[Kahve]

(1)

f î a f o i f a A

í

I

vyv

^

'T 'î- A ,l& v i

J f L11

\

D ü k k ân lard a «atılan kahvelerden^ bir kısmının hileli olduğu, içtiğimiz? kahvelerin nohut, arp a k o k m asın d an ^'.^

• - — . . . . , P < s .

-

î

'L UeLviijlh/

,4fco**rv

belli. Elimize verilen fincanlarda k ahvenin o güzel kokusile nadiren} karşılamıyoruz. K okusu olınıyan k ah4

l&

v e hakikî bir kahve tiryakisi içilip taham m ül edilir şeylerden değildir. O nun için kahve tiryakileri kahvele rini kendi ellerde alıyor, kendi elle rd e kavurup taze taze içiyorlar.

Ü stadım ız G alip A ta'ııın söyle diği gibi: «Kahvenin bütün meziyeti her türlü levanta kokularının üstün d e olan güzel kokusundadır. A ncak o .güzel koku, her güzel gibi, pek naziktir. K ahveye şeker bile karıştı rılınca koku derhal bozulur. H ele kah v e tozu arp a »tozu ile bir araya gelince kahve kokusu hiç kalm az...»

Z aten tiryakilerin sad e kahveyi tercih etm elerinin sebebi d e o güzel koku içindir. K endilerini kah v e tir yakisi gibi gösterm ek hevesine k a pılanlar sad e kahve içmeğe kalk tık ları zam an neden m idelerinin b u la n dığını bir türlü anlıyam azlar. Ç ü n kü onlar henüz tiryaki değildirler; yani kahve kokusunun künhüne v a ram am ışlardır.

Kahvenin Avrupaya

geçişi

T ürklerin kahve tiryakiliği pek es k id ir H a ttâ A v ru p alılara kahveyi tü rk ler tanıtm ışlardır. K ahve n e b a tının ilk göründüğü yerin H abeşis tan olduğu sanılıyor. B uradan Ye m en taraflarına geçen kahve n e b a tının kavrulm uş ve çekilmiş çekir dekleri pek eskiden beri A rabistan- da haşlanarak bir içki diye kullanı lırdı. Kahve içmek âd eti A rabistan- dan İstanbula gelmiş, bilâhare bu itiyad on yedinci asırda T ü rk elçileri vasıtasile V enediğe, İngiltereye ve A vrupanın diğer m em leketlerine gö türülm üştür.

V iyana m uhasarasında T ürk akın cıları şehri sıkıştırırlarken istirahat zam anlarında bol bol kah v e içiyor lardı. B eraberlerinde çuvallarla kahve götürm üşlerdi. V iyanalılar türklerin çuvallardan boşalttıkları kahveleri ateşte k av u rd u k tan sonra öğütüp küçük fincanlarla içm elerini hayretle seyrediyorlardı. N ihayet türkler V iyana önlerinden çekildik ten sonra bıraktıkları şeyler arasın da beş on çuval kahve ile birçok cezve de kaldı. T ürkler araşm da yaşam ış ihtiyar bir M acar kahveleri kavurup V iyanalılara ikram etti. Evvelâ öldürücü bir şeydir diye iç meğe korktular. A ncak hekim ler b u nun zararsız bir m ad d e olduğunu söyledikten sonra içmeğe başladılar. Bu suretle V iyanalılar kahvenin ta dını almış bulunuyorlardı.

Bir k ah v e dalı daki kahve ağaçlarının b abası ağaçtır, derler.

K ahve ağaçlarının boyları bu iki m etre ile yedi m etre arasın d a

deği-şir. K ahve ağaçları çok güzel koku- verir» derm iş.

tım ıak hilesini X II nci asırda — şim diki gibi gene Ingilizlerin A v ru p a sahillerine karşı kurdukları b ir a k ta r a zam an ın d a — Felem enkliler icad etrpişlerdi. H a ttâ bunun fa y d a sı olduğu d a id d ia ediliyorm uş.

Bazıları hilesiz k ah v e içebilecek lerini u m arak , çekilmiş kahve p a h a sının iki misli p a ra verip çekirdek k a h v e alırlar. H alb u k i çekirdek k ah veye d e türlü türlü hile karışır. En basiti b a lm u m u n a kalıpla kah v e çe kirdeği şekli verip k a h v e yeşiline b o

yam aktır. *

K ahvenin hileli olup olm adığını an lam ak için çare şu d u r: A rp a y a h u t n o h u t kanştrrılm ış kahve tozun d a n b ir p arça, bir b a rd a k su üze rine dökülürse k ah v e bir m ü d d e t suyun yü zü n d e kaldığı halde için d ek i diğer m a d d e le r hem en aşağı çöker.

Jlk kahve

D ü n y ad a k a h v e içm enin ilk defa kim in ta ra fın d a n akıl edildiği belli değildir. Y alnız dokuzuncu asırda m eşhur A ra p hekim lerinden Razi k ah v ed en b ah setm ek te v e bazı âtıl hastalarının k afaların a küsayiş verm ek m ak sad ile ilâç o larak içir m ekte idi.

K ahve cüm lei asabiye üzerine te sir edeci o ldukça kuvvetli bir m ü- nebbihtı'r. Yerrtekten sonra içilen bir fincan k ah v e hazm ı kolaylaştırır. H ekim B artez: «K ahve insanı h ay v anlıktan uzaklaştırır, fikrine cilâ

Kahve ağacı

lu beyaz çiçekler açar, sen ed e iki üç defa m ahsul verir. M eyvası tıpkı kiraza benzer. K ıpkırm ızıdır. K a vurduğum uz kah v e bu kiraza benzi- yen m eyvanın çekirdeğidir. Ç ekir dekler kurutulup k av ru ld u k tan so n ra nefis kokusunu bırakır. Ç ünkü bu esnada kafein denilen uçucu ve kokulu bir y ağ ile diğer kim yevî m ad d eler teşekkül etm ektedir.

Kahveye neler

karıştırılır?

M adem ki gene kahvenin k o k u şumu hatırladık. Biraz d a bu k o k u yu k ay b ed en hilelerden, kahveye neler karıştırıldığından bahsedelim . K ahveye yalnız nohut, arp a, fın dık kabuğu değil, havuç, pancar, incir, fasulye, acı bakla, b ad em , h u r m a, kızarm ış ekm ek, m eşe ağacının palam utları karıştırılır. G ene üsta dım ız B. G alip A tan ın h ab er v e r diğine göre A v ru p a d a kahveye en çok karıştırılan yabancı şey k a lın köklü h indibağ otudur. K avhe- y e kavrulm uş h in d ib ağ kö k ü k an

ş-K ahve h e r tarafta b aşka türlü pişirilir. Pişirm ek bak ım ın d an T ü rk kahvesi b irço k m em lek etlerd e m eş h urdur. H ak ik aten ustası tarafın d an pişirilm iş b ir k ah v e önünüze fincan içinde getirilm iş küçük bir şaheser

dir.

k k

Dünkü ihracat

i

Dünkü ihracat yekûnu son hafta lardaki yekûndan daha fazladır. Dün muhtelif memleketlere İki milyon li ralık ihracat yapılmıştır. İhracatın mühim yekûnu Yugoslavyaya gönde rilen pamuklar teşkil etmektedir.

Kahve ağacı sıcak m em leketlerde yetişir. H araretin asgarî 1 5 - 1 6 d e rece olması lâzımdır. D eniz seviye sinden 300 - 600 m etre yüksek m e yilli yaylalarda, volkanik erazinin kül rengi to p rak ların d a yetişir. Bu gün büyük m ikyasta k ah v e yetişti ren m em leketler başta Brezilya ol mak üzere Kolom biya, V enezüella, M eksika, A rabistan, Sudan, H in distan, A ntiller, H av ai ve Filipin adalarıdır.

Bugün yeryüzünde kahve istihsa linin onda dokuzunu vücuda geti ren A m erika kahve orm anları hikâ ye edildiğine göre bir tek ağaçtan türem iştir. C av ad ak i Felem enk k a h ve fidanhğından celbedilen birkaç kahve ağacı Fransa kralına hediye edilmişti. K ral bu ağaçları ço ğ alt m ak üzere A ntillere yolladı. Seya hat pek fırtınalı bir h a v a d a olmuş ve çok uzun sürm üştü. A ğaçlar y o l da susuzluktan birer birer kurudu. A ncak bir ağaç sağlam kaldı. Bun ları A ntillere götürm ek vazifesini «lan adam krala «udakatini göster m ek m aksadile içtiği suyu kahve ağacına verm iş, bu suretle ağaç A n tillere varabilm işti. İşte Yeni

dünya-T ah a dünya-Toros Arşivi