y „ n ■
TT-8AmrA: 2
:.ííi
ÍSf.
,
L L İ
' ■ % • . '
• •' '7 ••:
DÜŞÜNENLERİN DÜŞÜNCELERİ
İstanbul'un 70. Belediye Reisi
T
Ü R KİY E’N İN on b ü y ü k şeh ri İsta n b u l, e n b ü y ü k ite le d iy esi de şü p h esiz İ s ta n b u l B eled iy e s id ir. Bu p elırin h iç de y ü z ü n ü g ü ld ü rm e y e n a c ı k lı b ir B elediye ta r ih i v a rd ır. S eb eb i y a ln ız B e le d iy e n in k e n d isi d e ğ ild ir, b a ş ın d a v e iç in , d e k ile r d e d e ğ ild ir. S eb ep çok y ö n lü b ir b ü tü n d ü r. Bıı ( b ü tü n ) tin ü z erin e , g e rç e k le ri a ra y a n v e c esa re tle o rta y a k o y a n b ir gözle b a k ılm a ım ş tır.N a sıl a sk e rliğ in , n a s ıl h e k im liğ in , n a s ıl h u k u k u n 'b i r ta rih i v a rsa , ş e h ir le r in de b ir t a r ih i v a r d ır . İsta n b u l, B eled iy esiz o ld u ğ u k a d a r B eled iv a ta r ih i de y a z ılm a m ış b ir şe h ird ir, lîir ç e h r in ta rih in i o şe h rin B eled iy e sin in b a ş ın a Ş e h re m in i, B eled iy e R eisi ü n . v a n iy le g e le n le rin k iş ilik le ri ile t u tu m la r ı ve B eled iy e b a k ım ın d a n İz le n m iş o la y la r te şk il ed er.
İs ta n b u l’da ik i t ü r l ü d e v le t şek il o l m u ş tu r. B iri O sm an lı İm p a ra to rlu ğ u , Ö tekisi C u m h u riy e t.
O sm aıılı tm p a ra to rlu ğ u n d a b eld e iş le ri K a d ıla r ta ra fın d a n g ö rü lm ü ş ve K a d ıla rın id a re si şe h rin fe th in d e n h a ş la y a ra k 1241-1826 y ılm a k a d a r d e v a m e tm iş tir, tik Ş e h re m in i o la ra k k im i y a z a rla r, H ız ır b ey i g ö s te rm e k te d irle r. K a n aa tim iz c e F a tih d e v rin d e
H ız ır b ay d eğ il, S ü le y m a n b e y in Ş e h re m in i o la ra k ta n ın m a s ı d a h a doğru o lu r. Z ira O sm an lı İm p a ra to rlu ğ u n d a Ş e h re m in i d e m e k o lm a m a k la b e ra b e r S u b a şı U n v a n ın ı ta ş ıy a n k im se n in b u n a y a k ın v a zife y a p tığ ın ı a n lıy o ru z . Ş e h re m in i B iz a n s 'ta n a lın m a
itti-Yazan :
v a n v e v a z ife d ir ve b â zı e sk i k ita b e le rd e b u m â n â y a g elen k e lim e y e ra st- la n m a k ta d ır. S ü le y m a n b e y F a tih d e v r in d e S u b a şı îk e ıı s u r la r ın o n a rılm a s ı işin i ü z e rin e a lm ış ve bö y lcce Rk Ş e h re m in i o lm u ştu r.Y ine im p a ra to rlu k d e v rin d e 1271 - 1826 da ih tis a p N e za re ti k u ru lm u ş, bö y lecc İh tisa p A ğ a la r ın ın ve K a d ı l a r ın v a z ife le ri bu n e z a re te b ı r a k ı l m ış tır . F a k a t bu d e v re de p ek k ısa sü rm ü ş, İs ta n b u l'u n ş e h ir m eseleleri Z a b tiy e M ü şirliğ in e te v d i o lu n m u ştu r.
i l k d e fa Ş e h re m in i a d iy le b i r te ş k ilâ t v e b ir Ş e h ir M eclisi 12T1-1857 y ılın d a ih d a s o lu n m u ş tu r. Bu m eclise şe h ird e o tu ra n m u te b e r k iş ile rd e n v t e sn a f g r u p la n a r a s ın d a n 12 k işi a l ı n ıy o rd u . B o y le re ilk Ş e h re m in i, m ü şir art dart — M areşa l — M ah m u d Paşa
oğ lu A m asy a M u ta s a rrıf ı S a lih P o ?â- dıe. D em ek İsta n b u l'u m u z u n m o d e rn a n la m d a ilk B eled iy e Reisi olm ak ş e re fi b u m e rh u m a isab e t e tm iş, fa k â l Hizm et sü re si S icili O sın n n i’dcıı ve d i ğ e r b a zı k a y ıtla rd a n a n la şıla c a ğ ı ü ze re sadece 114 gü n sü rm ü ş, r a h a t s ı z l ı ğı d o la y ıs iy le a y rılm a k z o ru n d a k a l m ış ve genç d e n ile re k b ir y a şta v efat e y le m iştir. İsta n b u l B eled iy esi talih siz b ir b a şk a n la k u ru lm u ş o lacak kİ g ü n ü m ü z e k a d a r bu talih sizlik h em en bir çok re is le rin y ü z ü n ü g ü id ü rm e m iş tir.
O sm an lı im p a ra to rlu ğ u b a tm ış , r a h m e tli A ta tü rk C u m h u riy e ti k u rm u ş tu r. C u m h u riy e tin ilk B eled iy e Reisi H a y d a r b e y d ir. H a y d a r bey, e ğ e r ik in c i d e fa B eled iy e R eisi o la n la r s ır a i t i b a riy le d ik k a te a lın ı ı sa ve v e k âlete n v azife g ö re n le r de h e s a p la n ırs a — H e sap la n m a sı* g e re k ir — 53. B elediye R eisid ir. O h a ld e Ş e h re m in i ve B eled iy e R e. isi s ıfa tiy le şu z a tla r h iz m e t g ö rm ü ş le rd ir :
S ıra s a y ıs ı ve a d ı: S3 Ali H a y d a r hey
15/N isan /1 9 2 3 -4 /H aziran /1 9 2 4 (B irle şik id a re b a şla r) 54 Em in E rk u l 5 / H a zi r a n /1924 - 12 / Ek i m /1928 (B irleşik id a re a y r ı l ı r ) 55 M u h ittin Ü sliiııdağ 1 4 /E k im /1 9 2 8 -4 /A ralık /1 9 3 8 56 L iitfi K ırd a r 8 /A ra lık /1 9 3 8 -2 4 /O ca k /1 9 4 9 s r F a h re ttin K erim G ö k ay 24/K kim /1949-2B /K asım /1857 58 K em al H a d im li 12/T em nııız/1957-5/ER im /1957 (V e k â le t) 59 M ü m taz T n rh an 2 9 /R asım /1 9 5 7 -ll/M a.v ıs/1 9 5 8 60 E th em Y c tk in e r 14/M a y ı s / 1958-24/A ra l ı k / l 958 (V e k â le t) 61 K em al A ygün 2 5 /A ıa h k /1 9 5 8 -2 7 /M a y ts/1960 (A y rı id a re ) 62 K u rm a y A lbay Ş e fik F.rensti
27/M ayıs/196Ö -24/K ylül/1960 63 K u rm a y A lbay V ah it G u tta n
24/ Ey 1 ii 1/1960- 6 /Ş u ha* /1 »61 64 G e n eral R efik T ulga
7 /Ş u b a t/1 9 6 1 -2 6 /Ş ııb at/1 9 6 2 65 K u rm a y Y a rb a y T u ra n E rtu ğ 2 7 /Ş u h n t/1 9 6 2 -5 /M art/l9 0 2 66 Vali N iyazi A kı 5/M a ı t / 1 962-1 6 /M a r t/1962 (V e k â le t) 67 P ro f. K â m ııra n G ö rg ü n 1 7 /M » rt/1 962-30/O cak/1963 68 Vali N iyazi A kı 3 1 /O c a k /l 963-28/Şu b a t / 1963 (V e k â le t) 69 N ecd et U ğur 28/Şubat/1963_
Vali N iyazi A k ı'n ı n ik in c i d efa v e k â le ti h e sa p la n ırs a N e cd e t U ğ u r fil) ve g elecek B aşk an 70 nci o la c a k tır ki.'*’ v e k â le t y a p a n la rın da s a y ılm a s ı g e - A re k tiğ irtd eıı bu ra k k a m a u la ş ılm a k - P
tadır.
B o y le re B e le d iy e ’.ve 108 y ıld a 70 İn ci B aşk an , B eled iy e Reisi s ıfa tiy le şc_ 1 lıir işle rin in b a şın a geçm iş o lu y o r. B u n la rın ç o ğ u n u n h iz m e t s ü re le ri iki y ıld a n ek sik t u tm a k ta d ır . H ele b u h ra n y ı lla r ın a ra s tla y a n la r için bu s ü re çok k ıs a lm a k ta d ır .
B eled iy e n in ta rih in d e şid d etli b aş k a n lık b u h ra n ı 19Ö8-19İ3 y ılla r ın a ra s tla r. Bu on beş y ıl e s n a s ın d a 22 b a şk a n d e ğ işm iştir. 1957-1963 y ı l l a r ı n d a İse ta b lo d a s a y a c a ğ ın ız m ik ta r ö l ç ü sü n d e d e ğ işik lik v u k u b u lm u ştu r. D e v rim le r ve ih tilâ lle r, d ik k a t e d ilir se h ız lı d e ğ işik lik le re Sebep o lm a k ta d ır . F.n s ü re li d e v re 1923-1949 y ı l la rı a ra s ıd ı r . B u n la rın a ra s ın d a H ay. d a r. Em in, ü sfü m lağ . K ırd n r, F n h ret- tin K erim ki. bu so n u n cu su nisb efen , fa k a t beşi uzu n ç a lışm a k im k â n ım b u la b ilm iş le rd ir.
Rakım Ziyaoğlu
İstanbul Belediyesi Basın ve Turizm Müdürü
Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Taha Toros Arşivi
