trombektomi cihazla-r›ndan biri olup, tromboze greftlerde de rekanalizasyon amac›yla kullan›l-maktad›r (2-5). Greft içerisine direkt olarak uygulanan 5F çapl› modelinin yan› s›ra k›lavuz tel üzerinden ilerleti-lebilen 7F çapl› ikinci bir tipi daha bu-lunmaktad›r. Nitinol basket, trombüsü çoğu 1 mm’den daha küçük olmak üzere 3 mm’den küçük fragmanlara ay›rmakta ve trombüs partikülleri ka-teterden aspire edilebilmektedir (5). Partiküllerin aspirasyonu sayesinde mekanik trombektomilerde pulmoner emboli rizki azalmaktad›r. Basketin ucunun yumuşak olmas› vasküler ya-p›lara zarar vermesini engellemekte-dir. Arrow-Trerotola cihaz› ile endotel hasar› Fogarty kateterinden fazla ol-mamaktad›r (4,5). Diğer mekanik trombektomi cihazlar› ile karş›laşt›r›l-d›ğ›nda teknik başar› oranlar› belirgin farkl›l›k göstermemekle birlikte (13,
14), Arrow-Trerotola cihaz› ile arter-yel uçtaki trombüsler distal emboli-zasyona neden olmadan greft içerisine daha kolay çekilerek parçalanabil-mektedir (3,4). Ayr›ca diğer cihazlar sadece yeni oluşmuş trombüsün te-mizlenmesinde başar›l›yken, Arrow-Treretola cihaz›n›n iki haftaya kadarki trombüsü başar›yla temizlediği göste-rilmiştir (5).
Fistül trombozlar›nda tedavinin ikinci aşamas›, fistülde ak›m sağlan-d›ktan sonra buna neden olabilecek et-kenin ortaya konulmas› ve tedavi edil-mesidir. Bu amaçla hem fistüldeki anastomoz düzeylerinin hem de sant-ral venlerin değerlendirilmesi gerek-mektedir. Stenoz saptanan olgularda gerekli ve yeterli tedavi uygulanmad›-ğ› takdirde trombozun yak›n zamanda tekrar oluşmas› engellenememektedir. Bu nedenle dikkatli görünütüleme ve bas›nç ölçümleri ile stenozun yeterin-ce aç›ld›ğ›ndan emin olunmal›d›r.
Kaynaklar
1. Bell DD, Rosental JJ. Arteriovenous graft life in chronic hemodialysis. Arch Surg 1988; 123:1169-1172.
2. Beathard GA, Welch BR, Maidment HJ. Mechanical thrombolysis for the treatment of thrombosed hemodialysis access grafts. Radiology 1996; 200:711-716.
3. Trerotola SO, Vesely TM, Lund GB, et al. Treatment of thrombosed hemodialysis ac-cess grafts: Arrow-Trerotola percutaneous thrombolytic device versus pulse-spray thrombolysis. Radiology 1998; 206:403-414.
4. Lazzaro CR, Trerotola SO, Shah N, et al. Modified use of the Arrow-Trerotola per-cutaneous thrombolytic device for the tre-atment of thrombosed hemodialysis access grafts. JVIR1999; 10:1025-1031. 5. Trerotola SO, Davidson DD, Filo RS,
Dre-esen RG, Forney M. Preclinical in vivo tes-ting of a rotational mechanical thromboly-tic device. JVIR 1996; 7:717-723. 6. Trerotola SO, Lund GB, Scheel PJ, et al.
Thrombosed dialysis access grafts: Percu-taneous mechanical declotting without uro-kinase. Radiology 1994; 191:721-726. 7. Middlebrook MR, Amygdalos MA, Soulen
MC, et al. Thrombosed hemodialysis grafts: Percutaneous mechanical balloon
declotting versus thrombolysis. Radiology 1995; 196:73-77.
8. Poulain F, Raynaud A, Bourquelot P, et al. Local thrombolysis and thromboaspiration in the treatment of acutely thrombosed ar-teriovenous hemodialysis fistulas. Radi-ology 1991; 14:98-101.
9. Swan TL, Smyth SH, Ruffenach SJ, Ber-man SS, Pond GD. Pulmonary embolism following hemodialysis access thromboly-sis/thrombectomy (abstr). JVIR 1994; 5:8. 10. Schuman E, Quinn S, Standage B, Gross
G. Thrombolysis versus thrombectomy for occluded hemodialysis (sic) grafts. Am J Surg 1994; 167:473-476.
11. Hein AN, Vesely TM. Use of the percuta-neous thrombolytic device for the treat-ment of thrombosed pseudoaneurysms du-ring mechanical thrombectomy of hemodi-alysis grafts. JVIR 2001; 13:201-204. 12. Vorwerk D, Sohn M, Schuermann K,
Ho-ogereen Y, Gladziwa U, Guenther RW. Hydrodynamic thrombectomy for hemodi-alysis grafts: first clinical results. JVIR 1994; 5:813-821.
13. Overbosch EH, Pattynama PMT, Aarts H, Kool LJS, Hermans J, Reekers JA. Occlu-ded hemodialysis shunts: Dutch multicen-ter experience with the Hydrolyser cathe-ter. Radiology 1996; 201:485-488.
14. Uflacker R, Rajagopalan PR, Vujic I, Stut-ley JE. Treatment of thrombosed dialysis access grafts: randomized trial of surgical thrombectomy versus mechanical throm-bectomy with Amplatz device. JVIR 1996; 71:85-192.
15. Vorwerk D, Konner K, Schurmann K, Gunter RW. A simple trick of facilitate ble-eding control after percutaneous hemodi-alysis fistula and graft inter ventions. Car-diovasc Intervent Radiol 1997; 20:159-160.
16. Valji K. Transcatheter treatment of throm-bosed haemodialysis access grafts. AJR 1995; 164:823-829.
17. Beathard GA. The treatment of vascular access graft dysfunction: a nephrologist’s view and experience. Adv Renal Replace Ther 1994; 1:131-147.
18. Swedberg SH, Brown BG, Sigley R, et al. Intimal fibromuscular hyperplasia at the venous anastomosis of PTFE grafts in hemodialysis patients. Circulation 1989; 80:1726-1736.
19. Rekhter M, Nicholls S, Ferguson M, Gor-don D. Cell proliferation in human ar-teriovenous fistulas for hemodialysis. Ar-terioscler Thromb 1993; 13:609-617.
PERCUTANEOUS MECHANICAL THROMBECTOMY WITH ARROW-TREROTOLA DEVICE IN PATIENTS WITH THROMBOSED GRAFT FISTULA
PURPOSE: To assess the safety and efficacy of the Arrow-Trerotola percutaneous
thrombectomy device in the treatment of thrombosed hemodialysis access grafts in dialysis patients.
MATERIALS AND METHODS: Ten patients with graft fistula occlusion underwent
mechanical thrombectomy with Arrow-Trerotola percutaneous thrombectomy device. Thirteen trombectomy procedures were performed in ten patients. Technical success, complications, primary and secondary patency rates were noted.
RESULTS: The technical success rate was 84% (11 of 13 procedures). There were no
major complications. The mean follow-up period was 8,5 months. The graft fistula are still functional in seven patients. In 3 of 7 patients, additional procedures were needed for patency. The 3-month primary and secondary patency rates were 66% and 77% respectively.
CONCLUSION: Percutaneous mechanical thrombectomy with the Arrow-Trerotola
device is an effective method for the treatment of the thrombosed hemodialysis grafts.
Key words:●radiology, interventional ●thrombectomy ●hemodialysis ●fistula
TURK J DIAGN INTERVENT RADIOL 2003; 9:371-376
Fistül trombozlar›nda uygulanan ba-şar›l› tedavi kadar, işlem sonras›nda dikkatli takibin de fistülün aç›k kal›m süresini uzatmada rolü büyüktür. Di-yaliz s›ras›nda kanülasyon zorluğu, bas›nçlarda yükselme ve/veya fistülün mevcut olduğu ekstremitede ödem du-rumunda, venöz stenozdan şüphelen-meli ve fistülografi tetkiki ile hasta değerlendirilmelidir. Hastalarda diya-liz s›ras›nda belirgin problem olmasa da fistülografi tetkikinin belirli aral›k-larla tekrarlanmas›, özellikle klinik olarak geç bulgu veren santral venöz stenozlar›n erken dönemde saptanma-s› aç›saptanma-s›ndan önemlidir. Hasta takibi konusunun sadece diyaliz bölümünde çal›şanlar›n dikkatine b›rak›lmamas›, özellikle farkl› diyaliz merkezlerinde diyalize giren hastalar›n takibinin biz-zat girişimsel radyoloji ünitesince ya-p›lmas› hastalar aç›s›ndan daha sağ-l›kl› olmaktad›r.
Sonuç olarak, Arrow-Trerotola ci-haz› ile perkütan trombektomi işlemi,
kronik hemodiyaliz hastalar›nda trom-boze greft fistüllerinin tedavisinde, kolay uygulanabilen, düşük riskli ve etkili bir tedavi yöntemidir. Tedavinin başar›l› olduğu olgularda, fistülün
öm-rünü uzatmak aç›s›ndan, diyaliz ve girişimsel radyoloji ünitelerinin bir-likte gerçekleştireceği yak›n klinik ve radyolojik takip büyük önem taş›mak-tad›r.
