~fji ç$_
Ünlü Karagözcü Mazhar
«Yabancı İşçiler Kültür
Baba da öldü
Festivali» Paris'te başlıyor
Hepimizin, oynattığı K a ragöz oyunlarını seyredip din lediğim iz Mazhar Baba(Genç- kurt) da 2 haziran günii a ra mızdan ayrıldı. O da son dev rin İrfan Açıkgöz, Küçük A li gibi en başarılı Karagöz ve Hokkabaz dalında ender y e ti şen sanatçılarındandı.
Daha iki yıl öncesine ka dar hemen bütün sünnet dü - ğünlerinde, Karagöz oyunla - rında kendisini ön sırada gör mekte idik. Son oyunlarınıl973 yılında İstanbul I. Uluslarara
sı F estivali’ndeGülhane Par- kı'nda bütün İstanbullular ve yabancılar seyretmek fırsa tı nı bulmuştu.
Mazhar Baba, 1315 yılında (M. 1899) Trabzon'da doğmuş, daha sonra İstanbul'a gelm iş, ortaoyunu ve Karagöz 'e me - raklı olduğu için sanatçı Na - ş ifin yanında çalışm ış, tanın mış Karagözcü Kâtip Zeki a - dıyla bilinen sanatçının ç ır a ğ ı olmuştu. Ö zellikle 1950 ile 1960 y ılla rı arasında Gülhane
Parkı'ndaki Bahar Bayramın da oynattığı Karagöz ve Hok kabaz oyunlarıyla halkın se v g ilis i d muştu.
76 yaşında ölen sanatkâr 1974'den beri gözlerinin g ö r memesi ve yaşlılık sebebiyle Karagöz oynatamıyordu. E vli lik hayatında bir tek kızı ol -
muş, kızından doğan torunu
Mehmet Baycan'ı da bir Kara göz sanatçısı olarak y e tiş tir m iştir.
İstanbul Esnaf Dernekleri B irliği'n e bağlı Karagözcüler, Hokkabazlar, Kuklacılar ve İl lüzyonistler Derneği'nin baş kanı idi. Bu derneği İrfan A - çıkgöz'le birlikte kurmuşlar- dı.İrfan A çıkgöz ölünce der
neğe başkan seçilm işti. 1959 yılında Londra'da bu lunan İngiliz Kukla ve Gölge Oyunları Dernekleri B irliği (The International Commottee
Britısn Puppet and Model
Theatre Guild Educational
Puppetry A ssociation) 9 şubat 1959'da The A rts Counsil of Great Britain ( Büyük Britan
ya Cemiyeti) Başkanı Eric
White tarafından açılacak u - ıusiararası gösteriye ça ğ ırıl mıştı. Fakat parasızlık sebe - biyle katılmak imkânını bula - mamıştı.
Mazhar Gençkurt,Karagöz oyunlarının 29 tane olduğunu, Ramazanda her gün bir tane - sinin oynandığını, gelenek ge - reğince Kadir GecesiKaragöz oynatıl madiğini söylerdi.
2 haziranda ölen sanatçı - nın cenazesi dostları ve K a ragözcüler tarafından 3 h a zi randa Kadıköy'deki evinden a-
lınarak namazı kılındıktan
sonra Dümbüllü İsmail
Efendi gibi Karacaahmet Me zarlığına gömüldü.
Jean Paul Sartre b ir , ya zısında Fransa'nın yitirdiği sömürgelerini işçi ithal ede rek yeniden kazandığını, ü - çüncü dünyanın artık Paris banliyösünden başladığını söy lüyordu. Gerçekten de çağı mızda gelişm iş sanayi ülke - lerinin sömürgelerini deniz aşırı,uzak yerlerde değişken di sın ırları içinde .büyük kent lerin dışına itilm iş gecekon - du semtlerinde,göçmen işçi mahallelerinde aramak g e re kiyor. "Yabancı İş ç ile r Kül tür Festivali"nin yapıldığı Su- resnes de işte bu mahalleler den biri.Seine nehrinin batı kıyısına düşen gökdelenlerin yanındaki eski
fabrikalarıguğ-B ilM
B
mma
S elim S abit;
S alm an
lalı e vleri .karanlık sokakla rıyla kendini hemen belli ed i yor.
Daha çok Portekiz, Arap, İspanyol ve A frikalı işçile - rin yaşadığı Suresnes' de TUrklerin sayısı da oldukça kalabalık. Fransız burjuvazi sinin ırkçı tutumuna, onları "Batı uygarlığı"nın dışında bırakan yasalara karşı birle şen yabancı işçiler,m ücade - lelerinde kendi ulusal kültür lerinin önemli bir rol oyna yabileceğini anlamışlar .Sen - dika ve ile ric i örgütlerin des teğiyle biraraya gelip tiyat ro grupları, folklor ve dans ekipleri kurmuşlar. Bu grup ların katkısıyla gerçek bir kültür şölenine dönüşen fe s tivalde 19 tiyatro ve dans top luluğunun yanı sıra sinema g ö s te r ile r i, s e r g ile r , t a r tış malı toplantılar da yer alıyor. Fransızca, Arapça, İtalyanca, İspanyolca ve Portekizce o l
mak Üzere beş ayrı dilde
sahneye konan oyunlardan
çoğu yabancı işçilerin yaşa m ı, Fransa'da karşılaştıkları güçlükler ya da sömürgecilik, ırk çılık ,vb . gibi az gelişm iş ülke halklarını yakından ilg i
lendiren sorunlar üstüne.
Festivalin açılış günün - de Aimé Césaire .F ran tzF a - non gibi kara ırktan şair ve düşünürlerin yapıtlarından u- yarlanan skeçler kadar ya - bancı işçi çocuklarının resim sergisi de büyük ilgi uyan - dırdı. Y aşları altıyla on iki arasında değişen işçi çocuk larının yaptığı resim ler de kardeşliğin,eşit ve insan ca bir yaşama duyulan ö z le min bütün somut b e lir tile r i ne rastlanıyor. Fransa'da ya bancı iş ç ile ri ve onların ulu sal kUltüiıerini kaynaştıran bu ölçüde geniş bir festi - val ilk kez düzenleniyor. Ha ziran ayı boyunca sürecek olan Kültür Festivali'ne Y ı l maz Güney'in "U m u t"film iy- le birlikte Suresnes pazarın da sokak tiyatrosu gösterile ri düzenleyen Mehmet Ulu - soy da katılıyor.
■NEDİM G Ü RSEL,Paris
İstanbul Şehir Üniversitesi Kütüphanesi Taha Toros Arşivi
