Kocatcpe Tip Dergisi (200 1), 2, 169-173 The Medical Journal ofKocatepe 2001, Afyon Kocatepe Universitesi
AKUT A<;LIGIN BAZI STATiK VE niNAMiK SOLUNUM FONKSiYON TESTLERiNE ETKisi
EFFECT OF ACUTE FASTING ON SOME STATIC AND DYNAMIC RESPIRATORY FUNCTION TESTS
Giilizar A TMACA
Trakya Univers itesi Tip Fakiiltesi Fizyoloji ABD, Ed im e
OZET:Bu cahsrn ada , akutac lig mso lunum fonksiyon testlerine etkisi arastmldi.Calismarmzda 13 saghkli kadm denek kullaruldi , Ach k oncesi ve 12 saat achk sonras i ve, MVV ve Fve manevralan ile elde ed ilen so lunu m fonksiyon testleri spirometre ic in (Ame rika Solunum Demegi) ATS tavs iyelerine uygun olarak yapildi. 12 saat achktan soma Fve, FIVe, ve ve MVV onemli olcude azald i (p<0. 05). Diger parametreler oncm li olcude etkilenmedi. Achk oncesi ve 12 saat achk sonrasi arasmda ki farklar Wilcoxon cslestirilmis iki ornek testi kullarnlarak hesapl andi . P<0.05 anlam h kabul ed ild i. Sonuc olarak bu veril er akut achgm bazi solunum fonksiyon test parametrelerini hafifce dusurdugunu gosteriyor .
[Anahtar kelimeler : Akut achk, Zorlu vital kapasite, Solu num fonksiyon testi]
ABSTRACT:In this study, It were investigated effec t ofacute fastin g on therespiratoryfunction tests. In our study, it were used 13 healthy women subjecys . The respiratory funct ion tests wer e made with ve, MVV and FVe maneuver s to be agree able the American Thoracic Soc iety (ATS) recommendations for spiro meters befor e the fast and after a 12-h fast . After a 12- h fast Fve, FlVC, ve ve MVV decreased significa ntly (p<O.05). The other parameters weren't affected sig nificantly. The sig nifica nc e of differences between before the fast and after a 12-h fast were ca lculated by usin g a paired Wilcoxon test. Significance was accepted at the p<O.05 lev el. In conc lusion, these data indicate that a 12-h fast decrea se s slightly so me respiratory function tests parameter s.
[Key words: Acute fasting, Force d vital capac ity, The respiratory function test]
GiRiS
Akciger fonksiyonu solu nu m ve iskelet kaslan fonksiyonundan etkilenir. Ventilasyonun devanu ve etkinligi inspiratu var kasl ann giic olustur ma yetenegine baghdir. Inspiratuvar kaslann kasilma gucii farmakoloj ik ajanl arla ve antremanla artmlabilir; viicut kimyasmdak i degisimle ve ozellikle malntitrtisyonla aza labilir (l ,2). Diyafragma ve diger so lu num kaslan yapi ve
isle v acismdan diger iskelet kaslanndan pek fark h degildir. Insanda diyafragma kasi yaklasi k %60 tip-I (yavas oksid atif), %20 tip IIA (hizh oksida tif) ve %20 tip-lIB (hizh gliko litik) lifler icerir.L iflerin yapl ve islev i , yaslanrna ve beslenme durumundan etkilenir (2,3). Kels en ve ark.lan hayvan cahsmalannda beslenme yetersizliginin (star vasyo n) diyafragma kas yapismda degisime neden oldugu ve kasm giic olus tu rma yetenegi nin azald igim bildirmislerdir (2) . Yapilan deneysel
cah sm alar so nuc unda starvasyo nun ozellik le gene; ratlann (sican) akcige rleri nde anfiz eme ben zer lezyonlann olusumuna, pulmon er surfaktan ve total alveo lar ytizey alan azalmas ma , ay nca in vivo pulmon er difiizyon kapasitesinde aza lmaya yol acng: bildirilmistir (4 -6) .
Achg in erke n evres in de glikojen depol an ttikenir ve buyuk oranda ka sda n ge len protein gliikoz uretimi icin ana karb on kaynagt olar ak kullamlir. Acliktan 24 saat soma kasd a protein yik mu giinde orta lama 75 gram iken 4-5 hafta soma giinde 20 gra ma iner. Yani viicu t acliga ada p te olu nca gliikoz yerine ket onl ar kullaruhr ve prot eine bagirnh gliko neogenezis azahr, bu yo lla uzun siireli ac likta kas proteini hizh yikrrm onlenir (7,8). Achkta zeka yerinde olmakl a birlikte zih in bir nokta veya konu iizerinde yogun las tm la rnaz. Zihn i hu zursu zluk ve cevreye karst kayrtsizhk vard ir. Kisi kol ay sini rleni r, heyecanl anir ve ofkelenir (9 ).
Bu calismalan n ve bilgil erin isrgmda uzun siireli starvasyo nu n veya ac lig m isk el et ve solunum kaslan iizerinde ve hatt a biiyiim ckte olan cocuklann akcigerleri uzerind e olums uz etki lerini n olacagiacrktir. insanlarda kisa siireli achga dair bilin enl er az olup, ozelliklc kisa stire li achktan solunum fonksiyon testl er inin (SF T) etkil en ip etkilenmedigine dair bir bilg iye "
i rastlanmarrustir. Biz kisa siireli acligm (12 saat) kisinin fiziksel ve ment al aktiv iyes in i az veya cok etki leyebilecegi ni diisiind iigiirmi zd en , 12 saat sure li acligm SFT' ler i tizer ind e herhan gi bir etkisinin olup olmayacag nu arastirmayr amacladrk,
MATERYAL VE METOD
Bu cahsmaya gunde ortalama 3-4 tan e siga ra icen veya pass if sigara dumarnna maru z kalan, yas orta larnas i 22.2±3.04 yil, boy ortalamas i 162.5±5,62 em, agir hk orta lamas i 55.6±5.85 kg olan dtizenli men struel sikluslu ve men struel siklusiin folikuler fazmda olan 13 saglikh kadin den ek almdi. Hicbir den ekt e gecirilm is kalp , akcige r ve diger hastal ik oykusu yoktu. Gen el fiz ik muayen e bulgul an , kalp hizi , arteryel kan basmci normald i.
170
Bu cali sm ad a achk oncesi ve 12 saa t sureli aclik sonrasi; ve (vital kapasi te), FVe (zorl u vital kapasite ) ve MVV (maks imal istemli vent ilasyo n) man evral an sonuc u elde ed ilcn SFT par am ctr el eri karsilasun ldr, v e ve MVV man evral an ile vital kap as ite (VC), ekspiras yo n rezerv volumu (ER V), inspi rasyon kap asitesi (IC), solunum dak ik a voltimti (V E ) , soluk hacm i (VT) ve mak simal daki ka istemli solun um (MVV) olcu ldu. Fve man evrasi ile zorlu vita l kapasite (FVC), zorlu ekspirasyon voltimtintin I. sani yesi (FE V I), zo rlu eks pirasyon akrmmm % 25-75'i (FEF%25-7 5), zorlu eks pi rasyo n aknmrnn % 75-85 'i (FEF%75-8 5), zirve eks pirasyo n akirru (PEF) ve zorlu ins piryu m vita l kap asit esi (F IVC) ole;iildii. SFT'leri A TS standartlan na uygun olarak yaprldi (10 ). SFT leri icin Sen sormed ics 2400 solunum fonksiyon test cihazi kullaruldi. Elde edilen sonuc lar ista tis tikse l olara k Wilcoxon eslestirilmis iki ornek test i ile degerlendirildi. P<0.05 olanlar anlamlt kabu l ed ildi.
BULGULAR
Calismaya aldigrrmz 13 kadin denegin kalp hrzi ortal am asi 77.2±3.91 vurul dak ik a, sisto lik kan basm ci ortalamas i 114.5±5.9 8 mmHg , diastolik kan basin ci orta lamas i 77.3±3 .4 mmHg olara k bulundu (tablo I).
Aclik onces ive 12 saa tsiire li achksonrasi
ve ve MVV man evrasi ile elde cttig imiz SFT .' par am etr el eri tablo 11'de gosterilmistir. Achk
oncesi ve ach k sonrasi deg erl er kiyaslandigmda ve 3.56 ±0.30' da n 3.46±0. 24 ' e degi srn is, 0.1 litre azalm is olarak bulundu. MV V 85.8± 17.38' de n 78.3±19.04 'e deg ismi s, 7.5 litre/dk azalrms olarak bulundu. Yapdan istatistikse l ana liz sonucu her iki par am etredeki deg isim an larnh kabul ed ild i (p<0 .0 5). v e man ev rasmdan elde edilen dig er para me tre lerde k i degisirnler ise (ERV, l'C , VE ve VT ) ista tisti ksel olara k anlamh degildi,
Achk oncesi ve sonras i FVe manevra si ile elde ed ilen SFT param etr el eri tabl o III'de gosterilmistir, Aclik onces i ve sonrasi degerl er i karsrlastmld rgmda FVe 3.5 5±0.31 'de n
3.42±0 .23'e degismis , 0.13 litre azalrms olarak
bulundu. FIVC 3.51±0.27'den 3.36±O.26'ya
degisrnis, 0.15 litre azalmis olarak bulundu.
Yapilan istatistiksel analiz sonueu her iki
parametredeki degisirn anlamh kabul edildi
(p<0.05) . FVC manevrasmdan elde cdilen diger parametrlerdeki degisiml er isc (lTV 1,
FEVj/FVC, FEF%25-75, FEF%75-85 vc r EF )
istatistiks el olarak anlarnh degildi.
TARTISMA
Insanda kisa sureli acliga eslik eden
fizyolojik ve fizyopat alojik degisiklikler iyi
belirlenernemistir . Erken evrede kardiovaskuler
kompansatuvar refleks mekanizmalar ve
sempatik sinir sistemi aktivasyonu gorulur.
Aynea sisman ve normal kilolu bireylerin
acliga yaruti farkh olabilir. Erken evrede bazal
metabolik hiz artar ve daha som a azalma
egilimine girer (I I). Erken evrede saglikh
insan deneklerde akut achk plazma
kortizolunde , ACTH, beta endorfin, beta
lipotrofik horrnon , adrenalin, noradrenalin ve
dopamin diizeyler indc az veya cok arusa neden
olur. Aynea TSH ve Tj'de belirgin bir diisme,
insiilinde azalma, glukagond a artma ortaya
cikar (12).
Karacig er ve iskelet kasinda glikojenoliz,
karacigerde glikoneojenez ve yag dokuda
lipoliz artar. Kisaca achk esnasmda bir seri
metabolik ve endokrin islevde degisim ortaya
crkar. 12-18 saatlik achk esnasmda glikojen
depolan bosahr ve buyuk oranda kasdan gelen
protein gliikoz iiretimi icin kullarulir. Akut
achkta kas protein i yikirnt kronik achk
evresine gore daha I11Zh ve fazladir (7,8). Akut
aclikta kasin oksidatif glukoz kullanmu
azahr(13). Hofford ve ark.lan (I) plazma
aminoasit havuzund aki degisimin solunum ve
iskelet kasmda guc olusumunda azalma ve
KOAH olanlarda solunum yetmezliginin
belirginle smesinde etkili olabilecegini
bildirmisl erdir. Aynca, literatiirde
malnutrusyonlu olgularda maksimal statik
inspiratuvar ve ekspiratuvar basmcl arda azalma oldugu bildirilmistir (14).
MVV ve VC manevra lanndan elde
ettigimiz parametrelerd e istatistiksel olarak
anlamh degisim iki parametred e; VC ve
MVV'da bulundu . MVV'da 12 saat siireli aclik
sonrasi 7.5 litre/dk azalma oldugu, VC'de ise
0.1 litre azalrna oldugu tespit edildi . Aynea
FVC manevrasmdan elde ettigimiz FVC'de
aclik sonrasi 0.13 litre ve FIVC'de ise 0.15
litre azalma oldugu belirlendi.
SFT'leri kisinin fiziksel ve mental
aktivitcsinden ve bircyin test manevrasina tam
anlarmyla uyumundan etkilenir. Literatiirden
elde ettigim iz bu bilgiler 1~lglOda her ne kadar
akut achga ait veriler az olsada akut acligm az
veya cok metabolik, endokrin ve mental islevi
etkileyebilecegi goriilmektedir. SFT
parametreleri hem inspiratu var hemde
ekspiratuvar kas giiciine bagimhdrr. Bu
calismada istatistik sel olarak anlamh kabul
ettigimiz SFT parametrelerind eki farklar cok
bilyiik degerler olmasa da , biz elde ettigirniz
veriler dogrultu sunda 12 saat siireli acligin az
oranda da olsa SFT parametrelerind en
bazilanm etkiledigini dusunmekteyiz.
Tablo I : Calismaya aldignruz deneklerin fiziksel ozellikleri (ORT±SD)
n Y a ~ (yil) Boy (em) Agirlik (kg) Kalp hrzi
(dk/vuru) Sistolik KB (mmHg) Diastolik KB (mmHG ) 13 22.2±3.04 162.5±5.62 55.6±5.85 77.2±3.91 114.5±5.98 77.3±3.43 171
Tabla II: Aclik oncesi ve 12 saat sureli achk sonras i VC ve MVV manevrasi ile elde edilen SFT param etrelerinin karsilasnrlmas i
Parametreler Ac hk sonras i (ORT±SD) Ac hk onces i (O RT±S D) Fark
VC (litre) 3.46 ±0.24 3.56±0 .30 0. 1
*
ERV (litre) 0.73±0.2 4 0.62±0.28 0. 11 IC (litre) 2.15±0.33 2.10±0.36 0.05 VE (lit / dk) 2 1.3±9.8 17.3±4.8 4 VT (litre) 0.75±0.42 0.64± 0.20 0. 11 MVV (lit / dk ) 78 .3± 19.04 85.8± 17.38 7.5*
* P< 0.05 ac hk onces i ve aclik sonra si bulg ular arasmdaki fark istatistiksel olarak onem lidir,
Tabla III : Achk onces i ve 12 saat siire li aclik sonrasi FVC manevr asi ile elde edilen SFT parametrelerini n karsrlastrrlrnasi
",
Param etreler Ac hk sonras i (O RT±SD) Ac hk oncesi (ORT±SD ) Fark
FVC (litre) 3.42±0.23 3.55±0 .3 1 0.13
*
FEV 1 (litre) 2.99±0. 32 3.05±0 .32 0.06
FEV l / FVC (%) 87 .3±6 .7 86.3±6 .7 I
FEF %25-75 (lit/s n) 3.48 ±0 .77 3.50±0 .79 0.02
FEF %75-85 (lit/sn) 1.55± 0.55 1.57±0.55 0.02
PEF (lit/sn) 4.83±0 .91 4.92±0.80 0.09
FIVC ( litre) 3.36±0.26 3.5 1±0 .27 0.15
*
* P< 0.05 achk oncesi ve achk sonrasi bulgular arasmda ki fark istatistiksel olara k onemlidir .
struc ture and functio n of the diaphragm.
KAYNAKLAR
J.Appl.Physiol. 58(4): 1354-1 35 9,1985 3. Edelman NH, Ruck er RB, Peavy HH:1. Hofford JM, Milakofsky L, Vogel WH, et Nutritio n and the Respirator y system.
al: The nutrit ion al Status in Adva nced Am. Rev. Respir. Dis. 134 :347- 35 2,1 986 Emphyse ma Associated with Chro nic 4. Kerr JS, Riley DJ, Lanza-Jacoby S, et al :
Bronch itis. Am. Rev.Respir.Dis. 141 :902 Nutritional Emphyse ma in the rat . Am.
908, 1990 Rev. Resp ir. Dis. 131: 644-650, 1985
2. Kelsen SG, Ference M and Kapoor S: 5. Lechn er AJ: Perin atal Age Determ ines the
Effec ts of prolon ged undernutrition on seve rity of Retard ed Lung Develop ment
Induced by Starvation . Am. Rev . Respir.
Dis. 131 :638-643, 1985
6. Sahebjami H an d MacGee J: Effects of starvation on lung mecha nics and
biochemistry in young and old rats. J.
Appl. Physio!. 58(3):778-784,1985
7. Linder MC: Nutrit io na l Bioche mist ry and Met ab olism with Clinica l Applica tio ns. P.
101-1 03 ,1 991
8. Baysal A: Besle nme . Hatiboglu yayinevi, p.31- 47 ,1 996
9. Sencer E: Besle nme ve Diyel. Guven
matbaasi, p.278-89, 1991
10. Gardner RM, Crapo RO and Nelson SB:
Spiro metry and Flow-volume curves:
Clinics in ches t medic ine ,10:14 5
154,1989
II. Webber J and Macd onald IA: The cardiovascular , metab olic and hormonal change s accompanying acute starv ation in men and wome n : Br. J of Nutrition, 71:437-447, 1994
12. Beer SF, Bircham PM M, Bloo m SR, et al: The effect of a 72-h fast on Plasma le vels of Pituitary, Adrenal, Thyroid, Pancreatic
and Gastrointest ina l Hormones in Healthy Men and Women. J of Endocr ino logy. 120: 337-350, 1989
13. Mansell PI, and Macdona ld IA: The effect of Starvatio n on Insulin Induced Glucose Disposal and The rm ogen es is in Human s.
Met abo lism 39 (%):502-510,1990 14. Ayd m-Tos un G, Umut S, Yild m rn N, ve
ark: Kron ik Obstruktif Akciger Hastah gi Olan Olgular da Dusiik Karbonh idr ath /Y iiksck yag bilesiml i Beslenme nin Solunum Fonks iyo nlan na
Etkisi. Cerrahpasa J Med. 29: 119
122,1998
Yazarlar:
G. ATMACA: Yrd.Do~ .Dr. Trakya
Unive rsi tes i Tip Fakiiltesi Fizyo loj i ABD.
Yazisrna Ad r esi:
Yrd. Do~ . Dr. Giilizar ATMACA, Trakya Universitesi Tip Fakultesi Fizyoloji ABD
EDiRNE
Tel:(0284) 235 764 1(9 hat) /14 23
173
