KÜLTÜR
1 EKİM 1995 PAZAR_____________________________________________________________________________________ C U M H U R İY E T‘Ruhi Su Belgeseli’ yaphyor
jL - ^u yıl ilk defa Ruhi Su'nuıı sanat anlayışı ve yapıtları yine, sanatçının dostları tarafından belgesel oluyor. Ruhi Su'nun türküleri esas alınarak ha/.îrlaıian belgeselde, sanatçının kendi sesi ve görüntüsünden ‘Drama Köprüsü’ ve yine
sanatçının yaşamını geçirdiği yörelerin görüntüsüyle ‘Kııvayi M illiye Destanı’,- ‘Karayılan’ ve ‘Benim Kâbem İnsandır’ gibi
türkülere yer veriliyor. (Fotoğraf: Sıdıka Su nun arşivinden)
yer veriliyor. Belge bulmakta çok zorlandıklannı belirten Nurdan Arca, görüntüler için TRT’nin çektiği konserden, Dostlar Korosu’nun Selçuk’ta geçen ay verdiği konserden, sanatçının fotoğraflarından ve yaşamını geçirdiği yörelerin
görüntülerinden faydalanılmış. Nurdan Arca, “Gençlerin Ruhi Su’yu
tanımadıklarını düşünüyorum. Bu belgesel, televizyon aracılığıyla geniş kitlelere ulaştığında gençler onu tanıma fırsatı bulacaklar, günümüz
karmaşısında onun farklı bir ses olduğunu anlayacaklar ve daha yakından tanımak isteyecekler diye düşünüyorum” diyerek gençlere
ulaşmayı hedeflediklerini belirtiyor. Dostları bu belgeselle “Ancak türkü söylediğim zaman yaşadığımın farkındayım” diyen Ruhi Su’yu, bir kez daha ölümsüzleştiriyor.
“Hangi taşı kaldırsam / Anamla babam / Hangi dala uzansam / Hısım akrabam / Ne güzel bir dünya bu / İyi ki geldim / Süt dolu bir torbayla / Şöylece çıkageldim / Kime elimi verdimse / Dönüp yüzüne baktımsa / Kısmet kapıyı çaldı / Kör pınara su geldi / Ben şakıyıp durdukça öyle / Gülün kokusu geldi / Bebesi olmayana / Bunalıp da kalmışa / Acılarla yüklü / Dargın yüreklere / Yetiştim geldim / İyi ki geldim” diyor Ruhi Su “Ezgili Yürek”
adlı şiir kitabında. Müziğimizin basbaritoııu, halk müziği yorumcusu, bestecisi, yaşamın en zor anında bile yarınlara umutla bakmayı bilen, var olma savaşımı verirken de yaşam sevincini yüreğine, sesine ve şiirlerine taşıyan büyük ozan Ruhi Su. O, bildiği ve inandığı yolda hiç yılmadan yürüdü, halkın sesine ses, derdine dil oldu, bu nedenle halk müziğine yönelerek, türkülerimizi aldığı eğitim doğrultusunda seslendirdi ve farklı yorumuyla evrenselleştirdi. Halktan kopuk hiçbir şeyden, hiçbir insandan hayır
gelmeyeceğini savunan sanatçı,“ Halkımız anlatmak istediği her şeyi,
şikâyetlerini, korkularını, sevgilerini hep bu türkülerle anlatmış. Ben de böyle bir eğitimden geçtiğim için bunlan sevdim ve bunları duyurmak istedim. Adeta, halkımın duyurmak istediği her şeyinin bir sözcüsü haline geldim” diyerek yapmak istediklerini özetliyordu.
“İnsan sesi en iyi enstrümandır” diyen Su, Devlet Konservatuvan’nın ilk mezunlanndandı. 1943-
1945 yıllan arasında radyolarda dinlediğimiz sanatçı, sonraki yıllarda seslendirdiği şarkılar ve yazdığı şiirlerden dolayı devrimci bulunarak demokratikleşmeyi savunan iktidarlann “yasaklı sanatçısı” oldu.
“Annem beni yetiştirdi / Halkı uyandır dedi / Halk olmadan bir şey olmaz / HlI’.:i uyandır dedi.” Halkı için yaşadı ve ürettikleriyle onlara yol göstermeyi amaçladı. Uzun sürgün dönemleri ve ayrılıklar Sıdıka Hanım’la olan evliliğinin bile hapiste
gerçekleşmesine neden oldu. Ölümcül bir hastalığa yakalanıp tedavi için yurtdışına gitmesi gerektiğinde, İçişleri Bakanlığı pasaport vermeyi ‘sakıncalı’
buldu. Uzun bir bekleyişin ardından pasaportu verildi, ancak tedavi için çok geç kalınmıştı.
ELİF İLGAZ
Bu yıl Ruhi Su’nun ölümünün 10. yılı. Bu nedenle bir dizi anma etkinlikleri
gerçekleştiriliyor. 20 eylülde başlayan etkinlikler 7 ekim gecesi Açıkhava Tiyatrosu’nda Su’yu sevenlerin, sanatçıların ve
Dostlar Korosu’nun
katılımıyla gerçekleşecek geceyle son bulacak. Bu etkinliklerin yanı sıra bu yıl ilk defa Ruhi Su’nun sanat anlayışı ve yapıtları yine sanatçının dostlan tarafından belgesel oluyor. Bu belgesel, iki usta sanatçıyı da bir araya getiriyor. Ruhi Su ve Genco Erkal. Yönetmen Özcan Arca, sanatın farklı alanlannda, ama aynı tutarlılıkla ürünler veren bu iki sanatçı arasında bir paralellik kuruyor ve “Ruhi Su Belgeselinin metinleri, usta yorumcu, Genco Erkal’ın sesinden dramatize ediliyor. Senaryosunu ve yapımını Nurdan Arca ve danışmanlığını Ilgın Su’nun üstlendiği belgeselin, görüntü yönetmenliği
Güneş Karabuda ve Turkuvaz belgeselini çeken
Kemal Öner’e ait. Belgeselin çekimlerine iki ay önce başlandı ve ekim ayının ilk haftasında
bitirilmesi planlanıyor. Nurdan Arca, belgeselin oluşum aşamasını şöyle anlatıyor:
“Ölümünün 10. yılı nedeniyle Ruhi Su’yu anma etkinlikleri
gerçekleştiriliyor. Bu etkinlikleri düzenleyenlerle konuştuğumuzda fark ettik ki, Ruhi Su ile ilgili onun hayatını, dünya görüşünü ve müzik anlayışını anlatan görüntülü belgeler yok. Avustralya televizyonunun çektiği bir belgesel var. Ancak Türkiye’de yapılmış daha geniş kapsamlı bir belgesel yok. Sadece TRT’de İsmail Cem’in genel müdürlüğü döneminde, onun inisiyatifiyle yayımlanmış bir konser var. Ruhi Su yalnız bizim ülkemizde
tanınmıyor. O, evrenselleşebilmiş bir müzik adamı. Yerel müzik ve türküleri özgün bir yorumla çağdaşlaştırarak evrenselleştirmiş. Biz bu bakış açısıyla daha çok, müziğini, müziğinin ortaya çıkış nedenini, müzikteki bu özgünlüğünü ve bu devrimi yaratan müzik anlayışım, bu müzik anlayışını yaratan dünya görüşünü vermeye çalışıyoruz bu belgeselde.”
Ruhi Su’nun türküleri esas alınarak hazırlanan belgeselde, sanatçının kendi sesi ve görüntüsünden ‘Drama Köprüsü’ ve yine sanatçının yaşamını geçirdiği yörelerin görüntüsüyle
‘Kuvayi Milliye Destanı’, ‘Karayılan’ ve ‘Benim Kâbem İnsandır’ gibi türkülere
İstanbul Şehir Üniversitesi Kütüphanesi Taha Toros Arşivi
